16 Nisan 2011 Cumartesi g�n� saat 18.00 da Erciyes Tv de "Kutlu Do�um Haftas�" etkinlikleri nedeniyle yapaca��m programda "Edebiyat�m�zda Naat �rnekleri" �zerinde konu�aca��z. Allah nasip eder sa�l��m yerinde olursa a�ag�daki konulara de�inmek istiyorum.

Klasik edebiyat�m�zdaki binlerce naat aras�nda doru�a ula�anlar;

�lk s�ray� Fuzul�nin "Su Kasidesi"ne,

�kinci s�ray� �eyh Galib�in m�seddes-i m�tekerrir �eklindeki nat�na,

Ve ��nc� s�ray� da Feh�m-i Kad�m�in daha �ok edeb� muhitlerde �n kazanan;

Yahy� Naz�m, Vah�d Maht�m�, Ne��t�, �eyh G�lib, Receb Enis Dede ve �zzet Molla gibi �airler taraf�ndan tanzir edilen "r�z u �eb" redifli naat�na vermek m�mk�nd�r.

Ayr�ca Nab��nin Hac yolculu�unda Medine�ye giderken muhtemelen o anda irticalen s�yledi�i;

NAA'T

Sak�n terk-i edebden k�y-� mahb�b-� Huda'd�r bu

Nazarg�h-� il�h�dir mak�m-� Mustafa'd�r bu

Felekde m�h-� nev B�bu's-sel�m'�n s�ne-��kidir

Bunun kand�li cevz�, matla'-� n�r-i ziyad�r bu.

Hab�b-i Kibriya'n�n h�b-g�h�d�r faz�letde

Tefevvuk-kerde-i Ar�-� Cen�b-� Kibriya'd�r bu.

Bu h�kin pertevinden oldu deyc�r-� Adem zail

�m�dan a�d� mevcudat d�-�e�min t�t�y�d�r bu.

M�r��t-i edeb �art�yla gir N�b� bu derg�ha

Metaf-� kudsiy�nd�r cilve-g�h-� enbiy�d�r bu.

M�sralar�yla ba�layan gazeli de farkl� bir kudsiyet ve ��hrete sahiptir.

Anadolu sahas�nda 13. yy ilk �rnekleri verilmeye ba�lanan ve klasik �iirimizde gelenek halinde yayg�nl�� devam ettirilen naatlar; 19.yy Tanzimat��n ilan�yla ba�lay�p g�n�m�ze kadar uzanan ve daha �ok bat� k�lt�r�n�n tesiriyle geli�en edebiyat�m�zda da canl�l��n� korumu�tur.

Ziya Pa�a, Muallim Naci, Makbule Leman, �smail Safa, Mahmud Cel�leddin Pa�a, Rec��zade Mahmud Ekrem, Trabzonlu Muallim C�d�, Mehmed Akif Ersoy, Ali Ekrem Bolay�r, �bn��l-Emin Mahmud Kemal �nal, Yahya Kemal Beyatl�, Kemal Edip K�rk��o�lu, Faruk Kadri Timurta�, Enver Tuncalp, Abdullah �ztemiz Hac�tahiro�lu, Feyzi Hal�c�, Sezai Karako�, Ali Ulvi Kurucu, Ahmet Efe, Muhsin �lyas Suba��, Mustafa Ruh� �irin ve isimlerini sayamad��m�z daha bir�ok �air naat zincirini devam ettirmi�tir.

Hz. Peygamber�e duyulan samimi sevginin g�stergesi kabul edilen, ba�ta naatlar olmak �zere O'nunla ilgili t�rler dolay�s�yla, b�t�n d�nya edebiyatlar�nda istisnas�z ba�ka hi�bir �ah�s, hi�bir din veya m�essese etraf�nda b�yle as�rlar boyunca devam eden zengin bir edebiyat te�ekk�l etmemi�tir. Bu konuda Hz. Muhammed (s.a.v) tektir, m�stesnad�r.

Medineli M�sl�manlar Mekke�den Medine�ye hicret eden Hz. Peygamberi (s.a.v) kar��larken �Ay Do�du �zerimize� diyerek duygular�n� ��yle dile getirmi�lerdi;

Ay do�du �zerimize (Taleal bedru aleyna)

Veda tepesinden (Min seniyyetil veda)

��k�r gerekti bizlere (Vecebe� ��kr� aleyna)

Allah�a davetinden ( Ma lillahi dea)

Sen G�ne��sin sen Ay�s�n (Ente �emsun ente bedrun)

Sen nur �st�ne Nursun (Ente nurun ala nur)

Sen S�reyya ��s�n (Ente misbah�s s�reyya)

Ey sevgili ey Resul (Ey habibi ey rasul)

Y�re�i Peygamber Efendimiz�in (s.a.v) a�k�yla dolu olan �airler sevgilerini sat�rlara nak�etmi�lerdir.

Ka�b B. Z�heyr me�hur �Kaside-i B�rde� sinde;

Gitti art�k, �ok uzakta ben ise izinde

Terk edilmi� bir vefal� k�leyim yery�z�nde,

Dediler ki: �Peygamber idam ettirir seni�

Dedim: �Adalet parlar o hakk�n y�ld�z�nda�

Sana Kuran�� veren Allah i�in yarl��a

Ki ne hikmetler �i�ek a�ar O�nun lafz�nda

Geriye d�nmek yoktur, g��sten vurulurlar

Dalgalardan y�lmazlar �u �l�m denizinde�

S�z�, s�z ustas� Fuzul�'nin �ok�a tan�nan Su Naat�ndan iki beyit,

"Suya vers�n ba�ban g�lz�r� zahmet �ekmes�n

Bir g�l a��lmaz y�z�n tek verse bin g�lzare su

�r�z�n y�d�yla nem-n�k olsa m�jg�n�m n'ola

Zayi olmaz g�l temenn�s�yla vermek h�re su"

Hassan B. Sabit El-Ens�r�: "��'iru'n-Neb�" (Hz. Peygamber'in �airi) unvan�yla me�hur olmu�tur. Hz. Peygamber'i methetti�i g�zel �iirlerinden birka�� unlard�r:

"Bize �anl� bir peygamber geldi

Umutlar�n olmad��, peygamber gelmedi�i

Yery�z�nde putlara tap�lan y�llardan sonra

Geldi ve ayd�nlatan kandil oldu

Do�ru yola ileten, p�r�l p�r�l parlayan

Keskin k�l�c�n g�z kama�t�ran parlamas� gibi...

Ate�e kar�� bizi uyard�,

Ve cennet m�jdesi verdi

�slam'� ��retti bize

O y�zden hamd ediyoruz Allah'a

Ey halk�n tek ilah�!

Sensin benim Rabbim ve Yaratan�m.

Buna �ehadet ederim ben,

�nsanlar aras�nda ya�ad�k�a."

Hassan b. Sabit; Hz. Peygamber'i g�zellik, �irinlik, incelik, g�zel ahlak gibi pek �ok niteliklerle �vm��t�r. �u iki beyti as�rlarca g�n�llerde yer etmi�, dillerden d��memi�tir:

"Akla sen gelirsin g�zel deyince

Senden daha �irin do�mad� bence

B�t�n kusurlardan ar�t�lm��s�n

Sanki yarat�ld�n kendi g�nl�nce."

Ayr�ca; El�A��a�l Ekber ve Ebu Talib�te efendimize �iir yazarak �st�n �zelliklerini dile getirmi�lerdir.

S�leyman �elebi ise �Mevlid� inde;

Merhaba ey s�rr-� Furkan merhaba

Merhaba ey derde derman merhaba,

Ey g�n�ller derdinin derman� sen

Ey yarat�lm��lar�n sultan� sen

��nk� nurun Ru�en etti �lemi

G�l cemalin G�l�en etti �lemi

Ya Habiballah bize imdad k�l

Son nefeste l�tfun ile �ad k�l

Tasavvuf Edebiyat�nda Yunus Emre Hz. Peygamberin (s.a.v) ��d�r. O�nun ad�na bak�n�z ne g�zel naatlar-ilahiler yazm��t�r.

Can�m kurban olsun senin yoluna

Ad� g�zel kendi g�zel Muhammed

Gel �efaat eyle kemter kuluna

Ad� g�zel kendi g�zel Muhammed

Yunus Emre Hz. Peygamberin hasretini ��yle dile getirmektedir.

Araya araya bulsam izini

�zinin tozuna s�rsem y�z�m�

Hak nasip eylese g�rsem y�z�n�

Ya Muhammed can�m arzular seni

Rahmetli Ali Ulvi Kurucu; �Ruhum Sana ��k� isimli g�zel naat��yla bizlere Resullullah sevgisini ne g�zel anlat�yor.

�Ruhum sana ��k, sana hayrand�r efendim

Bir ben de�il �lem sana kurband�r efendim

Do� kalbime bir lahzac�k Ey n�r-i Dil�r�

N�run ki, g�n�l derdime dermand�r efendim.�

�smet �ZEL

�zel, yazd�� naat ile bir yandan �a��m�z insan�n�n ��kmazlar�na g�ndermelerde bulunurken di�er yandan da Asr-� Saadeti bir ��k�� yolu olarak okuyucular�na hat�rlatt�.

(Bir Yusuf Masal�'ndan)

Naat

(...)

Kimseden bir i�aret gelmeyecek

Bir melek kimsenin aln�n� s�vazlamasa

S�ylemez kimse size d�nyadaki �mr� boyunca

Hi� bir insana yan bak�� olmayan kimdi

Kimdi yan g�zle bakmad� k�r �i�eklerine bile

��retmek i�in cephe nedir

K�yam etti

Torunu kuca��nda

D�n�nce b�t�n g�vdesiyle d�nd�

Bir bu anla��lsayd� son y�zy�lda

Bir bilinebilseydi

Nedir ve�he.

Dinleyin ey vakti duymak doru�una varanlar!

S�y�r�n kahkaha s�r�as�n� cildinizden

Omzunuzdan vaveyl� heybesini at�n

Bo�a ��ks�n reislerin, k�hinlerin, �airlerin kuvveti

G�ler y�zl� olmak neydi onu hat�rlay�n

Neydi s��t g�lgesinde g�l�msemek

A��z dolusu g�lmeden ta�l�kta.

Sezai KARAKO�

Modern T�rk Edebiyat�nda peygamberlik temas�n� en �ok i�leyen �airdir. Genelde peygamberler ve peygamberlik onun sat�rlar�nda �ok�a g�ze �arpar. Sezai Karako�u bu alanda farkl� k�lan bir �zelli�i ise, naat ba�l��n� kullanmadan yazm�� oldu�u naat t�r� �iirlerin varl��d�r. Bu da naat t�r�n�n modern �iire i�kin bir kaynak haline gelmesi anlam�n� kazan�r ki, t�r�n tarihsel s�re� ba�lam�nda �nemli bir d�n�m noktas�d�r.

K��k Naa't

G�z seni g�rmeli, a��z seni s�ylemeli

Haf�za seni anmak �devinde mi?

B�t�n deniz k�y�lar�nda seni beklemeli

Sen eskimolar�n �s�nmas� sevgililer mah�eri

Akl�m yeni bir ak�ld�r �i�eklerden

Mant��m mant��n �st�nde yeni

��imde Nuh'un en yeni tufan�

D�nyaya ayak bas�yorum yeniden

G�z seni g�rmeli a��z seni s�ylemeli

B�t�n deniz k�y�lar�nda seni beklemeli

Y�zlerce y�l ge�iyor belki bir bulut ge�iyor

Ben yeni do�mu� bir �ocuk gibi

Herkesin konu�tu�u dilden mahrum

Ama yepyeni bir dil konu�man�n sevinci

B�t�n deniz k�y�lar�nda seni anmal�

Sen buzullar�n erimesi eskimolar�n �s�nmas�

�kinci sokaklarda bandolar m�z�kalar

Yakla�an �ok yakla�an muhte�em bir g�n var

B�t�n yollarda zafer tak�

Eriyen kar derin denizler katafalk.

(...)

�air Cengiz Numano�lu da Naat��nda;

Ar�'�n kubbelerine, ad� n�rla yaz�lan,
�smi; sem�da ''Ahmed'', yerde ''Muhammed'' olan,
Yedi katl� g�klerde, H�k Cem�li'ni bulan,
Evvel-�hir yolcusu, Y� Hazreti Muhammed.

Sa�nak n�r ya�murlar�, inerken yedi kattan,
O gece, Sendin gelen, ezel kadar uzaktan,
Melekler, her zerreye, m�jde verirken H�kk'tan;
O gece, Sendin gelen, Y� Hazreti Muhammed.

�air Nurullah Gen�: �Ya�mur� isimli muhte�em �iirinde Allah Resul�n� ne g�zel anlat�yor;

�Var edenin ad�yla insanl��a inen nur

Bir gece yans�y�nca kente Sibir da��ndan

Topra�� kirlerden ar�nd�r�r bir ya�mur

Kutlu bir zaferdir bu ebabil duda��ndan

Rahmet vadilerinden bo�an�r ab�-� hayat

En m�stesna do�u�a hamiledir k�inat

Ya�mur, seni bekleyen bir ta�ta ben olsayd�m

��lde seni �zleyen bir ku�ta ben olsayd�m

Dokundu�un k��k bir nak��ta ben olsayd�m

Sana s�r�ls�klam bir bak��ta ben olsayd�m

U�runda kopar�lan bir ba� da ben olsayd�m

Bahira�dan s�z�len bir ya� da ben olsayd�m

Ok�ad��n bir par�a kuma�ta ben olsayd�m

Senin i�in g�r�len bir d�� de ben olsayd�m

Yery�z�nde seni bir g�rm�� de ben olsayd�m

Senin visalinle bir g�lm�� de ben olsayd�m

Sana hicret eden bir Kurey� de ben olsayd�m

Damar damar seninle hep seninle dolsayd�m

Bat�l� y�kmak i�in ku�and��n k�l�c�n

Kabzas�nda bir dirhem g�m�� de ben olsayd�m.�

Yaman Dede �Dahilek Ya Rasulalah� adl� Naat��nda Peygamber Efendimiz�e (s.a.v) olan a�k�n� ��yle dile getirmi�;

G�n�l h�n oldu �evkinden, boyand�m y� Ras�lallah,

Nas�l bilmem bu n�r�na, dayand�m y� Ras�lallah.

Ezel bezminde bir dinmez fig�nd�m, y� Ras�lallah,

Cem�linle ferahn�k et ki, yand�m y� Ras�lallah.

Yanan kalbe dev�s�n sen, bulunmaz bir �if�s�n sen,

Muazzam bir seh�s�n sen, dilersen rehn�m�s�n sen,

Hab�b-i Kibriy�s�n sen, Muhammed Mustaf�s�n sen,

Cem�linle ferahn�k et ki, yand�m y� Ras�lallah.

G�l a�maz, �a�layan akmaz, il�h� n�run olmazsa,

S�ner �lem, nefes kalmaz, felek manz�run olmazsa,

Fir�k a�lar, vis�l a�lar, ezel mesr�run olmazsa,

Cem�linle ferahn�k et ki, yand�m y� Ras�lallah.

Hasan Basri �ANTAY �Canlara Canan Diye Sevdim� adl� �iirinde;

Sevdim seni Ma�b�duma c�n�n diye sevdim,

Bir ben de�il �lem sana kurb�n diye sevdim.

Evl�d-� �yalden ge�erek ben ravzana geldim,

Ahl�k�n� medhetmede Kur��n diye sevdim.

Kurb�n�n olam ��h-� Rus�l kovma kap�ndan,

D�d�r�na m��t�k olan Yezdan diye sevdim.

Mah�erde neb�ler bile senden medet ister,

G�l y�zl� melekler sana hayr�n diye sevdim.

Arif Nihat Asya �Seccadem Kumlard�� diye ba�layan me�hur Naat��nda,

�Ve m�barek geceler dualar�m�z;
Geri gelmeyen dualard�...
Geceler ki p�r�l p�r�l
Kandillerin yanard�..

Kap�na gelenler ya Muhammed,
- uzaktan, yak�ndan �
M�min d�nd�ler kap�ndan...

Besmele, ekme�imizin bereketiydi;
�ki d�nyada aziz �mmet,
Muhammed �mmetiydi...

Konsun � yine - pervazlara
G�vercinler, �hu hu� lara kar��s�n Aminler,
M�barek ak�amd�r;
Gelin ey Fatihalar, Yasinler...

Hayrettin Karaman ��email� adl� Naat��nda

�mmetin �st�ne titreyen sensin
M�jdeci, uyaran, gel diyen sensin
Kulunu Allah'a sevdiren sensin
Geceyi g�nd�ze �eviren sensin

Ey Hakk'�n �ahidi y�z�n� g�ster
Kul �eh�detinle tan�nmak ister

Mustafa �slamo�lu �Takdim� adl� �iirinde;

�zlemekten yorulmu�um, kap�nda durdur beni,

Ucu sana dek ula�an, bir zincire vur beni.

Beni ��llerden sorma ki, sonra Mecnun yerinir,

A�ks�zl�ktan ta� kesilmi�, �ehirlere sor beni.

Erdem Beyaz�t: �Sava� Risalesi� nde, Allah��n el�isini ne g�zel anlat�yor;

�1400�e do�ru� G�ne�in M�zraklar�n ucuna tak�l�p Kald�� Bir vakitte

Dirili� erlerinin y�reklerinden Yay�lan Bir depremle Sars�l�yordu arz

Gerilmi�ti alt�m�zda atlar�m�z.�

�min �min. O �lemlere Rahmet olarak g�nderilen kutlu nebinin dirili� ordusunun liderinin aya��n�n tozu da biz olsayd�k...

***

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Can�m Kurban Olsun Senin Yoluna ba�l�kl� yaz� Ali �ZKANLI taraf�ndan 10.04.2011 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.