DERDÝNÝ MARKO PAÞA’YA ANLAT

Bu söz halen halk arasýnda kullanýlmaktadýr ama bu söz hangi sebepten ve kim tarafýndan ortaya atýldýðý pek merak edilmiyor. Bu konuyu ChatCPT’den öðrendim ve kendi anlatýmýmla sizlerle paylaþmak istedim.

1814-1888 yýllarý arasýnda yaþamýþ asýl adý Marko Apostolidis olan bir hekimdir. Osmanlý Rumlarýndandýr. 19. Yüzyýlda yetiþmiþ en önemli hekimlerden biridir. Tazminat sonrasý modernleþme döneminde, týp ve saðlýk alanýnda çalýþmalar yapmýþtýr.

Ýlköðrenimini Ýstanbul’da yapmýþtýr. Daha sonra Viyana Týp Fakültesinde okumuþtur. O dönemlerde Viyana, Avrupa’nýn en ileri týp merkeziydi. Burada modern týbbýn yöntemlerini öðrenerek yetiþmiþtir. Özellikle Psikiyatri (ruh hastalýklarý) iç hastalýklarý alanýnda uzmanlaþmýþtýr.

Mezuniyeti sonrasý Ýstanbul’a dönmüþ ve Osmanlý’da batýlý anlamda hekimliðin öncülerinde birisi olmuþtur. Þöhreti kýsa sürede yayýlmýþtýr.

Önce Mekteb-i Týbbiye-i Þahane’de (Askeri Týbbiye) hocalýk yapmýþtýr. Sonra Sultan Abdülaziz ve daha sonra Sultan ýý. Abdülhamit döneminde saray hekimliðine getirilmiþtir.1861 yýlýnda Seretibba-i Hassa, yani “Baþhekim” olmuþtur. Böylece Osmanlý sarayýnýn en yetkili hekimi unvanýný kazanmýþtýr.

Marko Paþa, hastanelerin modernleþmesinde öncü rol oynamýþtýr. Özellikle Gülhane ve Toptaþý gibi kurumlarda batýlý standartlarý yaygýnlaþtýrmada ve askeri saðlýk sisteminin düzenlenmesinde önemli rol oynamýþtýr.

Dönemin önemli bir yeniliði olarak darüþþifalarda (hastane) ruh saðlýðý tedavileri üzerine çalýþtý. Yalnýzca saraya deðil, halktan gelen hastalara da ücretsiz bakan bir hekim olarak ün kazanmýþtýr. “Derdini Marko Paþa’ya Anlat” Sözü iþte bu dönemde ortaya çýkmýþtýr.

Bu sözün ortaya çýkmasýnda iki sebep vardýr:

a-) Þefkatli dinleyiciliði: 

Marko Paþa, halkýn þikâyetlerini sabýrla dinlermiþ. Çoðu kiþi dertlerini anlatýr, bazende saðlýkla ilgili olmayan sýkýntýlarýný bile paylaþýrlarmýþ.

b-) Tedavi Etmeye Çalýþmasý:

Marko Paþa, hastalarýný iyileþtirmek için elinden geleni yaparmýþ ancak her derde de çare bulamazmýþ. Bu yüzden, halk arasýnda “derdin çok ama çare yok” anlamýnda bu esprili söz doðmuþtur.

Yönetimle Ýliþkisi:

Devlet kapýsýnda iþi görülmeyen insanlar, dilekçelerini Marko Paþa’ya götürür, o da “dinler ama çözüm bulamaz” diye ün salmýþtýr. Bu nedenle bugün kullandýðýmýz “derdini Marko Paþa’ya anlat” deyimi, hem derdini kimseye anlatamayan hem de boþuna anlatan kiþiler için söylenir olmuþtur.

Marko Paþa’dan geriye kalan mirasý;

a-) Modern týbbýn öncülüðünü yapmýþtýr.

b-) Sarayda ve halk arasýnda güven kazanmýþtýr

c-) “Derdini Marko Paþa’ya anlat" esprisi Marko Paþa’nýn sabrý, merhameti ve çaresizliði olarak bugüne miras kalmýþtýr.