Eklenme Tarihi : 5.11.2011
Okunma Say�s� : 1886
Yorum Say�s� : 0

Sebepler Birer Perdedir

Etraf�m�zda ger�ekle�en her �eyin olu�umu belli sebeplere ba�lan�r. Ya�am�m�zda bir�ok mucize vard�r ve ’sebepler’ nedeniyle bir�ok insan bunlar� g�remez. �rne�in ’g�lge g�ne� nedeniyle olu�ur’ d��ncesi gibi, her �eyin bir ba�ka ’�ey’nedeniyle olu�tu�u mant��, insanlar�n �evrelerine al��kanl�k g�z�yle bakmalar�na neden olur. Bu bak�� a��s�yla olu�an �lfet, bir�ok insan�n gaflet i�erisinde ya�amas�n�n sebebidir.

Yar�m tuz tanesi b�y�kl��ndeki yumurtan�n 100 trilyon h�creden olu�an, ak�l ve ruha sahip bir insana d�n��mesi ku�kusuz b�y�k bir mucizedir. Dahas� bu d�n��m�n her a�amas� birer mucizedir. Ancak insan, ba�l� bulundu�u sebep sistemi nedeniyle bunu ola�an bir olay gibi g�r�r.

Ey insan, ’�st�n kerem sahibi’ olan Rabbine kar�� seni aldat�p-yan�ltan nedir? Ki O, seni yaratt�, ’sana bir d�zen i�inde bi�im verdi’ ve seni bir itidal �zere k�ld�. Diledi�i bir surette seni tertib etti. (�nfit�r Suresi, 6-7-8)

�nsan�n meydana geli�i normal kar��lan�r ama yeni do�mu� bir bebek aniden konu�up y�r�meye ba�lasa; bu, �ahit olan her insan�n akl�n�n ihtiyar�n� kald�r�r. Ancak Allah, y�llar� sebep olarak yarat�r ve �rne�in ya�lanma herkes i�in �ok ola�an bir durum haline gelir.

Evrendeki 300 milyar galaksinin ve her birindeki milyarlarca y�ld�z�n ayr� ayr� kendi y�r�ngelerinde hareket etmeleri, hatta bazen galaksilerin birbirlerinin aras�ndan ge�meleri sanki �ok ola�anm�� gibi kar��lan�r. ��nk� onlar� y�r�ngelerinde tutan ve d�zeni sa�layan bir �ekim kuvveti vard�r. �zerinde ya�ad��m�z D�nya’n�n hem bu g�k cisimlerinden zarar g�rmemesi, hem i� katmanlar�ndaki ma�madan etkilenmemesi �ok hassas dengelere ba�l�d�r. Ger�ekte sebep mant��na g�re d��necek olursak bu dengelerin bozulmas� an meselesidir. Ancak b�yle bir �ey ya�anmaz, yery�z�nde canl�l�k s�rer gider. Bu, Y�ce Allah’�n rahmetinin ve korumas�n�n her an �zerimizde olmas� nedeniyledir.

G�ky�z�n� korunmu� bir tavan k�ld�k; onlar ise bunun ayetlerinden y�z �eviriyorlar. (Enbiya Suresi, 32)

Sebeplerin olmas� Allah’�n sonsuz akl�n� ve g�c�n� kavramam�z i�in �ok �nemlidir. Sebeplerin her birinin birbiriyle ba�lant�l� olu�u da, hi�bir �eyin rastlant� sonucu olamayaca��n�n kan�t�d�r. ��nk� Allah �st�n akl�yla her �eyi en k��k detay�na kadar takdir eder ve d�zenler.

Allah hem yaratt�� olaylar�, hem de sebepleri her an kontrol� alt�nda tutar. Y�ce Allah Kur’an’da, g�lgeyi yaratt��n� ve ard�ndan g�ne�i g�lgeye sebep k�ld��n� bildirir:

’Rabbini g�rmedin mi, g�lgeyi nas�l uzat�vermi�tir? E�er dilemi� olsayd� onu durgun k�lard�. Sonra biz g�ne�i ona bir delil k�lm��zd�r. ’(Furkan Suresi, 45)

Enfal Suresi’ndeki bir ayette de Allah, olacak olan� ger�ekle�tirmek i�in bir ba�ka olay� delil k�ld��n� haber verir:

Hani siz vadinin yak�n kenar�nda, onlar uzak yamac�ndayd�lar, kervan ise sizden daha a�a��dayd�. E�er s�zle�seydiniz, ka��n�lmaz olarak s�zle�me yeri (veya konusu) hakk�nda anla�mazl��a d��erdiniz; ancak Allah, olaca�� olan i�i ger�ekle�tirmek i�in (b�yle yapt�). B�ylece, helak olacak ki�i apa��k bir delilden sonra helak olsun, diri kalacak ki�i apa��k bir delilden sonra hayatta kals�n. ��phesiz Allah, ger�ekten i�itendir, bilendir. (Enfal Suresi, 42)

�nsanlar ger�ekle�en bir olay kar��s�nda yine sebep sistemi gere�i, "bu sebepler bu sonucu yaratt�" derler. Oysa ayetteki ifadeden �ok a��kt�r ki, asl�nda bu sonu� i�in bu sebepler yarat�lm��t�r.

G�ne�in s�cakl��n�n uzay bo�lu�unda da��lmadan hedefe kilitlenmi� gibi ilerleyerek D�nya’ya ula�mas� ancak Allah’�n dilemesiyledir. G�kleri ve yeri zeval bulurlar diye her an kudreti alt�nda tutan, g��n bo�lu�unda boyun e�dirilmi� ku�lar� bo�lukta tutan, devasa gemileri suda batmadan tutan sonsuz g�� sahibi Y�ce Allah’t�r. Ancak yer�ekimi, suyun kald�rma kuvveti gibi do�a kanunlar�, bu durumlara sebep k�l�nm��t�r.

�nsanlara �evrelerindeki her �eyi ola�an g�steren sebepler, ger�ekte �zerinde derin d��n�lmesi gereken iman hakikatleridir. Canl� ya da cans�z Allah’�n yaratt�� varl�klar�n �zellikle detaylar�ndaki iman hakikatleri, Allah’�n sonsuz ilmini kavrayabilen kullar�n�n Rabb’ine yak�nla�mas�na vesile olur.

Her�eyin sebeplere ba�l� gibi yarat�lmas�ndaki hikmetlerden biri de, insan�n s�rekli imtihan olmas�d�r. �nsan hem Allah’�n yaratt�� olaylar hem de sebeplerle de imtihan olur. Ve bunlar kar��s�nda g�sterdi�i ahlak ile s�nan�r. Olaylar sebepsiz olarak yarat�lsayd�, imtihan ortadan kalkard�. Allah, olu�an her mucizeyi akl�n kabul edece�i �ekliyle yarat�r. Ve b�ylece kullar�n�n gaybe iman�n� ve Kur’an ahlak�na uygun davran��lar g�sterip g�stermediklerini s�nar.

Sebeplerin birer perde h�km�nde oldu�unu s�yleyen Bedi�zzaman’�n bu konudaki tefekk�r� ��yledir: "Ey sebepler dairesinde meydana gelen i�leri, hadiseleri sebeplere isnat eden gafil, cahil! Mal sahibi zannetti�in esbab, mal sahibi de�illerdir. As�l mal sahibi, onlar�n arkas�nda i� g�ren kudret-i ezeliyedir. Onlar ancak o kudretten gelen hakiki tesirleri ilan ve ne�retmekle muvazzaft�rlar... Yaln�z gafil ve cahil olanlar hadiselerde ve vukuattaki hikmetleri, g�zellikleri g�rmediklerinden, Cenab-� Hak’tan �ekva ve �ikayetlere ba�larlar. ��te o �ekva ve �ikayetlerin hedefini de�i�tirmek i�in esbab(sebepler) vaz’edilmi�tir."

Her olay i�in sebepleri en ince ayr�nt�larla olu�turup, akl�m�z�n kabul edece�i kurallar zinciri i�inde yaratan Allah, diledi�i her �eyi, diledi�i anda ve diledi�i gibi yaratmaya g�c� yetendir.

“G�kleri ve yeri yaratan, onlar�n bir benzerini yaratma�a kadir de�il mi? Elbette (�yledir); O, yaratand�r, bilendir.” (Yasin Suresi, 81)

Allah dileseydi her �eyi sebepsiz olarak da yaratabilirdi. Ancak k�l�nan sebepler, bizlerin akl�m�za uygun olmas� i�indir. Biliriz ki imtihan d�nyas�nda sebepler bizim i�indir, O sebeplerden m�nezzehtir. Y�ce Allah, Tek olan, Zat�nda, s�fatlar�nda, i�lerinde, isimlerinde, h�k�mlerinde, asla orta�� veya benzeri, dengi bulunmayan, yoktan var edendir; O, merhamet edenlerin en merhametlisidir.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Sebepler Birer Perdedir ba�l�kl� yaz� fuatturker taraf�ndan 5.11.2011 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Sebepler Birer Perdedir

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu