Distopik (Olumsuz, Baskýcý, ) Bir Kara Komedi

Þehrin gökyüzü, sürekli gri bir filtreyle kaplanmýþ gibiydi; yaðmur yaðmasa da sanki herkes kendini sürekli nemli hissediyordu. Ýnsanlar, yediði ekmekten memnun olmamakta, ama yine de sýraya girmekten vazgeçmemekteydi. Sýradaki kiþi her zaman biraz daha gergindi, çünkü sýra her geçen gün biraz daha uzun, biraz daha anlamsýz hale geliyordu.

Bu þehirde mutluluk, bir haftada bir daðýtýlan “þükür kartlarý” ile ölçülüyordu. Kartlar, renklerine göre ayrý bir anlam taþýyor ve çoðu zaman insanlarý daha fazla kafa karýþýklýðýna sürüklüyordu. Bugün mavi kartý alanlar, “yarýn biraz daha memnun olmalýsýnýz” uyarýsýyla eve gönderiliyordu. Sarý kartý alanlar ise “daha dikkatli gülün, aksi hâlde ceza gelebilir” notunu alýyordu. Kimse kýrmýzý kartýn ne anlama geldiðini tam olarak bilmiyordu, ama herkes bir þekilde korkuyordu.

Ahmet, kýrmýzý kartla eve dönerken, kedisinin kafasýna taktýðý küçük sarý þapka sayesinde bir nebze olsun rahatlamýþ hissetti. Kedisi, þehrin diðer kedilerinden farklý olarak, sanki her þeyi biliyor, ama hiçbir þeyi önemsemiyordu. Ahmet’in düþüncesine göre, eðer insanlar kediler gibi kayýtsýz olabilseydi, bu distopik þehir bir nebze daha yaþanabilir hâle gelirdi.

Ama burada, insan olmanýn komik yaný tam da buydu: Herkes her gün “daha iyi bir dünya” umuduyla uyuyor, ama uyanýnca yeniden saçma kurallarýn ve anlamsýz sýranýn içine düþüyordu. Ahmet, bir an için gülmeye baþladý; çünkü fark etmiþti ki, kendi gülüþü bile kurallara tabiydi. Kendisini güldürebilmek için bile izin almasý gerekiyordu.

O akþam, þehirde elektrikler kesildiðinde insanlar pencerelerine yapýþtý. Elektriksiz bir þehirde hayatýn ne kadar tuhaf ve küçük olduðunu fark etmek gerekiyordu. Kimse bunu yüksek sesle söyleyemiyordu; çünkü gülmek, bazen ihanetle eþdeðer olabiliyordu. Ahmet ise elektrikler kesildiðinde kedisini kucaðýna aldý, karanlýkta birlikte yürüdüler ve birbirlerine sessizce, “Biz hâlâ insanýz” dediler.

Ýþte bu þehir, baskýcý ama insancýldý; baskýcý ama bir nebze sevecendi. Ýnsanlar belki kurallara uyuyor, belki saçmalýyordu, ama hâlâ kendi küçük mutluluklarýný ortaya çýkarýyordu. Ve belki de en büyük komedi, tam da bu tuhaf karýþýmda gizliydi: Ýnsanlýk, en karanlýk düzenlemelerde bile var olmayý baþarabiliyordu, hem de gülümseyerek.

Ahmet ertesi sabah, mavi kartýnýn geçerliliðini kutlamak için kahvaltý salonuna indi. Salon dediysem, aslýnda bir tuvalet ve küçük bir masa vardý; fakat þehirdeki resmi belgelerde hâlâ “Toplum Kahvaltý Merkezi” olarak geçiyordu. Ahmet’in yanýna Meryem oturdu, gözlerinde hafif bir umutsuzluk ve yoðun bir mizah vardý.

“Bugün sarý kart aldýn mý?” diye sordu Meryem, ekmeðinden minik bir parça kopararak.
“Hayýr, mavi. Ama dün kýrmýzý kart yedim. Bence kedim suçlu.” Ahmet kedisine bakýp gülümsedi; kedi bu sýrada bir gazeteyi patisiyle çevirmeye çalýþýyordu, sanki okuyup anlamaya çalýþýyordu.
“Bence de suçlu. Ama kim bilir, belki de kedi kartlar yüzünden endiþeleniyor, biz de endiþeleniyoruz. Döngü sonsuz,” dedi Meryem, gözlerini kahve fincanýndan ayýrmadan.

O sýrada kapýdan bir anons geldi:
“Dikkat! Bugün suyun rengi mavi yerine yeþil olacak. Lütfen uygun bardaklarý kullanýnýz. Uyumsuzluk cezaya tabidir.”
Ahmet ve Meryem birbirine baktý. “Yeþil su… Neden olmasýn?” diye mýrýldandý Ahmet.
“Bence suyun rengi deðiþiyor ki insanlar birbirine çemkirebilsin. Mantýklý bir neden olmasa da mantýklý gibi hissettiriyor.”

Öðle saatlerinde, sokaklarda tuhaf bir sessizlik vardý. Ýnsanlar yürüyordu ama adýmlarýný ölçüyordu; her üç adýmda bir durup bir diðerine göz ucuyla bakýyor, “Yeterince dikkatli miyiz?” diye soruyorlardý. Ahmet, kedisiyle birlikte yürürken, bir çocuðun aðladýðýný fark etti.
“Ne oldu küçük?” diye sordu Ahmet.
“Gülmek yasak, ama gülüyorum,” dedi çocuk. Ahmet gülümsedi, çünkü bu þehirde en cesur hareket, bazen sadece gülmekti.

Akþam olduðunda, Ahmet ve Meryem elektrikler kesildiðinde yaptýklarý gibi bir mumun etrafýnda toplandýlar. Bu kez diðer apartman sakinleri de katýlmýþtý; herkes sessizce, ama bir nebze de alaycý bir þekilde, kendi küçük toplantýyý yapýyordu: Birbirlerine ýþýðý paylaþmak ve sessizce “Hâlâ insanýz” demek.

Meryem fýsýldadý:
“Biliyor musun, belki de bu þehir komedi. Ama insancýl bir komedi. Her saçmalýðýn arasýnda hâlâ bir parça umut var.”
Ahmet kedisini kucaðýna aldý ve cevap verdi:
“Umarým. Çünkü eðer bu þehirde umut yoksa kediyle konuþmak bile anlamsýz olurdu.”

Ve böylece, sýkýcý bir þehrin gri gökyüzü altýnda, insanlar hem kurallara uymaya devam etti, hem de küçük, komik ve insancýl direniþlerini sürdürdü. Her gün bir saçmalýk, her gün bir gülümseme ve her gün biraz daha insan olmanýn tadý…

Sevgili Günlük,

Bugün þehrin “yeþil su” günüydü. Evet, su mavi yerine yeþildi ve insanlar panik hâlinde doðru bardaklarý arýyordu. Bazýlarý bardak yerine ayakkabý getirdi, bazýlarý ise direkt gözü kapalý içmeye çalýþtý. Kahvaltý salonunda Meryem ve ben, kendi bardaklarýmýzý bulmaya çalýþýrken birbirimize baktýk ve kahkahalarýmýzýn resmi olarak yasak olduðunu hatýrlayýp sessizce güldük. Kedim, bana bakýp sanki “Ýþte bu yüzden seni seviyorum” der gibi miyavladý.

Öðle saatlerinde apartmanda “Adým Kontrol Ekibi” belirdi. Ýnsanlar üçer adýmda duruyor, adýmlarýný kaydediyordu. Çocuklar bunu oyun zannetti; yetiþkinler ise korkuyla gülümsüyordu. Bir kadýn bana sordu:
“Ahmet, sen kaç adým attýn?”
“Üç,” dedim.
“Yanlýþ! Ama doðru hissettiriyor, deðil mi?” dedi. Evet, doðru hissettirdi… Ne garip bir þehir.

Akþam olunca elektrikler yine kesildi. Bu kez insanlar mumlarýn etrafýnda toplanmak yerine eski radyolarýný açtý. Fakat radyo da kendi kendine konuþuyor, saçma haberler veriyordu: “Bugün gökyüzü hafif pembe olacak. Kuþlar protestoya katýlacak.” Ýnsanlar bunu gerçek kabul etti. Biz ise kediyi alýp balkona çýktýk, pembe gökyüzünü izledik ve sessizce, “Hâlâ insanýz” dedik.

Sevgili Günlük,

Bugün kýrmýzý kartýn anlamýný öðrenmeye karar verdim. Ýnsanlar, kýrmýzý kart alanlarýn “fazla düþünmemesi gerektiðini” söylüyordu. Ama kimse net bir þey söylemiyordu. Yani mantýklý bir kural, mantýksýz bir biçimde uygulanýyordu.

Meryem bana fýsýldadý:
“Bence kýrmýzý kart alanlar, gülmeyi unutuyor. Ya da unutmuyormuþ gibi yapýyor.”
Kedim, kýrmýzý kartýmý burnuna sürtüp onayladý. Yani her þey normaldi.

Öðleden sonra bir grup insan, þehir meydanýnda “Anlamsýzlýk Yürüyüþü” düzenledi. Herkes sýrayla saða ve sola bakýyor, kendi varlýðýný sorguluyordu. Ben ve Meryem de katýldýk, kedim de bayrak gibi omzumda yürüyordu. Ýnsanlar, yürüyüþü komik buldu; ama gülmek hâlâ yasaktý.

Sevgili Günlük,

Bugün insanlar elektrik kesintisinde mum yerine eski oyuncak bebekleri ile toplandýlar. Herkes bebekleriyle konuþuyor, kurallarý hiçe sayýyor, kendi küçük direniþini yapýyordu. Meryem bana, “Biliyor musun, bu þehirde kurallarý çiðnemek bile kural haline geldi,” dedi.

Ben de kediyi alýp balkona çýktým, gökyüzüne baktým. Rüzgâr uðuldayarak þehri tarýyordu. Ve fark ettim ki, ne kadar saçma olursa olsun, insanlar hâlâ birbirine bakýyor, hâlâ umut arýyor, hâlâ insanca gülümseyebiliyordu, vesselam.

Mehmet Aluç