Bu dünyanýn insanlar için bir sýnav yeri olduðu, öldükten sonra iyi insanlarýn huzur ve rahata ereceði cennete alýnacaðý, Kötü insanlarýn cehenneme atýlacaðý inancý insanlýk tarihi kadar eskidir.
    Ýyi ve kötülerin Ahret denilen baþka bir dünyada sorgulanýp ayrýþacaðý inancýyla ölenlerin, inancýna, mezhebine, iyi ya da kötü yanlarýna balkýmaksýzýn, ölüye saygý gösterildiði, ayrýþtýrýlmadýðý, o sebepten ölen insanlara her inanç sahipleri, kendi ritüelleri içinde törensel bir uðurlama yaptýklarý, bu törensel uðurlamalarýn günümüzde de devam ettiðini biliyoruz 
    Bu ve benzeri inançlar kutsal kitaplardan çok önce de söylene gelmiþ, yazýnýn icadý ile de (Anadolu) Sümer tabletlerinde olduðu gibi kayýtlara geçmiþtir.
    Çok Tanrýlý Dinler döneminde her tanrý ayrý bir görev üstlenirken, öleni, sorgulamanýn tanrýlar divanýnda yapýldýðýna inanýlýrdý.
    Zaten ölümden kast edilen de beden kafesinde gizli olan ruhun, bedenden ayrýlmasý olarak algýlanmasý ve ruhun bedeni terk etmesi üstünden, bedenin de farklý inançlarda farklý biçimlerde ortadan kaldýrýlmasý olayýdýr. Bu ruh beden birliðinin ölümle ayrýþmasý inancý günümüzde de devam etmektedir. Yani yargýlanan, “Beden deðil kiþinin ruhu dur.” Diyerek konuya dönelim.
    Çok Tanrýlý dinlerin ( Kursal kitap Tevrat’ýn anlatýsýyla), Tek tanrýlý din anlayýþýna evirildiði ve böylece tek Tanrý Ýnancýnýn günümüzde de egemen bir inanç olarak var olduðu,  hemen, hemen bütün din ve inançlarýn Tanrý’nýn tek yaratýcý olduðunda birleþtiði ama Tanrýya giden yolda ayrýþtýklarý, bu ayrýþmanýn ve tartýþmanýn hem dinler arasýnda, hem de ayný dinin mezhepleri arasýnda bin yýllardan günümüze, savaþlar ve katliamlarla adeta boðazlaþmaya dönüþtüðünü tarih bize apaçýk söylüyor.
    Evet inanalar için yerlerin ve göklerin sahibi Tanrý tektir. Tanrý insaný kendi suretinde yaratmýþ, kendine benzetmiþ bunu biliyoruz da Ýnsanlar; kendini yaratan Tanrý’yý nasýl algýlar, nasýl betimler, nasýl anlatýr? Vaizlerin ve elçilerin algýlarý, anlatýlarý “ Ne yerdedir ne gökte, nerede anarsan oradadýr” tekerlemesinin dýþýnda; her insanýn Tanrý’sý, kendi anladýðý ve inandýðý Tanrý’dýr.” Diyebilir miyiz?
    Bu sorularýn yanýtlarýný insanlarýn ferasetine býrakarak konuya dönelim.
    “ Cennet, Cennet dedikleri birkaç köþkle birkaç huri
    Ýsteyene ver sen aný, bana seni gerek seni.” Yunus Emre

    Arapça bir sözcük olan cennet ve cehennem her dilde farklý söylense de anlamlarý aynýdýr. Cennet, Ýyi ve inanan insanlarýn, ebedi yaþayacaðý ahret mekândýr. Cehennem ise kötü insanlarýn cezalandýrýldýðý ahret mekândýr.
    Cennet için, Kutsal Kitap Tevrat (Tekvin); “8- 14 RAB Tanrý doðuda, Aden'de (Aden Cennet’i Kuran’da bir çok ayette zikredilir.) bir bahçe dikti. Yarattýðý Adem'i oraya koydu. 9-  Bahçede iyi meyve veren türlü türlü güzel aðaç yetiþtirdi. Bahçenin ortasýnda yaþam aðacýyla iyiyle kötüyü bilme aðacý vardý. 10-  Aden'den bir ýrmak doðuyor, bahçeyi sulayýp orada dört kola ayrýlýyordu. 11-  Ýlk ýrmaðýn adý Piþon'dur. Altýn kaynaklarý olan Havîla sýnýrlarý boyunca akar. 12- Orada iyi altýn, reçine ve oniks (akik taþý) bulunur. 13- Ýkinci ýrmaðýn adý Gihon'dur, Kûþ sýnýrlarý boyunca akar. 14- Üçüncü ýrmaðýn adý Dicle'dir, Asur'un doðusundan akar. Dördüncü ýrmak ise Fýrat'týr.”

    “Sözü edilen ýrmaklardan Fýrat ve Dicle biliniyor. Bu ifadeye göre diðer iki ýrmaðýn, Piþon ve Gihon’un adlarý yabancý olsa da, Aden’deki “cennet bahçesi”nin soyut ya da hayali bir ülke olmayýp dünya üzerindeki bir coðrafi bölge oluþu kesindir. Buna göre Gihon'un Nil, Piþon’un da Ýndüs ýrmaklarý olabileceði sonucuna varýlabilir.” Vikipedi
    Cennetin dünyada olduðunu söyleyen Tevrat’ý burada býrakalým
     Zerdüþt inancýna bakalým, Ýsa’dan 600 yýl önce “Ruh kâfir ise, Çinvat Köprüsü’nün ortasý, bir kýlýcýn aðzý gibi incelir ve kâfir ruh, köprünün altýndaki cehenneme düþer. Mümin ruh geçerken köprünün bu kýsmý geniþler ve mümin, ebedi ýþýk cennetine ulaþýr. Tanrý Ahuramazda’nýn cennetine girenlerse, orada Ahuramazda ile birlikte yaþar. Ýnsanlar çalýþmak zahmetine katlanmýyor. Ýhtiyarlamýyor. Herkes kýrk yaþýnda gibi görünüyor.
    Sözü edilen Çinvat Köprüsü, Kuran’da olmasa da hadislerde Sýrat Köprüsü olarak anlatýlýr

   Biz de bir dörtlükle anlatalým;
    “Sýrat, sýrat dedikleri, bir aþýlmaz yol deðildir
    Akýl ile yol alana, geçip gitmek zor deðildir
    Cennet ile cehenneme seni taþýr her kararýn
    Her kararýn kapýsýdýr, keskin kýlýç, kýl deðildir.”

    Ýncil’e bakalým, Vahiy 21 “1- 5 Bundan sonra yeni bir gökle yeni bir yeryüzü gördüm. Çünkü önceki gökle yeryüzü ortadan kalkmýþtý. Deniz de yoktu artýk. 2 Kutsal kentin, yeni Yeruþalim'in (Tanrý’nýn konutu) gökten, Tanrý'nýn yanýndan indiðini gördüm. Güveyi için hazýrlanmýþ süslü bir gelin gibiydi. 3 Tahttan yükselen gür bir sesin þöyle dediðini iþittim: “Ýþte, Tanrý'nýn konutu insanlarýn arasýndadýr. Tanrý onlarýn arasýnda yaþayacak. Onlar O'nun halký olacaklar, Tanrý'nýn kendisi de onlarýn arasýnda bulunacak. 4 Onlarýn gözlerinden bütün yaþlarý silecek. Artýk ölüm olmayacak. Artýk ne yas, ne aðlayýþ, ne de ýstýrap olacak. Çünkü önceki düzen ortadan kalktý.”

5 Tahtta oturan, ‘Ýþte her þeyi yeniliyorum’ dedi. Sonra, ‘Yaz!’ diye ekledi, ‘Çünkü bu sözler güvenilir ve gerçektir.”
      Kutsal kitap Kuran da ise, bir çok sure ve içindeki ayetler de defalarca cennetten bahsedilir. Örneðin: Muhammed suresi 15. Ayet “ Gönülleri Allah’a saygýyla dopdolu olup O’na karþý gelmekten sakýnanlara vaat edilen cennetin durumu þöyledir:’Orada hiç bozulmayan tertemiz su ýrmaklarý, tadý bozulmayan taptaze süt ýrmaklarý, içenlere lezzet veren ve dünyadakiler gibi sarhoþ etmeyen þarap ýrmaklarý ve süzme bal ýrmaklarý vardýr.’ Onlar için orada ayrýca canlarýnýn çektiði her çeþit meyve ve Rablerinden bir baðýþlanma vardýr”
    Rad suresi 35. Ayet “Va‘dedilen cennetin misâli þöyledir: Aðaçlarýnýn arasýndan ve köþklerinin altýndan ýrmaklar akar, yiyecekleri de, gölgesi de devamlýdýr”
     Biz de sözümüzü söyleyelim:
        “Cehennem mihnette,  cennet nimettedir.”
    Þimdi bu kutsal kitaplarýn, elçilerin ve vaizlerin anlattýklarý, söyledikleri bile bu kadar farklý ise sýradan insanlarýn, akýllarý nispetinde anladýklarý farklý, farklý olmaz mý? Ve bu insanlar kendisi gibi düþünmeyen, kendisi gibi düþünse bile kendisi gibi anlatmayan öteki insanlarý, boðazlamaz mý?
    Ne demiþti Mevlana: “Sen ne söylersen söyle, söylediklerin karþýndakinin anladýðý kadardýr.”
    Ýþte insan soyu, “senin dinin, benim dinim ya da “Senin mezhebin, benim mezhebim.” Üstünden birbirini boðazladýðý çaðlarý yaþamýþ, geçmiþten bu güne kanlý bir tarih yazmýþlardýr. Ama sayfa hala kapanmamýþtýr diyerek, yazýmý bir dörtlük ile sonlandýrayým.
    “Hararet nardadýr sacda deðildir
     Keramet baþtadýr tacda deðildir
     Her ne arar isen kendinde ara
     Kudüste Mekkede Hacda deðildir.”
     ------------------- Hacý Bektaþ Veli

---------------------------------------------------- Tahir Eker 14.12.2021