Geçmiþe baðlý yaþýyor birçok insan. Hatýrasý olan þarkýlarý sürekli dinliyor, eþyalarý ve hatýrasý olduðu için daha birçok þeyi saklýyor. Yürünen bir yolun, oturulan bir bankýn, bir çiçek kokusunun bile hatýrasý vardýr bazen. Ýnsan kolay kolay geçmiþi unutamýyor; kimileri kâðýt peçetelere varýncaya kadar saklar da o yüzden odasýna sýðamaz.

Ne acayip hâl ki çoðu insan geleceðe yönelik yaþamasý gerekirken geçmiþte yaþýyor. Saatlerce albüm karýþtýrýyor, hatta unuttuðu detaylarý hatýrlamak için hafýzasýný zorluyor. Ruh hali melânkolikleþiyor, adeta hatýra 'sarhoþluðu' içinde hayatýný azap içinde sürdürüyor.

Hatýrlamaya deðer her þey geçmiþte güzeldir. Dönüp bakarak "ah!" çekmek, "ne günlerdi" diyerek özlem duymak, olmuþ bitmiþ olaný yeniden yaþamayý arzulamak anlamsýzdýr. Ýnsan arada düþünür, tebessümle hatýrlar kimi zaman, ancak geçmiþe takýlý kalmak yanlýþ olur. Bu durum, insanýn enerjisini negatife çevirir, ruhu yakar, kavurur, insaný tüketir.

Kimi hatýralar insanýn bugünkü mutluluðunun önünde engel olur. Kýyas yapar insan ve bugün yaþadýklarýyla mutsuzlaþýr.

Ýbrahim Geylâni Hz, insana gelen hatýralarýn, þeytandan, tabiattan ve boþ arzulardan olduðunu söylüyor. Ýnsanýn, hangi þeyin lüzûmuna inanýrsa ona gayret sarf ettiðini ve dolayýsýyla hatýralarýn, uðruna gayret sarf edilen þeylerden ibaret kaldýðýný...

"Her þeyin kendine göre hatýralarý, düþünceleri var. Dünyanýnki ayrýdýr. Âhiretin de kendine has düþündürücü þeyleri var. Malýn, mülkün, nefsin ve kalbin de hatýralarý var. Hak Teâlâ’nýn hatýrasý hepsinden üstündür. Ey candan Hakk’a talip olan, bütün hatýralarý atýp Hak hatýrasý ile kalmaya muhtaçsýn."

"Nefsin verdiði kötü düþünceden, boþ arzulardan, vehimlerden, þeytan tarafýndan gelen iðvadan, dünya ve âhiret iþlerine ait bazý evhamdan halâs bulursan, meleklere has bir hatýraya kavuþursun. Sonra bu da geçer, Hakk’ýn hatýrasý seni sarar. Bu hâl, son olur ve iþin neticesi sayýlýr. Kalbin sýhhat bulunca, gönlüne düþen hatýranýn yanýna dur ve sor: “Sen nesin, kimden geliyorsun?” de. Ben þu ve þuyum; Hak’tan geldim, doðru bir hatýrayým, diyecek. Daha sonra þöyle diyecek: ”Ben Hak’tan gelen bir öðütçüyüm. Aziz ve Celil olan Hak Teâlâ seni seviyor, ben de O’nu seviyorum. Ben Hak’tan gelen sefirim ve peygamberliðin manevî hâlinden senin için aziz bir duyguyum.”

Geçen geçmiþtir; insan geçmiþten yalnýzca ders çýkarmalý, ibret almalý, güzellikler için þükretmeli. Geçmiþteki acý dolu hatýralarýný yâd ederek ya da geçmiþteki mutluluklarýný bugün yaþayamadýðýný düþünerek hayýflanmamalý. Hatýralarýnýn üzerine hayatýný þekillendirmeye çalýþmamalý.

Hatýralarý da yaratan Allah’týr. Ne bedeni ne ruhu insana ait deðil; elbette hatýralar da. Ýnsan hepsine sahip çýkýyor, sonra da sahip çýktýklarýndan acý çekiyor. Sahiplendiklerini, Allah’tan baðýmsýz bir güçle, kendisinin elde ettiðini, yapýp-ettiklerini yine kendi gücüyle yaptýðýný düþünüp þirke giriyor, acýsý katlamalý artýyor. Tümünü Allah’ýn bir hayýr ve hikmetle yarattýðýnýn þuuruna vardýkça acý kalkýyor; ferahlýk geliyor, rahatlýk geliyor, kalbi inþiraha kavuþuyor.

Uzmanlar, geçmiþi bir türlü terk edememe ve geçmiþin gölgesinde yaþamayý, týpký þeker hastalýðý gibi, kalp-damar hastalýklarý gibi sýk karþýlaþýlan önemli bir ruhsal hastalýk olarak görüyorlar.  Ýnsan sürekli geçmiþiyle yaþýyorsa, geleceðe de umutla bakamýyor. Geçmiþi hüzünle düþündüðünde, mutsuzlaþýyor. Özlemle hatýrladýðýnda da yaþadýðý anýn deðerini bilemiyor, mutluluk hissedemiyor. Ýnsan iliþkilerinde sýkýntýlar baþlýyor. Artýk hayattan zevk almamaya baþlýyor hatta depresyona giriyor.

Ýnsan geriye bakmalý arada ancak sadece hatalarýndan ders çýkarmak, öðüt almak için. Geçmiþ de gelecek de olmasý gerektiði yerde olmalý, birbirine karýþtýrýlmamalý. Hayatýn zevklerini tüketmemeli.

Elbette eski bir fotoðrafta gördüðümüz insaný güzel hatýralarýyla severiz. Eskiden yaþanmýþ bir olayý hatýrladýðýmýzda da öyle. Ýnsan hafýzasý oldukça hassas, unutmuyor.  Yaþanan her an, fotoðraf gibi kare kare insanýn hafýzasýnda kalýyor. Hatýrýmýzda ise hep güzel karelerin kalmasý lâzým... 'Fotojenik' olmak lâzým. Dün, bugün ve yarýn da…

Elif E. Bayraktar