Güneþ, o sabah da denizden doðdu. Ýlk ýþýklarý bir sahil evinin camlarýndan süzülmeye koyuldu. Camýn ardýnda bir adam oturuyordu. Düþünceleri kadar dingin, dalgalanmadan, düþünceleri gibi durgun, dalgalanmayan denizi izliyordu. Bu sakin denizden, daha þimdi bir güneþ doðduðuna kim inanýr? Güneþin ýslak saçlarý tenine döküldüðünde, adamý bir ürperme aldý ve cama þunlarý söylediðini duydu: “Ey saydam olan, öyle kibirsiz bir saydamlýðýn var ki, varlýk gururun ýþýðýmý kesmiyor. Iþýðýmýn yokluðundan gölgeler çýkarmýyor, içinden süzülmeme izin veriyorsun. Söyle bana, nedir senin özün? Kimsin sen? Nasýl böylesine alçak bir gönül taþýyor, yokmuþ gibi yaþýyorsun?”

                                 Doðrusu cam, uzun seneler boyunca hiç düþünmeden ýþýðýný geçirdiði güneþin, konuþtuðunu bilmiyordu. Gerçi kendisi de ilk kez bir ses duyuyor, düþünüyor, hatta þimdi, konuþacakmýþ gibi oluyordu. Bunun evdeki adamla bir ilgisi olduðunu anladý. Ve anladýðýný, güneþin ýþýðýný, penceresinin köþesinde parlatarak ona belli etti. Adam, cama göz kýrparak bu selamý aldý. Ve o da ilk kez güneþin sesini duyduðu için, bu günün, güneþin o meþhur günü olduðunu bildi. Çünkü güneþ, her ömürde bir günü kendisine ayýrýr ve o gün, güneþ ve güneþin istediði her þey konuþur.

                                     Tabi bunu bilmeyen adamlar için, hiçbir gün güneþin günü deðildir; her gün sadece kendilerinindir. Onun için de onlara, güneþ ve diðerleri hiçbir zaman, hiçbir þey anlatmaz.

                                  Ve adam, camýn cevabýný düþündü: “Benim özüm, korkarým ki kumdur efendim” dedi cam, özür dilercesine. “ki kum, bilirim, sizin ýþýðýnýzý geçirmeyendir.” Güneþ bu cevaba çok þaþýrdý. Bir müddet, ýþýklarýný saða sola savurarak düþündü. Olacak þey deðildi. Kumu çok iyi bilirdi. Onu yanacak kadar ýsýttýðý halde, yine de ýþýðýný geçirmez, kendine mal eder, oraya buraya yansýtarak onun ýþýðýyla kendi varlýðýný sergilerdi. Nasýl olur da cam gibi mütevazi bir varlýðýn özünde kum gibi ukala bir varlýk vardýr? Kuma ne olmuþ olabilir ki, camda bu kibrinden kurtulmuþ olsun? Kumun özü nedir?

                                 Güneþ, bu bilmeceyi çözmek için, düþünüp durdu. Öyle çok düþündü ki, patlayacak gibi oldu. Bir sonuca ulaþamadýkça sinirleniyor, sinirlendikçe de iyice kýzýyor, ýsýnýyordu. Sonunda baktý olacak gibi deðil, öðleyin, en kýzgýn anýnda, kumsaldaki ýþýklarýyla kuma þunu sordu: “Ey unufak olmuþ garabe, söyle bana kimsin sen? Bu kibrin nerden geliyor söyle. O küçücük varlýðýndan o kadar büyük ki gururun, benim, koskoca güneþin ýþýðýný tutuyorsun.”

                               Bunu duyan kum, o anda esen bir rüzgara sarýlýp, öyle umulmadýk bir çeviklikle zýpladý ki, evdeki adam, becerebilse bu gururlu varlýðýn, güneþi bir çalý ateþi gibi söndürebileceðini anladý. Kum kafasýný kaldýrýp kaldýrýp zýplýyor ve þöyle diyordu: “benim ufalmýþ bedenime bakma sayýn güneþ! Ben milyonlar camla varým. Bizi ezmene izin vermeyiz. Nihayet bu gün dilimiz çözüldü, aklýmýz baþýmýza geldi de, bize yaptýðýn zulümü haykýrabiliyoruz. Bizim senden korkumuz yok, çünkü yüreðimiz, yüce daðlardan gelmektedir. Ki bilirsin, senin ýþýðýný en iyi onlar keser.”

                                 Bunun üzerine güneþ, iyice köpürdü: “Sizi gidi bücürler sizi” dedi. “Madem milyonlarcanýzla varsýnýz, hepinizi eritip birleþtirim de görün. O küçücük kafalarýnýzla bana kafa tutmak neymiþ anlayýn.” Güneþ öyle kýzdý öyle kýzdý ki, o gün sýcaklýk, görülmedik derecelere ulaþtý. Kum, nasýl oluyorsa oluyor, buna karþý koyuyordu ama, olan insanlara oldu. Herkes sahili, sokaklarý terk edip, gölgelere, evlere sýðýndý.

                              Tüm bunlara raðmen kuma sözünü geçiremeyen güneþ, baktý olmuyor, akþama doðru, bitkin bir halde, daðýn içine girerken, daða sordu: “Ey yüce dað, sen kimsin söyle bana. Neden ýþýðýmý gizlemek istersin? Senden aþýrýlmýþ ufak parçalar, senin parçalanmýþ bedenin bile benden çekinmiyor. Sýcaklýðým içini ýsýtýp seni yumuþatmaz yada ateþim yüreðini ürkütüp seni kuþatmaz mý ki, yeryüzüne en büyük gölgeleri sen dikersin?” Ve dað: “Ben derinlerde kaynayan kýzgýn lavdaným” dedi. “Ki bilirsin, yeryüzü bir zamanlar hep ondandý. Öyle bir ateþken soðudum ben. Þimdi senin sýcaklýðýný hissetmez nasýrlý içim ve külden yüreðim, ateþinden korkmaz.”

                            Bu cevap, güneþi ürpertti. Demek tüm cesaret lavdan geliyordu. Artýk gücü kalmamýþtý ama, gün bitmeden bu bulmacayý çözmeliydi. Ve güneþ, o günkü ömrünün son ýþýklarýný, yeryüzünün eriþebildiði tüm çatlaklarýndan sýzdýrarak, güçlükle lava ulaþtý. Ve silik bir sesle sordu: “Kimsin sen? Neden bu kadar kýzgýnsýn?” Ve lav, bu fýsýltýya þu cevabý verdi: “Hatýrlamadýn mý? Ben sendenim. Ve o yüzden kýzgýným. Peki sen kimsin? Lav mý, dað mý, kum mu cam mý?”

                             Ve güneþ, tüm ýþýklarýný, kendi hamurundan doðan yeryüzünden çekerken, ölen bir adamýn çözülen düþünceleri gibi belirsiz, þu hayali sayýkladý: “Ben ne lavým ne daðým ne kumum ne camým. Ben baþým ve sonda olaným. Yer benden, lav yerden, dað lavdan, kum daðdan, cam kumdan… Cam baþka, kum baþka, dað baþka, lav baþka, yer baþka, ben baþka… ben, hepsi benden olanlardan ve hepsi benden olanlar birbirinden baþka. Öyleyse ne onlar birbirinden ve benden ne de ben… Öyleyse ben ne baþým ne de son. Baþ ve son bambaþka….”

                                 Ve bu sayýklamayý belli belirsiz tadan adam, kendi güneþ gününün bitiminde, güneþle birlikte derin bir uykuya daldý.