Ýlkokul ikiye gözü yaþlý baþladý oðlan.  Orman idaresi, tomruk kesim ve sürütme paralarýný vermediði için yayla mahallesinde oturan babasý giyim kuþam  alamamýþtý. O yüzden pýrpýt ve yamalý üst baþ ve çarýkla gitmiþti okula. Gözyaþlarýna dayanamayan dedesi, Dumlupýnar pazarýna götürüp, yeni elbise ve kara lastik de olsa ayakkabý alývereceðini söylediðinde dünyalar onun oluvermiþti.  

Okula baþladýktan dört gün sonraydý.  Dumlupýnar pazarýna gitmek üzere dedesiyle birlikte, tan yeri aðarýrken çýktý avlu kapýsýndan. Ebesinin hayýr dualarýyla…Uyku mahmurluðu içinde deðildi. Pazara gitme heyecanýyla sýk sýk uyanýp, þafak söküyor mu diye pencereden baktýðý halde… Beþ koyun ve bir eþekle koyuldular yola. Köyün harman yerine varýnca diðer pazarcýlarýn arasýna karýþtýlar.  Satýlmak üzere epey hayvan götürülüyordu. Küçük bir koyun ve keçi sürüsü gibiydi toplu sürülenler. Dört beþ dana da, sahiplerince yedilerek götürülüyordu.   Pazarcýlar, harman yerini geride býraktýklarýnda, güneþin ilk ýþýklarý da Murat Daðý’ný “merhaba” diyordu... Köyün mezarlýðý geçilirken büyükleri gibi oðlan da, ölülerin ruhlarýna dua okudu. 

Bir süre gittikleri köy yolundan ayrýlýp, Dumlupýnar’a kestirmeden ulaþan dað yoluna saptý pazarcýlar. Hem dar hem de bazý yerleri epey dik olan, kaðnýn zor gidip geleceði yolda yürüyorlardý. Oðlan gibi, eþek ya da beygir üzerinde gidenler de vardý tabi.  Orman içindeki bu yoldan gidilirken küçük bir alanda mola verildi. Hayvanlar yaylýma býrakýldý. Aç karnýna yola çýkanlarca yer sofralarý kuruldu. Oðlan, dedesinin hazýrlayýverdiði, içi tereyaðlý bazlamayý iþtahla yedi. Üzerine de, çeþmenin buz gibi suyunu içti.

Hayvanlar otlatýla otlatýla yol alýndýðý için akþam karanlýðýnda, etrafý karaçam aðaçlarýyla  çevrili büyükçe bir alana varýldý. Öteki köylerden getirilen hayvanlarla doluydu alan. Yakýlan ateþlerin baþýnda yýðýnla insan vardý. Alaný ayýran yolda ilerlerken, oðlanýn burnuna öyle güzel bir koku geldi ki,.. Kokladýkça içine çekti…Þimdiye kadar hiç duymadýðý bir yiyecek kokusuydu bu. Yolun yan tarafýnda yakýlan bir ateþe yaklaþtýkça burnuna daha çok gelmeye baþladý koku. Ateþe yaklaþýrken baþýný çevirip baktý. Ateþin közünde bir þeyler piþiyordu. Piþerken tüten ve güzel koku yayan bir þeydi onlar…Et kokusuyla birlikte sarýmsak ve kekik kokusu da yayýlýyordu o piþen þeylerden… Yemek yiyen adamlardan birisi, býçaðýn ucunu batýrarak alýp örtü sofrasýna koydu birkaçýný. Býçakla böldü onlarý. Beþ altý kiþiydiler. Hemen yemeye koyuldular.  O þeyleri aðzýna atanlar, parmaklarýný da yalýyordu. Demek ki çok tatlý þeydi o yedikleri. Öyle bir caný çekti ki oðlanýn, aðzý sulandý…Bölünen þeyi olduðu gibi yerdi…Belki verirler diye durup baktý o þeyi yiyenlere. Bakýnýrken yutkunduðunu gördükleri halde bir týkým bile vermediler… Arkasýndan gelen köylüsü, “Yürü,” deyince, boynunu bükerek, aðzýnýn suyunu yutarak yürüdü… Giderken, “o adamlarýn yediklerinde belki bizim köylülerde de vardýr. Yerlerken bana da verirler” diye umut etti…

Bu köyün pazarcýlarý yer buldu alanda. Hayvanlara ot verildi. Ateþ yakýldý. Oðlan, kokusu hâlâ burnunda olan o þeyden piþirileceðini umarak sevindi. Ateþ biraz harlayýnca, geniþçe bir örtü sofrasý kuruldu. Torbalardaki yiyecekler kondu ortalara. Peynir, soðan, domates, biber, haþlanmýþ yumurta. Kokusu pek güzel þeyin köylülerinde olmadýðýný, ateþin de, aydýnlýk vermek üzere  yakýldýðýný anlayýnca iç geçirdi oðlan. Karný aç olduðu halde, yiyeceklerden yemek istemedi caný. Közde piþen, güzel kokulu o yiyecek gözünün önünden gitmiyor, caný onu çekiyordu. Garip garip bakýnýrken;

“Yesene oðlum,” dedi dedesi.

Oðlanýn, bir tek yumurtaya gitti eli. O bile zor geçti boðazýndan. Dedesinin kulaðýna, çiþinin geldiðini söyledi. Birlikte öteye gittiler. Geri döndüklerinde dedesinin; “Otur. Karnýný iyice doyur,” demesine raðmen sofraya oturmadý.  Ateþin baþýna çömeldi. Sofra kaldýrýldýðýnda, dedesinin serdiði kepeneðin içine büzüldü.  O güzel koku burnundaydý hâlâ. Ateþte piþen o güzel kokulu o þeyler geldi gözünün önüne.

Aðzý gine sulandý…

         Uyandýðýnda þafak söküyordu. Çiþ yapmak için az ötedeki üç dört çam aðacýna doðru giderken sancý hissetti önünde. Çam aðacýnýn arkasýna geçti. Çükünü çýkarýrken daha fazla acý duydu. Çiþ yaparken de acý biber sürülmüþ gibi yandý çükü. Eðilip bakýnca ürpertiyle korktu. Sidiðini üstüne serptirdi. Çükü, kocaman olmuþtu. Fazla oynayýnca ya da bazý sabahlarda þiþerdi emme hiç böyle olmazdý. Bu defa pek beter þiþkindi. Aðlayacak gibi oldu. Köyden baþkalarý olmasaydý, aðlayarak dedesine giderdi ama, “köylülerim öðrenir, maytap geçerler” diye aðlamadý...

         Utandýðý için çükünün þiþtiðini dedesine söylemedi oðlan. “Gece uyurken böcek ýsýrmýþ” diye yordu þiþkinliði. Geçer diye umut etti. Eþeðe binince, semerin önü hepten acýttý þiþkin çükünü. Yürüyeceðini söyledi dedesine.

“Yolumuz epey uzak. Yorulursun,” dedi dedesi.

            “Yorulmam,” dedi oðlan. Eþekten inerken de acýdý önü. Yürüdü. Bacaklarýný aça aça…Henüz sünnet olmadýðý halde, yeni sünnet olmuþ oðlan çocuðu gibi…

         Geceyi yaylada geçiren pazarcýlar, kuþluk vakti indi Dumlupýnar’a.  Hayvan pazarýna geniþ sokaktan gidiliyordu. Oðlan, yürürken etrafýna da bakýnýyordu. Evler, köydeki evlerden daha güzeldi. Çoðu beyaz badanalýydý. Bazý pencereler boyalýydý. Sýra sýra dükkanlar vardý. Cami, pek heybetli ve güzeldi. Mektep, iki katlý koca bir hanay gibiydi. Bahçesi geniþti. Öðrencilerle birden cývýl cývýl oluverdi bahçe. Çocuk bolluðuna hayret etti. Epey kýz vardý. Baþlarý açýktý. Köydeki okulda kýz öðrenci yoktu. Büyükler, “Kýz kýsmýnýn mektepte ne iþi varmýþ,” dermiþ. Ondan dolayý okula gönderilmiyormuþ kýzlar. Buradaki öðrencilerin hepsi önlüklüydü. Çoðunun ayakkabýsý parlak boyalýydý. Baktý kaldý oðlan. “Demek ki kasaba çocuklarý böyle oluyormuþ” diye yordu gördüklerini. “Keþke biz de kasabalý olsaydýk… Ben de bu çocuklar gibi olurdum…Daha iyi okurdum… Beyaz yakalý önlüðüm olurdu…” dedi içinden. Köylüsü kolundan çekince yürüdü. Okulun bahçesinde oynayan çocuklara baka baka…Bacaklarý birbirine deðince önü fena acýdý.  Kasaba okulunun güzel giyimli çocuklarýndan uzaklaþtýkça içi daha çok acýdý…

         Ýlk defa tren gördü oðlan. Gözden kaybolana kadar pek keyifli baktý.      Hayvan pazarýna geldiklerinde þaþtý kaldý. Ýnsandan geçilmiyordu. Saymakla bitmeyecek kadar hayvan vardý pazar yerinde. Ne ararsan. Deve bile. Kitapta resmini gördüðü deveyi canlý görünce iyice bir baktý. Tavuk satan kadýnlara gülesi geldi.

         Öðle ezaný sonrasý koyunlar satýldý. Her biri kýrk beþ liradan…Koyunlarýn gidiþlerine üzüldü oðlan. Dedesi, “ucuza gittiler ama, satmam lazýmdý,” deyince daha çok yandý koyunlara…Orman içindeki alanlarda, kopardýðý en iyi otlarý eliyle yedirmiþti onlara… 

Sýk sýk bakakalan oðlaný, “kaybederim” diye elinden tutuyordu dedesi,  Hayvanlar içinden geçerken yine dün geceki koku geldi oðlanýn burnuna. Aðzý gine sulandý. Karný açtý. Sabahleyin gelirken, kemirdiði peynir ekmekle idare etmiþtim bu vakte kadar. Kokuyu daha fazla alýnca karný guruldadý nedense. Ýnsan ve hayvan kalabalýðýndan çýktýklarýnda, sýralanmýþ bir sürü mangal gördü.  Güzel kokulu o þeylerle et kýzartýlan mangallarýn yanýna vardýlar. Yine bakakaldý. Dedesi  “Sucuk yap,” dedi en baþtaki mangalcýya. Adam, ortasý delik, olgun ahlat renginde, çocuk bileði kalýnlýðýnda yuvarlak bir þey aldý çuvaldan. Dedesi, “Hepsini,” deyince, o güzel kokulu þeyin “sucuk” olduðunu öðrendi oðlan… 

         Oðlana göre, bu sucuk da güzel kokuyordu ama daðdaki kadar nefis kokulu deðildi. Onun kokusu aynen duruyordu burnunda. Ýçi pamuk gibi ak ve yumuþak pazar ekmeði, yediði sucuktan daha tatlý geldi. Daðdaki o güzel kokuyu bu sucuktan alamadýðý için…

Karnýný doyurduktan sonra dedesiyle birlikte ilerideki çalýlýða gitti oðlan. Çiþ yaparken acý duymayýnca eðilip baktý önüne. Bir sevindi bir sevindi ki…

Veysel Baþer