Yaþama Absürt Bakmanýn Yükümlülüðü ve Duvarla Konuþan Þikâyet Uzmanlarý

  Efendim, bir yere ait olma meselesi, öyle doðum kâðýdýnda yazan adresle falan çözülecek iþ deðil. Bu, tamamen duygusal bir tiyatro, bu tiyatronun iki ana karakterini sahneye çýkarýyor: Suskun Yabancý ve Sýzlanan Yerli.

   Bir yere yabancýyken, tavrýnýz hemen bellidir: Susarak dinlersiniz (çünkü aksanýnýzýn rezil olacaðýndan korkarsýnýz) ve sürekli kafanýzý saða sola çevirerek bir þeyler anlamaya çalýþýrsýnýz. Sizi görenler, "Bakýn, ne kadar saygýlý, ne kadar meraklý!" der. Oysa siz, o eski duvarýn üzerindeki sarmaþýða bakarken aslýnda þunu düþünüyorsunuzdur: "Allah aþkýna, bu sarmaþýk organik mi, yoksa geçen hafta bir tiyatro dekoru diye mi yapýþtýrdýlar?"

   Yabancý, o mekânýn ruhunu bir Netflix belgeseli gibi izler. Acý çekenleri görür, gidenlerin trajedisini duyar ama bunlarýn hiçbiri onun kredi kartý ekstresine yansýmaz. O, duygusal bir kayýt cihazýdýr. Tüm veriyi toplar, "çok enteresan" der, ama o veriyi iþleme yükümlülüðünü taþýmaz. Bu, neþeli bir mesafedir; çünkü kalbiniz henüz o þehrin vicdan borcuna kefil olmamýþtýr.

   Asýl komedi, yerli olduðunu iddia edip, yabancýdan beter davrananlarda baþlar. Sizin de bildiðiniz gibi: Gidenlerin býraktýklarýna sahip çýkýlamadýðýndan yakýnýr; sanki buralý deðil, burada yaþamanýn hiçbir yükümlülüðünü taþýmýyorcasýna bir eda takýnýr.

   Bu bir nevi "Þikâyet Uzmaný"dýr. Elinde sürekli bir "eski güzel günler" listesi vardýr. Oysa ona sorsanýz, çocukluðunun geçtiði o tarihi evin restore edilmesi için bir Pazar gününü ayýrýr mý? Hayýr! O gün, kesinlikle AVM’ de yeni çýkan kahve makinesini incelemesi gerekiyordur.

   Bu yerlinin sýzlanmasý, aslýnda bir korunma kalkanýdýr. O, kendi kayýtsýzlýðýný ve tembelliðini gizlemek için sürekli baþkalarýný suçlar. "Bizim elimizden ne gelir ki? Her þeyi mahvettiler!" derken, aslýnda "Benim cumartesi uykumdan uyanýp bu harabeyle uðraþacak enerjim yok" demek istiyordur. Gidenlerin býraktýklarýna sahip çýkamama yakýnmasý, onun için bir sosyal statü sembolüdür; çünkü "düþünen, entelektüel" bir duruþ sergilediðini sanýr. Oysa komik olan þudur: O sýzlandýðý binanýn yýkýlýþýný izlerken elinde tuttuðu cep telefonu, muhtemelen o binadan daha eskidir!

   Peki, burada yaþamanýn o absürt bakýþ açýsýyla insanýn yükümlülüðü nedir? O, mantýk dýþý bir eylemdir: O topraðýn dertleriyle duygusal bir iliþki kurmak mýdýr? Bu, bazen bir duvara yaklaþýp, "Sahi, sen kaçýncý Osmanlý Padiþahýný gördün? Çok yorulmuþsun, deðil mi?" diye fýsýldamak anlamýna gelir. Bir yabancý bunu yaparsa deli derler, ama gerçek yerli bunu yapar çünkü bilir: Bir þehre ait olmak, onunla delirmeyi kabul etmektir.

   Yükümlülük, þikâyet etmek yerine, o eski bakkal amcanýn yüzündeki çizgilerin ne anlattýðýný gerçekten dinlemektir. Bu, kayýtsýzlýðýn o soðuk cüppesini çýkarýp, yerine "Ben buranýn hem delisi hem de dertlisiyim" yazan, biraz yamalý ama sýcacýk bir hýrka giymektir. Ýþte o an, ne yabancý ne de sýzlanan yerli kalýr. Sadece, yaþadýðý yerin hem geçmiþini hem de geleceðini ciddiye alan, neþeli bir sorumlu kalýr. Bu da, hayatýn en büyük, ve en güzel yükümlülüðüdür, vesselam.

Mehmet Aluç