ÇANAKKALE’NÝN BÝR BAÞKA YÜZÜ

Çanakkale Zaferi, aklý erenler için yere göðe sýðdýrýlamayacak deðerde bir zafer. Çanakkale’yi emsalsiz bir kahramanlýk destaný görmenin yaný sýra, bu kahramanlýk sýrasýnda çekilen sýkýntýlarý da bilmek gerekiyor.  Bir kez daha yad ettiðim kahraman bir topçu askerinin Çanakkale Savaþlarý-deniz ve kara- sýrasýnda yaþadýklarýndan bir aktarým bu yazý.

Çanakkale þehitlerini, gazilerini ve zaferde emeði geçenleri minnet ve saygýyla anýyorum…

                                                                    *

       Aðustos ayýndaki çarpýþmalarda da binlerce asker kýrýldý. Düþmanda çokmuþ, bizde azmýþ gibi züðürt tesellisi gerçeði yansýtmýyordu. Dað taþ, insan kanýyla sulandý yine. Cansýz beden tümsekleri oluþtu. Sinekler daha da arttý. Berbat kokularla mideler bulandý. Þiþen cesetlerin patlamalarýna þahit olduk. Bataryamýz sekiz þehit verdi. Hastaneye giden on üç aðýr yaralýnýn akýbetinden haberimiz olmadý. Balkan Savaþ’ýnda baþta kolera olmak üzere daha çok hastalýklardan ölenleri görmüþtüm. Burada ise, ta On Sekiz Mart’tan bu yana sayýsýný unuttuðum asker ölüsüyle karþýlaþtým. Ölü tarlalarý gördüm. Ölen askerlere ilk baþlarda yüreðin fena yanýyor. Aðlayýp gözyaþý döküyorsun. Bir süre sonra kanýksýyorsun. Askerin can vermesi, göz, kol, bacak heba etmesi ve kan akýtmasý sýradan olay haline geliyor. Bunlara alýþýyor, dertlenmez oluyorsun. Ýlk günlerde þehit olanlara, “Þehadet þerbetini içtiler,” yaralananlara da, “Gazi payesi edindiler,” derken giderek bunlarý demeye bile üþeniyorsun. Sadece karþýndakini öldürmeye þartlanýyorsun. Hiçbir asker, “þehit olayým “diye düþmanýn üzerine gitmiyordu. Öldürmeye gidiyordu. Onlarý öldürdüðünde, kendisinin sað kalacaðýna inanýyordu. Bir de, kendisiyle yan yana, bazen en önde çarpýþan komutanýnýn verdiði emre kayýtsýz þartsýz itaat ederek düþmanýn üzerine atýlýyordu.

            Savaþýn içinde uzun müddet yoðrulunca; pek beter savaþ yorgunu ve can vermek istediðin vatani ve dini deðerlerine önceki kadar duyarlý olamýyorsun. Aylarca süren çok þiddetli savaþta ruhen ve bedenen güçlü kalmak zordu. Bazen, durduk yerde korkup titriyorsun. Uykusunda çýðlýk atanlarý duyunca, “Ben de atýyor muyum acaba?” diye kendine soruyorsun. Maytap geçerler diye soramýyorsun. Bazen de cesaretini kanýtlamak istercesine düþmana duyduðun öfkeyi dýþarýya taþýrýyorsun. Onlarca ölü görüp yüzlercesini duyduðundan olsa gerek, kimi zaman; “Bu savaþtan sað çýkmam,” kaygýsýna kapýlýyorsun… “Yeter artýk. Bitsin artýk bu kanlý çile,” diyorsun. Mücadele yýlgýnlýðýna düþünce vicdanýn sýzlýyor. “Canlar yok yere heder edilmemiþ olsun. Feda edilen kol ve bacaklara yazýk olmasýn. Kanlarýmýz yok yere akmýþ olmasýn. Emekler boþa gitmesin,” diyerek öz deðerlerine tutunarak kendine sahip olmaya çalýþýyorsun.

            Nereye ve ne zamana kadar? Ýþte bu belli deðildi.

            Düþmaný yenip, köyüne kasabana gitmeyi, sevdiklerine kavuþmayý özlemle beklerken umutsuzluða kapýlýp, kendini bitmiþ hissediyorsun bazen… Eski bir asker olarak, benim de savaþ yýlgýnlýðýna düþerek çýkýþ yolu bulamadýðým zamanlar oluyordu. Görüþtüðüm her sýnýftaki askerde vardý bu savaþ yorgunluðu ve býkkýnlýðý. Bunu bildiklerinden olsa gerek komutanlar, alay ve tabur imamlarýyla askerin maneviyatýný yükseltmek ve savaþma iradesini güçlendirmek üzere sýkça vaaz verdiriyorlardý. Yararý elbette oluyordu ama, sadece dini inanca dayanýlarak kazanýlmýyordu savaþ.  Dirayetli komutanlara ve yeterli silaha ve saðlam iradeye sahip olmak gerekiyordu. 

      Düþman da bizim gibi insanlardan ibaretti. Onlarýn da savaþ bezginliði içinde olduklarý anlaþýlýyordu. Ýlk günlerdeki ataklýklarý yoktu. Sert direniþle karþýlaþtýklarýnda hemen siper ediniyorlardý. Önceleri, yaralý domuz gibi üzerimize gelirlerken son zamanlarda siper gerisinden savaþmaya yönelmiþlerdi. Öðrendiðimize göre son saldýrýlarý yapanlar, düþmanýn çaylak ve maceracý askerleriymiþ. Önceden savaþanlarsa, bu defa kaytarýyorlarmýþ.       

                                                                      *

        Savaþ yorgunluðu, yaralanma hatta ölüm bile sýradan bir olay olurken, düþmaný mevzilerinden atmak daha önemliydi. Böyle baþarýlarda göðsümüz kabarýyordu. Üstün mücadele gösterenler makbul sayýlýyordu. Hayranlýk, dilden dile akýyordu. Ramazan Bayramý’nýn ikinci günüydü. Duyduklarýmýzla, kazanýlan zaferler kadar sevinip duygulandýk. On aðustostaki muharebeyle ilgiliydi bu dilden dile akmalar. Anafartalar’dan gece dönen Albay Mustafa Kemal, sabahýn alacakaranlýðýnda, süngülerini takarak saldýrý emrini bekleyen piyadelerimizin hýrsýný yay gibi geren ve savaþma kudretini yükselten sözler ediyor. Düþmanýn keskin niþancýlarýna aldýrmadan en önde gidiyor ve salladýðý kýrbacýyla hedefi göstererek baþlatýyor saldýrýyý. Duyduðumuz o daðý taþý inleten  “Allah! Allah!” haykýrýþlarý o vakit baþlamýþ. Bunlarý duyunca, nice komutanlar tanýmýþ eski asker olarak;  “Komutan iþte budur,” derken göðsüm kabardý. Yalnýz ben deðilmiþim öyle diyen. 

Bir askerin, komutanýyla iftihar etmesi harika bir duygu…

         Þu da bir gerçekti. Yiðitlik ve zafer, ölümlerin çok çok üstünde bir deðerdi… 

                                                                            *

        Kasýmýn son haftasýnda kýþ diþini gösterince düþmanýn çekilmesi aksadý. Fýrtýnalý, felaket bir yaðmur. Ufacýk derelerde dahi büyük seller oluþtu. Siperler, korunaklar suyla doldu. Ýki gün süren þiddetli yaðmurun yerini tipi þeklindeki kar yaðýþý aldý. Umulmayan dondurucu bir soðukla karþýlaþýlýnca afalladý herkes. En yakýnýmýzdaki birliklerle baðlantýmýz koptu. Demir aksama dokunmak mümkün deðildi. Yapýþýp kalýyordu el. Kurtarýrken deri yüzülüyordu. Nöbetinde soðuk Isýrýðýna* yakalanan iki askerin el ve ayaklarýný zor kurtardýk. O yüzden nöbetler yarým saate indirilip, üçer dörder askerle tutulmaya baþlandý. Tenekeler içinde ateþ yakýldý. Hayvanlarýn barakamsý damlarýný közlerle ýsýtmaya çalýþtýk. Öyleyken bile soðuktan ötürük* oldular. Yakacak sýkýntýsý çekince top mermisi sandýklarýný yaktýk.

            Kýþ etkisini yitirince, duyduklarýmýzla yüreklerimiz yine yandý kavruldu. Sel sularýndan, pek çok askerimiz boðulmuþ. Nöbetlerinde donarak ölenler olmuþ.  “Binden fazlaymýþ” duyumuyla içimiz acýdý… Dediklerine göre, sel ve soðuklardan düþman da hayli kayýp vermiþ. Kasým ayýnda, böyle bir fýrtýnayý pek kabullenemiyorsun. Kafanda bazý þeyler kuruyorsun. “Sular seller gibi akan kanlarýn temizlenmesi yönünde Allah’ýn gazabý mýydý bu yaðmur ve kar fýrtýnasý?..”

          Bir ben deðilmiþim böyle fikir yürüten. Pek çok asker kötü havayý buna yormuþ. Bu kýyamet benzeri savaþý biz baþlatmadýk ki?.. Neden bize de gazap?..

Ötürük: Ýshal

Soðuk ýsýrýðý: Soðuktan, farkýnda olmadan el ve ayak parmaklarýnýn ve burnunun donmasý.

Anlatýyý yazýp derleyen

VEYSEL BAÞER