Kay� boyundan bir cihan devleti ��karan Osman Gazi'den, son padi�ah Vahdettin'e kadar alt� as�rl�k Osmanl� saltanat� i�inde 36 padi�ah saltanat koltu�una oturmu�, tabir caizse o ate�ten g�mle�i �zerlerine giymi�tir. Bu padi�ahlardan biri de sekiz y�l boyunca bu ehemmiyetli vazifeyi ba�ar�yla y�r�ten, "I. Selim" olarak da bilinen Yavuz Sultan Selim'dir. I. Selim, 10 Ekim 1470�te Amasya�da d�nyaya gelmi�tir. Babas� Sultan �kinci Bayezid, annesi Dulkadiro�ullar� Beyli�i h�k�mdar� Sultan Ala�ddevle Bozkurt Bey'in k�z� G�lbahar Hatun'dur. Yavuz Sultan Selim, uzun boylu, geni� omuzlu, kal�n kemikli, omuzlar�n�n aras� geni�, yuvarlak ba�l�, k�rm�z� y�zl�, uzun b�y�kl� ve yi�it bir padi�aht�. Ata binmede, k�l�� ku�anmada, ok atmada ve sava��l�kta emsalsiz yeteneklere sahipti.

Yavuz Sultan Selim deyip de ge�memek l�z�m. O, Osmanl�'n�n en b�y�k padi�ahlar� aras�nda en �nde gelenlerdendir. Osmanl� devletinin en g�rkemli d�nemlerine �ahit olan Yavuz Sultan Selim, ayn� zamanda Osmanl�'n�n ilk halifesi olarak da tarihteki e�siz yerini alm��t�r. Bu �erefli unvan, onun b�y�kl��ne b�y�kl�k katm��t�r. O, Bizans(Do�u Roma) saltanat�na son vererek �a� a��p �a� kapayan Fatih Sultan Mehmet�in torunudur. Yavuz Sultan Selim dokuzuncu Osmanl� padi�ah�, ayn� zamanda ilk T�rk �sl�m halifesidir.

Trabzon'da �ehzade Abdullah'tan sonra, Sancakbeyi olan ikinci ve son �ehzade Yavuz Sultan Selim olmu�tur. Fatih Sultan Mehmed�in vefat� ile II. B�yezid Han (1481-1512), Osmanl� Devleti taht�na padi�ah olarak c�l�s etti�i zaman, o�lu �ehzade Selim�i 886/1481 y�l�nda Trabzon Sancakbeyi olarak tayin etmi�ti. �ehzadelik d�neminde uzun y�llar Trabzon Valili�i yapan Yavuz, Trabzon Valili�i s�ras�nda Trabzon halk�n� rahat b�rakmayan G�rc�ler �zerine �� sefer yapm��t�r. Bu seferlerin en �nemlisi olan Kutayis seferinde(1508) Kars, Erzurum, Artvin illeri ile bir�ok yeri fethederek Osmanl� topraklar�na katm��t�r.

Yavuz Sultan Selim, halifeli�i Osmanl�ya getiren padi�aht�r.

Sert mizac�n�n yan�nda m�tevaz� bir ki�ili�e sahip olan Yavuz Sultan Selim, halifeli�i Osmanl�ya getiren padi�aht�r. 29 A�ustos 1516'da hilafet makam�, onun sayesinde Abbasilerden Osmanl��ya ge�mi�tir. Yavuz Sultan Selim, Ayasofya Camii'nde yap�lan bir t�renle, son Abbasi halifesinden �H�dim'ul-Harameyn'u�-�erifeyn� ( Mekke ve Medine'nin hizmetk�r�) unvan�n� devralm��t�r. O, �sl�m �mmetinin 88. halifesi olarak kay�tlara ge�mi�tir.

I. Selim, g�z�n� budaktan sak�nmayan yi�it bir padi�aht�. Yavuz Sultan Selim tahtta kald�� sekiz y�ll�k k�sa zaman i�erinde Osmanl�'n�n 2.375.000 kilometre kare olan topra��n� 6.557.000 kilometre kareye y�kseltmi�tir. Me�hur �eyh�lisl�m ve tarih�i Kem�lpa�az�de (1468-1534) Yavuz Sultan Selim�i ��yle anlat�r m�sralar�nda: �Az zaman i�re �ok i� etmi� idi, sayesi olmu� idi �lem-g�r,/�ems-i asr idi, as�rda �emsin, z�lli memd�d olur zaman� kas�r;/ T�c � taht�yla fahr eder beyler, fahr ederdi an�nla t�c � ser�r.� Bu ifadeleri g�n�m�z T�rk�esine �evirdi�imizde �u m�n� ��k�yor ortaya: (Az zamanda �ok i�ler ba�arm��t�, g�lgesi b�t�n ci�han� tutmu�tu. 0 padi�ah ikindi g�ne�i gibi idi, bu va�kitte g�ne�in g�lgesi uzun, �mr� k�sa olur. Beyler, ta� ve tahtlar�yla �v�n�rken, ta� ile taht bizzat onunla �v�n�rd�).

Yavuz Sultan Selim mala m�lke ve makama de�er vermeyen iyi bir M�sl�man'd�. Sultan Selim'in gayesi, M�sl�manlar� ve �sl�m devletlerini bir bayrak alt�nda toplamakt�. A�a��daki m�sralar� bu ulv� gayesini ortaya koymaktad�r: "Milletimde ihtilaf u tefrika endi�esi,/Ku�e-i kabrimde dahi bi-karar eyler beni/M�ttehidken savlet-i a'day� def'a �aremiz,/�ttihad etmezse millet da'dar eyler beni." G�n�m�z T�rk�esi ��yledir: "Milletimin ayr�lma b�l�nme endi�esi,/Mezar�mda dahi rahats�z eder beni/Sald�rgan d��manlara kar�� birle�mek iken �aremiz,/Birlik olmazsa, k�zg�n demirle da�lanm�� gibi yanar�m."

Hakikat odur ki I. Selim padi�ahl�� s�resince gecesini g�nd�z�ne katarak �al��m��, Osmanl�'n�n idaresinde ��tay� y�kseltmi�tir. Anadolu'da birli�i sa�layan Yavuz, �pek ve Baharat Yolu'nu ele ge�irerek ticarette etkin bir konuma gelmi�tir. Bu da huzuru ve refah� beraberinde getirmi�tir. O, sekiz y�lda seksen y�ll�k i� yapm��t�r. Zaman onun devrinde adeta geni�lemi�tir. Seferden sefere, zaferden zafere ko�mu�tur. Bu m�him seferler ve zaferler aras�nda �unlar� sayabiliriz: "�ald�ran Zaferi, Do�u ve g�ney s�n�rlar�ndaki �nemli kale ve �ehirlerin fethi, M�s�r Seferi, Mercidab�k Zaferi, Ridaniye Zaferi, Hil�fetin Osmanl�ya getirilmesi, �dar� d�zenlemeler ve �slahat �al��malar�; Asker� alanda modernle�tirme �al��malar�, Donanmay� g��lendirme, �mar ve isk�n faaliyetleri, �lm�-edeb� �al��malar..."

Yavuz Sultan Selim'in edeb� ki�ili�i

Osmanl� padi�ahlar� �ok y�nl� insanlard�. �yi birer devlet adam� olduklar� gibi, iyi de sanatk�rd�lar. Bir�ok Osmanl� padi�ah� �iire ve edebiyata g�n�l vermi�tir. Bunlar aras�nda II. Murad "Murad�", Fatih Sultan Mehmet "Avn�", II. Bayezid "Adl�", III. Selim "�lham�", I. Ahmed "Baht�", Kanun� Sultan S�leyman ise "Muhibb�" mahlas�yla usta i�i �iirler yazm��t�r.

�iire ve edebiyata g�n�l veren Osmanl� padi�ahlar�ndan biri de Yavuz Sultan Selim'dir. O �iirlerinde "Selim�" mahlas�n� kullanm��t�r. Osmanl� padi�ahlar� aras�nda sert bir mizaca sahip olan Yavuz, asl�nda naif bir g�n�l adam�yd�. G��l� bir siyas� iktidar� elinde tutmas�n�n yan�nda, edeb� iktidar� da tescil edilmi�ti. O, sadece Osmanl� cihan devletinin de�il, ayn� zamanda kelimelerin de sultan�yd�. G�n�l sultanl��n� tahtlardan ve ta�lardan daha �st�n tutard�. "Resimli T�rk Edebiyat� Tarihi" ad�yla k�ymetli bir eser kaleme alan edebiyat tarih�imiz Nihat Sami Banarl� onu ��yle anlat�r: �Yavuz�un �iir sanat�na vukufu ve o �a�larda �iir s�ylemeyi m�mk�n k�lan umum� bilgisi ve edeb� k�lt�r� hakk�nda, onun Fars�a Divan� bize k�fi bir fikir verebilecek mahiyettedir. Bu k��k divan� dolduran ince, hisli �iirlerde duygu unsuru derecesinde bilgi, g�rg� ve tefekk�r unsurunun da kuvvetli bir hissesi vard�r.�

Osmanl� padi�ahlar�n�n bir�o�u gibi Yavuz Sultan Selim de ilme ve �lime �ok de�er vermi�tir. Onlar� el �st�nde tutmu�tur. Kendisi Arap�a ve Fars�ay� iyi derecede bilen bir padi�aht�. �te yandan Yavuz, Osmanl� sultanlar� aras�nda Fars�a divan� olan tek padi�aht�r. K��k ya�larda Kuran-� Kerim, tefsir, hadis ve f�k�h dersleri yan�nda y�ksek fen ilimlerini de ��renmi�tir. Haf�zas� �ok g��l� olan Yavuz Sultan Selim, ayn� zamanda bir satran� ustas�d�r.

Yavuz Sultan Selim'in T�rk�e �iirleri Fars�a �iirlerine nazaran daha azd�r. Onun aksine, �iirdeki rakiplerinden �ah �smail, Anadolu halk�n� etkileyebilmek i�in "Hatai" mahlas�yla T�rk�e �iirler yazm��t�r. Baz� rivayetlere g�re Yavuz da �ran halk�n� etkilemek i�in �iirde Fars�aya a��rl�k vermi�tir. Sehi �elebi, Selim Han��n �airlik y�n�n� anlat�rken: ��iirleri ��kane ve merdanedir. �ayet padi�ahl�k etmeyip halk�n, ileri gelenlerin ve memleketin i�leri ile u�ra�mak yerine g�n�l rahatl��yla tamamen �iire y�nelseydi, her tarafta me�hur olan H�srev-i Dehlevi�nin �iirleri onunkiler yan�nda, okunma hakk�na sahip olacak kabiliyette olmazd�� demi�tir. Tanzimat edebiyat�n�n h�rriyet �airi Nam�k Kemal, Yavuz Sultan Selim'in �airli�i i�in �Sultan Selim, benim zann�mca asr�n�n en b�y�k �airidir� ifadesini kullanm��t�r. Yavuz'un; yana da, a�a��ya da ayn� okunabilen �u d�rtl�� iirdeki ustal��na i�arettir:

          �Sanma ��h�m/ herkesi sen/ s�d�k�ne/ y�r olur
            Herkesi sen/ dost mu sand�n/ belki ol/ a�y�r olur
            S�d�kane/ belki ol/ �lemde bir/ dild�r olur
            Y�r olur/ a�y�r olur/ dild�r olur/ serd�r olur.�

Yavuz Sultan Selim Camii ve K�lliyesi

�stanbul'un yedi tepesinden be�incisinin �zerine kondurulmu� bir abide olan Yavuz Sultan Selim Camii, Yavuz Sultan Selim K�lliyesi i�erisinde bulunan bir �aheserdir. �stanbul�da XVI. y�zy�lda Kan�n� Sultan S�leyman taraf�ndan babas� Yavuz Sultan Selim ad�na yapt�r�lan s�z konusu k�lliyenin i�inde Sultan Selim'e, Hafsa Sultan'a ve �ehzadelere ait t�rbeler, mektep, tabhane(matbaa), imaret ve hamam bulunmaktad�r. K�lliyenin imaret ve hamam� ne yaz�k ki g�n�m�ze ula�amam��t�r. K�lliyenin cami, tabh�ne, t�rbe, mektep ve imaretinin, o s�ralarda mimarba�� olan Acem Ali taraf�ndan, hamam ve kervansaray�n da Mimar Sinan taraf�ndan yap�ld�� tahmin edilmektedir. Cami ve k�lliye Fatih il�esinin Yavuzselim semtindeki �ukurbostan denilen Bizans a��k su haznesi yan�nda, Hali�in dik yama�lar� �zerindedir. Caminin, c�mle kap�s�ndaki Arap�a kitabeye g�re, 929 Muharrem'inde (Aral�k 1522'de) Yavuz Sultan Selim�in emriyle yap�lm�� oldu�u yaz�l�d�r.

�stanbul'un en g�zel camilerinden biri olan Yavuz Sultan Selim Camii, ihti�aml� g�r�n��yle �stanbul'un yedi sel�tin camisinden biridir. Bu h�liyle g�zlere ve g�n�llere huzur katmaktad�r. "Vakfiyesinde minber, mihrap, minare ve �ad�rvanl� olarak belirtilen Yavuz Sultan Selim Camii, b�y�k kubbesi ve birer �erefeli iki minaresiyle tabh�neli camilerin son �rne�idir. Kesme k�feki ta��ndan in�a edilen yap�da yer yer baz� kemerler ve baz� k�s�mlarda k�rm�z� ta� kullan�lm��t�r. Klasik �sl�ptaki i� avlu �� kap�l�d�r ve kubbeli bir revakla �evrilidir. Mermer d��eli avlunun ortas�nda bir �ad�rvan bulunur. Cami plan olarak daha �ok Edirne Beyaz�t Camii�ne benzemektedir. �ki taraf�nda d�rder odal� tabh�neleri vard�r. Tek kubbesi duvar i�ine gizlenmi� d�rt b�y�k kemer �zerine oturur. Minareler avlu yan duvarlar� ile tabh�nelerin birle�ti�i k��elerdedir." (�sl�m Ansiklopedisi c. 37, s. 514)

Caminin kuzey ve do�usundaki d�� avlusu muhte�em bir Hali� manzaras�n� tema�a et(tir)mektedir. Caminin i� avlusuna �� kap�dan da girilebilmektedir. �� avludaki kubbeli ve sekiz mermer s�tunlu �ad�rvan klasik Osmanl� mimarisinin g�r�lmeye de�er bir �rne�idir. �te yandan caminin son cemaat mahallinin pencerelerinin �zerinde bulunan �ini panolar muhte�emdir. Son cemaat yeriyle birlikte avluyu 18 s�tun ve 22 kubbe �evirmektedir.

Yavuz Sultan Selim K�pr�s� bir vefa ni�anesidir.

�ok k�sa bir zaman i�erisinde Osmanl�'n�n kaderini de�i�tiren b�y�k padi�ah Yavuz Sultan Selim'in ad�n� ya�atmak boynumuzun borcudur. Onu gelecek nesillere hakk�yla ve l�y�k�yla tan�tmal�y�z. Zira bize vefa yak��r. Bu vesileyle ge�ti�imiz aylarda �stanbul'un iki yakas�n� ��nc� kez birle�tiren devasa k�pr�ye "Yavuz Sultan Selim K�pr�s�" ad� verilmi�ti. S�z konusu k�pr�, d�nya liderlerinin de kat�ld�� g�rkemli bir t�renle 26 A�ustos 2016 tarihinde a��lm��t�. Kuzey Marmara Otoyolu Projesi kapsam�nda �stanbul Bo�az�'na in�a edilen k�pr�, d�nyan�n en geni� k�pr�s� olarak kay�tlara ge�mi�ti. Yat�r�m maliyeti �� milyar dolar olan bu g�z kama�t�r�c� k�pr�, �zerinde rayl� sistem bulunan d�nyan�n en uzun asma k�pr�s� olma �zelli�ini de ta��yor. Durum bu iken baz� kesimler b�yle gurur verici bir eseri bile, s�rf ad�ndan dolay� tart��maya a�m��, milletimize bu sevinci ya�amay� �ok g�rm��t�r.

Bo�azi�i'nin ��nc� gerdanl��na "Yavuz Sultan Selim" ad�n�n konulmas� baz� kesimler taraf�ndan tart��ma konusu yap�lm��t�. Onlar�n s�zde gerek�esi Yavuz'un k�rk bin Alevi'yi �ld�rd�� yalan�yd�. Oysa Yavuz Sultan Selim 1514 �ran Seferinde b�yle b�y�k bir katliam yapmam��, olaylara bula�an t�mar sahiplerini yerlerinden atarak ve bilinen eleba��lar�, Safev� propagandac�lar� ve ajanlar� ortadan kald�rarak s�kuneti sa�lam��t�r. Ger�ekleri sapt�rarak zihinleri buland�rmaya gerek yoktur. Hakikat bundan ibarettir.

�kindi g�lgesinin g�ne�e galebe �almas� yahut emre uyup yola revan olmak

"Yavuz" nam�yla �n� d�nyaya yay�lan I. Selim'in �mmet-i �sl�m ve Osmanl� i�in b�y�k idealleri vard�. O, �sl�m birli�ini ger�ekle�tirmeye kararl�yd�. Gen�ti, g��l�yd�, kendinden emindi. Seferden sefere ve fetihten fetihe ko�uyordu. D��manlar�n y�re�ine korku salm��t�. Fakat Rabbimizin "Her nefis �l�m� tadacakt�r"(Ankebut 57) buyru�u uyar�nca o da her can gibi, �l�m� gen� denebilecek bir ya�ta tatt�. Y�reklere kor ate�ler d��rd�.

Osmanl�'n�n ilk halifesi Yavuz Sultan Selim, son olarak Ordu-yu H�mayun'la Edirne seferine ��kt�. Fakat 22 Eyl�l 1520'de Tekirda� ilinin Muratl� il�esine ba�l� S�rt k�y�nde ��irpen�e(aslan pen�esi)� denilen bir ��ban y�z�nden hen�z 50 ya��ndayken vefat etti. Daha sonra cenazesi �stanbul�a getirildi ve Fatih Camii�nde Zenbilli Ali Efendi taraf�ndan namaz� k�l�narak �ukurbostan yan�ndaki bu mevkide defnedildi. Ruhu ��d, mek�n� cennet olsun.

Son s�z Yahya Kemal'in Yavuz Sultan Selim i�in yazd�� "R�hlet" adl� �iirinden ald��m�z �u m�sralar olsun: "Bir g�n �al�nd� nevbet-i takdir r�hlete/Ukb�da yol g�r�nd� Huda'dan bu davete/Dolduk�a doldu g�zleri e�k-� firak ile/Kudretl� p�di��h veda etti millete"

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Osmanl�'n�n �lk Halifesi : Yavuz Sultan Selim Han ba�l�kl� yaz� M.Nihat Malko� taraf�ndan 4/13/2023 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.