Biraz eskilere gidelim, 1763 yýlýnda Ingilterede James Watt buharla çalýþan makineyi geliþtirmiþ ve bu geliþme sanai devrimine büyük katký saðlamýþtý.  Sanayi devrimi sayesinde Ýngilizler baþta olmak üzere, batý Avrupalýlar güçlerine güç katýp  mesela Afrika’yý baþtan baþa sömürge haline getirmiþlerdi.

18.,  19. ve 20. asýrlarda  dünya zenginliklerinden teknolojik imkanlarla en çok ve en verimli bir þekilde faydalanmakla refah seviyesi arasýnda bir bað vardý. Bir misal yerinde olur: petrolü bol bol çýkaranlardan ziyade  petrolü en iyi, en verimli bir þekilde  iþleyenler,  bu ürünleri pazarlayanlar veya ticaretini yapanlar petrol nimetinin kaymaðýný yiyenlerdir. Irak petrol zengini bir ülke ama fakirlikten beli iki büklüm adeta. Buna karþýn petrolü olmayan mesela Hollanda petro kimya ürünlerinden devasa kar yapmaktadýr. 

Ukrayna-Rusya savaþý yeni bir dönemin baþlangýcý oldu, artýk  dünyamýzýn zenginliklerini döke saça kullanmanýn Batýlý yanlýþ olduðuna kanaat getiril. Baþka bir ifadeyle, Batýda  tasarruf  savunulmaktadýr. Aslýnda her zaman,  tasarruf zamanýydý ama Batý Avrupa Ruslarýn gazý kesmesi ve iklimin bozukluðunun kýrmýzý çizgiye yaklaþmasý sayesinde israftan vazgeçmenin önemini anladý. Evet, israf üzere kurulmuþ olan kapitalizm düzenin çýkmaz sokak olduðu nihayet anlaþýldý. Hatta bazý batý Avrupa devletleri tasarrufu devlet politikasý haline getirmekle meþguldür. Bunlarýn en baþýnda Almanya gelmektedir. Enerji israfýný önlemek için çok sayýda uygulamalarý vardýr. Mesela devlet dairelerinde ýsý 19 ºC’yi geçmeyecek, yüzme havuzlarý ýsýtýlmayacak ve benzeri  çok sayýda tedbirler alýnmýþtýr.  Tasarruf sadece enerji ile sýnýrlý deðildir elbette. Suyun idareli kullanýlmasý içinde  çalýþmalar baþlatýlmýþtýr.

Suda israftan kaçýnýlmasý çaðrýsýný  Hollandanýnda yapmasý çok manidardýr çünkü Hollanda su ülkesidir. Ülkenin bir kýsmý deniz seviyesinin altýndadýr, topraklarýn belli bölümü deniz ve göl kurutarak elde edilmiþtir. Ayrýca Ren ve Maas nehirleri Hollanda’da suya dökülür. Su ile iç içe olmasý yaný sýra hava çoðu zaman yaðmurluydu. Bütün bunlara raðmen, su israfýndan kaçýnýlmasý için çaðrý yapýlmaktadýr.  Çaðrýnýn baþlýca sebebine gelince:  Hollanda su ülkesi olmasýna raðmen, iklim deðiþikliðinden nasibini alýp kuraklýktan muzdariptir. Kuraklýðýn devam etmesi halinde devletin su israfýný engellemek için tedbirlere baþvuracaðý belirtilmiþtir. Yani planlar yapýlmýþ, vakti zamaný geldiðinde uygulamaya geçilecektir.

Aslýnda bugün su tasarrufu çaðrýlarý bundan 30 yýl öncede yapýlmaktaydý ama bu çaðrý akademisyenlerin havada kalan fikirleriydi. Evet, 30 yýl önce akademisyenin biri  Hollanda’da  su sýkýntýsý yaþanabileceðini savunup soruna çözümler üretmiþti. Hollanda’daki olasý su sýkýntýsýnýn haberini yapmýþtým ama o günlerde  yazdýðým gazetedeki kelek kesenin biri haberi ciddeyi almayýp gülmüþtü…

Refah seviyesi yüksek olan ülkeler zenginliði koruyabilmek için israftan kaçmanýn elzem olduðunu anlayýp tasarrufu devlet politikasý haline getirmektedirler. Dinimizin israftan kaçma çaðýrýný önemsemeyenler, hep taklit ettiðimiz Batý’dan  örnek alýp israftan uzak duralým. Ne dersiniz?

Ýsrafta ýsrar  ettiðimizde  biz kesinkes sýkýntý çekeceðiz ama bizden sonra gelen nesillerin durumu bizden beter olacaktýr. Onlar  kýtlýklarla boðuþacaklardýr. Ne olur, çocuklarýmýzýn, torunlarýmýzýn yeterince içecek su ve yiyecek ekmek bulamýyacaklarýný  göz önünde bulundurup israftan kaçýnalým.  “Bana ne bizde sonraki nesillerden!” deyip bildiðimiz gibi israfa devam edebiliriz ama bizden sonraki nesillerin kýtlýklarla boðuþmalarýnýn hesabý bizden çok acý bir þekilde elbet sorulur. Neticede israf etmekle kul hakkýna girmekteyiz. 

Kimse: “israf edecek hal mý?” kaldý demesin, müsriflikte halen ileri seviyedeyiz.

Abdullah Konuksever