Hayatý Þiir Gibi Yaþamak Ýstiyorum

Bir imgenin peþinde koþarken, bazen þairliði gözden çýkarýp hayatýn ütüsüz gömleklerine dönmek gerekir. Çünkü þiir, yalnýzca sözcüklerin deðil, ayný zamanda vicdanýn da nöbetini tutar. Ve ben, hangi þairin kýyýsýndan nasiplenirsem nasipleneyim, sonunda kendi içimin kývrýmlarýnda bulurum kendimi: yoz dürtülerin muhatabý, görüntü ihlali yapan dizelerin arasýnda. Hayatýn resmini çekiyorum önce; sonra masmavi bir gezegen hayal ediyorum. Sözcüklerin kumpasý aðýrdýr ama dayanabildiðim kadar içindeyim bu iþin. Çünkü insan, kendi kelimelerinin yükünü taþýmadan insan olamaz. Koþuya çýkmýþ bir rahvan at gibi dizginlerimi býrakýyorum. Bir yandan ütülenmeyi bekleyen giysilerim var; kýþ kapýya dayanmadan, bir sonraki mevsimin düþlerini ütülüyorum. Huyum kurusun, hangi mevsimin nöbetini tutuyorsam, ötekini içime erteliyorum. Ters açan bir lale gibi kapanýyorum kendime, arpacý kumrusu gibi dalýyorum derin düþüncelere.

Kepenkleri indirdim: önce günü dýþladým, sonra geceyi koynuma aldým. Ve þiir olmaya meylettim. Böyle giderse ya üþüteceðim ya da üþüyeceðim. Ýyi de, ikisinin arasýnda ne fark var ki? Belki de fark, insanýn kendi içindeki boþlukla yüzleþmesinde. Üþümek, dýþarýdan gelen soðuk; üþütmek, içeriden yükselen kýrýlganlýk.

Ýþte bu yüzden þiir, benim vicdaným. Ve vicdan, insanca bir kelime.

Üþümek, dýþarýdan gelen soðuðun tenimize dokunmasýdýr. Bir rüzgâr eser, kepenklerin arasýndan sýzar, beden ürperir. Bu, dünyanýn bize hatýrlattýðý bir kýrýlganlýktýr. Üþütmek ise içeriden yükselen bir kýrýlganlýktýr. Ýnsan, kendi içine kapanýr, kendi kelimelerinin aðýrlýðýný taþýrken bir boþluk açýlýr. O boþlukta yalnýzlýk, kaygý, vicdanýn sesi vardýr. Üþütmek, dýþarýdan deðil içeriden gelen bir sarsýntýdýr. Ýþte bu yüzden ikisinin arasýndaki fark, yalnýzca bedenle ruh arasýndaki mesafedir. Beden üþür, ruh üþütür. Ve insan, bu ikisinin arasýnda bir köprü kurmaya çalýþýr.

Þiir, bu köprünün ta kendisidir. Çünkü þiir, hem dýþarýdaki soðuðu hem içerideki kýrýlganlýðý dile getirir. Bir dize, kepenkleri indirir; bir baþka dize, geceyi koynuna alýr. Ve sonunda insan, üþümekle üþütmek arasýndaki farký deðil, ikisinin birleþtiði noktayý hisseder: vicdanýn titremesi. Belki de bu yüzden senin dediðin gibi, þiirler bizim vicdanýmýzdýr. Vicdan, insanca bir kelime; þiir ise onun yankýsý.

Meczup bir imgenin derdinde þiir, belki de gözden çýkarmalýyým þairliði; çünkü hayatýn kendisi zaten þiirden daha çýplak, daha keskin. Bir kepenk gibi kapanýyor gün, geceyi koynuma alýyorum ve biliyorum ki her kapatýþ bir açýlýþýn habercisi. Üþümek ile üþütmek arasýndaki farký soruyorum kendime: dýþarýdan gelen soðukla içeriden yükselen kýrýlganlýk arasýnda bir köprü kurmaya çalýþýyorum. O köprüde yürüyen ben deðilim yalnýzca; vicdaným da adým atýyor, dizelerim de. Her mevsimin nöbetini tutarken, bir sonraki mevsimin düþlerini ütülüyorum. Bahar, içimde açan ters laleler; yaz, rahvan bir atýn koþusu; kýþ, kepenklerin ardýnda saklanan yalnýzlýk; sonbahar ise arpacý kumrusunun derin düþünceleri. Ve iþte, bütün bunlarýn arasýnda þairliði býrakýp hayata dönmek deðil mesele. Asýl mesele, hayatýn kendisini þiir gibi yaþamak. Çünkü insan, þiiri gözden çýkarsa bile vicdanýný çýkaramaz.

Hayatýn çýplak taþlarýna basmak, aslýnda þairliði terk etmek deðil; kelimelerin süsünü bir kenara býrakýp yalýn gerçeðe dokunmaktýr. Taþ, serttir; ayaðý acýtýr. Ama ayný zamanda taþ, insanýn yürüyüþünü gerçek kýlar. Çünkü hiçbir yol, taþsýz deðildir. Meczup bir imgenin derdinde dolaþýrken, birden fark ediyorum, imge, taþýn üzerine düþen gölgedir. Taþ ise gerçeðin kendisi. Gölgeyi takip etmek kolaydýr; ama taþýn üstünde yürümek cesaret ister. Üþümek ile üþütmek arasýndaki fark da burada gizlidir. Taþýn soðuðu ayaðýma vurur, bedenim ürperir. Ama taþýn sessizliði içime iþler, ruhum titrer. Ýþte bu yüzden gerçeklik, hem dýþarýdan hem içeriden insaný sýnar.

Mevsimler de taþlarýn üstünde nöbet tutar:

Bahar, taþlarýn arasýndan çýkan ince bir filizdir.

Yaz, taþlarýn sýcaðýnda kavrulan çýplak ayaktýr.

Sonbahar, taþlarýn üstüne düþen yapraklarýn sessiz vedasýdýr.

Kýþ, taþlarýn buz kesmiþ yalnýzlýðýdýr.

Ve ben, bütün bunlarýn arasýnda þairliði býrakýp hayata dönmek deðil, hayatýn taþlarýný þiir gibi yürümek istiyorum. Çünkü insan, taþýn sertliðini kabul etmeden kendi vicdanýnýn yumuþaklýðýný anlayamaz.

Meczup bir imgenin derdinde deðilim artýk; bu kez serkeþ bir hayalin eþiðinde duruyorum. Þairliði gözden çýkarmak deðil mesele, belki de kelimelerin zincirini kýrýp yeniden hayatýn çýplak taþlarýna basmak. Bir gün, göðün paslý kapýsýný aralýyorum; ertesi gün, rüzgârýn omzuna yaslanýyorum. Sözcükler bazen bir tuzak, bazen bir sýðýnak. Ýçimdeki yankýlar, bir maðaranýn karanlýðýnda çýnlayan sesler gibi. Üþümek ile üþütmek arasýndaki farký sorarken, aslýnda kendime þunu soruyorum: dýþarýdan gelen soðuðu mu taþýyorum, yoksa içimdeki boþluðu mu büyütüyorum? Bedenim ürperiyor, ruhum titriyor. Ýkisi birleþince ortaya çýkan þey, insanýn kendi vicdanýnýn yankýsý oluyor.

Mevsimlerin nöbetini tutarken, her biri bana baþka bir yüz gösteriyor:

Bahar… Ýçimde filizlenen sabýrsýz umutsuzluklarýn yok oluþu.

Yaz… Terli bir gövdenin özgürlüðe koþusu varma çabasý.

Sonbahar… Dökülen yapraklarýn sessizce hasrete kapýyý açmasý…

Kýþ… Kepenklerin ardýnda saklanan içsel yalnýzlýðýn baþlamasý…

Ve ben, bütün bunlarýn arasýnda þairliði býrakýp hayata dönmek deðil, hayatý þiir gibi yaþamak istiyorum. Çünkü insan, kelimeleri terk etse bile vicdanýný terk edemez.

Bir gölgenin kýyýsýnda duruyorum; þiir, bazen gölgedir, bazen ýþýk. Gölge, içimdeki kýrýlganlýðý saklar; ýþýk ise gerçeðin çýplak yüzünü gösterir. Ve ben, ikisinin arasýnda yürürken þunu söylüyorum kendime: “Ýnsan, gölgesini kabul etmeden ýþýðýný bulamaz.”

Suya eðiliyorum, yüzümün yansýmasý kýrýk bir aynaya benziyor. Ateþe yaklaþýyorum, ellerim yanýyor ama ruhum arýnýyor. Su ve ateþ, birbirine zýt gibi görünür; oysa ikisi de insanýn içindeki dengeyi anlatýr.

“Su, içimdeki sabrý; ateþ, içimdeki cesareti büyütüyor.”

Yolun taþlarýna basarken, yolculuðun kendisinin bir þiir olduðunu fark ediyorum. Her adým bir dize, her nefes bir metafor. Ve yol bana fýsýldýyor:

“Varýþ deðil, yürüyüþ insana aittir.”

Mevsimler de bu yürüyüþün tanýklarý

Bahar göðsümde filizlenen umut…

Yaz alnýmda terleyen özgürlük.

Sonbahar avuçlarýmda dökülen vedalar.

Kýþ içimde buz kesmiþ yalnýzlýk.

Ama bütün bunlarýn arasýnda þairliði býrakmak deðil mesele. Asýl mesele, hayatýn kendisini þiir gibi yaþamak. Çünkü vicdan, þiirin en merhametle dolu kelimesidir.

Rüya, içimdeki þiirdir; uyanýklýk, dýþarýdaki gerçeðin çýplak yüzü. Rüyada gökyüzü daha mavidir, taþlar daha yumuþak, insanlar daha insancadýr. Uyanýklýkta ise gökyüzü paslýdýr, taþlar serttir, insanlar kendi kepenklerini indirir.

“Rüya, içimdeki ihtimal; uyanýklýk, dýþarýdaki hakikattir.”

Rüyada koþan bir rahvan at gibi dizginlerim yoktur; uyanýklýkta ise her adým taþýn sertliðini hatýrlatýr. Rüyada ters açan laleler bile bana umut verir; uyanýklýkta ise arpacý kumrusu gibi derin düþüncelere dalarým.

“Rüya, vicdanýn hayali; uyanýklýk, vicdanýn sýnavýdýr.”

Geceyi koynuma aldýðýmda rüyalarýmda masmavi gezegenler kurarým. Güneþi karþýladýðýmda ise uyanýklýk bana ütülenmemiþ gömlekleri, ertelenmiþ iþleri hatýrlatýr. Ama biliyorum ki ikisi de insanca bir yolculuðun parçasýdýr.

“Ýnsan, rüyasýnda kendini bulur; uyanýklýðýnda kendini sýnar.”

Ve ben, þairliði býrakýp hayata dönmek deðil, rüya ile uyanýklýk arasýnda bir köprü kurmak istiyorum. Çünkü þiir, rüyanýn dili; vicdan, uyanýklýðýn sesidir.

 Mehmet Aluç

Not: Bu deneme yazým Yýldýz Gülüm kardeþimin “ Gerçek Þair... Mizahi Öykü...” baþlýklý yazýsýnýn metaforu ile yazýlmýþ birkaç mýsrasý ile ilham alarak yazýlmýþtýr.

Not: Görsel alýntýdýr.