Sizi var eden anneniz ve babanýz, kardeþleriniz ve ana diliniz, ait olduðunuz ýrk, ulus ve etnik köken kaderinizdir. Bu her çocuk için de böyledir. Bu kader büyüyüp birey olduðunuz ve kendi yolunuzun taþlarýný döþerken de deðiþmeyecektir.
    Doðduðunuz (köy, kasaba, þehir, devlet) yani, coðrafyada sizin seçiminiz deðildir. Ama kaderiniz de deðildir. Zaman içinde iþinizin peþinden ya da kendi istencinizle coðrafyanýz deðiþebilir fakat; aileden, okuldan, ait olduðunuz toplumdan öðrenip içselleþtirdiðiniz, toplumsal ve evrensel deðerleriniz, inanç ve kanaatleriniz açýk, gizli sizinle beraberdir. Seçtiðiniz yeni coðrafyada bu deðerler, inanç ve kanaatlerin bazýlarý aþýnabilir. Zaman içinde de deðiþebilir diyerek konuya dönelim.
    George Orwell (Ýngiliz.Yazar. 1903 Hindistan 1950 ingiltere) “Ýnsan üretmeden tüketen tek yaratýktýr. Süt vermez, yumurta yumurtlamaz, sabaný çekecek gücü yoktur, tavþan yakalayacak kadar hýzlý koþamaz. Yine de, tüm hayvanlarýn efendisidir.” (Hayvan Çiftliði)
     George Orwell’e hak vermemek elde deðil. Eðer, doðuþta var olan biyolojik aklý, beþeri akýlla besleyerek; aklýný kullanma, olay ve olgulardan düþünerek çýkarsama yapma, üretip yaratma, öðrenip öðretme gibi yeteneklerle desteklenmeseydi; Yok olan birçok canlý gibi belki, insan soyu da yok olabilirdi.  
    Ýnsan soyu bu yetenekleriyle,  doðanýn yasalarýný yavaþ ama karalý bir þekilde, çivi yazýsý söker gibi okuyarak, ayrýcalýklý varlýðýný sürdürmektedir..
    “Kuþlar gibi uçmayý, balýklar gibi yüzmeyi öðrendik, fakat bu arada çok basit bir sanatý unuttuk. Ýnsan gibi yaþamak.” Martin Luther King (Baptis ‘Protestanlýk Mezhebi’ Papaz. ABD 1929- 1968 Suikast kurbaný)
   Evet konumuz,  insan gibi yaþamak.
  “Bir damla sudan insan suretinde doðmanýz doðanýn mucizesi ise; Ýnsan olabilmekte sizin mucizeniz olacaktýr.”
    Bu insan olabilme mucizesini yaratýp,  yaþamak için öncelikle, kendinizin hem diðer canlýlardan hem de yakýndan uzaða iliþki kurduðunuz insanlardan farklý olduðunuzu bilmelisiniz. Bu farklýlýðýnýzýn bilinciyle diðer insanlarla uyum içinde yaþamak zorunda olduðunuzu da anlamalý, hoþgörünüzün sýnýrlarýný zorlamalýsýnýz. Bu konuda, duygudaþlýk (Empati) yapabilme yeteneðiniz sizin yolunuzu açacaktýr.
     Sizi yaratanýn,  doðadaki diðer canlýlarý da yarattýðýný, bunlarýn da sizin gibi doðanýn farklý, farklý parçasý olduðunu, birçoðunun sizin yararýnýza var olduðunu, bazýlarýnýn da sizin zararýnýza olduðunu, yaþayarak öðreneceksiniz.   
    Sizin zararýnýza olanlardan sakýnacak,, gerekirse mücadele edeceksiniz. Ama hoyrat olmayacaksýnýz. Katliam yapmayacaksýnýz. Sizin zararýnýza olanýn, bir baþka canlýnýn yararýna olabileceðini düþüneceksiniz.

     Özetle, Yunus Emre (Sivrihisar doðumlu Türk. Tasavvuf þairi 1238-  1320)’nin “Yaratýlmýþý severim yaratandan ötürü.” dediði gibi, doðadaki bütün farklý canlýlarý ve bütün bir doðayý Yunus Emre’nin gözüyle görüp  doða ile dost olmalý, doðayý korumak adýna; doðaya zarar verenlerle mücadele etmelisiniz.
    Bu mücadele, kendinizi koruma, geleceðinizi kurma mücadelesidir.
   “Yaþam hakký, en temel insan hakkýdýr.”
    Doðayý koruma mücadelesi, bir bakýma yaþam hakkýnýzý koruma mücadelesidir. Ondan sebep yasalar ne derse desin, bu konuda verilen her mücadele meþru müdafaadýr.
    Ýnsan olabilmek yolunda, öncelikle insanca yaþayabileceðin asgari koþullarýn var olmasý da gereklidir. Bu anlamda, eðitim sürecinizden sonra severek yaptýðýnýz iþiniz, zamaný geldiðinde, sevgiye bulanmýþ eþiniz ve doðumdan ölüme midenizi tok tutacak aþýnýz (Burada aþtan kastýmýz her türlü yiyeceklerdir.) ve baþýnýzý sokacak sýcak, huzurlu damýnýz (ev) olmalýdýr.
    Bu koþullar her insan için asgari koþullardýr. Bu koþullara ulaþmak adýna;
    “Ya iþ üretirsiniz ya da bahane üretirsiniz. Bahane üretenler bahaneleriyle toprak olur. Ýþ üretenlerin bedenleri toprak olsa da Kendileri, Ürettiði iþlerde, fikirlerde yaþamaya devam eder”
    Sevdiðiniz iþi yapýyorsanýz huzur sizin yoldaþýnýzdýr. Yaptýðýnýz iþ, elinize hem yakýþýr hem de yapýþýr.
    Ýþinizi seçme þansýnýz yoksa (Çoðunluðun, böyle þansý hiç olmamaktadýr) yaptýðýnýz iþi seveceksiniz.
    Özetle,  ya sevdiðiniz iþi yapacaksýnýz ya da yaptýðýnýz iþi seveceksiniz.
    “Hangi iþi yaparsanýz yapýn, ona yüreðinizden bir tutam katýn.
O iþ, yoldan gideni yolundan eyler, sizi de mutlu eyler.”
    Biz de söylene gelen bir deyiþ vardýr. Çoðumuz da biliriz…
    “Eþin güzel ise ne iþin var düðün evinde.
    Düðün senin evinde, gir oyna, çýk oyna
    Eþin çirkin ise ne iþin var ölü evinde
    Ölü senin evinde gir aðla, çýk aðla.”
    “Güzellik tende deðil tindedir.”
    Tabii ki burada sözü edilen “güzellik” ve “çirkinlik” sözlerinden,  kiþinin içindeki iyilik ve kötülüðü anlamak gerekir. En azýndan ben öyle anlýyorum.
    Ýyi, iyi olduðu için güzel, sevgiye bulanmýþ bir eþ insana enerji, güç ve yaþama sevinci verir. Bu, erkek için ne kadar gerekli ve gerçekse; kadýn için de gerekli ve gerçektir. Böyle bir ailede erkek kendisiyle barýþýk olduðu kadar, kadýnda kendisiyle barýþýktýr.
    Kendisiyle barýþýk insan, en baþta eþiyle çocuklarýyla, giderek dostlarýyla, iliþki içinde olduðu insanlarla ve doða ile de barýþýktýr. Kendisiyle barýþýk olanýn yüreðinde sevgi, merhamet büyür.
   “Ýnsan, yüreðindeki sevginin büyüklüðü kadar büyüktür.”
    Hayata sarýlmamýzýn sebebi, hayatý anlamlý kýlmak içindir. Bizleri hayata baðlayan zorunluluk, hayatýn, anlamsýz olduðu düþüncesine kapýlarak, “anlamsýzlýk” çukuruna düþmememiz içindir.
    “Bir hayatýmýz, iki seçeneðimiz var. Ya yaþarsýnýz ya da nasýl telef ettiðinize þaþarsýnýz.” 
    Geleceði planlamak elbette önemli. Ne var ki geleceðimiz var mý iþte onu bilmiyoruz.
    Bu durumda da iki seçeneðimiz var. Yaþamýn anlamsýzlýðý çukuruna düþüp çýkamamak, korkunun, kaygýnýn, darbeleri altýnda ezilmek, uyuþmak, uyurgezer olmak. Tabii ki bu bir hastalýk halidir.
    Ýkinci seçeneðimiz, irademizi zorlayarak yaþamýn anlamsýzlýðý düþüncesiyle mücadele etmektir. Bunun yolu,  nefes aldýðýn her an yaþamý anlamlý kýlmaya, üretmeye, yaratmaya yönelmektir.
    “Ýnsan ürettiði sürece yaþar.”
    Eðer bir iþ, bir düþünce, bir deðer üretiyorsanýz yaþýyorsunuz demektir.    
    Saðlýðýnýz bozulabilir. Bir kazaya kurban gidebilirsiniz bu tür endiþelerin de ilacýdýr üretim.
     Çalýþtýðýnýz kurumunuzdan emekli olabilirsiniz. Yaþamdan emekli olamazsýnýz. Yemekten içmekten nasýl ki vazgeçemiyorsanýz, üretmekten de vazgeçemezsiniz. Aylak, aylak yan gelip yatamazsýnýz. Ýþ üreteceksiniz. Bilmiyorsanýz, yeniden öðreneceksiniz. Bu düþünce olabilir, sanat çalýþmasý, bað bahçe iþi, vs. her türden iþ olabilir. Ýþi bitirmeyeceksiniz.
    “Ýþ biterse, iþin biter.”
    Yazýmý bir þiirimle sonlandýrmak istiyorum.
ÝNSAN OLMALI

Ýnsan, biraz da þair olmalý / Ne yazarsa yazsýn, içinde bir tutam þiir olmalý / Söylediði, hüzünlü bir þarký olsa da / Hoþ bir manzara seyreder gibi…/ Hayatý sevmeli/ Coþkulu bir türkü eþliðinde / Ya da / Gümbür, gümbür davul sesinde / Halay baþýnda diz kýrar gibi yaþamalý! / Ýnsan, biraz âþýk olmalý / Biraz sevdalý / Düþleri, karanlýða ýþýk / Hayalleri uçuk olmalý / “Deli” demeli birileri /Çekiþtirip, yermeli/ Birileri, “Ne adam ya!” diyerek / Ayakta, alkýþ tutar gibi sevmeli / Ýnsan, dostunun deðerini bilmeli /Düþmanýna yaman olmalý, yaman! / Zalime karþý durmalý / Zulme boyun eðmemeli /Sevdiðini katýksýz sevmeli / Ýnsan / Ýnsan olmalý!

-------------------------------------------------------------Tahir Eker  26.3.2021