Baðlamanýn nazlý tellerinde bir notadan diðerine seyrederken zihnim, Anadolu’nun baðrý yanýk bir ezgisinde aðýda baþlar gönlüm. Yapýþ yapýþ bir olmamýþlýk, yarým kalmýþlýk hissi içinde olmasa da olurmuþ makamýnda düþüncelerle avutmaya çalýþýrým kendimi. Ama bilirim ki bazý þeyler olmazsa olmaz. Ama bize yani bizim jenerasyonumuza öðretilen ilk þeylerden birisi de yetinmesini bilmektir.  Seksen darbesinden birkaç yýl sonra doðan bütün çocuklarda bu yetinme, daha fazlasýný istememe durumu ile karþýlaþabilirsiniz. Elbette istisnalarda çýkabilir karþýnýza. Hayat bu garantisi yok, hele söz konusu insansa hiç ama hiç garantisi yok.

Ýnsan sahip olduklarýna sevinmekten çok sahip olamadýklarýna üzülmekle tüketiyor kýsa ömrünü. Gençlik elbette güzel ama hata yapmaya çok elveriþli bir ömür dilimi. Ýhtiyarlýðýn acý verici tarafý ise kuþkusuz herkesin söylediði saðlýk sýhhat sorunlarýnýn dýþýnda ve ötesinde; kaçýrýlan fýrsatlar, piþmanlýklar ve bir türlü insaný terk etmeyen kötü anýlardan müteþekkildir.  Ýnsan mutlu, sevinçli, neþeli anýlarýný hatýrlayamýyor ama kötü anýlarýný ne yaparsa yapsýn hepsini eksiksiz bir tamam hatýrlýyor. Bu bilinçaltýnýn bilinçli tarafa bir tür güç gösterisi sanýrým. Ruh bilimi bu konuda ne der açýkçasý bilemem, iþin aslý bilmekte istemem. Ama bildiðim insan ihtiyarladýkça bu kötü anýlarýn sayýsýnýn ve hacminin artýyor olmasý. Kümülatif bir þekilde birikerek insanýn zihnini iþgal eden bu kötü anýlar bir türlü unutulamýyor. Bu anýlarýn aðýrlýðý içerisinde insanda elbette ne ruh saðlýðý kalýyor ne de zihin esenliði. Yaþlanmanýn en kötü tarafý bu bence. Elbette saðlýk-sýhhat, zindelikte önemli þeyler. Ama ruh saðlýðý ve huzur da çok önemli, özetlemek istersek ikisi de olmalý. Yani genç insanlarýn hiç kötü anýlarý yok mudur? Elbette bu soruya yoktur cevabý vermek son derece yanlýþ bir yaklaþým olur. Bu dünya da dertsiz insan mý var kliþesine deðinmeye hiç gerek yok diye düþünüyorum ki öyledir de.  Ama insan gençken, saðlýklý- sýhhatli ve zinde iken bu kötü anýlarý bir þekilde asimile edebiliyor. Unutmak belki imkansýzdýr ama en azýndan hatýrlamamak için çaba gösterip baþarýlý olabiliyor. Bunun nedenlerinden ilki kuþkusuz saðlýk-sýhhat ve zindeliðin yerinde olmasý, ikincisi ise bu kötü anýlarýnýn sayýsýnýn az olmasý.  Ama insan ihtiyarlayýnca hem saðlýk sýhhat ve zindeliðinin elinde olmamasý hem de kötü anýlarýnýn sayýsýnýn fazla olmasý bu durumu çekilmez bir hale getirebiliyor.

Birçok yazýmda da deðindiðim gibi insanoðlunun yeryüzü macerasý oldukça acýklý bir öykü. Sonsuz ruhlarýmýz sonlu ve sýnýrlarý olan bedenlerimize ve gezegenimize hapsedilmiþ bir vaziyette. Bu yüzden insan için mutlak mutluluk, mutlak doyum imkânsýz ve iþte bu yüzden ihtiyaçlarýmýz sonsuz ve sýnýrsýz. Ekonomi Ýlmi ile ilgilenmiþ kiþiler bilirler, ekonominin en basit tanýmý: ‘Ekonomi; kýt olan mallarla sonsuz olan insan ihtiyaçlarýný karþýlama sanatýdýr.’ Olmaktadýr. Burada birkaç basit soru ile durumumuzu analiz etmek mümkündür. Ýnsan ihtiyaçlarý neden sýnýrsýzdýr? Bu gezegene ait olmadýðýmýz o kadar açýk ki bilim insanlarýnýn bunu görmezden gelmelerini aklým almýyor. Yeryüzündeki tüm canlýlara ve bu canlýlarýn gezegenimizle olan uyumuna bir bakýn ve sonra biz insanlarýn gezegenimizle olan uyumsuzluðuna bir bakýn. Bizim bu gezegene ait olmadýðýmýz gün gibi ortada. Uzaylý olduðumuzu filan söylemeyeceðim. Evrenin kurallarý evrenin her bir köþesinde geçerlidir çünkü. (Yani zaman ve mekân bizim gezegenimizde var da baþka gezegende yok mu? Elbette var. ) Ýþin denklemi bütün yaratýlýþ hikâyeleriyle birebir örtüþüyor gibi; insan bu dünyaya, bu evrene gönderildi. Bu bir tür ceza ya da cezadan daha çok bir tür eðitilme gibi bir þey sanýrým.  

Öyle ya da böyle insanýn doðmasý, yaþamasý ve ölmesi biyolojik açýdan diðer canlýlara benzer ama ya tüm bunlar olurken hissetmesi, sevmesi, nefret etmesi ve kýrýlmasýna ne demeli? Yani tüm bunlar hormonlarla, biyokimya ile açýklanabilir mi? En iyisi ben baðlamanýn nazlý tellerine geri döneyim…