AKÇAAL’DA KÜLLEMEÇ OYUNU

Vakit ikindiye yaklaþýyordu. Eli boþ köylüler Müdür Mehmet'in duvarýnýn gölgesine toplanmýþlar, kendi aralarýnda saðdan-soldan laflýyorlar, arada yerine göre birbirleriyle þakalaþýp gülüþüyorlardý. Muzip Agoon Mehmet, eline aldýðý uzun bir çubuðu damýn çelenine sokup çýkarýyor, oradan çýkan tozlar da yavaþ yavaþ Gogu Halil'in þapkasýna öðünüyordu  Bir baþkasý da elinde topladýðý ufak taþ parçacýklarýný çaktýrmadan arada sýrada Halil emmisi ne rastgele atýyor'ken aslýnda amacý  Gogu'yu kýzdýrmak, baðýrttýrýp, çaðýrttýrmak'tý. Bulunduklarý yer tozun topraðýn ve soba külünün bol olduðu yerdi. Çabalarý fazla uzun sürmedi, orada bulunan herkes yerden avuçladýklarý külü veya topraðý birbirinin aðzýna, burnuna, gözüne sürüyor, oradan çýkan yaþlarýn bunlarla karýþmasýyla yüzlerindeki renkler deðiþiyor, üst baþlarý toza, topraða beleniyor, çýkan tozdan göz gözü görmüyordu. Bu iþte en çok zarar gören kiþi Gogu Halil olduðundan baðýrtýsý, çaðýrtýsý ve ettiði küfürler ortalýðý inletiyordu.

Köylünün birbirine yaptýðý bu þakayý yabancý biri görse galiba bunlar dövüþüyor zannedip ayýrt etmeye koþardý. Kýrþehir'de þimdiki Cacabey Parký’nýn olduðu yerde Ziraat Bankasý ve Belediye binalarý vardý. Þimdiki Belediye'nin olduðu yer ise buðday pazarýna tahsis edilmiþ boþ arsaydý. Köylü Pazartesi günleri burada yanýnda getirdiði arpa, buðday, yulaf gibi mahsulleri ile düð, bulgur, yarma gibi þahman buðdayýn taþ sokuda tokmakla dövülüp deðirmende çekilmesiyle elde edilen ürünleri satardý. Ziraat Bankasý’nda tohum yardýmý için çiftçi köylülere Pank denen para daðýtýlýrken, oluþan kuyrukta þakacý Karacaörenliler den biri Gogu Halil'in arkasýna tutuþturduðu gazete kaðýdýný ateþe verir. O anda panik, baðýrtý, çýðýrtý ve akabinde çýkan arbede de bankada bulunan herkesin bir anda dýþarýya hücum etmesiyle ezilenler olmuþ, banka çevresi meraklýlarca doluþmuþtu. Karacaörenlilerin gülüþmelerine toplananlar þaþkýn þaþkýn bakýyor, öyle þaka olmaz diyorlardý.

Bir Pazar günü Karacaörenliler akþamdan köyden yükledikleri mahsullerini buðday pazarýna býraktýktan sonra eþek ve atlarýný hancýya emanet edip, þehri aþaðý yukarý þöyle bir gezdikten sonra buðday seklemlerinin (çuval) üzerine yatýp uykuya dalarlar. Sabah erken kalkýp Cacabey Camii yanýndaki Taþlý Çeþme’de ellerini yüzlerini yýkayýp karýnlarýný doyurduktan sonra þimdiki Belediye binasýnýn olduðu yerde kurulan pazarda müþteri beklemeye baþlarlar. Sabahýn erken saatleri olduðundan daha henüz müþteri gelmediði için onlarda birbiriyle yarenlik edip vakit geçiriyorlardý. Bir süre sonra ortalýk güneþ çýkmasýyla daha da aydýnlanmýþ, insanlar da yavaþ yavaþ iþine gücüne gitmeye baþlamýþtý. Halýcýlar da getirdikleri yastýk, minder, kilim gibi el dokuma ürünleri buðday pazarýnýn kenarlarýna diziyor, bir yandan da sorucu müþterilere cevap veriyorlardý. O anda pazarýn buðday satýlan bölümünde ortalýðý bir toz bulutu kapladý. Baðýrtýlar, çaðýrtýlar, gülüþmeler birbirine karýþýrken, toplanan vatandaþlar durumun vahametini anlamaya çalýþýyorlardý.

Meðerse müþteri beklemekten sabahýn ayazýnda üþüyen Karacaörenli'ler; biraz hareket edelim de ýsýnalým diye önceden yanlarýnda getirdikleri kül ve topraklarý birbirine atýyor, yani kendi tabirleriyle küllemeç oynuyorlardý. Oradaki karýþýklýk o anda görevine giden þehrin Valisinin de dikkatini çekmiþ, þoförüne arabayý durdurttuk'tan sonra araçta bulunan koruma polisine durumu öðrenmesi için tembih ederken," eðer dövüþü sen ayýramaz'san emniyetten güç iste" diye talimatlar yaðdýrýyordu.

Aradan beþ on dakika geçti geçmedi koruma polisi gülümser vaziyette geri döndü. Eðer araçtaki adam Vali deðil de bir baþkasý olsa polis pazarda gördüklerini ona anlatýrken gülmekten belki altýna kaçýrabilirdi.

- Sayýn Valim oradaki kalabalýk dövüþ deðil Karacaörenlilerin kendi aralarýnda birbirine yaptýðý þakaymýþ.
Vali þaþýrmýþ, ne diyeceðini bilememiþti.
- Demek gördüklerimiz þaka ha diyerek arabadan inip Karacaörenlilerin yanýna vardý.
- Beni de aranýza alýr mýsýnýz, arkadaþlýðýnýza kabul eder misiniz derken þaþkýnlýðý yüzünden okunuyordu.

Akçaal Kýrþehir'in, Konya ovasýný andýran düzlük mü düzlük, verimli topraklarý, þýrýl þýrýl akan çeþmeleriyle diðer köylülerin gýpta ile baktýðý sulak bir arazi üzerine kurulan bir köydür. Þehrin takriben on beþ kilometre güney yönünde olan bu köyde arazinin kumsal oluþundan dolayý ekinler çevre yerleþim yerlerine göre bir ay önce yetiþirdi. Adeta Kýrþehir'in Adana’sý diye anýlýr, ekin biçmeye az bir süre kala týrpanýný eline alan ýrgatlar bu köye gelir, bir aðanýn yanýna sýðýnýp onun tahsis ettiði çadýrlara yerleþir, biçme iþi bittiðinde tekrar köylerine dönüp oradaki yetiþenleri biçip yýllýk yeygilerini  çýkarýrlardý.

Her yýl olduðu gibi o yýlda Karacaören köyünden Kör Mevlit, Gizirin Cüllüz Ýsmail, Memiðin Topal Irza, Bidi Gaya Ýreþit, Hakký'nýn Mehmet ve Hamo kendi aralarýnda bir grup oluþturup Þehmuz Aða'nýn Kýrþehir yolu üzerinde kurduðu çadýra yerleþmiþlerdi. Þehmuz Aða, babadan miras kalan tarlalarý ekip biçer onunla geçimini saðlardý. Kýz evlatlarý o yýllarda baba malýndan miras almadýklarýndan, Þehmuz'un da babasýnýn tek oðlu olduðundan tarlalar hiç bölünmemiþti. Irgatlar akþama kadar týrpan sallar, akþam olunca da aðanýn kurduðu sofrada karýnlarýný doyurduktan sonra çadýrda gelmiþten geçmiþten konuþurken yorgunluktan uyuyup kalýrlardý. Karacaörenli'ler boþ zamanlarýnda kendi aralarýnda þaka yapýyor, küllemeç oynuyorlar, ama hiç lezafet alamýyor," buna nasýl bir çare buluruz" diye kara kara düþünüyorlardý. Pazar günü tarlayý erken bitirip çadýra geldiler. Bir iki þaka yapsalar da hep ayný þeyler olduðu için bundan çabuk usandýlar.
Akçaal'a geleli epey zaman olmuþtu. Evi ve çocuklarýný canlarý istiyor, bunun verdiði moral bozukluðu ile birbirine somurtmaya, arada basit þeyler için bile birbirini kýrmaya varan kýzgýnlýklarý oluyordu. Bunun böyle gitmeyeceðini düþünen Kör Mevlit, bir muziplik düþünerek çadýrýn içerisine bir iki þeker torbasý tozlu, kumlu toprak doldururken diðerleri de onu ilgiyle izliyorlardý. Meraklý arkadaþlarýna planýný olduðu gibi anlatýrken sabah olacaklara daha þimdiden gülüþmeler arasýnda derin bir uykuya daldýlar.

Pazartesi günü atýna, eþeðine binen Akçaallýlar sabah daha gün çavmadan  satmak için yanlarýna aldýklarý tuluk peyniri, çömlek' te yað, süt, yoðurt, yumurta gibi çabuk bozulabilecek ürünleri bir an evvel þehirde kurulan pazara yetiþtirmek için acele acele evden ekmeðini dahi yemeden yola çýkmýþlardý. Kafayý çadýrdan dýþarý uzatan Kör Mevlit, gelen kalabalýðý görünce arkadaþlarýna bir iþaret yaparken herkes rolünü anýnda üstlendi. Güya Gizirin Cüllüz ölüyor, orta yerde yatarken sözde kardeþi Kör Mevlit, aðýdýn birini yakýp bitirirken diðerine baþlýyordu.

“Aslan gibi gardaþým, deveyi yýkan gardaþým, þöyle soylu, böyle babayiðit gardaþým” diye dýþarýdan geçenlere duyulacak þekilde bas bas baðýrýyor bir yandan da gözünün ucuyla da geçenlerin tepkisini görmeye çalýþýyordu. Ölünün etrafýný çevirenler hem acýyla dizlerine vuruyor, hem de içeri biri girecek mi diye çadýrýn kapýsýna bakýyorlardý. Sesleri duyan birinci grup iþleri acele olduðundan yollarýna devam ederlerken bir yandan da, “Vah, tüh, pek gençmiþ ,keþke onlara yardýmcý olabilseydik” diye çaresizlikle birbirine bakýyorlar, ellerinden bir þey gelmediði için üzülürler'ken her þeye raðmen yollarýna devam ediyorlardý.

Birinci gruptan eli boþ çýkan Karacaörenliler az buçuk üzülseler de ikinci grup köylüleri görünce sevindiler. Hemen harekete geçip bu kez daha hýzlý bir þekilde hep beraber koro halinde aðýda baþladýlar. Seslerinin gürlüðü yaklaþanlarýn dikkatini çekmiþ,  baktýklarý çadýrýn deliðinden netice alacak gibi olmuþlardý. Hýzlý hareket eden köylüler yavaþlamýþ, bir kýsmý "yolumuza devam edelim" derken, bazý vicdan sahipleri de "yaðsý, yumurtasý batsýn, çadýrda ölü varken þimdi onlarý pazara yetiþtirmenin sýrasý mý" diye ellerindekileri yere býrakýp çadýrýn kapýsýna doðru yönelirlerken hem aðlayan, hem de dýþarýyý gözetleyen Kör Mevlit, çadýrýn araladýðý kapýsýndan merakla içeri süzülenleri hýzla kolundan tuttuðu gibi içeri çekiyor, hazýr kýta tetikte bekleyen arkadaþlarý da önlerinde duran topraklarý bunlarýn üstüne savururken çýkan tozdan göz gözü görmüyordu.

Küllemeç oyunu ortadaki toprak bitinceye kadar devam etmiþ, fýrsatýný bulup çadýrdan kaçan Akçaallýlarýn küfürlerine Karacaörenlilerin kahkahalarý karýþýyordu. Çadýra girmeyen diðer köylüler oradan üstü baþý toz-toprak olmuþ, adeta tanýmakta güçlük çektikleri arkadaþlarýna hangýr hangýr gülerlerken bir yandan da,"elin ölüsünün, dirisinin haltýný karýþtýrmak size mi kaldý bire dürzüler" diye kýzýyorlardý.      ERDOÐAN ÇALIÞKAN      GERÇEK YAÞANMIÞLIKLAR      21 01 2012

NOT: Öyküleri þahýslarý küçük düþürmek mirasçýlarýný rencide etmek için yazmadým.