Yurttaþ Ýçin Pratik ve Yalýn Hukuk Bilinci

     Antik Çað dönemi Roma’da da elbette insan haklarý ihlalleri vardý. Avrupa’da, Ortadoðu’da, Uzakdoðu’da, Kafkaslarda olduðu gibi. Tarihte, önceki dönemleri, bugünün þartý, donanýmý, birikimi, bilinci ve imkanlarýyla elbette tartýp mukayese edemeyiz. Fakat Antik Çað’da halkýn gramer, etik, metot, diyalektik retorik, argümantasyon, mantýk, felsefe ve gerekçeye ilgi duymasýný, biz bugün þaþkýnlýkla karþýlayabiliyoruz. Bu adalet ilgisi, antik çaðdan günümüze kadar, maalesef artan bir ilgiyle büyüyememiþtir. Bugün hukuk deyince, ortalama yurttaþ bilincinde; trafik cezasý, kredi kartý borcu, çek-senet, icra, boþanma, cinsel taciz ve cinayet davalarý canlanmaktadýr.

    “Farklý alanlarda eðitim almýþ, ilgi ve mesleki deneyimi farklýlýklar gösteren herkesin, ortalama bir hukuk bilincine sahip olmasý için nasýl bir çalýþma yapmalýyým” diye zihin pratiði yaparken, böyle bir yazý yazmayý planladým. Binlerce sayfalýk kitaplardan özümsediðim kavram, metot, ilke, kural ve yasalarý, pratik düzeyde nasýl zihinsel birikim malzemesi yapabilirim niyetiyle yola çýktým.

Hukuki formasyon ve akademik bir dilden ziyade; felsefi, edebi ve mantýk örgülü bir halk dili ve üslubu kullanmaya özen gösterdim. Yine de anlaþýlmayan bir kelime veya kavram olursa, lütfen sözlükten karþýlýðýna bakýnýz.

Makalem belki beþ- on sayfa civarýnda olacak bilemiyorum. En az yüz bin çiçekten toplanmýþ bir bal peteði niyetiyle bakýlýrsa, çok uzun, gereksiz ve yorucu olmadýðý kanaati oluþabilir

     Keyfi yorum, itham, iddia ve hükme karþý; hukukun üstünlüðü ve baðlayýcýlýðýnýn, ilke, yasa ve yaptýrýmlarýn, “hukuki güvenliði”nin saðlanmasý gerekmektedir.

Demokratik hukuk devleti ve anayasanýn belirleyiciliðinin de geçerli/genel kabul gördüðü, erkler ayrýlýðý, yargý baðýmsýzlýðýnýn saðlandýðýný varsaydýðýmýzda; bu ilkelerden en önemlilerini þöyle sýralayabiliriz: hukuk güvenliði, suç ve cezada kanunilik, belirlilik, açýklýk, adil yargýlanma, ulaþýlabilirlik, yasa önünde eþitlik, ölçülülük, masumiyet karinesi, iddia/delil/isnat arasýnda nedensellik, dürüstlük.

     Roma Hukuku, bugünkü modern hukuk anlayýþýmýzýn temelini oluþturur. 1215 Magna Carta anlaþmasý; Ýngiltere’de Halk tarafýndan kralýn yetkilerinin kýsýtlanmasý ile demokrasinin temelleri atýldýðý kabul edilir. 1789 Fransýz ihtilali ile de kuvvetler ayrýlýðý ilkesi geliþtirilmiþtir.

Farklý ülkelerde hazýrlanan anayasalar ve B.M. teþkilatýnýn kurulmasýyla, evrensel hukuk ilkeleri, toplumlarýn gündemine girmeye baþlamýþtýr. Osmanlý Devleti döneminde Ahmet Cevdet Paþa ve çalýþma ekibince hazýrlanan “Mecelle” kanunlarý da Doðudan yükselen adalet ýþýðý olarak kabul edilmiþ fakat bilim ve felsefe karþýtlarýnca kesintiye uðratýlmýþtýr.

     Öncelikle, anayasamýzda teminat altýna alýnan, “Hukuk Devleti ilkesinden” ne anlamamýz gerektiðini yorumlayalým.

Anayasa’nýn 2. maddesinde de tanýmlanan “hukuk devleti” ilkesi, Anayasa Mahkemesi kararýnda þöyle detaylandýrýlmýþtýr: 

“Anayasa’nýn 2. Maddesinde belirtilen hukuk devleti, tüm eylem ve iþlemlerinin hukuka uygunluðunu 

baþlýca geçerlilik koþulu sayan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurmayý  amaçlayan ve bunu geliþtirerek sürdüren, hukuku tüm devlet organlarýna egemen kýlan, Anayasa’ya aykýrý durum ve tutumlardan kaçýnan, insan haklarýna saygý duyarak bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, hukuk güvenliði saðlayan, yargý denetimine açýk, yasalarýn üstünde Anayasa’nýn ve yasa koyucunun  da bozamayacaðý temel hukuk ilkeleri bulunduðu bilincinde olan devlettir…” 

(Anayasa Mahkemesi, 04.06.2003, E. 2001/392, K. 2003/60.)

    Hukuk Felsefesi üstadým Prof. Dr. Mustafa Tören Yücel’in, “Yargý sistemi üzerine denemeler” adlý kitabýnýn 465. sayfasýndan, hazin bir aktarýmda bulunalým: “Türk Hukuk Tarihçisi, Prof. Dr. Ahmet Mumcu: Biz Türkler, açýkça söylemek gerekirse, hukuk nedir sorusuna yanýt verecek düþünceler üretemedik. Hukuk devrimlerimizin istenilen, özlenen düzeye çýkamamasý, hak ve özgürlük kavramlarýnýn Türk toplumuna, bir türlü tam olarak yerleþememesindeki asýl neden, Türk toplumunda hukukun niteliði üzerine yeterli düþünce üretiminin yapýlmamasýdýr. Batýdan yasalar aldýk ama, hukuku alamadýk. Yasa/kanun bir buyruktur. Hukuk düþüncesi ise, o buyruðun akla ve bilime uygun olup olmadýðýný tartan ayrý bir sistemdir zihinde. Ýþte bu tartmak ve ölçmek özelliði ne yazýktýr ki, bizde geliþmedi” Ceza Hukuku üstadým Prof. Dr. Sami Selçuk Bey’in de eserlerinde benzer nitelikte, vicdani derinliði olan yakýnmalarý vardýr. Son dönemde okuduðum akademik kitaplarda bu olumsuz eþiðin kýsmen aþýldýðýný gözlemlesem de yargý kürsüsüne tam yansýmadýðýnýn kamuoyu algýsý, tüm toplumu derinden yaralamaktadýr. Millet adýna karar veren yargýya, hukuk bilinciyle sahip çýkacak olan yine milletin fertlerine düþmektedir. Bu makaleden beklenen ve özlenen amaç budur.

     Demokratik, Laik, sosyal bir hukuk devleti olarak tanýmlanan, anayasal düzen bir bütünlük içinde, topluma hizmet edebilmesi için; bu yasal faktörlerden hiçbirinin noksan ve arýzalý olmamasý gerekir.

Yani tencere yoksa, ateþ yanmýyorsa, ortamda oksijen yoksa; piþirilecek malzeme ve aþçýmýz en mükemmeli bile olsa, tencerenin kapaðýnda yemek piþiremeyiz.

     Bu giriþ açýklamasýndan sonra, farklý zamanlarda not aldýðým hukuki kural, ilke, kavram, kanun ve yorumlarý maddeler halinde sýralayacaðým.

1.) TMK m. 2/1 “Herkes, haklarýný kullanýrken ve borçlarýný yerine getirirken, dürüstlük kuralýna uymak zorundadýr” der. Dürüstlük ve doðruluðun bireye bakan yönü bu iken; yasama, yürütme ve yargý erkini sýnýrlayan ve baðlayan yasalar da vardýr. Yargý etiði ise; asgari ahlak öðretisidir. Yani hakkaniyet ve meþruiyet adýna en ideal hüküm beklenirken, “en azýndan bu kurallara uyunuz” diye geliþtirilmiþ ahlaki normlardýr.

2.) Habeas Corpus Kuralý: Kiþi özgürlüðünün güvencesi olarak, 1679’da Ýngiltere’de ortaya çýkan bir kuraldýr. Bireysel özgürlük ve güvenlik hakkýnýn teminatý için, hüküm, iddia, itham ve yargýlama tekelinin baðýmsýz mahkemelerde olduðunun kabulüdür. “Kral, padiþah, din adamý, polis, bakan, baþbakan veya cumhurbaþkaný, bu yetkilerin hiçbirini kullanamaz” olarak da anlaþýlabilir. Bireyi þüpheli olarak tanýmlayacak olan savcý, tedbiren tutuklu veya hükümlü durumuna getirecek olan baðýmsýz yargýçtýr. Diðer kiþi veya kurumlar; makamý ve unvaný ne olursa olsun, bu alandaki öneri, öngörü, tavsiye ve yargýlarý; hukuk devleti ölçülerinde geçersizdir. Makul þüphe ile zanlý olarak yakalanan kiþi, en kýsa sürede hakim karþýsýna çýkarýlmalýdýr.

3.) Soyut, belirsiz, metafizik, þüpheli bir yasa, düzenleme, ceza ve iddia olmaz.

4.) Hak ve fiil ehliyeti olan bir kiþi; hukuki bir norm olarak eriþilebilir, açýk bir içeriði olan, yasa ile suç sayýlmayan, kýsýtlanmayan, hiçbir tercih, tasarruf ve eyleminden dolayý suçlanamaz. Önceden izin/onay almayý gerektirmeyen durumlar için suç ve suçlu üretilemez.

5.) Hukukun, meþruiyet kazanmasý için, meriyetten güç alarak; bilim ve mantýk tabanlý, kavram/önerme/delil/ temellendirme/akýl yürütme/metot/ gerekçelendirme/hüküm ile maddi gerçekliðe yürüme zorunluluðu vardýr.

6.) Kazanýlmýþ haklara saygý ilkesi: Belirli bir zaman diliminde, yürürlükteki kanunlara göre hak kazanýlmýþ, belgelenmiþ, tescil edilmiþ bir hakkýn, daha sonralarý kanun ve mevzuat deðiþse bile, hak sahibinin bu haktan mahrum býrakýlmamasýdýr.

7.) Evleviyet Ýlkesi: Hukuki yorum ve hükümlerde; çoðun içinde azý da vardýr olarak tanýmlanýr.

Bir örnek verelim, aksine yasal bir hüküm, kanun, kýsýtlama yoksa; sözleþme imzalayýp hesap açtýðýnýz resmi bir bankaya para yatýrmak yasal ise, o parayý çekmek ya da baþka bir tasarruf aracý olarak kullanmak da yasaldýr.

8.) Kanunlarý bilmemek, mahkeme karþýsýnda geçerli bir mazeret deðildir.

9.) Hukuk güvenliðinin oluþmasýnýn diðer þartý da belirlilik ilkesidir. Bu ilke kazanýlmýþ haklarýn ve bireyin meþru beklentisinin de teminatýdýr. Birey, yasada belirgin olarak, hangi somut eylem, söylem, davranýþ ve tercihine, hangi hukuksal yaptýrým ve cezanýn uygulanacaðýný önceden bilebilmelidir.

Kýsýtlama, suç, görev, hak ve yetkilerin, daha önceden hazýrlanmýþ, hukuki normlar hiyerarþisinde bulunmasý, açýk, net, anlaþýlýr, sürdürülebilir, nesnel ve uygulanabilir olmasýdýr.

Hukuki belirlilik ilkesi; keyfi uygulama, kýyaslama ile özel takdir yetkisini açýk kapý býrakmayacak bir adli fonksiyona sahiptir.

Bu yasa hükümlerine açýkça ulaþabilmelidir. Birey bunu bilmeli ki, suç unsuru olabilecek þeylerden kaçýnabilsin.

10.) T.C. Anayasasý’nýn baþlangýç metninde yazdýðý gibi:

Millet iradesinin mutlak üstünlüðü, egemenliðin kayýtsýz þartsýz Türk Milletine ait olduðu ve bunu millet adýna kullanmaya yetkili kýlýnan hiçbir kiþi ve kuruluþun, bu Anayasada gösterilen hürriyetçi demokrasi ve bunun icaplarýyla belirlenmiþ hukuk düzeni dýþýna çýkamayacaðý;

.

Kuvvetler ayrýmýnýn, Devlet organlarý arasýnda üstünlük sýralamasý anlamýna gelmeyip, belli Devlet yetki ve görevlerinin kullanýlmasýndan ibaret ve bununla sýnýrlý medenî bir iþ bölümü ve iþ birliði olduðu ve üstünlüðün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduðu;

.

Her Türk vatandaþýnýn bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eþitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak millî kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddî ve manevî varlýðýný bu yönde geliþtirme hak ve yetkisine doðuþtan sahip olduðu;

.

Topluca Türk vatandaþlarýnýn millî gurur ve iftiharlarda, millî sevinç ve kederlerde, millî varlýða karþý hak ve ödevlerde, nimet ve külfetlerde ve millet hayatýnýn her türlü tecellisinde ortak olduðu, birbirinin hak ve hürriyetlerine kesin saygý, karþýlýklý içten sevgi ve kardeþlik duygularýyla ve  “Yurtta sulh, cihanda sulh” arzu ve inancý içinde, huzurlu bir hayat talebine haklarý bulunduðu;
FÝKÝR, ÝNANÇ VE KARARIYLA anlaþýlmak, sözüne ve ruhuna bu yönde saygý ve mutlak sadakatle yorumlanýp uygulanmak üzere,
TÜRK MÝLLETÝ TARAFINDAN, demokrasiye âþýk Türk evlatlarýnýn vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunur.

11.) Anayasamýzda ayrýca: Kanun önünde eþitlik, Anayasanýn baðlayýcýlýðý ve üstünlüðü, Temel hak ve hürriyetlerin niteliði, Kiþinin dokunulmazlýðý, maddî ve manevî varlýðý, Kiþi hürriyeti ve güvenliði, Özel hayatýn gizliliði ve korunmasý, Haberleþme hürriyeti,  Yerleþme ve seyahat hürriyeti, Din ve vicdan hürriyeti, Düþünceyi açýklama ve yayma hürriyeti, Düþünce ve kanaat hürriyeti, Bilim ve sanat hürriyeti, Basýn hürriyeti, Düzeltme ve cevap hakký, Toplantý ve gösteri yürüyüþü düzenleme hakký, Mülkiyet hakký, Hak arama hürriyeti, Kanunî hâkim güvencesi,  Çalýþma ve sözleþme hürriyeti, Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine baþvurma hakký, Mahkemelerin baðýmsýzlýðý,  Hâkimlik ve savcýlýk teminatý, Duruþmalarýn açýk ve kararlarýn gerekçeli olmasý…..
 ve benzeri baþlýklar altýnda, bireysel ve kurumsal hak ve ödevler detaylýca açýklanmaktadýr.

12.) Kanunsuz suç ve ceza olmaz. Temel hak ve hürriyetler, gerektiðinde ve yasal gerekçelerle sýnýrlanabilir. Her birey, hakkýndaki suç isnadý hükme baðlanýncaya kadar masumdur.

Cezasýný çekmiþ her bireyin, geçmiþi unutma hakký, unutulma hakký, lekesiz yaþama hakký vardýr.

Her hükümlünün, insan onurunun, manevi ve fiziksel bütünlüðünün dokunulmazlýðý hakký gereðince, bunu umut etme hakký vardýr.

13.) Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düþünce ve kanaatlerini açýklamaya zorlanamaz; düþünce ve kanaatleri sebebiyle kýnanamaz ve suçlanamaz. Kendisinin açýklamak istemediði bir inanç tercihi de makamý ve görevi ne olursa olsun, baþkasý tarafýndan da açýklanamaz.

14.) Kimse, iþlendiði zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadýðý bir fiilden dolayý cezalandýrýlamaz; kimseye suçu iþlediði zaman kanunda o suç için konulmuþ olan cezadan daha aðýr bir ceza verilemez. Geçmiþteki yasal eylem ve tercihler, sonradan yapýlan düzenlemeyle suç sepetine atýlamaz.

15.) Duruþmalarda, silahlarýn eþitliði ve çeliþmeli/çekiþmeli yargýlama ilkesi gereði; sanýðýn/vekilinin/müdafiinin sýnýrsýz delil sunma, sözlü savunma yapma, taraflarýn sorularýna cevap verme, taraflara soru yöneltme hakký vardýr.

Çekiþmeden maksat; kavga, kargaþa, gürültü deðil, sanýðýn özgüveni ve adaletin ruhundan aldýðý cesaretle, meþru haklarýyla maddi gerçekliði aramaktýr. Bu konunun detaylarý anayasamýzda, ceza kanununda, AÝHM içtihat ve kararlarýnda, AÝHS metinlerinde, Yargýtay ve AYM içtihatlarýnda vardýr.
Farklý dönem ve ülkelerde yapýlan Yargý etiði toplantýlarý da bu haklar üzerinde hassasiyetle durulmuþtur. Gerçekten etik ilkelere uymayý arzu edenler için, yüzlerce kabul edilmiþ ilke, metin, tüzük ve yasa vardýr.

16.) Suç bireyseldir. Bir kuþ ya canlýdýr ya ölüdür ya da yaralýdýr. Fakat Bir insan adalet terazisi karþýsýnda, hukuk kriterleriyle ya masumdur ya da suçludur. Hukuk belirsizliði dýþlar. Üçüncü hali yok sayar. Her þeye raðmen ortada bir þüphe ve belirsizlik varsa, sanýk lehine yorumlanýr. Þüpheden sanýk yararlanýr. “suçlunun akrabasýydý, iþ ortaðýydý, eþiydi, okul arkadaþýydý, sosyal medya takipçisiydi, ayný gazeteyi okuyordu, fikirdaþýydý” ve benzeri soyut, zan, niyet ve husumete dayalý fikir yürütme ile delil üretip, ithama konu suç ile nedensellik baðý oluþturulamaz. Baþka geçerli delillere ihtiyaç vardýr.

Aidiyet ve mensubiyet kavramýný yeterli görmeyip, “irtibatlý, iltisaklý, gizlenmiþ tanýk” gibi yeni türetilmiþ hukuk ögeleriyle; adalet, hak, maddi gerçeklik ve meþruiyet arayýþlarýna zan ve þüphe düþürülmüþ olur. Toplum nazarýnda hukuk devletine güven hissi azalýr, hukukun üstünlüðü ve hukuk güvenliði itibarsýzlaþtýrýlmýþ olur.

17.) HSK’nýn mevcut idari yapýsýnda, Yürütme organýndan Adalet Bakaný’nýn ve müsteþarýnýn bulunmasý, anayasal bir ilke olan erkler ayrýlýðý ve yargý baðýmsýzlýðýna ters düþmektedir.

18.) Adalet, herkese hakký olaný vermektir. Adalet ve hak, lütuf ve ikram olarak daðýtýlamaz. Hak, daðýtýlan deðil, kiþiyle bütünleþmiþ, kimsenin zorla alamayacaðý, doðal ve kazanýlmýþ bir imtiyazdýr.

19.) Yasa, anayasa, yerel ve evrensel hukuki normlar; belirli bir hiyerarþi ile birbirine baðlýdýr, bütündür. Bir bölümünü kabullenip, bize dokunan kýsmýný tanýmamak, hakkaniyet ve meþruiyetle baðdaþmaz.

20.) “Yaptýðýnýz suç isnadýnýn, sözde faili olarak kýrdýðým, yýktýðým, bozduðum, öldürdüðüm, yaraladýðým, zarara uðrattýðým þey nedir, geçerli delilleri nedir, tatbikatýný yapmak ve/ya eski haline dönüþtürmek istiyorum” dediðinizde, size nesnel, somut, makul, mantýklý, yasal, tutarlý, kabul edilebilir, açýk, her türlü þüpheden uzak bir cevap verilemiyorsa, hayali bir iddiaya re’sen (zoraki)

tayin edilmiþ, önceden belirlenmiþ suçlu bir kurbansýnýz demektir.

21.) Hukuki ilke, norm, nosyon(kavram) ve formasyonlar; hukuk bilinci ve öðretisi için süzgeç, filtre, test mekanizmalarýdýr. Ceza, karar, kanun, hüküm ve bir iddia varsa, çoklu bir filtreli mekanizmaya atarsýnýz, en alt filtreden önünüze düþen veriyi, hiçbir þüpheye gerek duymadan olumlu yorumlayabilirsiniz. Hukuk biliminde ve adalet arayýþýnda, ön bilgi ve tetkik anlamýnda, bu tür yapay zeka uygulamalarýndan yararlanmakta fayda vardýr.

22.) Geçerli mevzuata göre, Ýç Hukuk yollarý tükenmeden AYM’ye baþvurulamýyor. AYM kararýný açýklamadan AÝHM’ne gidilemiyor. Ýç hukuk sürecinin garantörü, teminatý hangi adli mekanizmadýr?

Tüm süreci denetleyebilecek Yüksek Etik Kurulu var mýdýr? Ýç hukuk süreci kasten yavaþlatýlabiliyorsa ya da kendisi zaten tükenmiþse, yurttaþýn adalet arayýþýnýn akýbeti belirsizdir.

23.) Ölçülülük ilkesi; elveriþlilik, gereklilik, orantýlýlýk gibi üç alt ilke ile beslenmelidir.

Yetki, itham ya da hüküm ile; ulaþýlmak istenen amaca elveriþli, varýlmak istenen amaç için gerekli, alýnan önlem, varýlmak istenen amaç arasýndaki ölçüyü belirler. Suç ile ceza arasýnda da bir orantý olmalýdýr. Trafik kazasýnda ihmal ile bir yayayý yaralayan sürücüye verilen ceza, kasten adam öldürene verilen cezayla bir olamaz. Kanunlarda yazmayan, yönetmeliklerde detaylandýrýlmayan hiçbir ceza þekli, sanýða uygulanamaz. Her ölçüsüzlük, keyfiliðe, gayrý meþruluða kapý açar.

24.) Anayasamýzýn 17. Maddesi, insan onurunu korumayý hedeflemiþtir. Bu ilke devlete, insan onurunu zedeleyebilecek fiil, yaptýrým ve kararlardan kaçýnmayý, ihlal edenlere de cezai yaptýrým uygulanmasýný emreder. Ayrýca unutmamak gerekir ki; sanýða verilen ceza, kindar bir beklentiyle, onu rezil etmek, hakaret etmek, küçük düþürmek, utandýrmak amacýný güdemez. Devlet, suçlularýn ýslahý, tekrar topluma kazandýrýlmasý, suçu oluþmadan önleme çabasý ve öngörüsü içinde olmalýdýr.

25.) Yasama organý olan TBMM haricinde hiçbir kurum, yasama ve anayasal yetki ve fonksiyonunun gaspý niteliðinde, toplumun tamamýný ilgilendiren bir kanun çýkaramaz. Çünkü T.C. Anayasasý
“MADDE 7- Yasama yetkisi Türk Milleti adýna Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez” Hükmü çok net ve açýktýr.

26. Bir iddianýn içinde hüküm de varsa, bu bir yetki gaspýdýr. Adil Yargýlama baþtan boþa düþmüþtür.

Her yetkiyi, yasal dayanak ve gerekçeyle meþrulaþtýrmak zorundayýz.

Savunma olmadan, hüküm kurulmasý, Ýhsas-ý rey yasaðýný çiðnemek olur.

27. Keyfi idari takdir yetkisinin ve icraatýnýn; sonradan kanunlaþtýrýlarak yasallaþtýrýlmasý, hukuk devleti, hukuk güvenliði ve belirlilik ilkelerinin ihlalidir.

28.) Siyasi idarenin yaptýðý bazý hatalar, iþlediði suçlar, ihmal ve kusurlar; “aðýr hizmet kusuru, usul hatasý” diye geçiþtirilemez. Anayasal bir hüküm ihlal edilmiþse, bu kapsamda yorumlanmalýdýr.

     Beþ sayfa boyunca, pratik ve ilk etapta bilinmesi gereken temel bilgileri vermeye çalýþtým.

Noksan veya anlaþýlmayan yerler de olabilir. Hukuk ve adalet arayýþýmýz elbette beþ sayfaya sýðdýrýlamaz. Ön bilgi ile bir merak uyandýrmak, asýl kaynaklara yönelmeye teþvik etmekti amacým.

Yasa, anayasa, hukuk felsefesi, mevzuat, içtihat gibi yoðun bir zaman ve fikir temposu gerektiren eserleri okuma fýrsatý olmayanlar için umarým faydalý bir çalýþma olmuþtur.

Ýlave madde, yorum, öneri, düzelti ve eleþtirilerinizi; bedava sunulan bir armaðan olarak göreceðimizden kuþkunuz olmasýn.

Unutmayalým ki; “adaleti biz koruyamazsak, o da bizi koruyup kollayamayacaktýr”

25.12.2020

Ali Rýza MALKOÇ