KUKLA MUKLA

Alan deðiþtirerek dinlenmek için TV kanallarýný gezerken, ‘yalan’ üzerine söz eden bir programa rastladým. Aile içi sorunlarý çözmeye çalýþan, seans uygulayan ‘bir bilen’ vardý. Program sonunda, kýzýnýn yalan söylemesini engellemeye çalýþan annenin yönlendirilmesi ve bazý þeylere ikna edilmesi ötesinde bir de hediyesi vardý: Uzun, kýrmýzý burunlu Pinokyo kuklasý. Kendisi yalan söylediði için kýzý yalana doðru kayan konu mankeni annenin yüzüne açýkça söylenemeyen gerçek, ‘kendisini annesinin kollarýna býrakmýþ çocuðun aslýnda annenin kuklasý olduðu’ mesajýný içinde barýndýrmaktaydý.

Konu yalan olunca, eðitimci eline pinokyo kuklasýný alýnca, bu kiþinin dünyadan haberdar olduðu ve evrensel deðerlerden yararlandýðý akla gelebilir. Ben Pinokyo’nun hikâyesini kitabýndan (Pinocchio, 1883) okumadým ama radyo programlarýndan, çocuklarýmýn izlediði çizgi filmlerden (Walt Disney, 1939) biliyorum. Ýþin özü, mesajýdýr. Ýtalyan bir yazarýn (Carlo Collodi)  “Yalan söylersen burnun uzar” diyerek çocuðu yalandan kaçýndýrmaya çalýþmasý. Yani Hýristiyan Batý kültürünün ürünü. Aslýnda yalan, bütün dinlerde yasaktýr. Hýristiyanlýk dininin bu konuda günahý yoktur. Ama bu kültürün hâkim olduðu insanlar öyle midir? Çocuk, yalan söylediðinde burnunun uzayacaðýna çocukken inanýr. Ama hep çocuk mu kalacak? Bilinçli veya bilinçsiz, ilk yalan denemesinde elini burnuna götürünce, olanlara inanamayacaktýr. Ýkinci ve üçüncü denemede ise, ‘yalan söylememesi için kendisine yalan söylendiði’ anlaþýlacaktýr.

Bizim kültürümüzde de, çocuklara yönelik  ‘Yalan Söyleyen Çoban’ hikâyesi vardýr. Ama bu hikâye, baþtan sona doðrudur. Pinokyo öyküsü baþtan sona yalan olduðu gibi. Ama nedense, Pinokyo prim yapmaktadýr. Ýthal malý olduðu için mi? Programda geçmedi ama uzmanýmýz bu hikâyeden haberdar olmalýdýr. Ben þahsen, körün gördüðü, saðýrýn duyduðu bir hikâye diye biliyorum.

Pinokyo öyküsü aslýnda batý dünyasýnýn çocuklara söylediði ilk yalan deðildir. Yine batý kültüründen öðrendiðimize göre, yeni yýlýn ilk gününde çocuklara hediye verilir. Hediyeyi anne-baba alýr ama çocuða bir Hýristiyan papazý getirir: Noel Baba. Çocuk -ne kadar çocuk olsa da- kapýdan girip çýkanlarý gördüðü/bildiði veya göreceði/bileceði için, neden görmediði sorusuna hazýr don biçilir: Noel Baba bacadan inmiþtir!

Böylesine yalanla dolu kültüre raðmen bizdeki yalan ve kandýrmanýn çokluðunun izahý, konu mankeni anneye söylenemeyen gerçekte gizlidir.

Pinokyo kuklasýnýn ‘Truva atý’ gibi evin içine girmesine gelince, cevabý o kadar basit deðildir.

Biz ‘yalan söyleyen çoban’ öyküsünü bilmemize raðmen yalancý, kandýran, aldatan oluyorsak; “Aldatan bizden deðildir’ buyuran Allah Elçisi (s) kimin peygamberidir?

Batýlýlar, Pinokyo ve Noel Baba yalanlarýný, büyüyüp baba olunca da çocuklarýna anlatmaya devam ediyorlar, buna raðmen bizim kadar yalancý deðillerse, iþin sýrrý nerede gizlidir?

Kur’an’daki kýsacýk Asr Suresi’ne zamana yeminle, zarardan kurtulacaklarýna inanmakla birlikte inancýnýn gereðini yapanlar olduðu söylenmektedir. Ýnanýlanýn gereðini yapmaksa, çeþitli vesilelerle, 70 kere yinelenmektedir.

 Peki, ‘Yalan Söylemeyen Çoban’ hikâyesi de var mý?

Evet, öyle birini bulan Hz. Ömer, delikanlýyý devlet iþinde görevlendirmiþtir.

Yüklü bir mesaj içeriðiyle ‘kukla’ hediye ederken kukla olduðunun bilincinde olmayan eðitimcinin yerine kendimi koyan ben, kendimden utandým. Böylesine açýk yalan sembolü olan somut kuklanýn, ‘Truva atý’ olarak, çocuðunu yalandan korumak isteðinde bulunan konu mankeni annenin odasýna girmesi, öncelikle ‘bir bilen’ uzmanýn beynine girmesinden sonra gerçekleþmiþtir.

Kültür emperyalizmi dedikleri bu mu acaba?