Röportajý Düzenleyen: M.Nihat MALKOÇ

            Yazmak, kanaatimce uðraþlarýn en güzelidir. Çünkü Yunus Emre’nin dediði gibi “Söz uçar, yazý kalýr.” Sözü bakî kýlmak için kaydetmek gerekir. Kitaplar bu anlamda vazgeçilmezdir. Yazarlar, sözü güzelleþtiren ve yayan müstesna insanlardýr. Bu güzide insanlardan birisi de, bugüne kadar 50’si münferit, 10’u ortak olmak üzere 60 eser ortaya koyan Trabzonlu Araþtýrmacý-Yazar Mustafa Yazýcý’dýr. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde yazara “Yazýcý” derler. Bu anlamda Mustafa Bey’in soyadý kendisine çok uygun düþmüþ. Gerçekten de çok iyi bir yazýcý kendisi... Bugüne kadar yazdýklarý bunun en büyük delilidir.

            Araþtýrmacý-þair ve yazar Mustafa Yazýcý aslýnda Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öðretmenidir. Yüksek Ýslâm Enstitüsü mezunudur. Bugüne kadar binlerce öðrenciye Türk-Ýslâm ahlâký ve þuuru kazandýrmýþtýr. Fakat bununla yetinmemiþ, halka da açýlmýþtýr. Kâinatý bir mektep olarak düþünmüþ ve gönüllü halk muallimi olmuþtur.

            Kýymetli çalýþmalarýna birçok devlet büyüðünden yazýlý ve sözlü teþekkür belgesi ve plaket(onurluk) verilmiþtir. Yaþar Nuri Öztürk, kendisine yazdýðý özel mektuplarda “Mustafa Bey anladýðýma göre siz de kendi kendini aþanlardansýnýz” diyerek mühim bir gerçeðin altýný çizmiþtir. Hatta “Halkýn Diliyle Yaþar Nuri Öztürk” adlý kitapta Mustafa Yazýcý’nýn mektuplarýna yer vermiþtir. Gerek Trabzon, gerekse Ýstanbul basýný çalýþmalarýna deðinmiþtir. Eserleriyle ilgili deðiþik yayýn organlarýnda deðerlendirme yazýlarý çýkmýþtýr.

            Mustafa Yazýcý, Ýhsan Iþýk’ýn hazýrladýðý “Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi” isimli eserde biyografisi verilen bir yazardýr. Ayný eserin Ýngilizce çevirisinde de kendisine yer verilmiþtir. Bu eser dünyanýn belli baþlý büyük kütüphanelerine gönderilmiþtir. Bunun yanýnda Mustafa Yazýcý’nýn KTÜ Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi’nde 42 tane kitabý mevcuttur. Bu kitaplar öðrencilerin istifadesine sunulmuþtur. Yazar bugüne kadar deðiþik kiþi ve kurumlardan 35 tane ödül almýþtýr. Yazýcý, yazma çalýþmalarýna devam etmektedir.

            Mustafa Yazýcý 1968 yýlýndan beri araþtýrýyor ve yazýyor. Bugüne kadar yüz farklý gazete ve dergide on binin üzerinde makalesi yayýnlanmýþtýr. Bu yazýlarý okuyan bir nesil, onun fikirlerinden ve araþtýrmalarýndan yararlanmýþtýr. Bu yönüyle çok mühim bir misyonun(görevin) üstesinden gelmiþ baþarýlý bir insandýr. Bu kýymetli araþtýrmacý-yazarla sizler için uzun bir sohbet yaptýk. Bu derin ve samimi sohbeti sizlere sunuyoruz:

M. Nihat MALKOÇ: Deðerli Mustafa Yazýcý Hocam kendinizden ve ailenizden biraz bahseder misiniz?

Mustafa YAZICI: Kendimden söz etmeye gerek yok. Kitaplarýmýn arkasýnda ve Ýnternet sitemde “yaziciyayinlari.com” adresimde biyografim geniþçe var. Ana yaþý 1947 yýlýnda Akçaabatlý imam bir baba ile Akyazýlý bir anneden Akyazý’da doðdum. 13 kardeþtik. Dördü benden büyük, biri benden küçük olmak üzere, beþi eski devrin hastalýk yýllarýnda öldü. Sonra yaþayan dört kýz, dört erkek kardeþin en büyüðü oldum. 1960’da Akyazý Ýlkokulundan(2-3-4.sýnýflarý Trabzon Ayasofya’da Fatih Ýlkokulunda okudum),1966’da Trabzon Ýmam-Hatip Lisesinden, 197O’te Kayseri Yüksek Ýslâm Enstitüsü’nden mezun oldum. 1999’a kadar aralýklý 29 sene, resmî takvim-ders yýlý olarak tam 18 okulda 25 sene iki ay görev yaptým. Askerliðimi Ýzmir Ege Ordusunda Ulaþtýrma Yedek Subay olarak pekiyi derece ile tamamladým. Bir ara, 82-83 yýllarýnda Libya’nýn baþkentinde Betaþ A.Þ. adlý bir þirkette Arapça tercüman olarak çalýþtým. 1999’da KTÜ Trabzon Ýlâhiyat Meslek Yüksek Okulundan Öðretim Görevlisi olarak emekli oldum. Þimdi araþtýrmacýlýða devam edip eserler veriyorum. Kuzey TV’de televizyon programlarýma, Ýlkhaber Gazetesinde köþe yazýlarýma devam ediyorum. 2012 yýlýnda 65. yaþýmdayým. Anam ve babam öldü. Üçü kýz, biri erkek olmak üzere dört çocuðum oldu. Hepsini okuttum ve evlendirdim. 65 yaþýndaki eþim Zehra ile asla rücu’ ederek kalan ömrümüze Akyazý’daki evimizde devam ediyoruz. Ayrýca, Akyazý’da, Akçaabat’ta ve Trabzon’da çok kalabalýk bir sülâlem(geniþ ailem) de vardýr. Araþtýrmacý bir yazar olarak Trabzon’da ve yurdun dört bir yanýnda çalýþmalarýmý her geçen gün Trabzon’u temsil edecek þekilde daha mükemmel hale getirmekteyim.

M. Nihat MALKOÇ: Öðrencilik ve öðretmenlik hayatýnýzdan söz eder misiniz?

Mustafa YAZICI: Öðrencilik hayatým ilk, orta, lise ve yüksek tahsil olarak on altý(16) yýl sürdü. Köyde yolsuz, elektriksiz, arabasýz zamanda Trabzon’a yürüyerek okula gidip geldiðimiz çok oldu. 1955’li yýllarda Trabzon –Akçaabat arasý yolu bile ýssýzdý. Sadece üç araba çalýþýrdý. Ötekiler Trabzon-Ýstanbul arasýnda çalýþan az sayýda  vasýta idi. Hiç sýnýfta kalmadým. Bütün tahsil diplomalarýmý iyi derece ile aldým. Sadece yedek subay diplomam Pekiyi  oldu. Onlarý hâlâ saklarým. Öðrencilikte en zor iþ, köy çocuðu olarak anadan ayrýlmaktý. Þehirden haftada bir anaya gelebilirdik. Babam Ayasofya’da imam idi. Hem de çiftçi idi. Geçim zordu. O gün bugündür hâlâ öðretmen ve emekli olarak rahat bir ekonomimiz yoktur. Sadece ele güne muhtaç deðiliz o kadar. Öðretmenliðe 197O’te Bolu'nun Gerede kazasýnda baþladým. Yüksek tahsili  Kayseri’de yatýlý ve mecburî hizmetli olarak yapmýþtým. Altý sene kendi þehrim Trabzon’a gelmem yasaktý. Fakat Trabzon memurlukta mahrumiyet bölgesi idi Batýya ve Bolu’ya göre... O sýrada Gerede’ye bir müdürümüz geldi. Sayýn Osman Akgül Bey... Sonradan Millî Eðitim Bakanlýðýna müfettiþ oldu. O benim öðretmenliðimi çok beðendi. “Mustafa Bey, ben Ankara’ya gidiyorum. Seni de Trabzon’una kavuþturayým” dedi. O zamanlar ben iyi Fransýzca bilirdim. Dýþarýdan(mektupla) Avrupa’daki Fono ve Lingafon Enstitülerini bitirmiþtim. Gerede Ýmam-Hatip Lisesinde Meslek Dersleri öðretmeni idim. Gerede Lisesine, hem Din dersi, hem de Fransýzca derslerine gidiyordum. O zamanlar dünyanýn ana dili Fransýzca idi. Fransýzcanýn son dönemi idi. Amerika’nýn dünyada atak yapmasýyla Ýngilizce öne geçti. Müfettiþ Osman Bey tayinimi Trabzon’a yaptý. Hâlâ Bakanlýktadýr. Görüþüyoruz. Bana her zaman söyler: “Hoca beni hiç mahcup etmedin. Çok baþarýlý hizmetler yaptýn. Seninle iftihar ediyorum” diye. Ben de  hâlâ ona minnettarým. Her idareci öðretmenini böyle keþfedemiyor. Ecevit döneminde bile devlet iyi çalýþmaktan terfi ettirdi beni. Her istediðim yere de tayinimi yaptýlar. Ben maaþ için öðretmenlik yapmadým; adam yetiþtirmek için yaptým. 29 senede, 18 okulda tam elli bin öðrenci geçti elimden. Þimdi 81 vilâyette yetiþmiþ öðrencilerim var. Onlar yazdýðým canlý kitaplardýr. Asýl insan eserlerimdir. Asýl onlarýn hâtýralarýyla yaþamaktayým. Birçoðu  gelir, benimle görüþürler. En ideolojik dönemde bile  siyasî ve partizan tutumlara tenezzül etmedim. Onun için tabir caizse adam gibi adam yetiþtirdik. Emekli olunca  Trabzon Ýl Millî Eðitim Müdürlüðü emekli olarak yýlýn öðretmeni seçti beni. Emekli olmadan  nerede idiler bilemiyorum. Benim öðretmenliðim Türkiye’de bir rekordur.

M. Nihat MALKOÇ: Niçin öðretmenlik mesleðini seçtiniz? Bu meslek sizi tatmin etti mi? Bir daha dünyaya gelseydiniz hangi mesleði seçerdiniz? Niçin?

Mustafa YAZICI: Öðretmenlik mesleðini Peygamber mesleði olduðu için seçtim. Malum, Âdem baba peygamber ve muallim deðilken iþlediði hatadan dolayý bizi gökten yere indirdi; amma iki bin senelik ömründe iki yüz sene yeryüzünde aðlaþtý, tövbekâr oldu. Duasý kabul olunca ona peygamberlik ve muallimlik verildi. Bu defa bizi yerden göðe çýkardý. Yorum sizin ve okuyucularýmýn. Ýyi bir öðretmen olamayanlar, iyi bir ana-baba ve toplum adamý da olamazlar. Bu meslek beni manen tatmin etti. Madden asla. Zira öðretmen aldýðý maaþla okuyacaðý kitabýn parasýný bile veremez. Kütüphane kuramaz. Ev yapamaz. Çocuk evlendiremez. Araba alamaz. Arsa alamaz. Ancak çoluk çocuðuna ekmek parasý olur. Ben 1970 senesinde bin lira maaþla öðretmenliðe baþladým. Ýlk Personel Kanunu 1970’te çýktýðý için 700 lira alýyorlardý. Ben yine þanslý idim. Bursa Otomarsan’dan çýkan bir 302 Mercedes yolcu otobüsü maaþýmýzýn 300 katý, yani 300 bin lira idi. Bugün bir buçuk milyar üniversite hocasý emekli maaþý almaktayým. Bir 302 Mercedes trilyonlar oldu. Paranýn deðeri kayboldu. Öðretmen olarak geçmiþte Türkiye’nin elli sente muhtaç olduðu dönemlerde enflasyonlardan, faizlerden, devalüasyonlardan, rantçýlýktan, zamlardan neler çektik neler. 200 lira kademe parasý için örgütler bizi Sigorta Hastanesinden meydana yürüttü. Þimdi de %4’lere talim ediyoruz. Ýlim için öðretmen olduk. O devirde en kaliteli iþ, en önde deðerli iþ öðretmenlikti. Fakat 1977’de yüz bin liraya Akyazý’da bir ev yaptým. Yedi bin lira maaþla 1982’ye kadar evin borcunu veremedim. Libya’da aldým soluðu. 1970’de 300 bin lira ile emekli olunuyordu. Kuzey Afrika devleti Libya’da bir buçuk senede iki buçuk milyon kazanýp geldim. 1983’te evimin borcunu verip, yeniden bu defa Saðlýk Bakanlýðý bünyesinde Trabzon Saðlýk Meslek Lisesinde göreve baþladým. 1995’te de orasý Yüksek Saðlýk Okulu olunca üniversite hocalýðý imtihanlarýna girerek üniversite hocalýðý imtihanlarýný kazandým. Ýþte Bolu’da bana verilen “Okullarýmýzda baþarýlý Fransýzca Hocalýðý yaptý” resmî belgeleri KTÜ'de iþime yaradý. Lisan durumunu da böyle aþtým.Yüce Allah bir harf öðrenenin emeðini zayi etmez. Arkadaþlarým bana “Gavurca mý çalýþýyorsun?” derdi. Ben ise hiç aldýrýþ etmedim. Sonunda öðretmenlikten çok, yabancý dil hocalýðýndan para kazandým. Bir daha dünyaya gelsem yine  Din dersi öðretmeni  ve yazar olurdum. Fakat ilme muhalif bu maaþlarla deðil. Yazarlýk, araþtýrmacýlýk bile bugün  bizleri süründürüyor. Hep sponsorlara muhtacýz. Ýlim devletçiliði böyle mi olur? 36 vakfýn baþkaný meþhur Gülbahar Hatun'un medresesini bile yýkanlar muallime ve müderrise(ders verene) para verirler mi? Ýleri ülkelerle aramýzdaki asýl fark budur. Eski  Trabzon’da   Osmanlý döneminde muallimlerin aldýðý maaþlara bakýnýz. Kese altýn alanlar bile vardý. Ya þimdi?

            M. Nihat MALKOÇ: Bildiðim kadarýyla babanýz Muhammet Þefik Yazýcý imamdý. Son olarak da, bugün müze olarak kullanýlmakta olan Ayasofya Camii’nde görev yapmýþtýr. Merhum babanýz bu caminin son imamýydý. Merhum babanýz Ayasofya’nýn müze oluþunu gördü mü? Bir de sizin “Ayasofya Camii” isimli kitabýnýz var. Babanýzdan ve bu kitabýnýzdan biraz bahseder misiniz?

Mustafa YAZICI: Evet, babam rahmetli Muhammet Þefik Yazýcý Hoca Efendi, Trabzon Ayasofya Cami-i Þerifi'nin son imamýydý. Orasý cami iken ben de on sene orada onunla birlikte  kaldým. Restore ediliþ ve müze yapýlýþ yýllarýný da bizzat gördüm. Hepsi cehalet; tarihe, fetihe, Trabzon’a ve Fâtih'e ihanettir. Ayasofya’yý bu hale getirenleri kýnýyorum. Bir Trabzonlu olarak Yüce Allah'a havale ediyorum. Zira orada nice hafýzlar yetiþti. Nice namazlar kýlýndý. Nice Ramazanlar ve teravihler eda edildi. Þimdi mihrabý ve minberi de yok. Ýçersinde, batý duvarýnda cami döneminden tek âyet var. Bir de tepesindeki hilâl ile vakýf tapusu kaldý. Ýmamlýk kadrosunun Þükraniye Camiinde, müezzinlik kadrosunun Toklu Yeni  Camiinde olduðunu hatýrlýyorum. Camicilik oyunu þovmenliðine gerek yok. Resmî tarihimize sahip çýkmalýyýz. Zira vebali büyüktür. Bu nedenle iþin aslý öðrenilsin diye þahit olduðum Ayasofya belgelerini bir araya toplayarak üç yüz sayfalýk o dev Ayasofya kitabýný yazdým. Trabzon Valiliði kayýtlarýnda(Sâlnâmelerde) cami olduðu yazýlýdýr. Hatta Hilâlli fotoðraflarýnýn altýnda “Trabzon Ayasofya Camii Þerifi” diye Osmanlýca yazý vardýr. Buranýn müze oluþ süreci haç resimlerinin sývanýn altýndan çýkartýlmasýyla baþlamýþtýr. Bu çalýþmadan sonra halk  oradan uzaklaþýp Yeni Fatih Camii'ni yaptýrmýþtýr. Cemaatin oraya geçmeleri sonucunda burasý boþ kalmýþtýr. Lâkin onu bu Ýngiliz oyunuyla camilikten çýkartanlar, þimdi de Fâtih'in vakfý olmaktan çýkartmaya çalýþýyorlar. Buna resmen müdahale edilmelidir. Zira, “Trabzon’u toprak için deðil, Ýslâm'a açmak için fethettik. Roma'nýn varisi artýk  benim” diyen Fâtih, bu “ye kürküm ye”cilerden þehit-gâzi ve vatan hakkýný alacaktýr. Tarih bunun örnekleriyle doludur. Asýl buna çok dikkat etmeliyiz. Hak yerini bulmalýdýr. Patrikliðe, Bartholomeosçuluða veya Pontusçuluk oyunlarýna gerek yoktur.  Yüksek voltlu açýk elektriðe þakadan dokunulmaz. Bu konuda ben de, babam da görevimizi tam yapmýþýz. Bu vebale ortak olmamak için bu sualinize de cevap verdim. Yoksa edenlerin er-geç ettiðini bulacaðý, tarihî bir gerçektir. Babam orada imamlýk hizmeti yaptý diye Ayasofya, babamýn malý deðildir. Toplumundur.

M. Nihat MALKOÇ: Sizin, kýsa da olsa bir yurt dýþý maceranýz var? Hangi ülkeye, ne zaman gittiniz? Orada neler yaptýnýz? Buna dair izlenimlerinizi bizimle paylaþabilir misiniz?

Mustafa YAZICI: Yurt dýþýna, ülke olarak Libya’ya gittim. 1982-83 yýllarýnda bir buçuk sene orada, Adana Güney Sanayi sahiplerinin kurduðu BETAÞ adlý inþaat þirketinde muhasebe, banka ve hastane tercümaný olarak çalýþtým. Malûm olduðu üzere Baþbakan Turgut Özal da  vaktiyle dünyaca meþhur Adana Güney Sanayii'nde çalýþmýþtý. Oradaki izlenimlerimi müstakil bir kitapta topladým, diziliyor. 2013 yýlý baþýnda basýlacaktýr. Kýsaca söylemek gerekirse  Libya cadde ve sokaklarý Osmanlý tuðralarýyla dolu bir ülke. Meþhur Türk denizcisi Turgut Reis'in  türbesi de Trablus Limaný kenarýndaki kale avlusundadýr. Onu görüntüleyip Trabzon televizyonlarýnda gösterdim. Ayrýca burada Türk Þehitliði de var. Libya beþ yüz sene Osmanlý idaresinde kaldý. Yaþlýlar Türkleri ve Türkiye’yi çok seviyorlar ama yeni nesiller Türkiye’nin cýlýz politikasý yüzünden henüz  Türkiye’yi bilmiyorlar bile. Kaddafi bile Harp Okulunu Türkiye’de okumuþtur. Türkiye’ye gelenler biliyorlar. Hatta “Hani o âdil Osmanlýlar; gelseler de bizi 500 sene daha yönetseler” diyenlerine bile rastladým.

6. M. Nihat MALKOÇ:  Yazmaya nasýl baþladýnýz? Bunun bir hikâyesi var mý? Varsa anlatýr mýsýnýz?

Mustafa YAZICI: Yazmaya  baþlamamýn birkaç sebebi var. Þöyle ki; ilkönce kendimde böyle bir kabiliyetin olduðunu keþfetmem... Yazýlanlarý çok okumuþ olmam ve aynýlarýný benim de yazabileceðime karar vermem, bunu dava haline getirmem... Okuduðum kitaplar on binleri aþmýþtýr. Hocalarýmýn yarýþmalar açarak beni teþvik etmesi, Ankara’da kurduklarý “Okul Aile Birliði” adlý dergide yazý yazdýrmalarý, yüksek tahsilde okulumuzda  edebiyat hocalarýmýzýn açtýðý “Matbuatýn Önemi” adlý yarýþmada okul dördüncüsü olmam sonucu bana ödül olarak imanlý  Anayasa Profesörlerimizden Ali Fuat BAÞGÝL Bey'in “Demokrasi Yolunda” ve “Gençlerle Baþbaþa” adlý kitaplarýnýn verilmesi; gençliðimde izlediðim sinema filmlerinin senaryolarýný yazmaya çalýþmam, Kur’ân-ý Kerîm âyetlerinin beni tefekküre sevketmesi, gördüðüm toplum sorunlarýný, bilhassa yükler altýndaki Karadeniz kadýnlarýnýn  çilesini kalem yoluyla anlatmaya çalýþmam, 1968 yýlýnda Ýstanbul'daki Bugün gazetesinde “Materyalizme Reddiye” adlý, kominizmi eleþtiren makalelerimin yayýnlanmasý,yine Ýstanbul'da o yýllarda “Seher Vakti” adlý  “Gençlik” adlý bir þiirimin yayýnlanmasý, yüksek tahsilde edebiyat notlarýmýn hep “Pekiyi” olmasý   bana yazarlýk kapýlarýný açtý. Paralý parasýz çeþitli ödüller almam da beni kamçýladý. Sonra gördüðüm destekle yoluma devam ettim. Yazarlýðýn köþe yazarlýðý(makale), araþtýrma-inceleme, þiir, hikâye, roman, masal, deneme, aný, piyes, skeç fýkra, kompozisyon, metin yazarlýðý, senaryo ve tercüme olarak  edebiyatýn  her türünde eser verdim. Sadece radyo ve televizyon oyunlarým henüz yayýnlanamamýþtýr. Þunu da vurgulamak lâzýmdýr: Yazarlýðýmda “Trabzonî, Mollaoðlu, Nefesî ve Yazýcý” mahlaslarýný da kullandým. Asla rücu’dur. Yazýlarýmý “Nefes, Gönüldaþ, Akyazý, Kitâbe ve Hitabe, Cuma Yazýsý, Uyanýþ, Sonuç, Dalyan, Çare, Can Suyu, Okyanus, Hoþ Sada ve Vak’anüvîs” köþe baþlýklarý altýnda yazdým. Bu da ayrý bir yazarlýk kültürüdür. Bunlarýn haricinde çeþitli belgesellere imza attým. Çeþitli kurumlarda idarecilikler yaptým. Konferanslar verdim. Açýk oturumlara katýldým. Yazarlýk formasyonunu kavramak çok önemlidir. Ben bütün yazarlýk davamý ve faaliyetlerimi “Sanat Hakk içindir” görüþü üzerine oturttum. Çünkü “Sanat sanat için midir, cemiyet için midir?” görüþlerinden ve tartýþmalarýndan  usandýk. Bunlar kirlendi. Onlara politika karýþtýrýldý, siyâset deðil. Yazarlýðýmda bu siyaset, dava olarak vardýr. Bu, baþarý için þarttýr. Çünkü ben yazarlardan ve yazarlýktan mahrum toplumlarýn öksüz, köksüz; hatta sözlüksüz kalacaðýna inanýyorum. Kitabýn  ve yazarlýðýn yerini hiçbir þey tutmaz. Ýnternet de asla tutmaz. Yazarlýk ve kitap iþi, kutsal kitaplara imanla baþlar; onlarýn izinde beþerî manada devam eder. Yani Yaratan Rabbinin adýyla ilk emir olarak okuyup ve yazacaksýn. Ýlk öðrendiðin elif-be ile veya alfabe ile önce “Allah” adýný yazýp okuyacaksýn. Sonra Allah'ýn öncelik verdiklerini ve  kendi adýný ve diðerlerini…. Yazarlýðýn aslý budur. Çelik-çomak oynamaya veya yazarlýk þovmenliðine gerek yoktur. Bu uðurda ciddî olmayan gülünç olur. “Apikoðlu sucuklarý, þiþman yapar çocuklarý” reklamýndaki tekerlemelere benzer. Ýlim vermez ve adam kurtarmaz. Bu iþin öbür dünyada da sorumluluðu var. Dünyadaki forsuna aldanýlmamalýdýr. Bizim zorlanmamýz asýl bundandýr. Sanat Hakk için olmalý. Halký Hakk'a götürmelidir. Halka hakkýný verdirmelidir. Kalem ve kelâm ruhsatý olmalýdýr. Satýlýk kalemler çýkarcýdýr, Hakk'a götüremezler. Mutlu edemezler, hatta saptýrýrlar. Çok örnekleri var. Ayrýntýlara girmiyorum. Çok önemli olduðu için bu sualinizi biraz uzattým. Haklý görünüz. Yazarlýk da, muallimlik de bunu gerektirir. Bunlara dair 37 sorunuz içinde bir sorunuz ve sorununuz yoktu. Benim ise var…

M. Nihat MALKOÇ:  Ýyi bir yazarýn hiç þüphesiz ki  iyi bir okur olmasý gerekir. Yazarý besleyen asýl kaynak, okuduklarýdýr. Bildiðim kadarýyla siz  de iyi bir okursunuz. Bir zamanlar Trabzon Ýl Halk Küütüphanesi tarafýndan düzenlenen 'yýl içinde en çok kitap okuyan okur' yarýþmasýnda birinci olmuþtunuz. Belli bir noktaya gelmiþ bir yazar olarak günümüz gençlerine okuma ve yazma konusunda hangi önerilerde bulunmak istersiniz?

Mustafa YAZICI: Günümüz gençlerine okumak, yazmak konusundaki  önerilerim þöyledir: Herkes aklý ve ilmi kadar  konuþabilir, yazabilir. O halde önce akýl ve ilmimizi güçlendirmeliyiz. Önce herkes kendini, kabiliyetini, bu yola çýkmadan gücünü ve frenlerini kontrol etmelidir. Psikoloji, sosyoloji ve pedagoji ilimlerinde   'düþünmenin en güzeli okumak ve yazmaktýr' kuralý var. Okunmayan ve yazýlmayan yerde düþünmek yok demektir. Ýleri ülkelerle aramýzdaki asýl fark budur. Gençler bu yolda her türlü zorluklara katlanmadýkça  baþarýlý olamazlar. Genç olmak demek, genç fikirli, daima yeni bilgiler üreten genç görüþlü olmak demektir. Kitaplar ve kütüphaneler milletlerin hafýzalarýdýr. Okumayan ve yazmayanlarýn beyin ve gönül disketleri boþ demektir. Yaþlarý genç olsa da, boþ beyinleri hurdalýða döner. Bu duruma asla düþmemeleri lâzýmdýr. Bunun için de zamaný boþa geçirmemeli, güneþten önce doðan, erken kalkan, erken yatan güneþ baþlý adamlar olmalarý lâzýmdýr. En büyük enerji bilgi enerjisidir. Gençliðin asýl gücü kas gücünden önce bu bilgi güçleridir. Bilgi gücü bütün rakipleri yenmenin en kolay yoludur. Mutlu olmanýn da en baþarýlý  þeklidir. Gençler ilk önce  leh ve aleyhindekileri çok iyi öðrenmeli, zararlý alýþkanlýklardan ve arkadaþlardan uzak durmalý, fakat daima ilmin içinde olmalýdýrlar. Çünkü bir gencin en güzel fotoðrafý namaz kýlarken veya kitap okurken ve yazarken habersiz çekilen fotoðrafýdýr. Gençliðe yakýþmayanlar gençlerin düþmanýdýr. Gençler önce dostu ve düþmaný iyi tanýmalýdýr. Çocukken ana-babayý, gençken arkadaþlarý veya  bazý ünlü kiþileri severler ama ömürlerinin sonunda ise peygamberleri, evliyalarý ve âlimleri örnek alýrlar. O halde sonucu baþtan görerek asýl onlarý örnek almalýdýrlar.  Gençlik geçince piþmanlýk ne fayda eder, ne para... Tecrübe ve eksikleri tamamlamak çok önemlidir.

M. Nihat MALKOÇ: Ýlk yayýmladýðýnýz kitap hangisidir? Bu ilk kitabýnýzý elinize aldýðýnýzda neler hissetmiþtiniz?

Mustafa YAZICI: Ýlk yayýnladýðým kitap “Ýçki Felâketi” adlý kitabýmdýr. 1977 yýlýnda Akçaabat Lisesi'nde  Kültür Dersleri öðretmeni iken  yazmýþtým. Gençleri ilk önce zararlý alýþkanlýklar olan sigara(nikotin), içki(alkol) ve uyuþturucudan kurtarmak istedim ki iyi okusun yazsýnlar. Saðlýklý olsunlar. Daha baþarýlý olsunlar. Bu kitabý ben Akçaabat Halk Eðitim salonunda konferans olarak vermiþtim. Oradaki Yavuz Kitabevi sahibi  muhterem Þahbender Deðirmenci Aðabey  yayýnevi olarak alýp basmýþtý. Ýlk elime aldýðýmda yeniden doðdumu hissettim. Zira yazarlýk eser vermeyi gerektirir. Her eser vermek bir yeniden doðuþtur. Fakat illâ da kendimizin doðuþu deðil; bir yeni çocuðumuzun doðuþu gibi de olabiliyor. Yani eser veriþin, ölümsüzlüðü hissetmenin en güzel þekillerinden biri olduðunu anladým. Bu manada yazarlýk, öðretmenlik kadar kutsaldýr. Forsu ve gücü de çoktur. Dayakla, hatta kanunla çözemediðiniz sorunlarý, yaptýramadýðýnýz iþleri bile yazarlýkla yaptýrabilirsiniz. Hem de hiç yorulmadan. Asýl bu sýrrý kavramak gerektir.

M. Nihat MALKOÇ: Bugüne kadar þahsî ve ortak olmak üzere kaç kitap yazdýnýz? Bu kitaplar arasýnda hangisi sizin için bir adým önde durmaktadýr? Niçin?

Mustafa YAZICI: Bugüne kadar müstakil seksen bir kitap yayýnladým. Komisyon olarak yazdýklarýmla 92 adet olduklarýný  tahmin ediyorum. Yazdýðým kitaplarýn en önde geleni “Tarih Bile Tarihimize Hayran” adlý eserimdir. Edebî olarak ise “Balýklarýn Gözyaþlarý” dýr. Bu kitap öyle yüksek fikir enerjisi voltajýnda yazýlmýþtýr ki, bir akvaryumdaki veya  bir kara lâstik içindeki sudaki balýðýn derdini bile düþündürebilmiþimdir. Öyle ki Ýngilizce ve Almanca tercümesini yaptýrmak istedim de buradaki edebî ve sanatlý anlatýmý çevirmekten tercümanlar bile âciz kaldýlar. Bu kitabý Alman televizyonlarý yayýnlarýnda gösterdiler. Þoförler adýný arabalarýnýn camlarýna taktýlar. Balýkçýlar Faroz Limanýna kapaðýnýn resmini nakþettiler. Daha neler neler... Uykusuzluk çeken insanlarýn sinirlerini teskin edip üç sayfa okumadan bu didaktik romanla uyuduklarýný söyleyip bana tedavi için teþekkür ettiler. Fakat satýþta en çok satýlan ve elimde kalmayan kitabým “Trabzon'un Tarihçesi” adlý Osmanlýca'dan çevirdiðim kitabýmdýr. Üniversite hocalýðýný bana kazandýran kitabým ise  giriþ tezim olan “ Yeni Tespitler” adlý Ýnançlar ve Dinler Tarihi konulu incecik tezimdir. Hepsinin yeri baþka ama  birkaç tanesi daha öndedir. Önde oluþlarýnýn nedeni ise hiç iþlenmemiþ konulara dikkat çekmeleridir. Eski tabirle taklidi olmayan, nev’i þahsýna münhasýr kitaplar olmalarýdýr.

  10. M. Nihat MALKOÇ: Bazý kitaplarýnýzda gereksiz ayrýntýlara yer verdiðinize, bir kýsým yazýþmalarý ve fotokopileri bile kitaplara aldýðýnýza dair eleþtiriler var. Kýsacasý kitaplarýnýzýn hacim bakýmýndan gereksiz yere þiþirildiði söyleniyor. Söz savunmanýn... Bu konuda siz neler söylemek istersiniz? Gerçekten de gereksiz bölümler var mý kitaplarýnýzda?

Mustafa YAZICI: Kitaplarýmda gereksiz konular yoktur. Kitaplarda küpürlere yer veriþim iyi sosyoloji biliþimden kaynaklanmaktadýr. Kitaplarým önce mahallî, sonra millî ve sonra evrenseldir. Mahallî olmadan millî olunmaz. Millî olmadan da evrensel olunmaz. Beni eleþtirenlerin kitaplarý nerededir? Ben basýný da kitaplara taþýyan ilk yazarým. Bu nedenle Unesco benim kitaplarýmý çok beðeniyor ve istiyor. Ýngilizce biyografimizi  dünyanýn en büyük kitap fuarý olan  Frankfurt Kitap Fuarýna taktýlar; ansiklopedilere geçtiler, yaklaþýk 2700 yazarlýk  üç ciltlik ansiklopedilerde biyografimi Ýngilizce yazýp bana gönderdiler de haberim oldu. Hayret ettim. Burada herkes bize taþ atýyor. Avrupa kitap atýyor. Ya buna ne demeli? Ayrýca on bin yazarlýk ve on ciltlik Türkiye Yazarlar ve Edebiyatçýlar Ansiklopedisine dahil edildik. Ya buna ne demeli? Onlar bu küpürleri görmediler mi? Prof. Dr. Trabzonlu Yaþar Nurî Öztürk hoca da “Halkýn Dilinden Yaþar Nuri” adlý kitapta görüþlerimize yer vermiþ. Anlayan anlýyor. Hatta bana yazdýðý mektupta “Mustafa Bey öyle anlýyorum ki siz de kendi kendini aþanlardansýnýz” þeklinde ifadeler de kullandý. Ben kendi  yazdýklarýmý toplumda test etmeden yazmýyorum ki... Otuz civarýnda da (bir kýsmý para ödülü) ödül almam bu itirazlarý yapanlara cevap olmuþ olmuyor mu?

 11. M. Nihat MALKOÇ: Bugüne kadar Türkiye genelinde hangi gazete ve dergilerde yazdýnýz?

Mustafa YAZICI: Bugüne kadar Türkiye’de belki yüz adet civarýnda farklý dergi ve gazetede yazý yazdým. Hepsi arþivimdedirler. Þimdi sayýlarýný unuttum. Bu sayfalar da almaz. “Otobiyografim” adlý bin sayfalýk eserimde nasip olursa yazacaðým. Þimdi birkaç örnek vereyim: Ýstanbul'da Bugün, Ortadoðu, Her Gün, Zaman,Yeni Mesaj, Millî Gazete, Yeni Devir, Almanya’da Sebil, Bolu’da Millî Hakimiyet, Sinop’ta Özsöz, Trabzon’da  çýkan gazetelerin hepsinde, ilçelerde çýkanlarýn birçoðunda çeþitli yazýlar yazdým. Yazdýðým Dergiler ise Ýstanbul'da Seher Vakti, Gözyaþý, Yeþilay, Ýslâm, Ýslâmî Edebiyat, Öðüt, Ýcmâl, Türkiye, Batý Trakya; Kayseri’de Erciyes, Ýstiklâl; Ankara’da  Okul Aile Birliði, Millî Gençlik, Ýlesam, Bayburt’ta Bayburt Çaðrý, Trabzon'da çýkanlarýn hepsinde, ilçelerinde çýkanlarýn da birçoðunda  yazmýþýmdýr. Hepsi arþivimdedir. Derginin, gazetenin ve kitabýn deðeri farklý farklýdýr. Hatta ben tecrübelerim sonucu televizyona “Camlý Gazete”,  gazeteye de “Camsýz Televizyon” adýný verdim. Bu tecrübelerimin hepsinin esasý “Trabzon Bâb-ý Âlîsi” adlý eserimde mevcuttur.

M. Nihat MALKOÇ: Ýlahiyatçý olduðunuz halde aðýrlýklý olarak ilahiyata yönelik meslek kitaplarý çýkarmýyorsunuz. Ýlgi ve çalýþma alanlarýnýz genelde yerel tarih üzerinde yoðunlaþýyor. Sizi tarihe yönelten, ilginizin bu alana yoðunlaþmasýna sebep olan etkenler nelerdir? Niçin tarihi tarihçilere býrakýp da, alanýnýz olan dinî meseleler üzerinde yoðunlaþmýyorsunuz?

Mustafa YAZICI: Yüksek Ýlâhiyat tahsili yaptýðým halde  meslek kitaplarý çýkartmaktan çok, tarih üzerine yoðunlaþmamýn, kendi alanýmda deðilmiþim gibi görünmemin sebebi; misyonerlerin bölgemize olan saldýrýlarý ve bu bölgedeki aldatmalarýdýr. Onlarý reddetmeden ilâhiyatçýlýk mý olur? Sütçü Ýmam Maraþ’ta kaleden Fransýz bayraðýný indirtmeden Cuma namazý kýlýnmasýna izin verdi mi? Bölgemizde misyonerler ve Pontusçular cirit atýyor. Gençlerimizi kandýrýp Yunanistan'a götürüyorlar. Trabzon milletvekillerinden Eyüp Âþýk ve Tonya belediye baþkaný Ahmet Kurt bile gidip Atina’da bizzat gördüler. Namýk Kemal'in tabiriyle “Vatanýn baðrýna düþman dayamýþsa hançerini./Elbet bulunacak kurtaracak baht-ý kara maderini..” Biz þehit ve gâzi vatanýnda “ye kürküm ye, ye oðlum ye. Devletin malý deniz, yemeyen domuz” diyenlerden deðiliz. Fakat ilâhiyatý hiç ihmal etmedim. 29 sene Din dersi hocalýðý yaptým. Þehrin müftülerini Trabzon televizyonlarýnda konuþturdum. Misyonerliðe cevap kitabý yazdým. “Trabzon Evliyalarý” kitabýný ilk ben Trabzon Belediyesi'nde üç bin adet yayýnlattým. KTÜ Ýlâhiyat Meslek Yüksek Okulunda beþ sene verdiðim  Hitabet ve Ýrþâd Derslerinin kitabýný resmen yazdým ve okuttum. Üstelik ben üniversiteye  Dinler Tarihi ve Akait(Ýnançlar)  branþý tezi kitabýmla girdim. O zamanýn rektörü Prof. Dr. Sn. Aydýn Dumanoðlu ve Rektör Yardýmcýsý Sn. Prof. Dr. Ersan Bocutoðlu Hocam da biliyor. Ayrýca üniversitede bana beþ sene tarih hocalýðý yaptýrdýlar. Onun kitabýný yetiþtiremeden emekli oldum. Zira YÖK Baþkaný Gürüz döneminde Yüksek Ýlâhiyat Okulumuzu kapatmýþlardý. Fakat þimdi müstakil Trabzon Ýlâhiyat Fakültemiz bile var. Yeni YÖK yasasýna göre beþ sene daha üniversitede çalýþma hakkým var. Müracaat ettim. Alýrlarsa yine faydalý olmaya çalýþacaðým. Ýlâhiyat ve Ýmam-Hatiplik  benim her þeyimdir. Yazarlýk ise bu  kutsallýðýn ilmen yazýya dökülmesidir. Vatan olmadan ilâhiyat olur mu? Olur amma havada yaþanmaz. Ýmanýmýz gibi, vatanýmýzý da, bilhassa ilmen kurtarmalýyýz ki toprak olarak da hiç iþgale uðramasýn. Aksi halde Ýncil'i verirler adama, Afrika’daki gibi bir de bakarsýnýz ki topraklar gitmiþ. Ýstiklâl Marþý Þâirimiz rahmetli Mehmet Âkif Ersoy’un çile ve tavsiyelerinden herkes vatan için ders almalýdýr. Ben aldým da tarihe ilâhiyat kadar önem verdim. Cihad olmadan kitap cildi ne iþe yarar. Kur’ân'ýn tabiriyle eþeðe bir kütüphane kitap yüklesen ondan ne anlar. O arpasýný bilir. Biz arpacýlardan deðiliz. Tarihçilerin sahasýna da girmiþ deðilim. Hele  arkeolog hiç deðilim. Fakat kültür tarihçiliðinde  çok baþarýlý oldum. Dünyanýn dört bir yanýndan bu konuda yanýma gelip görüþlerimi alanlar var. Hepsi bir dosyada mahfuzdur.

M. Nihat MALKOÇ: Uzun yýllardan beri gazetelerde köþe yazýlarý yazýyorsunuz. Kendinizi “gazeteci” kategorisine koyabiliyor musunuz? Genelde gazeteciler sadece köþe yazan kiþileri “gazeteci” kabul etmiyor. Bu kiþiler “Gazeteci dediðin 24 saat haber peþinde koþar” görüþünü savunuyorlar. Siz bu konuda nasýl düþünüyorsunuz? Gazeteci kimdir? Trabzon yerel basýnýnýn bugün geldiði noktayý nasýl buluyorsunuz? Kültür sanat haberlerinin esamisi okunmazken yerel gazetelerin, sayfalarýnýn yarýsýný spora ayýrmasý sizi rahatsýz etmiyor mu?

Mustafa YAZICI: Uzun yýllar  birçok  gazetede yazý yazmama raðmen gazeteci deðilim. Gazetecilik okulunu da bitirmedim. Fakat yazarlýðýn okulu yoktur. Bu iþi ilmen ve tecrübe olarak  biliyoruz. Birçoklarýný da geçtik. Þehrimizde bir Mahmut Goloðlu ve bir Mustafa Reþit Tarakçýoðlu, bir Muzaffer Lermioðlu yerini aldýk. Þükrolsun. Þimdi bu bayraðý biz dalgalandýrýyoruz. Fakat þâirlik konusunda bir Trabzonlu Bedri Rahmi Eyüboðlu veya Halil Nihat Boztepe olmak kolay deðil. Gazeteci deðiliz; onun mizanpajý bile kitaptan farklýdýr. Fakat biz Karadeniz Yazarlar Birliðini kurarak, baþýna hiç kitap yazmamýþ olan gazeteci  Refik Karaaðaçlý'yý getirmemize raðmen  bize Gazeteciler Cemiyetinde hor bakan gazeteciler gördük. Üstelik onlarýn gazeteciliði de sorgulanabilir. Çünkü yazar birliklerini “Okumaz-Yazmazlar Birliði” haline çevirenler olduðu gibi, gazeteciler  cemiyetlerini de “Gazetesizler Cemiyeti” haline getirenler olabiliyor. Ben bu ayrýmlara girmem. Yazarlar olmadan gazeteler, gazeteler olmadan yazarlar pek yetiþmiþ olmazlar. Gazetecilerden çok þeyler öðrendiðimiz gibi, yazar olarak onlara neler öðrettik neler... Bunun da ayrýntýlarýna girmem. Ýþten anlayanlar bizi biliyorlar. Yoruma gerek yoktur. Görünen köy de, þehir de kýlavuz istemez. Gazeteci, milletin müþterek sesi olabilen adamdýr. Yazar(muharrir), Tahir Büyükkörükçü Hocanýn tabiriyle “Melekleri bile kalemiyle yere indirip topluma saçtýðý ýþýða ve saadete þâhit tutan ölümsüz adamdýr” Benim tabirimle ise “Ölümsüzlükten ses alýp toplumu ölümsüzleþtiren  adam”dýr. Trabzon basýný  ilk kurulduðu 1868’den beri epey ilerlemiþtir. Fakat eskisi gibi yükselememiþtir. Ýlerlemek ayrý þey, yükselmek ayrý þey... Yükselmek ilimle olur. Sadece  futbola(spora deðil) altý sayfa ayýrmakla olmaz. Hele hele gazeteci diye topluma sunulan bazý bir kot, bir mont, bir çanta, bir kalem ve defter veya fotoðraf makinasýndan ibaret adamlarla olmaz. Böyle olan kýsýmlardan elbet rahatsýzým. Futbola ve futbolculara trilyonlar gidiyor. Þampiyon da olamýyorlar. Vergi de vermiyorlar. Yazarýn okuyacaðý kitabý almaya, yazdýðý kitabý basmaya parasý yok. Kredi hakký da yok. Ýlimsiz gazetecilik hüsrana uðramaya ve  kapanmaya mahkumdur.

M. Nihat MALKOÇ: Sizin “Balýklarýn Gözyaþlarý” isimli ilginç bir romanýnýz var. Öncelikle romanýn ismi çok özgün ve güzel... Bu romanda neye vurgu yapýyorsunuz?

Mustafa YAZICI: Trabzon'da  ve Karadeniz'de 1992 yýlýnda, yani son dönemde ilk yazýlan didaktik roman olan “Balýklarýn Gözyaþlarý” henüz ismi  bütün yazarlýk  dünyasýnýn dikkatini çektiði halde içerik olarak bütün okuyucularýn dikkatini çekmemiþtir. Sadece  açtýðým kitap sergilerinde satýlmaktadýr. Yukarda hakkýnda söz ettim. Bu romanda çaðýmýzýn bütün kirlilikleri içinde  temiz toplum ve temiz çevre olabilmeye dikkat çektim. Deniz altýnda dertleri bilinmez balýklara dikkat çekerek toplumda insanlarýn bilinmez dertlerine dikkat çektim. Çünkü “Balýklarýn Gözyaþlarý Denizlerde Belli Olmaz.” Asýl  tam adý budur. Þâir Yaþar Bedri Özdemir dostumun isteði üzerine  þiirsel olarak adýný kýsaltýp “Balýklarýn Gözyaþlarý” dedik. Kitabýn sonu yine “Balýklarýn Gözyaþlarý Denizlerde Belli Olmaz” ifadesiyle sona ermektedir. Kitabý Ýstanbul'da  Yazar Ali Bulaç’ýn da dahil olduðu  TÝMAÞ yayýnlarý inceledi. Fakat içinde  “Köyde gübrelikleri  açýktan akan adamlar  olduðu halde Atatürk’ü eleþtirenler var. Sen önce gübreliðinin üstünü ört” cümlesi yüzünden olacak ki  kitabý çok beðendikleri halde  yayýnlayamadýklarýný bildiren bir yazý yazarak iade ettiler. Bu nedenle kendim yayýnladým. Halbuki belgesel olabilecek derecede güzel, didaktik bir romandýr. Denizdeki bütün bütün balýk türlerini karekterlerine göre konuþturarak insanlarý filozof Beydaba gibi anlattým. Yunus balýðýný, köpek balýðýna tercih ettim. Okyanuslarda balýklarý dev makinalarla avlayarak denizleri kan gölüne çevirenleri ve de toplumlarý terörle kan gölüne çevirenleri balýklarýn diliyle  anlattým. Elimde birkaç tane kaldý. O da bu iþlerin ticaretini yapmadýðým, sadece kitap kazanmaya baktýðým için elimdedir. Kitaplarýmý kim yayýnlarsa ona veriyorum, ben sadece yüz adet sergilerim için yüz adet kitap alýp sergiliyorum. Böylece topluma hem sponsorla ve hem de benimle  daðýlmýþ oluyor. Ben göz nuru paramý alýp kitap kazanýrken, sponsor da okuyuculara ücretsiz daðýtýyor. Reklamý oluyor. Ýþ adamlarýmýz olmazsa çok zor kitap yayýnlarýz. Þimdi kaðýt parasý peþin. Dolarla, yuroyla  satýlýyor. En pahalý maliyet kitaptadýr. Bu nedenle sponsorlara  teþekkür ediyorum. Tansu Çiller Baþbakanken ben de Karadeniz Yaþarlar Birliði baþkanýydým. Sn.Tansu Çiller'e bütün yazarlara kredi hakký kanunu çýkarýlmasýný teklif ettim. Tavukçuya kredi var da, ilme niye yok? Taksit taksit bankaya ödenir. Bana “Mustafa Bey bu hafta teklifinizi Meclise götüreceðim” diye bana Baþbakanlýktan yazý geldi ama o hafta Erbakan-Tansu Çiller Hükümeti yýkýldý. Yazarlar ne yapsýn? Balýklar ne yapsýn? Deniz de su, gözyaþý da su... Üstelik ikisi de tuzlu. Deniz altýnda bizim gibi doðan, yaþayan, yuva kuran ve ölen balýklarýn deniz altýnda hiç dertleri yok mu? Aðlasalar ne yazar. Gözyaþlarýný suya karýþmýþ vaziyette hangi devlet adamý fark edecek? Baþbakan Sn. Recep Tayyip Erdoðan'a da bu yazarlara kredi konusunu ve görülmez gözyaþlarýmýzý yazdým. Hem de Karadeniz, Taka ve Ýlkhaber Gazetelerimizin üçünde de... Hiçbir cevap vermediler. Yazarlar ve balýklar ne yapsýnlar?

M. Nihat MALKOÇ: Sizin iyi bir Yeþilaycý olduðunuzu biliyorum. Uzun yýllar Yeþilay Cemiyetinin Trabzon Temsilciliðini yaptýnýz. Bu dönemde ne gibi hizmetlerde bulundunuz? Ýçki, alkol ve kumar konusunu iþleyen eserleriniz var mý? Zararlý alýþkanlýklar konusunda gençlere neler önerirsiniz?

Mustafa YAZICI: Evet iyi bir Yeþilaycýyým. Bütün çalýþtýðým okullarda(18 okulda) ve bilhassa Trabzon'da bu iþe çok hizmet ettim. Gençlerimizi zararlý alýþkanlýklardan, bilhassa tinercilikten kurtarmaya çalýþtým. Her sene gençleri ve velileri bütün Trabzon okullarýndan Hamamizade Ýhsan Bey Merkezine toplayýp aydýnlattýk. Vali Alaaddin Yüksel'le 1 Ocak 1995’te Trabzon Yeþilay Temsilciliðini kurduk. Trabzon Belediyesi'yle müþterek faaliyetler yaptýk. Ve onlarý kitaplaþtýrdýk. Trabzon, Türkiye’de birinci oldu. Ne yazýk ki bu çilemize raðmen þimdiki Trabzon Belediyesi  eski baþkanlar devrinde yapýlan bu faaliyetleri  kendi döneminde uygun bulmayarak yayýnlamadýlar. Geçen sene Baþbakan Sn. Erdoðan’ýn danýþmaný ve de Türkiye Yeþilay Cemiyeti Genel Baþkaný  Avukat Muharrem Balcý Bey'i bile çaðýrýp Hamamizade'de  Prof. Dr. Tevfik Özlü, Trabzon Milletvekili  Prof. Dr. Cevdet Erdöl ve Trabzonspor'un hocasý Þenol Güneþ Bey'le konuk edip konuþturduk. Ýnternette herkes görebilir. Buna raðmen indî düþünenler yüzünden ve paramýz olmadýðýndan kitap Sakarya Matbaasýnda bekliyor. Adý “Trabzon'da Yeþilaycýlýk”. Sordun da söyledim. Çok üzgünüm. Böyle belediyecilik Trabzon’a yakýþýr mý? Biz Trabzon’u bütün Türkiye’de birinci getirmeye uðraþýrken bunlar ne yapýyorlar? Ben de onlarý protesto ederek bu kitap basýlana kadar Trabzon Belediyesi Kültür Araþtýrma Kuruluna katýlmadým. Haksýz mýyým? Ben ayrýca 18 sene boyunca Trabzon Belediyesi Kültür Araþtýrma Kurulunda beþ baþkana ve 60 kurul üyesine sekreterlik yaptým. Kitabýma “Trabzon'un Kitabý” diyemediler” Asým Aykan'ýn Kitabý” dediler. Hepsini Yüce Allah'a ve Trabzon’un istikbaline havale ediyorum. Allah'ýn yukarý çýkardýðýný hiç kimse düþüremez, düþürdüðünü hiç kimse çýkartamaz. Zamana býraktým ama Matbaaya yalancý olduk. Böyle olacaðýný hiç tahmin bile etmemiþtim. Ýçki, alkol ve kumar konularýný iþleyen kitabým ilk 1977’de beþ bin adet yayýnlandý. Þimdi “Trabzon'da Yeþilaycýlýk” yayýnlanacak inþallah. Baþka da var. Ama kaynak para bulana kadar bekleyecek. Üniversite hocasý ve yazarlarýn maaþýný aþýyor. Bu konuda gençlere söylenecek söz: “Zararlý alýþkanlýklara bulaþanlar saðlýklý ve mutlu olamazlar. Baþarý da saðlayamazlar. Hiçbir yokuþu çýkamazlar. Koþamaz ve yarýþamazlar. Zira sadece nikotinde bile yedi bin çeþit zehir var. Bir gram esrar bir milyar beyin hücresini yok ediyor. Zararlý alýþkanlýklar cehaletten daha tehlikeli düþmanlardýr. Gençleri,  gençliðini yaþayamadan yok ederler. Hastalýk ne ki? Bu nedenle önce okullarýnýn Yeþilay Kollarýnda Yeþilaycý olsunlar. Yeþilay, Yeþil Hayat.... Gayrýsý felâket ve feryât… Ýnsana, bilhassa gençlere hiç yakýþmaz. Böyle felsefe ve arkadaþlara çok dikkat edip uzaklaþsýnlar. Ýyi arkadaþ olan, arkadaþýnýn kurtuluþ ve mutluluðunu ister. Kýzlar için bu durum daha tehlikeli ve önemlidir.

 M. Nihat MALKOÇ: Sizin yazarlýðýnýz yanýnda, bir de þairlik yönünüz var. Bugüne kadar kaç tane þiir kitabý yayýmladýnýz? Gördüðüm kadarýyla uzun zamandan beri þiir kitabý çýkarmýyorsunuz. Yazarlýðýnýz, þairliðinizin çok önünde… Sizce þiir nedir, niçin ve nasýl yazýlýr? Þiirinizin günümüz þiirinin gerisinde kaldýðýný düþünüyor musunuz? Beðendiðiniz þairler arasýnda kimleri sayabilirsiniz?

Mustafa YAZICI: “Erciyes’ten Haykýrýþlar(Sayha)” ismi altýnda sekiz þiir kitabý yayýnladým. Erciyes bir semboldür. Orada yüksek tahsildeyken o daða Anadolu'nun ortasýndaki bir adam gibi hayran kaldým. Türkiye’nin en son sönmüþ yanardaðýdýr. Bir daha  ateþ püskürebilir. Tepesine çýkmak isteyenleri yakabilir. Ayný þekilde Türkiye’nin tepesine çýkmak isteyenler de yanarlar. Romanda balýklarý konuþturmuþken, þiirde ise tepesinden hiç kar kalkmayan Erciyes’i konuþturdum. Baþýndaki karlara aldanmamaya, içinin ateþ dolu oluþuna dikkat çektim. Ýþte Türkiye’yi sönmüþ zannedenler de  içi ateþle dolu yanardað gibi kahramanlarý görmüyorlar. Dünyanýn tarihî yanýlgýsý budur. Bana göre þiir, veciz söz ve ses sanatýdýr. Yani sanatlý söz ve sestir. Þiir ilhamla ve ibretle yazýlýr. Gece uykudan fýrlayýp beynimde ve gönlümde oluþan satýrlarý sadýrdan kaðýda döktüðüm çok olmuþtur. Þiirimin günümüz þiirinin gerisinde kaldýðýný düþünmüyorum. Ancak þâirliðim günümüz þâirlerinin gerisindedir. Meselâ Âkif'i, Yahya Kemal'i, Arif Nihat Asya'yý, Necip Fâzýl'ý, Mehmet Emin Yurdakul'u çok beðenirim ama onlar þiirin ve þâirliðin dahisi idiler. Biz onlarýn çýraðý bile olamayýz; ama günümüzde þâir geçinenlerin, hele Trabzon'da, hiç gerisinde deðiliz. Fakat Trabzon'da aruzu bilen tek þâir vardýr. O da Sebahattin Þentürk’tür. Serbesti de, heceyi de güzel yazar. O da öðrencimdir; ama  þâirlikte  Âkif'i ve  Necip Fâzýl'ý, yazarlýkta Cemil Meriç’ i örnek alýr. Çok haklýdýr. Biz heceyi bile güzel yazamadýk. Hece ile karýþýk mensur(serbest) þiiri daha iyi yazýyoruz. Nazým Hikmet  ve Orhan Veli de veciz serbest þiirin pîridirler. Fikirlerinde bozuk yerler olsa da, þiir sanatýnda süper idiler. Bu da bir gerçek. Bu nedenle “Þiir ruh matematiðidir. Sadece vezin ve kafiye deðildir” diyenlere de katýlýyorum. Necip Fazýl'ýn iþi “Allah'ý aramak” olarak kabul etmesi, gayrýsýný “çelik çomak oynamak” saymasý bu sanatýn zirvesidir. Çünkü Kur’ân-ý Kerîm Allah'ý unutan þâirleri sanatçý saymaz. Bu bakýmdan ben “Þiir, halký ustalýkla  Hakk'a götürme sanatýdýr” diyorum. Hakk'ýn olmadýðý, haksýzlýðýn olduðu yerde sanatýn iþi ne? Þiir; þiir tekniði ile, edebiyat ilmiyle ve de ilhamla cân-ü gönülden yazýlýr. Þâirleri ve þiiri basite alýp hor görenleri   adam saymam. Süleyman Çelebi Hazretlerinin Hz. Peygambere medhiyesi olan Mevlid-i Þerîf de bir þiirdir. Bu bakýmdan Nihat Malkoç’un  þiirleri ve þâirliðiyle ödül almasý da çok yerindedir.

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon’un yaþayan tanýklarýndansýnýz. Bugüne kadar Trabzon kültüründe iz býrakmýþ kimlerle þahsî dostluklarýnýz oldu? Kimleri tanýdýnýz?

Mustafa YAZICI: Trabzon’un yaþayan tanýðý olarak bir mahlasým da Trabzonî’dir. Yani Trabzon’a öyle sevdalýyým ki “Trabzonlu Araþtýrmacý Yazar Mustafa Yazýcý” oldum. VAK’ANÜVÎS mahlasýný ise bana yazdýðým Trabzon olaylarýný çok beðenen araþtýrmacý yazar dostum  Ispartalý Murat Yüksel Bey takmýþtýr. Trabzon'da çaðdaþým  olan meþhurlardan  yazar olarak Murat Yüksel,  Kadir Mýsýroðlu, Sadýk Albayrak, Haydar Baþ, Yaþar Nûrî Öztürk, Derviþ Deðerli, Mahmut Goloðlu, Aslan Pulathaneli, Prof. Dr. Hikmet Öksüz, Prof. Dr. Kenan Ýnan, Ahmet Musaoðlu, Veysel Usta, Ahmet Özer, Yaþar Bedri Özdemir, Ýsmail Hacýfettahoðlu, Mehmet Âkif Bal, Enver Uzun, Hüseyin Albayrak  ve Nihat Malkoç gibi isimleri yakinen tanýyorum. Bunlar benim gözümde Trabzon'da iz býrakanlarýn baþýnda gelir. Hatýrlayamadýklarým baðýþlasýnlar…

M. Nihat MALKOÇ:  Bugüne kadar genelde hep ressamlar ve görsel sanatlarla uðraþan sanatçýlar sergi açmýþtýr. Fakat siz bu geleneði sona erdirerek araþtýrmacý-yazar olarak onlarca sergi açtýnýz. Bu sergilerin tam sayýsýný sizden alalým. Bugüne kadar kaç sergi açtýnýz? Bu sergilerde neler sergilediniz? Sergilere halkýn ilgisi nasýldý? Bu konularda neler söylemek istersiniz?

Mustafa YAZICI:   Araþtýrmacý-yazar olarak 44 senelik(1968-2012)yazarlýk hayatýmda  beþi karma, yirmisi müstakil olarak  toplam yirmi beþ sergi açtým. Sayýlarýnda yanýlabilirim. Daha çok olabilir. Fakat belgeleri bende. Hepsine hâtýra defteri tuttum. Her sergimi izleyenler  nasýl buldu diye yazýlar yazdýlar. Onlar bir yazar için ayrý bir antika müzesi. Onlarý da kitaplaþtýrýp okuyucularýn emrine sunacaðým inþallah... Nasipse… Okuyucularým öyle þeyler yazdýlar ki üniversitelerde araþtýrmacýlarýn ve okuyucularýn bilgisine sunulmalýdýrlar. Fotoðraflarý da var. Sadece  Trabzon Sanat Evi'ndeki bir sergim “Trabzon Bâb-ý Âlîsi “ adlý kitap çýktýðýnda internete yüklenmiþtir. Bakabilirsiniz. www.yaziciyayinlari.com adresimde mevcuttur. Bu nedenle de Frankfurt Kitap Fuarýnda Ýngilizce biyografim tanýtýlmýþtýr. Fakat ne yazýk ki birkaç kez  Prostat ameliyatý olduðumdan Ankara’daki  Trabzon Etkinliklerine þubat soðuðunda hiç katýlamadým. Halbuki oradaki kitap sergim daha çok ilgi çekecekti. Trabzon, Akçaabat, Beþikdüzü, Vakfýkebir, Tonya, Of kitap sergisi açtým yerlerdir. Yazarlarýn da sergi açabileceðini ispatladým. Bu týkalý yolu açtým. Þimdi çoklarý kitap sergisi açmaktadýr.

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon’un tarihini, dününü, kadim kültürünü; tabir caizse hafýzasýný ortaya çýkaran eserler kaleme alan Trabzon Ýl Halk Kütüphanesi eski müdürü Murat Yüksel çok eski dostlarýnýzdan biridir. Yüksel, Isparta’da yaþamasýna raðmen onunla diyaloðunuz hâlâ devam ediyor. Murat Yüksel’in Trabzon’umuz için önemini, onun bu þehir için yaptýðý çalýþmalarý ve kendisiyle olan þahsî dostluðunuzu bizlere anlatabilir misiniz?

Mustafa YAZICI: Murat Yüksel Bey asla unutulmaz. Trabzon’a yakýnda en büyük iyiliði yapanlarýn baþýnda gelir. Ne var ki bir Trabzonlu olarak  O Ispartalýyý hiç yalnýz býrakmadým. Hep ona yardýmcý oldum. Öyle bir itibar gördü ki  ona nasip olan itibar 257 sene Trabzon'da kalan Kommen krallarýna bile nasip olmamýþtýr. Halbuki o Trabzon'da 1986’dan 1997 yýlýna kadar on bir sene kaldý. Bu zaman zarfýnda Trabzon'un bütün tarihî kitâbe ve âbidelerini tercüme edip 23 cilt halinde yayýnladý. Ben birçok Trabzonluyu da bu Ispartalý sayesinde tanýdým. O da bizden çok þey öðrendi. Bu nedenle  her sene Isparta’ya gidip onu ziyaret ederim. O da 2005 yýlýnda Trabzon'a gelerek Nisan ayýnda Trabzon'da Kanûnî konferansý verip herkesi yeniden hayran býrakmýþtýr. Þimdi bunun kitabýný da yayýnladýk. Her þeyi tamamen belgesel konuþuyorum. Varsýn bazýlarý beðenmesinler. Yüce Allah ve vatan, insanlýk beðeniyor mu ben ona bakarým. Elbet birçok konuda Trabzonlularý geçip Trabzon Belediyesi'nden  “Fahri Hemþehrilik” beratý bile alan bir Trabzon sevdalýsý Ispartalý bu kadar çok dostluða layýktýr. Üstelik o, bana eserlerinde “Dünya ahiret kardeþim!” diye hitap etmektedir. O, Trabzon için çok önemlidir. Hatta bazýlarý onunla ilgili yazýlarýnda onu Trabzonlu sanýp tanýtmaktadýr. Allah bozmasýn. Herkese de böyle dostluk ve ilmî arkadaþlýk nasip etsin. Hatta âhirette de görüþebilelim. Âmin! Ayrýntýlara girmiyorum. Okurlarýn Murat Yüksel’in 2012 yýlýnda bastýrýp Trabzon’a da gönderdiði “Dostlarýma Manzum Mektuplarým” adlý 61 mektuptan oluþan eserinin Trabzon'la ilgili birinci bölümünü okumalarý bu sualiniz için kâfidir.

M. Nihat MALKOÇ: Karadeniz Yazarlar Birliði'nin kuruluþunda görev alan kiþilerden birisiniz. Bir dönem de bu birliðin baþkanlýðýný yaptýnýz. Söz konusu birliðin kuruluþuyla ve baþkanlýðýnýz dönemindeki hizmetlerinizle ilgili bizimle neler paylaþabilirsiniz? Karadeniz Yazarlar Birliðinin bugünkü durumunu ve konumunu nasýl görüyorsunuz?

Mustafa YAZICI: Evet, Karadeniz Yazarlar Birliði'nin ilk dört kurucusundan  biriyim. Yýl 1992... Yer Atapark’ta  Ýl Halk Kütüphanesi... Karlý bir Trabzon günüydü. Murat Yüksel Bey'le  ÝLESAM üyesi olduðumuz için bizi Ankara’ya kongreye çaðýrýyorlardý. Gidiþimiz çok zor olacaðý için böyle uðraþmak yerine Trabzon'da bir Yazarlar Birliði Kuruluþu kuralým  görüþü Murat Bey'le aramýzda  konuþuldu. Ýstiþare yaparken o sýrada Araþtýrmacý yazar  Cumhur Odabaþýoðlu geldi. O da Ýlesam üyesi idi. Ona da konuyu açtýk. Kabul etti. Ardýndan dördüncü kiþi olarak Hikmet Aksoy geldi. Ona da konuyu açtýk; o da memnun oldu. Ben kuracaðýmýz birliðin adýnýn Trabzon Yazarlar Birliði olmasýný teklif ettim. Hikmet Bey “Karadeniz Yazarlar Birliði”  olsun dedi. Bütün Karadeniz'e açýlmanýn çok külfetli olacaðýný söyledim. Amma bu isim kabul edildi. Sonra konuyu diðer arkadaþlara açarak  toplantýlar yaptýk. Birliði kurduk. Ýlk Baþkaný olarak Cumhur Bey'i seçtik. Sonra Refik Karaaðaçlý'yý seçtik. Beni, üç buçuk sene  Genel Baþkan  Yardýmcýsý görevimden sonra Genel Baþkan ilân ettiler. Sonra baþka arkadaþlar baþkan oldular. Böyle devam ediyor. 2012’deki baþkan Esma Ala Türkmen adlý bir bayan... Bu da güzel bir geliþme. Bir bayanýn okumasý ve yazmasý bilhassa Trabzon'da bayanlarýn yükler altýnda hâlâ ezilmeye devam ettiði yerde beþ yüz erkeðin okuma  yazmasýna bedeldir.  Karadeniz'deki asýl karalýk veya eksiklik bayanlarýn –erkeklere oranla- daha çok cahil kalmasýdýr. Karadeniz Yazarlar Birliði'nin kuruluþu çok faydalý oldu. Öncelikle Trabzon yeni bir yazarlýk kimliði kazandý. Artýk Trabzonlu Peyami Safalar, Hasan Ýzzeddin Dinamolar yok. Zor yetiþir... Ýstanbul'dan biri Trabzon’a gelince burada  yazar bulabiliyor. Yirmi sene oldu. Arkadaþlarýn getirdiði görüþler Trabzon milletvekillerinin, Trabzon Valilerinin, yeni nesillerin ufkunu açtý. Trabzon Belediyesi'nde altmýþ kiþilik Kültür Araþtýrma Kurulu oluþtu. Profesör yazarlar da var. Yüzlerce eser basýldý. Trabzon kültürde yedinci iken Ýstanbul ve Ýzmir'den sonra üçüncü sýraya yükseldi. Trabzon’u örnek alarak Göller Bölgesinde bile Türkiye’nin beþinci büyük Yazarlar Kuruluþu kuruldu. K.Y.B. dördüncü büyük yazar kuruluþu idi. O zamanlar yayýnladýðýmýz K.Y.B Dergileri bugün Ýstanbul'da çýkan ansiklopedilerde kaynak oldu. Ayrýca  Yunus diye bir Ýlim-Kültür-Çevre ve Sanat Dergisi de çýkarttýk. Onun da Yazý Ýþleri Müdürü idim. O da ansiklopedilere kaynak oldu. Fakat her iki dergi de bugün yayýnlanmýyor. Hatýrladýðýma göre parasýzlýktan  Birliðin Yönetiminin deðiþmesinden sonra devam edemediler. Yirminci sayýlarýndan sonra  yenisi çýkamadý. Rize’de açtýðýmýz K.Y.B Rize Þubesi de kapandý. Giriþimini yaptýðýmýz Gümüþhane, Giresun, Bayburt þubeleri de bizden sonra açýlamadý. Bu nedenle K.Y.B'nin durumu bugün rolanti hýzýyla da olsa devam ediyor. Ben hâlâ üyesiyim. Fakat eski aktifliðini kaybettiðinden  bazý arkadaþlarla  yeni bir oluþum oluþturarak bu defa eskiden gönlümde adý kalmýþ olan “Trabzon Yazarlar Birliði”ni kurduk. Genel kongresini yaptýktan sonra Trabzon'u tam tekmil temsil edecek ve olanca hýzýyla faaliyetlerine baþlayacak. Her iki kuruluþ da Trabzon Sanatevi'nin bünyesinde faaliyetlerine devam ediyor. Bence ikisi de yaþamalýdýr. Her ikisi de Trabzon’a yakýþtý çünkü... Bazýlarý Trabzon'da  birkaç yazar kuruluþunu çok görüyor ama Trabzon'da 200'ün üzerinde futbol kulübünün olduðunu ya bilmiyor, ya da görmezlikten geliyorlar. Biz günün þartlarýna göre her ikisini kurmakta da haklýydýk. Bu gelecekte daha iyi anlaþýlacaktýr. Trabzon Yazarlar þehridir. 1868’den beri Trabzon'da  üç yüz çeþit farklý dergi ve gazete, hatta bülten çýktýðý gibi, günümüzde okul dergileri de çýkmaktadýr. Yazar ve þâir sayýsý ise ölü ve diri üç bin civarýndadýr. Bu nedenle  bu yazar kuruluþlarýna baþkanlýk þöyle dursun, sekreterlik yapmaktan bile çok mutluyum. Darýsý yeni yetiþen gençlerimizin baþýna… Bu iki kardeþ yazar kuruluþunu üye olarak yaþatsýnlar. Onlarýn yarýnlardaki nesillerinin de buna ihtiyacý var.

M. Nihat MALKOÇ: Araþtýrmacý-yazar olmanýzýn yanýnda, bir de programcýlýðýnýz  var. Bugüne kadar birçok televizyon programý yaptýnýz. Birçok deðerli ismi programýnýza çaðýrarak görüþlerini kamuoyuyla paylaþmalarýna imkân saðladýnýz. Biraz da televizyon programcýlýðý yönünüzü bize anlatýr mýsýnýz? Hangi televizyonlarda, hangi programlarý yaptýnýz? Hangi önemli isimleri programlarýnýza çaðýrdýnýz?

Mustafa YAZICI: TV programlarýma gelince bu da baþlý baþýna çok önemli olay... Benim için ayrý bir okul ve ekol… TRT Trabzon Bölge Radyosu kurulduðu zaman  binasý Maraþ Caddesinde, bugünkü Zorlu Grand Otel'in karþýsýnda idi. Beni orada konuk edip konuþturmuþlardý. Daha sonra Söðütlü'ye taþýnýnca orada da birçok kere konuk edildim. TRT Trabzon Radyosu'ndan sonra yerel radyolar kuruldu. Ýlk kurulan radyo Genç Radyo idi. Orada bana  Ramazan'da bir ay Ramazan programý yaptýrdýlar. Ýlk konuþtuðumuz televizyon ise  Ortahisar'da Valilik karþýsýndaki pasajda kurulan Gökkuþaðý Televizyonu idi. Sahibi Ali Öztürk, Müdüresi  Avukat Ayþe Sula Hanýmefendi idi. Ýþte Trabzon tarihinde ilk defa Trabzon Evliyalarýný(Manevi Dinamikleri ) on bölüm halinde ben hazýrlayýp sunmuþtum. Çok büyük uyanýþ, ses ve yanký meydana getirdi. Sonradan o programlar kitap oldu.  Gök Kuþaðý sonradan Mehmet Ali Yýlmaz Bey tarafýndan satýn alýndý; Zigana oldu. Onda “Yazýcý ile Sohbet” programlarý  yaptým. Sonra Kuzey TV kuruldu. Uzun seneler onda program yaptým. Murat Yüksel Bey de onda senelerce beþ yüz civarýnda edebiyat programlarý yapmýþtý. Ona da selâm olsun. Sonra Akça TV kuruldu. Onda da on bölümlük “Sargana Kahramanlarý”ný hazýrlayýp sundum. O da sonradan kitap oldu. Akça TV de sonradan Trabzon Ortahisar'a taþýndý. Avukat Ýbrahim Keskin tarafýndan satýn alýndý. Sonra devredildi. Bugünkü adý Kanal Mavi’ dir. Kadýrga ve Mesaj  Tv'lerde de ikiþer sene program hazýrlayýp sundum. Trabzon’un tarih, kültür ve sanat deðerlerinden ne varsa oralarda onlarý duyurdum. Onlarda kitaplara geçti. Umarým Televizyoncular ve Radyocular o kaset ve CD’leri saklýyorlardýr. Bu televizyonlarda Trabzon'un valilerini, belediye baþkanlarýný, kültür ve turizm müdürlerini, yazarlarýný, þâirlerini, milletvekillerini ve sanat adamlarýný konuk ettim. Son otuz senede bu sayede  Trabzon oturduðu yerden ayaða kalkarak istikbale doðru koþmaya baþlamýþtýr. Çoklarý merak ediyor. Bütün bunlarý tamamen meccanen yaptým. Kendimi Trabzon’a adadým. Hayatýmda zaten Trabzon Bâb-ý Âlîsinde bana sadece ikram olarak  tek Taka gazetesi para verdi. Bir milyarlýk bir reklam ile, iki milyarlýk çek... Bunlarý Trabzon Bâb-ý Âlîsi kitabýmda da kayda geçtim. Kaçar göçerimiz yok. Bu davamda  da hep samimi oldum. Trabzon Bâb-ý Âlî’si henüz ya emeðin hakkýný vermeyi öðrenmedi; ya da züðürt durumda... Herkes ayný merkezlerden reklam alýyor. Basýn yayýn vasýtalarý ilde çok... Belki de  imkânlarý bu kadar. Onu da elli senedir sýr olarak saklýyorlar.  Her neyse, biz iþimize bakýyoruz. Fakat bizim gibi üniversite hocalýðý maaþý olmayanlar ne yapýyor? Onun için meraktayým. Zaten Anadolu basýný bu çýkýþý yapamadýðý için dardadýr. Ulusal basýnda  ayda  milyarlarca maaþ alanlar çok... Anadolu'dan Ýstanbul'a her giden güçlendi. Nedir bu anlayamadýk. Bu soruna resmen el atýlmasý lâzýmdýr. Ýlânlarýn kesilmediði dönemde de durum bu idi.

M. Nihat MALKOÇ: Uzun yýllardan beri Trabzon'un yaný baþýndaki Akyazý'da oturuyorsunuz. Tabir caizse Akyazý'dan Trabzon'un kültürünün, sanatýnýn ve edebiyatýnýn nabzýný tutuyorsunuz. Trabzon'a bir anlamda kuþbakýþý bakýyorsunuz. Fakat merkezde oturmadýðýnýz için bazý etkinliklere katýlamýyorsunuz. Araþtýrmacý-yazar, bir kültür adamý olarak þehre gidip gelmek zor olmuyor mu? Trabzon'a taþýnmayý düþünmediniz mi? Akyazý'dan Trabzon nasýl görülüyor? Sizi Akyazý'ya baðlayan nedir?

Mustafa YAZICI: Evet, Akyazý’da oturuyorum. Ve Trabzon’a kuþ bakýþý bakýyorum. Bu çok doðru... Akþamlarý olan kültür-sanat etkinliklerine katýlamayýþým da doðru... Zira, bir kültür adamý için hem köylü hem þehirli olmak çok zor... Ýkisini birden olamazsýnýz. Köy çocuðu olarak bugüne kadar yolsuz, ýþýksýz, okulsuz, camisiz, vasýtasýz devirlerde neler çektik neler... Þimdi yine arabamýz yok. Her þeyimizi  çocuklarýmýza aktardýk. Yunus gibi “Ballar balýný bulduk. Kovaným yaðma olsun” diyorum. Halk halk diyenlerden bugüne kadar kapýmý  çalan olmadý. Biz artýk “Hak, Hak” diyerek yaþayabiliyoruz. Trabzon’a, Akyazý’ya ve Akçaabat'a bir Mustafa YAZICI bir daha gelmeyecek ama  öbür dünyadaki Mustafa YAZICI’nýn mutlu olmasý gerekli... Dünyada rahatlýk yok. Peygamberimizin hadis-i þerifidir. Bir de bu köylü-þehirli ikileminden çekiyoruz. Akyazý, Trabzon’un coðrafi olarak en büyük beldesi... Hem de balkonu... Ýstanbul Boðazýnda öyle manzara yok. Gidip gelmek zor olsa da, ben tabii hayatýn tabiatta olduðuna  þahit olduðum için katlanýyorum. Hayatta hiç kirada durmadým. Sadece Bolu’da durdum. Þimdi ana-baba  mülkünde, fakat kendi hanemde meskunum. Kuþlarla, çiçeklerle, temiz hava ile, saðlýkla olabilmek için þehre taþýnmayý hiç düþünmedim. Ben denize de düþkünüm. Akyazý projesi denizimizi yok ettiyse de bugüne denizle geldim. Eskiden hayvanlarýmýzýn bile yýkandýðý denizde þimdi yeni nesillerimiz yüzmeyi bilmez oldu. Havuzlara gitmeye baþladý eski Bahriyelilerin çocuklarý. Asýl bunlar bizim için zor... Bu nedenle bugüne kadar halký Hakk'a kavuþturmak için elimden geleni yaptým ama kendi düþenler de aðlamazlar. Rantçýlýk her tarafý kaplamýþ. Vataný ve bizi düþünen mi var?Yazarlara kredi hakký bile yok. Siz Akyazý’dan gelip gitme zorluðunu düþünüyorsunuz.

            Beni Akyazý’ya baðlayan: þimdiye kadar oraya döktüðüm terlerim, çocukluk hâtýralarým, ana-baba mezarlarým, Akyazý'nýn güzelliði, Akyazýlýlarýn hoþ sohbet  oluþu... “Akyazý'm” adlý þiir kitabýmla “Akyazý Tarihi” adlý 670 sayfalýk kitabýmý okuyanlar bunlarý çok iyi anlarlar. Soçi’deki Ruslar ve Trabzon'daki  Rus konsoloslarýndan biri okudu da Trabzon Haber Gazetesi sahibi Nevzat YILMAZ ve Akyazýlý iþ adamý Mehmet ÖZER Beylere “Yahu þu Akyazý niredir? Hadi oraya gidek”  dediler. Buraya 1992’li yýllarda  Trabzon Valisi Kemal ESENSOY’u, sonra  Vali Alaaddin YÜSEL’i ilk defa ben getirdim. Yol, belediye, kooperatif, saðlýk ocaðý, kütüphane  ve uyanýþý ben getirdim de Akyazý Akyazý oldu. Helâl olsun. Çünkü Akyazý da beni bugünlere getirdi. Sadece art niyetlilerden bîzârým. Bilen biliyor. Hürriyet Gazetesinde bile  bu geliþme yayýnlandý. Fakat bu bilgiler sayenizde “TRABZON   HÝZMET GAZETESÝ”nde duyulunca büyük hizmet olacak. Bütün kalkýnma bekleyen köyler için örnek olacak. Zira, Akyazý  bütün civar komþularýný geçti. Ýstikbali çok parlak. 1990’da yerin dönümü(1000 m2’si)sadece bir milyoncuk iken bugün  tam 400 milyar oldu. Bütün bunlar kalemle ve de devlet-halk iþbirliði ile oldu. Ben payýma düþen sevap ve vebâlden sorumluyum.Herkes de kendine düþene baksýn. Hava atmaya gerek yok. Ýcraat önemlidir.

M. Nihat MALKOÇ: Bundan uzun bir süre evvel köyünüzü ziyaret etmiþ, misafiriniz olmuþtum. Cennetten bir köþe tabir edebileceðimiz köyünüzü çok beðenmiþtim. Bence burada yaþamak insanýn þair olmasý için iyi bir sebep teþkil eder. Bu arada müstakil bir bölümde hizmet veren zengin kütüphanenize de hayran kalmýþtým. Devletin kurduðu kütüphanelerin dýþýnda, bu kadar kitabý ilk kez sizin kitaplýðýnýzda bir arada görmüþ, doðrusu size gýpta etmiþtim. Ondan sonra ben de müstakil bir kiþisel kütüphane kurmak için kollarý sývamýþtým. Diyeceðim o ki bu zengin kütüphanenizi býrakabileceðiniz mürekkep yalamýþ, okumaya yazmaya meraklý evlatlarýnýz var mý? Yoksa siz de bir kýsým yazarlar gibi kütüphanenizi bir kuruma baðýþlamayý düþünüyor musunuz?

Mustafa YAZICI: Mustafa  Yazýcý  ayaklý, canlý kütüphane demektir. Kütüphanem yok olunca ben de yokum. Ne yazýk ki onu býrakacak mirasçýlarým yok. Çünkü kütüphane mirasýna talip olan mirasçýlarýn olmasý için kütüphane zekâsý  olmasý lâzýmdýr. Mirasçýlarýmýn zekâlarý mekânik veya  iþ zekâsýdýr. Benim zekâm çok yönlüdür. Sosyal ve kültürel zekâdýr. Mantýk böyle der. Bu nedenle kütüphanem ne olacak diye kara kara düþünüyorum. Yeni bir yer yapýp da orayý bütün hâtýralarla Akyazý’da býrakabilirsem veya Trabzon Ýmam-Hatip Lisesine veya KTÜ'ye veya Akyazý beldesine baðýþlayabilirsem, saðlýðýmda bunu baþara bilirsem gözüm açýk gitmem. Þimdi beþ profesör beþ senede tasnifini yapamaz durumdadýr. Zamaným yok. Basýlacak çok çalýþmam var. Ömür verdim. Trabzon’un eski hudutlarý olan Kastamonu’dan Batum’a kadar bölge tarih ve kültürünün hafýzý oldum. Çok da yeni arkadaþ yazar yetiþtirdik amma hepsinin imkânlarý zayýf... Benim üç kütüphanem vardý. Eve sýðdýramadým. Birini sattým, birini Akyazý'ya baðýþladým, biri de þimdi âcilen bana kalanlar ve þimdi konuþtuðumuz... Ne olacak bilmiyorum. Bu sorduðun soruyu Isparta’da Murat  Yüksel Bey'e sordum. “Gel bir yere verelim bunlarý da  yazarlýktan da vazgeçelim. Yaptýðýmýz yeter” deyince öyle bir gözleri doldu ki ikimiz de kafa kafaya verip aðlaþtýk. Kim biliyor? Yazarlarýn derdinden anlayan Kültür Bakanlýðý var mý? Trabzon'da  otuz kütüphanenin 15’ini belediyelere devrettiler. Onlar da almadý. Akyazý'daki de öyle... Daha muamelesi olmadý. Ne kitabýndan, kütüphanesinden ve yazarýndan bahsediyorsun? Ýleri ülkelerle aramýzdaki asýl fark kitap, kütüphane ve kafa farkýdýr. Türkiye’de hep mide... Ye oðlum ye... Göbeklere bak. Yalan mý? Kafa nerde? Kitap nerde? Bu sözlerimden dolayý isterse beni hapse atsýnlar. Cennet olur bana... Zira ilk emir farz olan “OKU”dur. YAZ” kýsmý da içindedir. Zira yazýlanlar okunur, okunanlar yazýlýr. Aksi halde  öksüz, köksüz, hatta sözlüksüz kalýrýz. Okumaz yazmazlara döneriz. Bilgi toplumculuðu, kitap toplumculuðu ile olur. Ýnternet, kitabýn yerini tutmaz. Ýnternet robotçuluktur. Kütüphaneler milletlerin hafýzalarýdýr. Kütüphanesizler hafýzasýz, sadece kafatasýyla yaþar durumdadýr. Disketi boþ internet gibi kalýr. Antensiz veya ceryaný kesilmiþ televizyon gibi kalanlar da var. Ben Akyazý'daki kütüphanemle bu cehaleti de önledim. Þimdi çocuklara annesi “evlâdým nerde idin? Nereden geliyorsun?” deyince “Kütüphanenin yanýndaydým” diyorlar. Fikir yerleþti amma “Kütüphanenin içindeydim” diyecekleri günü bekliyoruz. Bir de eski Osmanlý kütüphane ve arþivlerine bakýnýz. ABD, AB, Rusya ve Çin  bile gelip onlardan ders alýyor. Asýl fark budur.

M. Nihat MALKOÇ: Uzun yýllardan beri “taþra” tabir edebileceðimiz, Trabzon'da, hatta Trabzon'un da taþrasý olan Akyazý'da yaþýyorsunuz? Taþrada yazar olmanýn avantajlarý ve dezavantajlarý nelerdir? Þayet Ýstanbul gibi büyük bir metropolde yaþasaydýnýz farklý bir konumda mý olurdunuz? Taþrada yazar olmak nasýl bir duygu?

Mustafa YAZICI: Akyazý taþra deðildir amma  henüz  inþaat halinde olduðundan taþra sayýlýr. Elbet orada yazar olmamýn avantaj ve dezavantajlarý var. Avantajý yazar için ilham alacak çok konu var. Dezavantaj olarak en önemlisi gazete gelmez. Gazete bile okuyamazsýnýz. O düzen yok. Yüksek tahsillisi az... Eskiden tarým beldesi idi. 300 kiþilik ilköðretim okulu var, o kadar... Tarým ve hayvancýlýðýný da kaybetti. Topraklarý arsa oldu. Birçoðu satýldý. Daha çok dara girdi. Yazarlýk öðretmenlikten sonra gelir. Hemen yazar olunmaz. Ben o aþamalarý geçtim. Þimdi sýra Akyazýlýlarda. Ben dezavantaj olarak bir örnek vereyim. Vali Alaaddin Yüksel, Akyazý’ya geldi. Tarihî gün oldu. Akyazý'nýn “Fahri Hemþerilik Beratýný” aldý. O zamanlar Karadeniz Yazarlar Birliði'nin baþýnda idim. Halka dedi ki: “Akyazýlýlar! K.Y.B'den adam var burada. Bir caddeye “Yazarlar Sokak” adýný veriniz”. Belediye,  bana  atfen dediði için geldiler, evimin yanýndan geçen caddeyi “Yazarlar Sokak” yaptý. Bazý komþular “Yazarlar Sokaðý” soyadým olan “Yazýcý Sokak” zannettiler. Þikâyetçi olarak Belediyeye “bizim soyadýmýzý verin” dediler. Bu bir, ikincisi yýllar sonra 2011’de  mahalle muhtarýmýz Akçaabat Belediye Baþkaný  Sn. Þefik Türkmen’den bu sokaða bir durak istedi. Baþkan da  Muhtara: “Ben bir törende Vali Alâaddin Yüksel'in o sokaða 'Yazarlar Sokak' adýný verdiðine þâhit oldum. Duraða 'Yazarlar Sokak Duraðý' yazalým” dedi. Ben demedim. Muhtarýn isteðine böyle cevap verdi. Muhtar da sevinerek kabul etti. Fakat durak yerine konulunca birileri onu devirdi. Halâ fotoðraflarý bendedir. Sonra tekrar yerine betonlandý. Trabzonsporlu Hami Mandýralý'nýn eþi Akyazý’daki mahallemize gelip görünce “Helâl olsun. Burada ne kadar aydýn insanlar var. Demek yazarlarý da var” dedi. Duraktaki yazýya zor alýþtýlar. Böyle þeyler de yazarlarýn baþýna geliyor. Afrika’ya ilk tren giderken böyle þeyler olmuþtu. Trenin filmini izleyenler bile bizi ezecek zannedip kaçýþmýþlardý. Cehalet o kadar kötüdür. Ýþte biz kitapla yazarlýkla bunu yýktýk. Sadece öðretmenlik de yetmez. Aileler ilmen mükemmel olmalýdýr. Fakat benim sabrým taþ çatlatýr. Þimdi Akyazý'da yüksek tahsilliler dahi çoðaldý. Ne büyük mutluluk... Taþrada yazarlýk zor... Anadolu, basýnýn zayýflýðýndan bellidir. Olimpiyat ilim öðrencileri taþradan çýkmaz. Çok kültürlü yerlerden çýkar. Taþrada havanda su döversiniz, ya da patinaj yaparsýnýz. Ýlerleyemez ve yükselemezsiniz. Bunlar da farklýdýr. Camide mihrap var. Ýmam ilerde. Kürsü ve minber var. Yüksekte. Bulunduðunuz yerde halký yüksekten seyretseniz de onlarý da yükseðe çýkaracaksýnýz. Bir mahallede tek zengin olursa fakirler onu rahatsýz ettiði gibi bir mahallede tek âlim olursa halk onu da rahatsýz eder. Bu nedenle okuyan-yazan çoðalmalýdýr. Ýstanbul’da olsaydým uluslararasý olacaktým. Çünkü öyle birikimim var, ilim yolunda o kadar çalýþtým ki Washington’da, Paris’te, Pekin'de, Moskova’da, Mekke ve Medine’de, Ýstanbul'da konuþabilecek bilgi gücüm var. Fakat bütün dezavantajlara raðmen adýmýzý  Ýngilizce dünyanýn en büyük kitap fuarýna Frankfurt’a ve Ýstanbul’a yazdýrdýk.

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon'u birçok yönüyle “Ýkinci Ýstanbul” olarak niteliyorsunuz. Onun için de Trabzon basýnýný anlattýðýnýz kapsamlý eserinize “Trabzon Bâb-ý Âlîsi” adýný verdiniz. Trabzon niçin  “Ýkinci Ýstanbul” dur. “Trabzon Bâb-ý Âlîsi” adlý eserinizden de yola çýkarak biraz da Trabzon'un basýn yayýn geçmiþi hakkýnda bilgi verir misiniz?

Mustafa YAZICI: Trabzon’u ben ikinci Ýstanbul saymadým. Ansiklopedilerde(meselâ Milliyet Ansiklopedisinde) öyle yazýyor. Trabzon M.Ö. 2000'li yýllarda Turanî Trab’lar tarafýndan kurulduðuna ve  Ýstanbul ise  M.S. 330’lu yýllarda önce Truva’da  sonra Boðazda þehirleþtiðine göre Trabzon 1. Ýstanbul’dur. 17. yüzyýla kadar baþbaþa geldiler. 17. yüzyýldan sonra  Kastamonu’dan Batum’a kadar olan hudutlarýný da kaybeden Trabzon 1 milyon 200 bin nüfustan  bugün 300 bin merkez nüfusuna düþtü. Çevre ilçe, köy ve beldeleriyle bile 756 bin nüfusa düþtü. Halbuki ayrýca M.Ö. “Küçük Asya” denilen Anadolu'nun baþkenti idi. M.S. Doðu ve Orta Karadeniz'in merkezi idi. Bu þanslarýný iyi kullanamadý. Ben eski tarihî konumuna sahip çýkarak böyle dedim. Çoðu Trabzonlular tarihinden habersiz... Hatýrlatmak istedim. Yabancýlarýn Trabzon’a hâlâ devam eden itibarý da bundandýr.

M. Nihat MALKOÇ: Bir kitabýnýza Trabzon için “Kýþýn Bile Gül Açan Þehir” adýný koymuþsunuz. Fakat bugünkü geldiðimiz noktada býrakýn kýþý, yazýn da gül açmýyor bu þehirde. Nerede kaldý “Kýþýn Bile Gül Açan Þehir” olan Trabzon?... Bu noktada Trabzon'un dünüyle bugününü mukayese edebilir misiniz?

Mustafa YAZICI: Trabzon dünyada  -rutubeti nedeniyle- kýþýn dahi gül açan tek þehirdir. Yaz kýþ Trabzon'da gül vardýr. On iki çeþit gülü vardýr. Isparta bir çeþit gülü deðerlendirir. Trabzonlular 12 çeþit gülü  es geçerler. Dava  olarak sahip çýkmazlar. Evliya Çelebi 1640 kýþýnda Trabzon’a gelince Trabzon'da gülleri açmýþ gördü. O sözü o söyledi. Ben de kitabýma ad yaptým. Yavuz'un anasýnýn Hatuniye Mahallesi gül bahçesi imiþ. Sonradan mezarlýk olmuþ. 'Önce adý Ayþe Sultan iken  bu gül yetiþtiriciliði nedeniyle adý Gülbahar olmuþ' diye de bir rivayet var. Zira Osmanlýlarda 'Gülbahar' adlý kadýnlar çok amma Trabzon Kadýn Dernekleri  36 Vakfýn baþkaný dünyaca meþhur bu Trabzon kadýný ve padiþah anasýný da tanýmýyorlar. Trabzon gülleri kimin umurunda? Böyle Trabzonluluk olmaz. Eski Trabzon beyefendileri ve bayanlarý Ýstanbul beyefendilerinden ve haným efendilerinden daha medenî idiler. Ya þimdi?Maganda doldu ortalýk. “Gül Adamlar” ve “Gül Bayanlar” yetiþtirenler nerede? Ben asýl onlarý arýyorum. Asýl onlara Trabzonlu diyorum. Bu sualinde haklýsýn. Eski Trabzon'dan sadece alnýnda “Allah” adý yazýlý, hilâlli  evlerle gül bahçeli Akçaabat Orta Mahalle evleri kaldý. Güllerin gözyaþlarý da Balýklarýn Gözyaþlarý gibi kurudu gitti. Trabzon’un dünüyle bugününü daha karþýlaþtýrmayalým. Dünü mutluluk, bugünü ýstýrap veriyor bana. Kalelerimiz  denizle kucaklaþamýyor, bahçelerimiz güllerle, insanýmýz  güzelliklerle...

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon'a demiryolunun gelmesi için yýllardan beri büyük bir gayret içerisindesiniz. Bununla ilgili bir de kitap kaleme aldýnýz. Tren yolu Trabzon için sizce niçin bu kadar önemli? Kara tren gelince Trabzon'un kara talihi düzelecek mi?

Mustafa YAZICI: Tren yolu Trabzon için çok önemli... Çünkü Trabzon’un tren ve demiryolu davasý 200 senelik bir olay. Kaç defa parasý çýkmýþ ve yenmiþ. Hep savaþlara kusur bulunuyor. Yapýlan yerlere nasýl yapýlmýþ? Oralarda savaþ olmadý mý?  Osmanlý treni þöyle dursun, Cumhuriyet Treni bile Atatürk’ün vasiyetini raðmen, tarihî Trabzon nutkuna raðmen Trabzon’a hâlâ gelmemiþ. Denizinde bile gemi yok. Hep yabancý gemiler... Bu nasýl Trabzon ve Trabzonluluk... Trabzon'a gelen turistlere Avrupa’da soruyorlar ülkelerine dönünce: “Trabzon’u nasýl buldunuz?” Cevap: “Çok güzel de tren garýna gidemedik ve göremedik..” Yani dünya, Trabzon'da tren var biliyor. Ben Tren kitabý yazmayayým da kimler yazsýn? Tren gelirse elbet Trabzon'un kara talihi aydýnlanýr. Týpký gemi gelirse Karadeniz'in karalýðýnýn yok olmasý gibi. Bu karalýk Karadeniz'in karalýðý gibidir. Aslýnda Karadeniz kara deðildir. Bazen lacivert, bazen de mordur. Onu birileri karartmaktadýr. Ýngiltere’de 800 metre yer altýnda þehirler var. Yer altýndan trenler gidiyor. Amma talihi kara deðil... Tren yolu gerçekten vaktiyle Roma’dan Ýstanbul'a, Ýstanbul'dan Trabzon’a,Trabzon’dan Çin'e giden  Ýpekyolu'nun adýdýr. Fâtih niye Ýstanbul ve  Trabzon’u aldý?”  diyerek batýlýlar Ýpekyolunu iptal ettiler. Gidip Baharat ve Süveyþ kanalý yolunu açtýlar. Çin'e öyle gittiler. Trabzon’u bilerek iflas ettirdiler. Tarihî gerçek bu... Trabzonlu Kanunî, Trabzon çocuðu olarak hükümdar olunca onlara Trabzon için bile kapitülasyonlar verdi ki Trabzon battala vurmasýn diye... Kapitülasyonlarý aldýlar. Yine Trabzon'dan geçmediler. Trabzon kalleþliðe uðradý. Trabzonlular asýl bunlarý öðrensinler. Batýlýlarýn Ýzmit’te araba fabrikalarý var. Trabzon sahil yoluna para verdiler. Demiryoluna vermiyorlar. Trabzon kalkýnýr diye... Atatürk buna bir çare düþündü. Demiryolu Ýpekyolunun yerini alýrsa Trabzon yine kalkýnýr. Ýþte ben Atatürk'ün ve Osmanlý'nýn bu görüþündeyim. Bu konuyu ilk olarak TBMM'ye gidip belgeleri oradan alýp kitaplaþtýran, duyuran benim... Israrým yeniden  dünyaca meþhur, kalkýnmýþ büyükþehir Trabzon içindir. Ayrýntýya girmiyorum. Belgeleri elimizdedir. Þimdi iþ nedense Erzincan tarafýna, tersine döndü. Halbuki Samsun-Trabzon-Erzurum güzergahýndan Pekin'e gidecekti. Ýnþallah bu uyanýþ gerçekleþir. Atatürk’ün de ruhu þâd olur.

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon'da ve tüm Türkiye'de hýzlý ve kararlý bir biçimde devam etmekte olan Kentsel Dönüþüm gayretlerini nasýl buluyorsunuz? Bence þehrin tarihi kökleriyle uyumsuz olan bu yeni yapýlaþma çalýþmalarýna siz nasýl bakýyorsunuz?

Mustafa YAZICI: Çok güzel bir sual daha sordun. Bravo… Kentsel dönüþüm gayretleri güzel amma her konuda uygulanmýyor. Trabzon mimarî olarak da þehircilik olarak da Trabzonluluktan çýktý. Hilkat garibesi hâline döndü. Turistler geliyor, kýlavuz kitaplarýndaki Trabzon'u arýyorlar. Uçaktan, otogardan ve limandan  Deðirmendere’ye boþalýyor ki ne görsünler. Mezbelelik... Hurdalýk bir Deðirmendere var. Deniz sahilleri yok. Eski Trabzon evleri yok. Henüz Sümela’ya, Ayasofya’ya, Atatürk Köþküne, yaylalara gitmediler. “Yahu acaba yanlýþ mý geldik?” diyorlar. Trabzon’un yer altý þehirlerini, geçitlerini ve kapýlarýný ýþýklandýrýp turizme açmadýlar. Zaðnos vadisinde otogar yapýlýyor. Hem de dört katlý... Belki ihtiyaç ama... Kentsel dönüþüm bu mu? Ayasofya'nýn etrafýný ne güzel açtýlar. Fakat Türkiye’nin en büyük üçüncü Cumhuriyet devri camisi Bahçecik Mehmet Âkif Ersoy Camii'nin önü TOKÝ evleri yapýlarak kesildi. Kral sarayý çevresi açýldý. Asýl Trabzon çirkinleþti. Kentsel dönüþüm bu mu? Eski Çömlekçi nerde?

            Trabzon Belediyesi yýllar önce  kentsel dönüþüm için bir yarýþma açtý. “2000'li Yýllarda Nasýl Bir Trabzon?” konulu... Yarýþmayý ben kazandým. Para ödülü 24 Þubat Trabzon’un kurutuluþu törenlerinde Belediye Baþkaný Âsým AYKAN tarafýndan Meydan'da Belediyenin önünde, halkýn huzurunda verildi bana. Tezim þu idi: “Deðirmendere hurdalýðý kalkacak. Madem üç yolu, limaný burada. Burasý yeþil alan olacak. Trabzon'a gelenlere  Newyork tipi gökdelen yapýlacak. Araziden kazanýlacak. Boztepe’nin  limana, otogara ve Havaalanýna bakan cephesi Cennetleþtirecek. Turistler buradan her tarafa kolay daðýlacak. Trabzon dünyaya da bu üç kapýdan açýldýðýna göre ilk proje burada uygulanacak. Sonra Trabzon’un diðer semtlerinde. Fakat Deðirmendere çukur olduðu için  Trabzon'a uygun gökdelen olsun, yüksek yerlerde ise Akçaabat evleri gibi yeni gülistanlý projeler uygulansýn. Trabzon’un bütün evlerine bir kat daha verilip çatý katý olsun. Ýsviçre gibi tek tip çatý gelsin. Fakat Trabzon evleri olsun, hepsi boyansýn. Hem Belediye ve hem de halk kazansýn. Bu çirkinlikler de yok olsun diye. Fakat lafta kaldý. Asým Bey kazanamadý. Þimdi Çömlekçi projesi geldi. Güzel amma bu Deðirmendere projesi olmalý. Sadece Çömlekçi yetersizdir. Þimdi kararýnýzý siz veriniz. Kentsel dönüþüm nedir ve nasýl olsun diye…

M. Nihat MALKOÇ: Öðretmen kökenli bir yazarsýnýz Bir öðretmen emeklisisiniz. Emekliliðinizi nasýl bir hayat sürerek geçiriyorsunuz. “Keþke biraz daha çalýþsaydým…” dediðiniz oluyor mu? Öðretmenlik yýllarýný özlüyor musunuz? Emeklilik insaný yalnýzlaþtýrýyor mu? Ne dersiniz?

Mustafa YAZICI: Bana emeklilik yoktur. Emekli olduktan sonra daha çok eser verdim. Türkiye Emekliler Derneði Trabzon Þubesine üye oldum. Trabzon'da 130 bin emekli var. 6.500'ü bu derneðe kayýtlý. Türkiye’de ise bir milyon üyesi var. Çok deðerli insanlar var içinde. Onlarla sohbet ediyoruz. Þimdiye kadar Emekli Sandýðý’na  takýlmamýz  hiç iþe yaramadý. Fakat bu dernek çok güzel hizmet veriyor. Her emekliye tavsiye ediyorum. Fakat partizanlýða hiç tenezzül etmesinler. Fâniyiz. Devamlý memurluðun da sonu yok amma “Keþke biraz daha çalýþsaydým” dediðim oluyor. Zira insana para asýl emekli olunca lâzým oluyor. Bize bunu öðretmediler. Zannediyorduk ki emir altýndan kurtulunca ve bugün sekizde iþe marþ marþ koþuþturmayýnca  rahat edeceðiz. Hiç alâkasý yok. Türkiye’de ikinci ek iþe para yok. Hatta maaþýndan kesinti yapýlýr. Yani emeklilik canlý gömülmektir. Biz kitaplarla teselli oluyoruz. Hatta KTÜ'de beþ sene daha çalýþma hakkým doðdu yeni YÖK yasasýna göre. Bu nedenle yeniden müracaat ettim. Bilmem olur mu? Faydalý olacaðýma, birikimlerimi gençlere aktararak onlarý baþarýlý kýlacaðýma inanýyorum. Öðretmenliði çok özlüyorum. Emeklilik insaný yaldýzlaþtýrmaz, dýþlar... Ben 29 sene 18 okulda çalýþtým, 50 bin öðrenci yetiþtirdim, kolay mý unutmak... Öðrenciler kafamda hâlâ gürültülü koþuþuyor. Gönlümde  okuyor ve yazýyorlar. Hele yazarlýðýn hiç emekliliði yoktur. Emekliyken bile gece yataktan fýrlayýp kaleme, kaðýda sarýlýrsýn. Yazarlar hiç emekli olmazlar. Emeklileri de gençleþtirirler.

M. Nihat MALKOÇ: Bence bugüne kadar Trabzon için çok kýymetli eserler kaleme almýþ bir araþtýrmacý yazarsýnýz. Bu þehrin yitik deðerlerini bulup ortaya çýkarýyorsunuz. Fakat kitaplarýnýz beklenen ilgiyi görmüyor. Bu kadar eser veren bir yazarýn el üstünde tutulmasý gerekir. Fakat beklenen ilgiyi ve deðeri görmediðiniz kanýsýndayým. Bu sizi yazma konusunda ümitsizliðe düþürmüyor mu? Niçin görmezden geliniyorsunuz? Hak ettiðiniz ve layýk olduðunuz deðeri niçin görmüyorsunuz?

Mustafa YAZICI: Bu kadar eseri yazmakla Allah yoluna hizmet ediyoruz. O takdir etsin yeter. Kullar takdir etsin diye beklerseniz çok beklersiniz. Ýþ iþten de geçebilir. Sultan Abdulhamit Han da Türkiye’yi yýkmaya çalýþanlara öyle dedi. Türkiye bilgi toplumu ülkesi deðil ki þimdi... Ýnþaat ve Rant ülkesi... Dolar ve Yuro ülkesi... Tarih ve kültüründen uzaklaþanlar âlimleri takdir ederler mi? Hâlâ Tanzimatçýlýk var. Fakat yýkýcýlýðýn tazminatýný ödeyenler yok... Buna raðmen takdir edenler -çýkarlarý için de olsa-  ediyorlar. Trabzon’dan ünümüz Frankfurt Kitap Fuarýna kadar gitti. Bize yetmez mi? Üniversite hocalýðýndan da emekli olduk. Lâkin hak yerini bulmuyor. Bunda siz haklýsýnýz. Amma ben yýlmam. Sabrým taþ çatlatýr. Allah'tan baþka hiçbir kimseden ve þeyden de korkmam. Allah sabredenlerle beraberdir. Ýleride daha büyük baþarýlar kazanacaðýz. Hiçbir peygamber bile kendi þehrinde Peygamber olamamýþtýr. Bunu da unutmayýnýz. Yolcu yolunda gerek... Eðer Türkiye eskisi gibi ilim ülkesi olsaydý eski devirlerdeki gibi kese altýnla taltif edilirdik. Þimdi ise okuyacaðýmýz kitabýn parasýný çoluk çocuk rýzkýný keserek alýyoruz. Üstelik ilim-kültür ve sanat dünyasýnda bile birbirini çekemeyenler çok. Köyde tarladaki gibi SÝNÖR davasý yapanlar var. Fakat hep onlar kaybediyorlar..

M. Nihat MALKOÇ: Bildiðim kadarýyla Yazýcý Yayýnlarýný kurdunuz. Bununla ilgili bir de site açtýnýz. Fakat bu, sanýrým resmiyette, kaðýt üzerinde kalmýþ bir çalýþma... Çünkü kitaplarýnýzýn yeni baskýlarý yapýlmýyor. Bu nasýl bir yayýnevi, bu nasýl bir yayýncýlýk anlayýþý? Kitap yayýmlamayan bir yayýnevi olur mu? Ne dersiniz?

Mustafa YAZICI: Yazýcý Yayýnlarý ve sitesi  kaðýt üzerinde deðil. Kitaplarýn yeni baskýlarý olmasa da  olanlarý var. Bu yayýnevi ve yayýncýlýk anlayýþý baský için deðil, duyuru içindir. Ne güzel bu farký fark ettiniz. Kutlarým. Bu kitap yayýnlamayan kitap evi deðil. Yayýnlayanlarý  tanýtan ve daðýtan kitap evidir. Siz de açýp bakýnýz. Çok kýsa zaman oldu kurulalý. Týklayanlarýn sayýsý 24 bin oldu. Dünyanýn ve yurdun dört bir yanýndan kitap isteyenlere kitap gönderdim. Masraflarý da onlara ait... Ýnterneti biz böyle hayýrlý iþler için, yani okuyucularý arttýrmak için çalýþtýrýyoruz. Ayrýca bu benim hayalim... Dükkân açacak param olsaydý dev bir müessse kurup eserlerimizi bizzat burada imzalayýp daðýtýrdýk. “OKU” emrine asýl hizmet budur.  

M. Nihat MALKOÇ: Bugüne kadar unutamadýðýnýz, bizimle paylaþmak istediðiniz bir hatýranýz var mý? Varsa paylaþýr mýsýnýz?

Mustafa YAZICI:  Unutmadýðým ve sizinle paylaþmak istediðim çok hâtýram var. Sadece bir tanesi bile yeter de artar bile... Bir gün Trabzon Endüstri Meslek Lisesi'nden  Din dersinden imtihan yapýyorum. Sorularý sordum. Öðrencinin biri aniden  ve gür bir sesle  “Hocam, 10. soruyu kafadan mý yazacaðýz?” dedi. Ben de espiri olarak “ ötekileri  ayaktan mý yazdýn?” dedim. Sýnýf gülmekten imtihaný bile unuttu. Böyle çok örnekler var. Þehir gezilerimde elimizden geçen  elli bin öðrenciden çoklarýna rastlýyorum. Her biri “Hocam bize böyle dediydin, þöyle dediydin, hiç unutmadýk” diyorlar. Halbuki ben unutmuþum. Hatýrlattýklarýna seviniyorum. Siz de hatýrlattýnýz, teþekkürler...

M. Nihat MALKOÇ: Mustafa Yazýcý'nýn bir günü nasýl geçer? Bize rutin bir gününüzü anlatabilir misiniz?

Mustafa YAZICI: Mustafa YAZICI’nýn bir günü þöyle geçer:  Her sabah daima güneþten önce doðarým. Sabah namazýný kýlarým. Kahvaltý ve iþ vaktine kadar kütüphanemde çalýþýrým. Sonra jimnastik  ve sporumu yaparým. Yay, barfiks ve halterim vardýr. Sonra kalkan torunlarýmý severim. Dýþardaki tavuklarý  ve kedileri yediririm. Çevreyi dolaþýrým, bahçeye veya þehre giderim. Yazýn denize giderim. Akþamdan buluþma sözü verdiklerimle buluþurum.  Valiliðe, Belediyeye, Gazeteciler Cemiyetine, Kitapçýlara, Üniversiteye, matbaalara, arkadaþlara(Her gün mutlaka bunlardan birkaçýna) uðrar akþamüstü otobüsüyle eve dönerim. Eve  elde gidecek bir þey varsa  alýp giderim. Evde yine  kütüphaneme çýkarým. Radyoyu açýp müzik, TV. açýp haber dinlerken getirdiðim gazete, dergi ve kitaplarý incelerim. Postaya ve telefonlara bakarým. Yarýn için  cevap verilecekleri hazýrlarým. Tabiiki vakitlerinde namaz, yemek derken tekrar duamý yaparak yarýn sabah kalkmak için  yataðýma uzanýrým. Yorgunsam aletli  masaj yapar yorgunluðumu atarým. Uykuya dalarým.

M. Nihat MALKOÇ: Size kendinizi beþ cümlede anlatýnýz deseler, hangi beþ cümleyi kurarsýnýz? Bize kendinizi beþ kýsa cümlede anlatýr mýsýnýz?

Mustafa YAZICI: “Ýnsaným, müslümaným,Türküm,Trabzonluyum,Yazarým” derim.

M. Nihat MALKOÇ: Trabzon'u  çok seven ve ömrünü bu þehirde geçiren bir kiþisiniz. Sizce Trabzon þehrinin kültür, sanat ve edebiyat alanýndaki öncelikleri nelerdir? Bu alanlarda öncelikle ve özellikle neler yapýlmalýdýr? Siz yetkili ve etkili bir konumda olsaydýnýz bu þehir için öncelikle neler yapardýnýz?

Mustafa YAZICI: Sorunuzu kelimelerinden baþlayarak cevaplayayým. Kültür; irfan ve hars demektir. Ýrfan; tanýmak, bilmek, hars; bekçilik yapmak demektir. Sanat, kültürün uygulamasýdýr. Ýmam Cuma günü, Cuma Hutbesinde “Allah ne sanatlar yaptýðýnýzý bilir” ayetini okuyarak hutbeden iner. Edebiyat; edep, fikir, þiir, kompozisyon, yazmak ve okumaktýr. Buna göre Trabzon'un kültür-sanat ve edebiyat öncelikleri dinî, millî, tabiî, yöresel, bölgesel, tarihî, manevî, insanî, ilmî, sanatsal ve folklorik deðerleridir. Bu alanda  özellikle ve öncelikle  eski Trabzon þehri ve eski Trabzonlular her yönüyle tanýtýlmalýdýr.  Ben etkili ve yetkili  konumda olsam bu þehir için þunlarý yapardým: a-Trabzon'u ve Trabzonlularý tanýtmayý ders olarak okullara koyardým. Meselâ Trabzon Lisesi'nin eski hoca ve öðrencilerinin durumunu kim biliyor? Halbuki fotoðraflarý var. Trabzon Lisesi niçin kuruldu?Olay ne idi ki kuruluþ kararý alýndý. Kim biliyor? Hep Trabzonspor biliniyor?  Bizi  vaktiyle rektör Aydýn Dumanoðlu, Murat Yüksel  Bey'le birlikte bunun için KTÜ'ye almýþtý. “Derse de girmeyeceksiniz. Hep Trabzon’u anlatacaksýnýz, tanýtacaksýnýz herkese” demiþti bize. Ben derse girdim amma Murat Bey girmeyip  odasýnda bu iþlerle uðraþmýþtý. Siz de öyle bizi keþfedip bu röportajý yaptýnýz. Sað olunuz. b-Trabzon'un valilerini, evliyalarýný, þâirlerini, milletvekillerini, devlet adamlarýný, komutanlarýný, þehit ve gazilerini, müftülerini, diðer din büyüklerini, mimarî eserlerini, salnâmelerini, yazarlarýný, belediye baþkanlarýný, millî sporcularýný, ünlü denizcilerini, mezarlýklarýný, eski þehir fotoðraflarýný, seyyahlarýný, ressamlarýný, karikatüristlerini, sanatçýlarýný, müzisyenlerini, tiyatrocularýný, âlimlerini etraflýca ve bütün hizmetleriyle bir bütün olarak tanýtýrdým.  Deðmez mi?

c- Envanterlerini çýkartýrdým. Bunun için komisyonlar kurup belli bir süre içinde sonuç alýrdým. ç-Trabzon ve Trabzonlularýn belgesellerini hazýrlatýr, dünyaya yayardým. d- Turistik tesislerini  hizmete koyardým. e- Yabancý konsolosluklarýn sayýsýný arttýrýrdým. f-Demiryolunu   gerçekleþtirirdim. g-Eski Roma Limanýný yeniden açar, turist çekmeye çalýþýrdým. h-Eski yer altý geçit, kapý ve çarþýlarýný ýþýklandýrýp paralý gezdirirdim. Ý-Trabzon ticaret çarþýlarýný gayet güzel belirlerdim .Vakýf ve hanlarý da turistlere  konuk evi haline getirir, döviz saðlardým. j- Trabzon’a  büyük bir yeni park kurardým. Denizsiz Denizli'nin parký Trabzon’un yarýsý kadar büyük...  k-Ayasofya’yý da ibâdete açardým. Çünkü fetih sembolüdür. l- Trabzon Fetih Kutlamalarýný  Boztepe arkasýndaki  Gölçayýr’a Fâtih'in otaðýný kurduðu yere alýrdým. m- Trabzon için eser yazanlarýn kitaplarýný yayýnlardým. Bunun gibi þeyler....Umarým bu örnekler yeterlidir.

M. Nihat MALKOÇ: Mustafa Yazýcý'nýn bugüne kadar hayal ettiði; fakat gerçekleþtirme imkâný bulamadýðý bir þey var mý? Varsa bunu bizimle paylaþabilir misiniz?

Mustafa YAZICI: En güzel sorunuz bu olsa gerektir. Çünkü Mustafa YAZICI’nýn hayal edip de gerçekleþtirme imkâný bulamadýðý iþleri elbet var. Meselâ; Kur’ân-ý Kerîm  çalýþmalarým. Kur’ân-ý Kerîm'i yazarlýðýmýn gençlik yýllarýnda baþlayarak 23 senede yazarak hatmettim. Konularýnýn hepsinden haberim vardýr. KTÜ'de beþ sene Hz. Peygamberin 18 ciltlik Hadis-i Þerîflerini yazarak hatmettim..  92 kitap yayýnladým amma  onlarý kitaplaþtýramadan emekli oldum ve de ihtiyarladým. Dört defa da prostat ameliyatý oldum. Bu sürede hep kitaplarý,  öðrencileri ve de okuyucularýmý özledim. Hep Trabzonlu Peyami Safa’nýn 9. Hariciye Koðuþu'nu okudum.  “Hasta Bir Yazarýn Hastane Notlarý”  ismi altýnda kitaplaþtýrdým. Fakat onlarý da yayýnlayamadým. Dilerim Yüce Allah bunlara þehit ve gazi sevabý verir. Ýsterdim onlarý yayýnlayayým. Amma olmadý.  Herþey nasip... Fýrsat bulursam bir de âcilen Hacca gitmek  ve orada sakal býrakmak istiyorum. Amma örnek sakal... Her taraftan bir tutam. Sünnet sakal...  Çok geç kaldým. Umarým  bu haklý hayallerim gerçekleþecektir. Her gün bunlar için duâ ediyorum. Bir de kütüphanem ne olacak? Ona bir çâre bulsam… 

M. Nihat MALKOÇ: Deðerli Hocam, bu söyleþinin gerçekleþmesi için bana vakit ayýrdýðýnýz ve de sorularýmý içtenlikte cevapladýðýnýz için size çok teþekkür ediyorum.

Mustafa YAZICI: Asýl ben bu 37 sual için, bu söyleþi ve röportaj için size çok çok teþekkürler ediyorum. Yüce Allah ne muradýnýz varsa versin. Allah var, þerîk yok. Yine söylüyorum. Bu sualler o kadar güzel ki 37 bin olsalardý yine cevaplardým. Bu nedenle yine devam ederiz. Bütün okuyucularýmýza  cân-ü gönülden selâmlar...