Susmanýn Erdemi Üzerine: Bir Masa, Bir Tuvalet ve Bir Araba Konuþmasý

Ortaokul arkadaþým Erhan'la oturduðumuz masada, konu dönüp dolaþýp ortak tuvaletlere geliyor. Erhan, tek bir WC’nin kadýn ve erkek tarafýndan birlikte kullanýlmasýný geliþmiþliðin göstergesi olarak kabul ediyor. Ona göre bu, toplumsal cinsiyet eþitliðinin, özgürlüklerin ve batýlý modernliðin bir yansýmasý. Dinliyorum onu. Hatta gözlerinin içindeki coþkuyu da görüyorum. Ama ben, geliþmiþliði baþka bir yerde arýyorum: Hijyenin, mahremiyetin, saygýnýn ve herkesin kendini güvende hissettiði bir düzenin içinde.

Bu gibi konularda çok fazla konuþmam. Neden mi? Çünkü biliyorum ki bu tür meseleler fazlasýyla göreceli ve katmanlýdýr. Herkesin algýsý, yetiþtiði çevreyle, duyduðu hikâyelerle ve kiþisel deneyimleriyle þekillenir. Tartýþmak yerine dinlemeyi, kendi sesimi bastýrmayý deðil, içinde derinleþtirmeyi seçerim. Susmanýn bir erdem olduðuna inanan bir yazarým.

Masadaki baþka bir köþede, arabalar ve teknoloji konuþuluyor bu kez. Engin ve Erhan bu sefer motor hacminden, akýllý sistemlerden, geliþmiþ ülkelerin tercih ettiði araç modellerinden dem vuruyor. Yine susuyorum. Ama kulaklarým açýk. Çünkü ben araþtýrýyorum. Benim geliþmiþlik ölçüm; sokaklarda gördüðüm yeni model arabalarla deðil, o arabanýn sahibiyle kurulan göz temasýnda, park ettiðinde çevreye verdiði saygýda gizlidir.

Annemin bir sözü hep zihnimde dolanýr böyle anlarda:

“Bilmemek ayýp deðil, öðrenmemek ayýp.”

Ýþte bu yüzden çok konuþmam ama hep öðrenmeye çalýþýrým. Susarak düþünürüm, düþünerek yazarým. Ve her zaman bilirim ki; geliþmiþlik bir tabelada, bir markada ya da bir mimari detayda deðil, insanýn insaný nasýl gördüðünde, nasýl dinlediðinde, nasýl saygý gösterdiðinde yatar.

H. Çiðdem Deniz