M. NÝHAT MALKOÇ

            Çanakkale Zaferi'nin dünya savaþ tarihinde eþi emsali yoktur.

            Þanlý ecdadýmýz tarih yazan deðil tarih yapan necip bir millettir. Öyle ki milletimiz büyük bir vatan aþkýyla zaferden zafere koþmaktan zaman bulup da birçok þeyi yazamamýþtýr. Malazgirt'ten Çanakkale'ye kadar birçok zaferin altýnda kahraman milletimizin imzasý vardýr. Bu imza mürekkepli kalemle deðil tertemiz ve asil þehadet kanlarýyla atýlmýþtýr.

            Milletimiz bundan 107 sene evvel I. Dünya Savaþý'nýn en kanlý cephesi olan Çanakkale'de, sadece Türk tarihinin deðil dünya tarihinin de seyrini deðiþtiren çok büyük bir zafer kazanmýþtýr. Çanakkale Cephesi'nde bütün imkânsýzlýklara raðmen kahraman ordumuzun verdiði  bu destansý mücadele aslýnda silâh gücünün deðil iman gücünün önemli olduðunu göstermiþ, bu yönüyle mazlum milletlere de örnek olmuþtur. Zira Çanakkale Zaferi sadece ulusal bir direniþ deðil ümmetin kalbinin bir ve beraber atmasýnýn kutlu neticesidir.

            Dünya savaþ tarihinde eþi emsali görülmeyen Çanakkale Zaferi'nin büyüklüðünü, ehemmiyetini ve dehþetini hakkýyla ve lâyýkýyla anlamak için Mehmet Akif'in, bir söz abidesi olan "Çanakkale Þehitlerine" þiirinin, savaþýn tasvir edildiði þu dehþetli mýsralarýna bakmak lâzýmdýr: "Öteden sâikalar parçalýyor âfâký;/Beriden zelzeleler kaldýrýyor a’mâký;/Bomba þimþekleri beyninden inip her siperin;/Sönüyor göðsünün üstünde o arslan neferin/Yerin altýnda cehennem gibi binlerce laðam ;/Atýlan her laðamýn yaktýðý: Yüzlerce adam/Ölüm indirmede gökler, ölü püskürmede yer;/O ne müdhiþ tipidir: Savrulur enkâz-ý beþer.../Kafa, göz, gövde, bacak, kol, çene, parmak, el, ayak,/Boþanýr sýrtlara, vâdîlere, saðnak saðnak."

            Çanakkale Savaþý, deniz ve kara savaþýyla bir bütündür.

            Biz Çanakkale Zaferi'nin tarihini yaygýn olarak 18 Mart olarak biliriz. Oysa Çanakkale Savaþý deniz ve kara muharebeleri olmak üzere iki merhaleden meydana gelir. Bunlardan ilki itilaf devletlerinin güçlü bir donanmayla Çanakkale’yi denizden geçme teþebbüsüdür. Deniz Muharebeleri; Akdeniz’deki Ýngiliz ve Fransýz savaþ gemilerinin 3 Kasým 1914 günü Çanakkale Boðazý’ndaki tabyalarýmýzý bombalamasýyla baþlamýþ ve dört buçuk ay sürmüþtür.

            Ýtilâf kuvvetleri 18 Mart sabahýnda on sekiz büyük savaþ zýrhlýsý ve yüzden fazla gemiyle taarruza geçmiþtir. Fakat düþmanýn bu deniz harekâtýna Anadolu ve Rumeli yakasýndaki tabyalarýmýz büyük bir direniþle karþýlýk vermiþtir.  Çanakkale Müstahkem Mevkî Komutaný Cevat Paþa ve Kurmay Baþkaný Selahaddin Âdil Bey’in komutasýndaki subay ve askerlerimiz dillere destan bir direniþin öncüleri olmuþlardýr. Öte yandan Tophaneli Hakký Yüzbaþý’nýn Nusret Mayýn Gemisi’yle Karanlýk Liman’a döþediði sýr dolu “26 Mayýn” savaþýn kaderini belirlemiþtir. Havranlý Koca Seyid’in akýl almaz biçimde 276 kiloluk top mermisini sýrtýnda taþýyýp namluya sürdükten sonra Ocean Zýrhlýsý’ný vurmasý savaþýn finalini beraberinde getirmiþtir. Bunlar o meþum savaþýn seyrini bir anda lehimize çevirmiþtir.

            Çoðu insanýn göz ardý ettiði Çanakkale Savaþý’nýn ikinci kýsmý ise; 18 Mart Deniz Zaferi’nden 37 gün sonra, 25 Nisan 1915 tarihinde itilâf devletlerinin Gelibolu Yarýmadasý’na 75 bin askerle  çýkartma yapmasýyla baþlamýþtýr. Bu kara muharebeleri donanmayla ve hava güçleriyle de desteklenmiþtir. Kara Muharebeleri sýrasýnda; Harbiye Nâzýrý ve Baþkomutan Vekili Enver Paþa’nýn baþkanlýðýndaki 5. Ordu’ya baðlý komutan ve Mehmetçiklerimiz; Seddülbahir’de, Arýburnu’nda, Anafartalar’da çok büyük kahramanlýklar göstermiþlerdir. 25 Nisan 1915'te Arýburnu'na çýkan düþman kuvvetlerini, Mustafa Kemal'in komuta ettiði 19. Tümen, Conkbayýrý'nda durdurmuþtur. Mustafa Kemal, bu baþarý üzerine albaylýða yükselmiþtir. Ýngilizler 6-7 Aðustos 1915'te Arýburnu'nda tekrar taarruza geçmiþtir. Anafartalar Grubu Komutaný Mustafa Kemal 9-10 Aðustos'ta Anafartalar Zaferi'ni kazanmýþ, bu zaferi 17 Aðustos'ta Kireçtepe, 21 Aðustos'ta II. Anafartalar zaferleri takip etmiþtir. 8,5 ay süren kara muharebelerinde Ýngiliz ve Fransýzlar Çanakkale’yi bir türlü geçememiþlerdir. Kara Muharebeleri de itilâf devletlerinin çok aðýr yenilgisiyle neticelenmiþtir. Düþman kuvvetleri 8-9 Ocak 1916 tarihinde Çanakkale’den geceleyin gemilere binerek gizlice çekilmek mecburiyetinde kalmýþlardýr. Çanakkale Boðazý’nda yapýlan Deniz Muharebeleri ve Gelibolu Yarýmadasý’nda gerçekleþen Kara Muharebeleri toplamda 14 ay 6 gün devam etmiþtir. Bu savaþlarda yarýsý bizden olmak üzere, toplamda 500 binin üzerinde asker hayatýný kaybetmiþtir. Böylece "Çanakkale geçilmez." gerçeði bütün dünyaya ilân edilmiþtir.

            Çanakkale Zaferi bir ümmet þuuruyla kazanýlmýþtýr.

            Çanakkale'de muzaffer olmamýz sadece ülkemiz sýnýrlarýyla ilgili bir durum deðildir. Bu büyük zafer, mazlum ümmetin kurtuluþu için verilen bir ölüm kalým mücadelesidir. Çanakkale’ye koþan kadýn erkek,  genç-yaþlý, herkes ama herkes Ýslâm (hilâfet) bayraðýnýn düþman çizmeleri altýnda çiðnenmemesi için varýný yoðunu ortaya koymuþtur.  Böylece yüzyýllar sonra Bedir ruhu Çanakkale'de tekrar ihya olmuþtur. Bütün insanlýðýn ve Ýslâm ümmetinin son adasý olan ve hilâfetin bayraktarlýðýný yapan Osmanlý'nýn yeniden can bulmasý Müslüman devletlerin kaybolan umutlarýnýn yeniden yeþermesine vesile olmuþtur.

            Bugün baþta ABD olmak üzere, dünyaya hakim olan büyük devletlere baktýðýmýzda bizim gibi köklü, insanî ve büyük zaferlerle dolu  tarihlerinin olmadýðý görülür. Bu devletleri ayakta ve bir arada tutan tarihleri ve ortak deðerleri deðil hayatlarýný daha yaþanýlýr kýlan ekonomik refah düzeyleridir. O ortadan kalktýðýnda çözülme de kendiliðinden baþlayacaktýr.

            Selçuklu'dan Osmanlý'ya, Osmanlý'dan bugünkü Türkiye'ye kadar gelen süreçte millî ve manevî deðerlerimiz bizi bir arada tutan ortak dinamiklerdir. Bu deðerlerimizin bizi birleþtirici ve ayakta tutucu özelliklerinden yeterince yararlandýðýmýz söylenemez.

            Günümüzde gençlerimizin tarih þuurunun eksikliðinden veya hiç olmayýþýndan hep þikâyet eder dururuz. Aslýnda bu konuda tek suçlu gençler deðildir. Asýl suçlu, onlara bu idrâki kazandýr(a)mayan bizleriz. Bunu gençlerimize saðlayamayan yanlýþ eðitim sistemidir. Maalesef geleceðimizin teminatý olan çocuklarýmýza ümmet, diriliþ ve direniþ þuuru kazandýramadýk. Gönül bahçelerine diriliþ tohumlarý ekemedik, ektiklerimiz de çürüdü.

            Bu ülkenin birlik ve beraberliði ve ilelebet payidar olmasý için en çok ihtiyacýmýz olan þey Çanakkale þuurudur. Bizler Çanakkale þuuruyla ayný paydada toplanabilirsek ancak iri ve diri oluruz. Bu topraklar Çanakkale ruhuyla kazanýldý, iþte bundan sonra da ayný ruhla muhafaza ve müdafaa edilebilir. Bunun aksini söylemek kuru hamasetten öte bir þey deðildir.

            Bosna-Hersek'ten Lübnan’a, Filistin'den Suriye'ye, Irak'tan Mýsýr'a , Hindistan'dan Pakistan'a kadar bütün Müslümanlar, o zamanki hilâfetin merkezi olan Ýstanbul düþmesin, Haçlýlarýn eline geçmesin  diye Çanakkale’ye hangi ruhla koþmuþsa bugün de ümmet arasýnda o ruhu tekrar ihya ve ihdas etmeliyiz. Bunun ilk adýmý da gençlerden baþlar.

            Çanakkale dostlar için cennet, düþmanlar için dehþetli bir cehennemdir.

            Çanakkale sýnýrsýz bir vatan sevgisinin, tevekkül ve teslimiyetin þiarýdýr. Sönmeye yüz tutmuþ Anadolu ateþini harlandýran bir kývýlcýmdýr. Ýmanýn ve adanmýþlýðýn tepe noktasýdýr. Kibre, vahþete, küstahlýða ve þýmarýklýða indirilen okkalý bir þamardýr.

            Çanakkale "Hasta Adam" olarak nitelendirilen bir büyük çýnarýn köküyle, gövdesiyle, dalýyla ve yapraðýyla tekrar gürlemesidir. Mazlumlarýn büyük bir sabýrla ve metanetle hareket ederek zalimlere galip gelmesidir. Sönen umutlarýn inkiþaf etmesidir.   Çanakkale açlýða, susuzluða ve  ayaðýndaki çarýða aldýrmadan ölümüne direniþtir. Kuþtüyü yastýklarý elinin tersiyle itip taþý yastýk edebilmektir. Büyük bir adanmýþlýk ruhuyla kýnalý kuzularýn vatana kurban edildiði bir bayram yeridir. Yýrtýcýlarýn az yaþadýðý, doðanlýðýn uzun sürmediði, "Kahramanlýk; saldýrýp bir daha dönmemektir." diyen þairin sözünü doðrulayan bir diyardýr. Bomba sesleriyle kemik seslerinin birbirine karýþarak kulaklarda yankýlandýðý, dostlar için cennet, düþmanlar için ise ateþin bir cehennemdir.

            Çanakkale, savaþ ortamýnda bile insanlýðý ve insanî deðerleri asla unutmamaktýr. Türk askerinin insanî hususlarda savaþ meydanýnda bile düþmanýna merhamet gösterdiðinin canlý tanýðýdýr. Ýslâmiyet'in hattý zatýnda insaniyet olduðunun tavýr ve davranýþlarla  ispatlanmasýdýr. Zira bu topraklar fazilet çiçeklerinin açtýðý rengarenk bir bahçedir, hep de öyle kalacaktýr.

            Çanakkale, mermilerin havada birbiriyle çarpýþtýðý bir dünya mahþeridir. 276 kiloluk top mermisini "Ya Allah!" diyerek kaldýran Havranlý Koca Seyitlerin insanüstü çabasýnýn tanýðýdýr. Henüz býyýðý terlememiþ On Beþlilerin, Kýnalý Aliler'in ölümü hiçe saydýðý, bunun neticesi olarak da  i’lâ-yý kelîmetullah aþkýyla  “Kim bu cennet vatanýn uðruna olmaz ki fedâ” diyerek varýný yoðunu ortaya koyduðu ve neticede son nefeslerini verdiði kutlu mekândýr.

            Çanakkale, bir milleti azgýn dalgalar içinde boðulmaktan, balçýða saplanmaktan kurtaran, 18 Mart Deniz Savaþý'nda müttefik donanmasýný bozguna uðratýp düþmanlarý þaþkýna çeviren, 26 mayýnla bir milletin yazgýsýný deðiþtiren ve zaferin simgesi olan Nusrat Mayýn Gemisi'dir. Milletin yiðitlerinin Haçlýlara karþý iman harcýyla ördüðü muhkem bir etten duvardýr. Gül kokulu, yaþanýlabilir bir dünya için güllerin dikenlere isyanýdýr.

            Çanakkale; tarihin beþiði, aydýnlýðýn eþiðidir.  Bin yýldan beri büyük bir arzuyla ve iþtiyakla Ýslâm'ýn sancaktarlýðýný yapan bu necip Türk milletinin cenk meydanýdýr.

            Çanakkale aziz ve muhterem Mehmetçiðin kanýyla yazýp, canýyla mühürlediði ölümsüz bir destandýr. Çanakkale birlik ve beraberliðin o doyumsuz cennet meyvesidir. Çanakkale yarým kalan sevgilerin cennette tamamlanacaðý emsalsiz bir coðrafyadýr.

            Çanakkale demek Mehmet Akif ve Ýstiklâl Marþý demektir. Çünkü bu marþ o kara(nlýk) günlerde yazýlmýþtýr. Akif "Allah bu millete bir daha Ýstiklâl Marþý yazdýrmasýn." derken, adeta bir dua mahiyetinde  o günlerin tekrar yaþanmamsýný temenni etmektedir.

            Çanakkale'yi anmaktan daha önemlisi o asil ruhu anlayabilmektir.

            Yüzyýlý aþkýn bir zamandan beri her yýl 18 Mart tarihinde Çanakkale Zaferi'ni milletçe kutlar, bize bugün üzerinde yaþadýðýmýz bu topraklarý vatan kýlan þehitlerimizi rahmetle anarýz. Fakat onlarýn ölüme (þehadete) gülümseyerek atýlmalarýný anlamakta güçlük çekeriz. Oysa o yüce ruhu anlamak Çanakkale Zaferini ve onun eþsiz mimarlarýný anmaktan daha ehemmiyetlidir. Zira o çelik iradeyi anladýðýmýz vakit gelecekten emin olabiliriz.

            Bugünkü nesillerin hâl ve hareketlerine bakýldýðýnda onlarýn bundan bir asýr evvelki Çanakkale þehitlerinin ruhundan fersah fersah uzak yaþadýklarý görülür. Çanakkale þehitlerinin, uðruna canlarýný feda ettikleri ve kanla suladýklarý bu topraklar bugünkü gençlerin çoðu için bir arsa anlamý taþýmaktan farksýzdýr. Oysa özelde söylemek gerekirse Çanakkale, genelde söylersek Türkiye topraklarý rant saðlayan birer arsa olmanýn çok ötesinde millî ve manevî anlamlar ifade etmektedir. Bu topraklara bir emlâkçý gözüyle deðil bu vatanýn ve bu ümmetin bir parçasý olan þuurlu fertler gözüyle bakmalýyýz. Zira bizi birbirimize baðlayan millet ve ümmet baðý koparsa istikbâlimiz ve istiklâlimiz maazallah tehlikeye girer.

            Okullarýn (dolayýsýyla öðretmenlerin) ve ebeveynlerin çocuklara vereceði en kýymetli ders (bilgi) her þart altýnda vazgeçilmez olan vatan, millet ve bayrak sevgisidir. Her biri birbirinden önemli ve kýymetli olsa da matematik, fizik, kimya, edebiyat, tarih, coðrafya bugün öðrenilir; yarýn unutulur. Unutulunca tekrar öðrenilebilir. Fakat vatan, millet ve bayrak sevgisi içselleþtirilemezse öðrenilen hiçbir þey o kiþiyi vatansýzlýktan ve bayraksýzlýktan kurtaramaz. Bir de bakarsýnýz ki ,sözüm ona o yaygýn deyimle dünya vatandaþý olmuþsunuz.  O zaman gelin iþ iþten geçmeden çocuklarýmýza sahip çýkalým. Onlarý küresel çukurlara düþmekten kurtaralým. Onlara din, iman, vatan, millet ve ümmet sevgisi aþýlayalým.

            Çocuklarýmýza dört duvar arasýnda kuru tarihî malumatlar vermekle onlara tarih þuuru kazandýramayýz. Nasýl ki Japonlar ilkokul çaðýndaki çocuklarýný ABD'nin atom bombalarýyla yerle bir ettiði Hiroþima'ya  ve Nagazaki'ye götürüyor ve orada yaþananlarý ayrýntýlarýyla onlara anlatýyorlarsa biz de çocuklarýmýzý Çanakkale'ye götürelim.  Yaþanan acýlarý onlara anlatalým. Böylece çocuklarýmýzý gaflet uykusundan uyandýralým. Ötesi lâf-u güzaftýr.

            Somuncu Baba Dergisi / Mart 2022