Birkaç gün önce Balýkesir’in Bigadiç ilçesinde dolaþýrken dikkatimi çeken bir þey oldu. Ýlçenin en eski camilerinden biri olan Kasýmpaþa Camisi önünden geçerken mabedin mimarisindeki tezat karþýsýnda donup kaldým.

Caminin kitabesinde yapýlýþ tarihi 1544 yazýyordu. Minaredeki estetik hemen dikkat çekiyordu. Kýsa, tek þerefeli ve kesme taþ… Ancak minare ile caminin dýþ duvarý hiç uyumlu deðildi. Dýþ duvar, aslýnda minareye uyumlu olmalýydý, kaldý ki sonradan yaptýðým incelemelerde eski fotoðraflarýnda da uyumlu olduðunu gördüm. Ancak dýþ cephe boydan boya sývanmýþ ve üzerine beyaz boya vurulmuþtu.

Cami hakkýnda Balýkesir Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðünün sayfasýndaki ifade ise þöyle: “1549'da Kanuni Sultan Süleyman'ýn vezirlerinden Cezerizade Kasým Paþa tarafýndan yaptýrýlmýþtýr.Tamamen kesme taþlarla yapýlan cami birkaç defa tamir olmuþsa da minaresi orijinal hali ile günümüze gelmiþtir. Yapýldýðý dönemin tüm mimari özelliklerini yansýtan Kasým Paþa Camii’nin duvarlarýnda1901 tarihli levhalarda hat sanatýnýn deðiþik örnekleri mevcuttur.”

Caminin içine girip inceleme fýrsatý bulamadým, ancak bir tarih ve kültür hazinesi olduðu anlaþýlan 500 yýllýk bu caminin sadece minaresinin mimari özelliðini koruyabilmiþ olmasý tarihimiz ve kültürümüz için çok büyük bir kayýptýr. Eðer cami hala eski kesme taþ duvarlarýný koruyorsa dýþýnýn sývanýp beyaza boyanmasý, dümdüz duvar haline getirilmesi ne kadar estetik ruhtan ve Ýslam mimari sanatýndan uzaktýr.

Balýkesir merkezinde bir Yeþilli Camimiz var. Birkaç yýla kadar bu cami de ayný þekildeydi. Dýþ cephe sývanmýþ, yeþile boyanmýþtý. Vakýflar, camiyi restorasyona aldý, sýva hassas þekilde kýrýlýp kazýndý, karþýmýza taþ duvarlý, estetik, güzel bir mimari çýktý. Hangi mantýk ve zevksizlik timsalleri bu estetik görüntüyü kapatma gafletinde bulunmuþtu acaba?

Kasýmpaþa Camisi’nin de ayný durumda olduðunu sanýyorum.

Eski mimarimiz, eski evlerimiz hep bir sanat eseri, güzellik, ferahlýk var. Ancak elli yýllýk dönemdeki apartmanlarýmýza, resmi kurumlarýmýza, binalarýmýza bir bakýnýz. Hepsi dört duvardan müteþekkil. Sadece düz duvar… Hiçbir mimari özelliði olmayan, kibrit kutusu tarzýnda evler, binalar…

Nasýl bu kadar sanatsýz, ruhsuz bir yapýlaþmaya döndük biz? Neden bu kadar ruhsuz yapýlar yapýyor, bir ruha sahip olan tarihi yapýlarýmýzý da ruhsuzlaþtýrmak, zevksizleþtirmek için tarihin üzerine sýva çekiyoruz?

Neyden kaçýyoruz, nereye gidiyoruz?

Batý’da eski binalar, tarihi yapýlar olduðu gibi korunurken, biz tarihi binalarýmýzý hangi maddi aç gözlülükle yýkýp yerine apartmanlar dikme hevesine düþtük? Tarihi eserler o beldedeki mührümüzdür, varlýðýmýzýn sembolüdür, biz mührümüzü silmek için son gayretle tarihin üzerini sývamaya devam ediyoruz.

Umarým, camilerimiz, eski evlerimiz aslýna uygun restore edilir ve gelecek nesillerimize bu topraklarýn bize ait olduðunu belgeleyen mühürlerimizi býrakabiliriz.