Ýzmir’in daðlarýnda þu günlerde çiçekler açmýyor.  Solmak bir yana kapkara oluyorlar. Muðla’nýn daðlarýnda da öyle. Daha çok yeþil çiçeklerin gülümsediði o daðlarda, alevler yalýyor ortalýðý. Dumanlar bürüyor her yaný.  Yanýk kokusu sarýyor dört bir yönü. 

Ömrünün yarýsýný orman yangýnlarýyla mücadelede geçirmiþ birisinin içi bir baþka yanýyor yangýnlarla. Orman yollarýnýn tamamlandýðý, her türlü en mükemmel araç gerecin kolaylýkla elde edildiði, haberleþmenin eksiksiz yapýldýðý ve helikopterin yangýn söndürme ekibi indirip, su püskürttüðü bir dönemde ormanlarýn yanmasýna anlam veremiyor.  Anlam veriyor da, “bu ülke, bu ormanlar nasýl bu kadar mý hor görülür”  diyerek isyan ettiði için anlam bulmada zorlanýyor.  “Savaþýn sonucunu süngü harbi belirler” denir. Her ne kadar günümüzde buna pek inanýlmasa da, yakýn dönemlerdeki savaþlarýn galibinin olmamasý bu tezi güçlendiriyor. Orman yangýnlarýyla mücadele de bir savaþtýr.  “Yanan orman kaybedilen bir vatan parçasýdýr” öz sözü bu savaþýn da ne denli önemli olduðunu gösterir.

1912 yýlýndaki Balkan Savaþ’ýnda, Bulgar Ordusuyla yakýn muharebe etmediði için kaçan-geri çekilen Osman Ordusu, Trakya’nýn yarýsýný Bulgar’a býrakmýþtý.  Orman yangýnlarýyla savaþta da yakýn müdahale yapýlmazsa baþarý kazanýlmaz! Ormanlar, ateþe terk edilir. O müdahaleyi yapacak olanlar da, gerektiðinde ölümü göze alabilecek yangýn söndürme ekipleridir. Bunlar, daha çok mevsimlik yangýn söndürme iþçilerinden oluþur. Baþlarýnda orman muhafaza memuru bulunur. Ýlk aþamada yangýnla mücadele görevi orman iþletme þefinin idare ve yükümlülüðündedir. Yangýn mahalline orman iþletme müdürü intikal etmiþse onun yönetiminde yangýnla mücadele sürdürülür. Öncelikle, orman iþletme þefinin ve müdürünün orman yangýnlarýyla mücadelede deneyimi yoksa yandý gitti deyin ormanlarý. Ormancýlýk mesleðinde çok olmuþtur bu. Yýllarca Karadeniz bölgesinde görev yapanlar, birinci derecedeki orman yangýn sahalarýna sahip Ege ve Akdeniz bölgelerindeki orman iþletme þefliklerine ve orman iþletme müdürlüklerine tayin olmuþtur. Orman yangýnýnda deneyimin yaný sýra bulunduðu görev yerinde en az beþ sene görev yapmalý ki, ormanýný tanýmalý.  Rüzgar yönlerini öðrenmeli. Yangýn mahalline en kýsa sürede nasýl ulaþýlacaðýný bilmeli. Ekibini diri tutmalý. Yan gelip yatýrmamalý. Yangýn tatbikatlarý yaptýrmalý. Yangýnla ilgili tedbirler almalý.

Þimdilerde bunlar mümkün mü? Ýlk baþta, yangýn ekiplerinde çalýþan iþçileri, birinci derecedeki amirleri seçemiyor artýk. Doksanlý yýllardan beri devam ediyor bu uygulama. O yöredeki particiler belirliyor. Bu iþçilerin orman yangýnlarýna yakýn müdahale yapmalarý mümkün deðil. Sýrtýný partiliye dayayan birisine ne dereceye kadar söz geçirilir? 

Ayrýca, orman yangýnlarýyla savaþýn iyi yönetilmediði, yanan ormanlýk sahalardan belli oluyor. Resimdeki sýrtlar esas alýnarak, “Hattý müdafaa yoktur. Sathý müdafaa vardýr” esasýna göre belirli bir orman parçasý feda edilerek daha ötedeki sýrt ve yamaçlarda yangýn þeritleri açýlarak karþý ateþ verilerek yangýn durdurulabilirdi.

Oralarda yanan sadece aðaçlar deðil. Kaçma fýrsatý bulamayan canlýlar da yandý. En deðerli toprak olan humus besleme özelliðini yitirdi. Çýkan onca zehirli gaz havayý kirletti. Þu ana kadar en az beþ altý yüz hektar ormanýn yandýðý bildiriliyor. Bu alaný 5.5 kilometrekare kabul edersek günlük 16.5 ton oksijen de yok edildi. Bu da, 165000 kiþinin bir günlük oksijen gýdasý demek bu. Diðer canlýlarýn harcadýðý ayrý.

Bir orman yangýnýndan...

“Arazinin yapýsýna, ormanýn durumuna, rüzgarýn yön ve þiddetine göre bir mücadele yöntemi belirlersin. Ve baþlarsýn yangýnla savaþmaya. Bu öylesine hýzlý bir savaþtýr ki, zamanla da yarýþmak zorunda kalýrsýn. Yangýný büyütürsen, savaþ daha geniþ alana yayýlýr ve zorlaþýr. Alevler yüzünü, dumanlar genzini yakar. Havanýn ve ateþin sýcaklýðýndan bunalýrsýn. Her tarafýndan ter boþanýr. Ekibini de ayný hatta daha beter görürsün. Sýk sýk su içildiði için mataralardaki sular çabuk biter. Boðazlar kurur. Gözler kararýr. Duman, boðmak için üstünüze çöker. Alevler ise, sizi yalamak için dilini uzatýr. Orman iþletme þefi olarak, yangýnla savaþanlarýn can güvenliklerini de korumak zorundasýn. Onlara güven vermek için en tehlikeli durumlarda, ateþe en yakýn sen olursun. Bu öyle bir mücadeledir ki, yangýnla savaþa odaklarsýn kendini. En sevdiklerin bile aklýna gelmez... Ölümü de düþünmezsin… Dumanýn acýlýðý, alevlerin yakýcýlýðý hatýrlatýr sana bir canýnýn olduðunu... Orman yangýný savaþýný kazandýðýnda, farklý bir huzur duyarsýn... Anlatýlmaz bir mutluluktur bu… Savaþ kazanmýþ bir komutan tanýmlarsýn kendini… Unutursun onca yoðunluðu. Emrinde çalýþanlarýn güven ve baðlýlýklarýný fark edersin. Yangýndan kurtardýðýn aðaçlarýn, uðultuyu kestiðini duyarsýn.  Seni selamladýðýný hissedersin... Kuþ sesleri duyarsýn yakýnlardan... Sana teþekkür ettiklerini sanýrsýn... Ve telsizle dersin ki, yangýn kontrol altýna alýndý...”

Veysel Baþer