Yaratýlmýþlar arasýnda mutlak manada kandýramayacaðýmýz tek varlýk kendimizdir. Hiç sevmediðimiz bir kiþiye gayet samimi bir gülümsemeyle bakabiliriz. Yalnýz baþýmýza kaldýðýmýzda hiç yapmadýðýmýz birçok güzel iþleri sanki yapmýþ gibi baþkalarýnýn yanýnda ballandýra ballandýra anlatabiliriz. Hiç hoþlanmadýðýmýz bir diziyi, bir sinemayý, herkes seviyor diye, biz de öve öve göklere çýkarýrýz. Bu örnekleri çoðaltmak mümkün. Bütün bu iþleri yaparken vicdan dediðimiz bir yargýç sürekli bizi ayýplar ve yargýlar; biz ise ona karþý saðýr oluruz, onun sesini susturmak için çeþitli çareler ararýz.

Vicdanýmýzýn susmamasý bizim için çok önemli. Eðer vicdanýmýz susarsa, yanlýþlara ses çýkarmazsa o zaman canavarlaþýrýz, bize kimse engel olamaz, her an bir kiþiye zarar verebilecek tehlikeli bir varlýk olmuþuz demektir. Allah böyle bir duruma düþmekten hepimizi korusun. Tarihte zulüm yapmýþ olanlar veya þu anda zulme devam edenler de sizin benim gibi bir insan, aramýzdaki tek fark vicdanlarýmýz.

Þimdi "Ben çok dürüstüm." diyen herkes cesur bir yürekle kendine sorsun. Kendisiyle acýmasýzca yüzleþsin. Hayatýmýz boyunca yaptýðýmýz iþlerin hangilerini baþkalarýnýn övgüsünü kazanmak için yaptýk veya hangi iþleri baþkalarýnýn ayýplamasýndan korkarak yapmaktan vazgeçtik. Eðer insan baþkalarýný merkeze alarak yaþýyorsa hiçbir zaman kendine ait bir hayatý olamaz. Böyle bir insan hiçbir iþte samimi deðildir. Söylediði sözlerde yaptýðý bütün iþlerde, inandýðý davada samimiyet aramak boþunadýr. Ýçinde yaþadýðý toplum olmasa ondan ne faydalý bir söz duyarsýnýz ne de faydalý bir iþ yaptýðýný görürsünüz. Sadece kendisine yetecek kadar çalýþýr ve konuþur.

“Ýnsanýn kendini sorgulamasý niçin cesaret istesin ki ?” diyenler çýkabilir. Bu düþünce, sorgulama eyleminden ne anladýðýnýza baðlýdýr. Eðer bu soylu eylemi sadece düþüncede kalan bir eylem olarak ele alýrsanýz cesarete ihtiyaç yoktur tabi. Sonuçta hayatýnýzda deðiþen hiçbir þey olmayacak, yaptýklarýnýza üzüleceksiniz; ama yine olanca iki yüzlülüðünüzle yaþamaya devam edeceksiniz. Ýnanmadýðýnýz, doðru bulmadýðýnýz birçok sözü söyleyecek, istemediðiniz birçok iþi severek yapýyormuþ gibi davranmaya devam edeceksiniz. Ancak, sorgulamanýn bir sonraki adýmý olan “deðiþim” aþamasýna geçtiðinizde artýk karþýnýzda bir ordu bulacaksýnýz.

“Deðiþtim artýk” dediðiniz an en yakýnýnýz size “Önceki halinden memnunduk.” diyecek, sizden uzak durmaya çalýþacaktýr. Daha önce sizin iþlerinizi anýnda yapanlar, sizlerle ilgilenmeyecek, yüzünüze samimiyetle gülenler, sizi gördüklerinde baþlarýný çevirecekler. O zaman anlayacaksýnýz ki siz kendiniz için deðil çevrenizdekiler için yaþýyormuþsunuz. Etrafýnýzdakilerden çok azýnýn sizi sadece siz olduðunuz için sevdiðini göreceksiniz. Böyle bir durumu keþfedebilmek çekilen bütün sýkýntýlara deðer. Artýk kendinizi keþfetmenin hazzý size yeter. Eðer siz deðiþmeseydiniz etrafýnýzdaki sahte gülücükler, siz farkýnda olmadan, gözünüzü boyamaya devam edecekti.

Kendimizi keþfederek deðiþme aþamasýna gelmek de o kadar kolay deðil. Bunun için her yönümüzü tek tek deðerlendirmeliyiz. Babaysak babalýðýmýzý, anneysek anneliðimizi, evlat isek evlatlýðýmýzý olmasý gerektiði gibi yapýyor muyuz? Ýdareci veya patron isek emrimiz altýndakilerle iliþkilerimiz nasýl, eksiklerimiz neler? Bir iþ yerinde veya resmi bir kurumda çalýþan bir kiþi isek görevimizi tam olarak yerine getiriyor muyuz? Oturduðumuz mahallede komþulara karþý davranýþlarýmýz nasýl, onlarla anlaþabiliyor muyuz, onlarý ne kadar tanýyoruz? Yaþadýðýmýz ülkenin daha iyi bir vatan olmasý için neler yapýyoruz. Her iki dünyamýzda da mutluluk yolunu gösteren dinimizin gereklerinden ne kadarýný yerine getiriyoruz.

Bütün bunlar bizi biz yapan yönlerimizdir. Hayattaki tek kaygýmýz her yönümüzle dosdoðru bir insan olmaya çalýþmak olmalý. Eðer böyle bir kaygý taþýmazsak etrafýmýzdaki hayvanlardan farkýmýz kalmaz. Hatta onlardan daha aþaðý olabiliriz. Onlar da yerler, içerler, eðlenirler, aile kurarlar ve sonunda ölüp giderler.