Bugün günlerden 7 Temmuz… Türkiye’de yaþayan %12.29 oranýndaki engelliler için 7 Temmuz’un önemi çok büyüktür.

Engelliler olarak yaþamýþ olduðumuz ana sorunlar arasýnda yer alan eriþilebilirlik ve ulaþýlabilirlik baþta olmak üzere birçok konuyla ilgili sorunlarýmýzýn çözümü amacýyla 2005 yýlýnda 5378 sayýlý Engelliler Kanunu çýkarýlmýþtý.

5378 sayýlý Engelliler Kanunu ile yasa koyucular eriþilebilirlik ve ulaþýlabilirlikle ilgili düzenleme yapmakla ilgili kurum ve kuruluþlara gerekli düzenlemeleri gerçekleþtirmeleri amacýyla birde 7 yýllýk bir süre koymuþtu.

5378 sayýlý Engelliler Kanunu ile konulan süre 7 Temmuz 2012 tarihinde dolacaktý. Ancak konulan 7 yýllýk sürenin dolmasýna birkaç ay kala kamu ile yerel idareciler tarafýndan en ufak bir çalýþma yapýlmadýðý ve bir arpa boyu yol alýnmadýðý görülünce kanun deðiþikliði yapýlarak bu süre 1 yýl direkt 2 yýlda dolaylý olarak uzatýlarak 10 yýla çýkardýlar.

7 Temmuz 2012’de engellilerin tepki göstermesine ve protesto etmesine raðmen konulan 7 yýllýk süre öteleme ile 10 yýla çýkarýlmýþtý. Kanun deðiþikliði ile 3 yýl kadar ötelenerek uzatýlan sürede yasama ve yürütme organlarýndaki sözde idareciler için kaþla göz arasýnda vurdumduymazlýkla, hiçe saymazlýkla, adam sendecilikle gelip geçerken engelliler içinse sorunlar arasýnda yaþam mücadelesiyle boðuþurken bitmek bilmeyen günler þeklinde geldi geçti.

Kanun deðiþikliði ile öteleme yapýlarak 10 yýla kadar uzatýlan süre yetmezmiþ gibi birde 20.07.2013 tarihinde çýkarýlan Eriþilebilirlik Ýzleme ve Denetleme Yönetmeliði ile oluþturulan komisyonlar tarafýndan yapýlan denetimler sonrasýnda ek süreler verilmeye baþlanmýþtý.

10 yýllýk süre 7 Temmuz 2015’de dolmuþ ve o günden itibaren de Eriþilebilirlik Ýzleme ve Denetleme Yönetmeliði ile süreler uzatýla uzatýla bugüne kadar gelebilmiþtik.

Ýþte bugün engelliler için çýkarýlan 5378 sayýlý Engelliler Kanununun çýkarýldýðý gün olmasý nedeniyle önemi büyüktür. Siyasiler ve idareciler tarafýndan da yasanýn çýktýðý günün miladi olarak lanse edildiði gün olan 7 Temmuz 2005 tarihinin 12’nci yýlýnýn dolduðu gün.

2005 yýlýndan beri 144 ay, 624 hafta ve 4380 gün yani 12 yýl gelip geçti. O gün dünyaya gözlerini açan bir bebek bugün 12 yaþýnda genç bir çocuk oldu. Her geçen gün çocuk büyürken bizlerin sorunlarý da yasadan sonra azalmasý gerekirken yerinde saymaya devam etti.

Ýþin ilginç yaný 2005 yýlýnda çýkarýlan 5378 sayýlý Engelliler Kanunu dýþýnda 2010 yýlýnda Anayasamýzýn eþitlikle ilgili 10.maddesinde yapýlan deðiþiklikle engellilere pozitif ayrýmcýlýk yapýlmasý da eklenmiþti. Buna raðmen düzenlemelerin yapýlmasý anlamýnda en ufak deðiþen bir þey olmadý.

Anayasa ile pozitif ayrýmcýlýk getirilse de, çýkarýlan kanun ve yönetmelikle düzenlemeler yapýlacak denilse de aradan bu kadar uzun bir zaman geçmesine raðmen eriþilebilirlik ve ulaþýlabilirlikle ilgili ne yazýk ki bir arpa boyu yol alýnmadýðýný, alýnamadýðýný gördük. Sözde idareciler ile siyasilerin zihinlerindeki engeller kalkmadýðý sürece öyle kolay kolay da alýnacaðýný düþünmüyorum.

Sorumsuz ve vurdumduymaz olan bu idareciler yasa maddelerini uygulamamak amacýyla öteleye dursunlar bakalým nereye kadar öteleyecekler.

Bu arada bugünün bizler için öneminin büyük olmasýnýn diðer bir nedeni ise “Eriþebilirlik Ýçin Mücadele Günü” olarak kabul edilmesidir. 7 Temmuz’u “Eriþebilirlik Ýçin Mücadele Günü” olarak kabul edenlerin arasýnda Engelli Haklarý Forumu, Þiþli Ýþitme Ve Konuþma Engelliler Derneði, Engelsiz Pedal Derneði, Türkiye Sakatlar Derneði (Genel Merkez ve Tüm Þubeler), Toplumsal Haklar ve Araþtýrmalar Derneði, Aktif Görme Engelliler Derneði, Ýstanbul Engelliler Derneði, Engelliler Destek Eðitim Yardýmlaþma ve Dayanýþma Derneði, Türkiye Engelsiz Yaþam ve Sosyal Hizmet Vakfý (TEYVAK), Ordu Engelliler Platformu, Engelli Kadýn Derneði, Don Kiþot Bisiklet Kollektifi, Sivil Memurlar Sendikasý (SÝMESEN), Saðlýk Hizmetleri Sendikasý (SAHÝMSEN), Genç Düþünce Enstitüsü, Kuzey Ormanlarý Savunmasý (KOS), Engelli Ýnsan Haklarý Derneði ile birçok engelli vatandaþ bulunmaktadýr.

7 Temmuz’un “Eriþebilirlik Ýçin Mücadele Günü” olarak kabul ediliþinin amacý ise ülke genelinde yaþanan eriþim ve ulaþým sorunlarýna dikkat çekmek, halký aydýnlatarak kamuoyu oluþturmak ve çözüm doðrultusunda zorlayýcý bir etki yaratmaktýr. Bunu baþarabilmek amacýyla da bugün (7 Temmuz Cuma günü) þartlar ne olursa olsun ve ülkenin her neresinde olursak olalým, engellenen bireyler olarak sokaða çýkacak ve hayata karýþacaðýz. Karþýlaþtýðýmýz engelleri fotoðraf ve video olarak tek tek görüntüleyerek sosyal medya aðlarýnda #eriþiyorsameþitim hashtag’iyle paylaþacaðýz. #eriþiyorsameþitim hashtag’iyle paylaþmýþ olduðumuz video ve fotoðraflarla insanlar nasýl engellenmiþ olduðumuzu görmüþ olacaktýr.

Sözün özü olarak, bizler için önemi büyük olan bugün hakkýnda Aile ve Sosyal Politikalar Bakaný Dr. Fatma Betül Sayan’a sormak istiyorum… 5378 sayýlý Engelliler Kanununun çýkmasýnýn üzerinden aradan geçen 12 yýl süre zarfýnda;

Türkiye genelinde her yýl bir ilimiz standartlara uygun hale getirilmiþ olsa þu ana kadar 12 ilimiz eriþilebilirlik ve ulaþýlabilirlik anlamýnda engellilerin kullanýmýna uygun hale gelmiþ olmalý. Sizce kaç ilimiz tam anlamýyla standartlara uygun eriþilebilir ve ulaþýlabilir oldu?  Aradan geçen bu 12 yýlda engellilerin yaþamýþ olduðu sorunlardan yaya kaldýrýmlarý, tuvaletler, kapalý ve açýk alanlar, resmi ve özel kamuya açýk binalar, ibadethaneler, sosyal tesisler, otobüs duraklarý, sinema ve tiyatro salonlarý vb gibi hangileri tam anlamýyla tarihe karýþarak eriþilebilir ve ulaþýlabilir olarak çözüme kavuþturuldu? Örnek vermek gerekiyorsa tüm illerimizin genelinde de yaya kaldýrýmlarý eriþilebilir hale getirildi diyebilir miyiz, eðitim kurumlarýmýz ya da ibadethanelerimiz eriþilebilir oldu diyebilir miyiz? Bu sorularý elbette uzatmak mümkündür. Ancak ben sadece bu iki soruma yanýt vermenizi bekliyorum.