Yemen İç Savaşının Esas Sebebi Nedir?
.
28 milyon nüfusu, 527,968 km² yüzölçümü olan Yemen’de
yaklaşık 8 milyon Şii, 20 milyon da Şafi Sünni yaşıyor. Okur – yazar oranı
yüzde 50.
1517'de Memlüklüler'den Osmanlı yönetimine geçen Yemen,
Osmanlı’nın yıkılışı ile 1918'de İmam Yahya'nın yönetimine girdi ve 1962'den
itibaren cumhuriyetle yönetilmeye başladı.
Bugünkü içler acısı duruma nasıl ve neden geldiler?
Eylül 2014'te başlayan Şii Husi ayaklanması ülkeyi felakete taşıma eşiğidir.
Şii mezhebinin Zeydi kolundan olan Husi aşireti, ismini isyanı
başlatan Hüseyin Bedrettin El Husi'den almıştır.
Husiler 2014 yılında ilk olarak o dönemin ülke lideri Ali
Abdullah Salih'e karşı ayaklandı.
Hüseyin Bedrettin El Husi, askeri bir operasyonda
öldürülünce yerini kardeşi Abdül Malik El Husi aldı.
2011'deki Arap Baharı ayaklanması neticesinde lider
Salih devrildi ve yerine Abdurabbu Mansur Hadi geçti.
Yemen'in 6 Federal bölgeye bölünmesi için Batılılarla masaya oturan Hadi'ye, ülke yönetiminde daha fazla yer almak istiyoruz
diyerek karşı çıkan Husiler ayaklanma başlattı.
2014 yılına kadar ayaklanmaya devam etti. Başkent Sana’ya
kadar geldi, parlamentoyu feshedip kendilerince Devrim Komitesi hükümeti kurdu.
Hadi ülkeden kaçtı.
Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği üyeleri dâhil çok sayıda ülke
Yemen'in başkenti Sana'daki büyükelçiliklerini can güvenliği kalmadığı
gerekçesiyle kapattı.
Şafi Sünnilerin protestosuna acımasızca silahla karşılık
veren Şii Husi milisleri, azınlık olmalarına rağmen şu anda ülkeye hâkim
durumda.
Şii Husileri Şii İran desteklerken, Şafileri de Vehhabi Suudi Arabistan
destekliyor ve şiddetli iç çatışmalara bombalamalarla katkıda bulunuyorlar. El
Kaide’nin en tehlikeli yapılanması olan Yemen El Kaide'si de iç savaşı
körükleyen başka bir unsur.
Bu arada insanlar, şayet iç savaş yüzünden ölmemişlerse,
açlıktan bir deri bir kemik kalarak hayatlarını yitiriyor. Cesetlerin
sokaklarda üst üste yığıldığını kolayca tahmin edebilirsiniz.
Batı, İsrail ve Mısır ise, “Yemen’i 6 federal bölgeye bölün.
Sizi öyle tanıyalım” diyerek Husilere baskı yapıyor. Hem de bu bölünmeyi baştan
beri istemeyen ve bölünmeye razı gelen Hadi’yi darbe ile ülkeden kaçıran
Husilerin bunu kabul etmeyeceğini bile bile bu teklifi yapıyor. Demek ki iç
savaşın sürmesi işlerine geliyor.
Şimdi düşünelim ve soralım:
Yemen’in iç savaşla ve açlıkla yok olup gitmesi kimin işine
yarıyor?
Evet, Yemen'de petrol, kaya tuzu, mermer, kömür, altın,
kurşun, nikel, bakır gibi zengin yer altı kaynakları var ama kişi başına düşen
milli geliri 1.408 dolar olan Yemen, doğal kaynaklarını zaten
çıkaramayacak yoksullukta. Geçim kaynağı tarımcılık. Ülke neden ele geçirilmek
isteniyor peki?
Suudi Arabistan ve İran neden Yemen üzerinden savaşıyorlar?
Sebebi; Afrika ile Asya kıtalarını birbirinden ayıran,
Kızıldeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan, Ortadoğu petrollerinin transferi
açısından stratejik bir noktada bulunan, yılda 40 bin geminin geçtiği, 2
trilyon dolarlık ticaret hacmine sahip olan 32 km genişliğindeki Bab’ül
Mendeb Boğazı’dır.
Dünya petrol ihtiyacının yüzde 30’u bu boğazdan yapılıyor ve
Kızıldeniz'i Süveyş Kanalı'na bağladığı için Mısır ve İsrail için de büyük önem
taşıyor. Şayet İran Husiler aracılığıyla Bab’ül Mendeb Boğazı’nı kontrolü
altına alırsa Ortadoğu petrollerinin de kontrolünü ele geçirir ve o bölgedeki
bütün ülkeler üzerinde söz sahibi olur.
İsrail buna izin verir mi? Tabii ki vermez. Amerika eliyle
Suudi Arabistan’ı savaşa dâhil eder, Mısır’ı, BAE’ni ve Avrupalı devletleri de
yanına alır, Yemen’in kendini imha etmesini sağlar. Nitekim gerçekleşen de tam
olarak budur.
Yazıma, Allah Yemen halkının yâr ve yardımcısı olsun, bu
kanlı iç savaşa bir an önce son verecek iradeyi onlara nasip eylesin, aralarında birlik ve
beraberlik tesis ederek ülkelerine sahip çıksınlar duasıyla son veriyorum.
Amin.
Mücella Pakdemir
(
Yemen İç Savaşının Esas Sebebi Nedir? başlıklı yazı
Mücella Pakdemir tarafından
13.11.2018 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.