Hukuki normlar ve ilkeler kapsam�nda, ter�r �rg�t� �yeli�i nedir ne de�ildir?
-Yasa, ak�l, mant�k, vicdan, me�ruiyet, hakkaniyet, bilim ve felsefe odakl� bir ak�l y�r�tme denemesidir-

�ncelikle anlat�m, a��klama, yorum ve t�m ��retilerimizi; anayasal hukuk g�venli�i, erkler ayr�l��, yarg� ba��ms�zl�� ve tarafs�zl��n� �z�msemi�, hukukun �st�nl�� ve ba�lay�c�l��na teslim olmu�, demokratik, laik, sosyal hukuk devleti zemini olu�tu�unu varsay�larak yaz�ya d�kmekteyim. Di�er t�rl� bir hayal, temenni, varsay�m ve teselliden ibaret kalacakt�r. B�yle bir niteli�e b�r�nmemesi de toplumun bilinci, beklentisi, �zlemi, tavr�, alg�s�, gayreti ve kararl�l��na ba�l�d�r.

�nsan haklar� merkezli hukukun �nce tarihine bir g�z atal�m. Antik �a� d�nemi Roma�da da elbette insan haklar� ihlalleri vard�. Avrupa�da, Ortado�u�da, Uzakdo�u�da, Kafkaslarda oldu�u gibi. Tarihte, �nceki d�nemleri, bug�n�n �art�, donan�m�, birikimi, bilinci ve imkanlar�yla elbette tart�p mukayese edemeyiz. Fakat Antik �a�da halk�n gramer, etik, metot, diyalektik retorik, arg�mantasyon, mant�k, felsefe ve gerek�eye ilgi duymas�n�, biz bug�n �a�k�nl�kla kar��layabiliyoruz. Bu adalet ilgisi ve bilinci antik �a�dan g�n�m�ze kadar, maalesef artan bir ilgiyle b�y�yememi�tir. Bug�n hukuk deyince, ortalama yurtta� bilincinde; trafik cezas�, kredi kart� borcu, �ek-senet, icra, bo�anma, cinsel taciz ve cinayet davalar� canlanmaktad�r.

�Farkl� alanlarda e�itim alm��, ilgi ve mesleki deneyimi farkl�l�klar g�steren herkesin, ortalama bir hukuk bilincine sahip olmas� i�in nas�l bir �al��ma yapmal�y�m� diye zihin prati�i yaparken, b�yle bir yaz� yazmay� planlad�m. Binlerce sayfal�k kitaplardan �z�msedi�im kavram, metot, ilke, kural ve yasalar�, pratik d�zeyde nas�l zihinsel birikim malzemesi yapabilirim niyetiyle yola ��kt�m.

Hukuki formasyon ve akademik bir dilden ziyade; felsefi, edebi ve mant�k �rg�l� bir halk dili ve �slubu kullanmaya �zen g�sterdim. Yine de anla��lmayan bir kelime veya kavram olursa, l�tfen s�zl�kten kar��l��na bak�n�z. Makalem belki on sayfa civar�nda olacak bilemiyorum. En az y�z bin �i�ekten toplanm�� bir bal pete�i niyetiyle bak�l�rsa, �ok uzun, gereksiz ve yorucu olmad�� kanaati olu�abilir

Keyfi yorum, itham, iddia, iftira ve h�kme kar��; hukukun �st�nl�� ve ba�lay�c�l��n�n, ilke, yasa ve yapt�r�mlar�n, �hukuk g�venli�i�nin sa�lanmas� gerekmektedir. Demokratik hukuk devleti ve anayasan�n belirleyicili�inin de ge�erli/genel kabul g�rd��, erkler ayr�l��, yarg� ba��ms�zl��n�n sa�land��n� varsayd��m�zda; bu ilkelerden en �nemlilerini ��yle s�ralayabiliriz: hukuk g�venli�i, su� ve cezada kanunilik, belirlilik, a��kl�k, adil yarg�lanma, ula��labilirlik, yasa �n�nde e�itlik, �l��l�l�k, masumiyet karinesi, iddia/delil/isnat aras�nda nedensellik, d�r�stl�k.

Roma Hukuku, bug�nk� modern hukuk anlay��m�z�n temelini olu�turur. 1215 Magna Carta anla�mas�; �ngiltere�de Halk taraf�ndan kral�n yetkilerinin k�s�tlanmas� ile demokrasinin temelleri at�ld�� kabul edilir. 1789 Frans�z ihtilali ile de kuvvetler ayr�l�� ilkesi geli�tirilmi�tir.

Farkl� �lkelerde haz�rlanan anayasalar ve B.M. te�kilat�n�n kurulmas�yla, evrensel hukuk ilkeleri, toplumlar�n g�ndemine girmeye ba�lam��t�r. Osmanl� Devleti d�neminde Ahmet Cevdet Pa�a ve �al��ma ekibince haz�rlanan �Mecelle� kanunlar� da Do�udan y�kselen adalet �� olarak kabul edilmi� fakat pozitif hukuk, bilim ve felsefe kar��tlar�nca kesintiye u�rat�lm��t�r.

�ncelikle, anayasam�zda teminat alt�na al�nan, �Hukuk Devleti ilkesinden� ne anlamam�z gerekti�ini yorumlayal�m. Anayasa�n�n 2. maddesinde de tan�mlanan �hukuk devleti� ilkesi, Anayasa Mahkemesi karar�nda ��yle detayland�r�lm��t�r:

�Anayasa�n�n 2. Maddesinde belirtilen hukuk devleti, t�m eylem ve i�lemlerinin hukuka uygunlu�unu ba�l�ca ge�erlilik ko�ulu sayan, her alanda adaletli bir hukuk d�zeni kurmay� ama�layan ve bunu geli�tirerek s�rd�ren, hukuku t�m devlet organlar�na egemen k�lan, Anayasa�ya ayk�r� durum ve tutumlardan ka��nan, insan haklar�na sayg� duyarak bu hak ve �zg�rl�kleri koruyup g��lendiren, hukuk g�venli�i sa�layan, yarg� denetimine a��k, yasalar�n �st�nde Anayasa�n�n ve yasa koyucunun da bozamayaca�� temel hukuk ilkeleri bulundu�u bilincinde olan devlettir�� (Anayasa Mahkemesi, 04.06.2003, E. 2001/392, K. 2003/60.)

G�n�m�zde anayasa ve yasalar; ilgili �lkenin �z lisan�yla yaz�lsa bile anlam, yorum, uygulamalarda �eli�ki ve tam tersi yorumlara da neden olabilmektedir. �o�unlukla neyin su� oldu�u konusunda yorum birli�i olsa da, �neyin su� olmad�� sorgusunun kar��l��, haks�zl�klara ve hukukun temelinden uzakla�mas�na neden olmaktad�r.

Anla��lan o dur ki; geli�mekte olan veya geli�meye niyeti olmayan �lkelerde yap�lan yasalara, hangi tercih, eylem, s�ylem ve kararlar�n su� olmad��n� da detayl�ca yazmak gerekmektedir.

Wittgenstein, �ku�ku, sadece hakl� gerek�eler var ise me�rudur� der. ��phe ve iddia; iftiraya d�n��t��nde, adalet kendi ilkeleriyle �eli�ir.

G�n�m�zde art�k tek tip, adeta i�eri�i birbirine benzeyen matbu iddianameler haz�rlanmakta ve sadece fail ve yer bilgileri de�i�iklik g�stermektedir. Hukukun temel ilke, teori, yorum, i�tihat ve team�llerinden �ok uzak; kriminoloji, sosyoloji, mant�k ve felsefi arg�manla bar��k olmayan iddia ve h�k�mler, toplumsal bar�� ve yurtta��n hukuk g�venli�ini tehlikeye atmaktad�r. Oysaki t�m taraflar; ad�na h�k�m kurulan bir milletin, onurlu yurtta�lar�d�r. Hukuk devleti, herkese hak etti�ini zaman�nda eksiksiz verir ve kin tutmaz.

Hukukta temellendirme, delillendirme ve gerek�elendirme; t�m hukuk, normlar hiyerar�isiyle uyumlu olmal�d�r. �lke ve teorilerle desteklenmi� retorik ve arg�man; taraflar� bilgilendirici ve ikna edici k�vamda olmal�d�r. Her tez, iddia, h�k�m ve a��klama; bir yasaya dayanmal� ve her t�rl� soruya ikna edici cevab� i�inde bar�nd�rmal�d�r. Soyut, hayali, niyet okuma, �nyarg�dan uzak; bilimsel bir ak�lla y�r�yen vicdani kanaatin �r�n� olmal�d�r. Yaln�zca literat�r ve yasa bilgisi ile yola ��karsak; robotik bir yapay zek� anlay��na teslim oluruz.

�rne�in ben adli h�k�m kuran bir g�revde olsayd�m, hukuk biliminin geli�mesi ve sorgu k�lt�r�n�n yay�nla�mas� i�in, her karar�m� AYRIK OY yaz�s�yla a��klard�m. Bazen de �o�unluk karar�na ters d��erek KAR�I OY yaz�s� da yazmak gerekirdi tabi. �lkemizde pek yayg�n olmayan AYRIK OY tercihi hakk�nda k�sa bir a��klama yapal�m. Bir duru�mada h�k�m kuracak be� yarg�� oldu�unu varsayal�m. Oy �oklu�uyla al�nan karara kat�lmayacaksan�z; kar�� oy yaz�s� yazars�n�z. �o�unlu�un karar�na kat�lmakla birlikte; dayand�klar� yasa, delil, tercih etikleri yorum �ekli, delillendirme, gerek�elendirme ve temellendirme tercihleriniz daha farkl� ise, karara kat�lmakla birlikte, bu a��klamalar� da AYRIK OY yaz�s�yla ba�laman�z, hukuki yorum ve i�tihatlara zenginlik katacakt�r. Taraflara hukuk g�venli�i ve Hukuk devletinin varl��n�, cesaretini ve onurunu hissettirecektir.

G�n�m�zde bas�na yans�yan ve hukuki kaynaklardan takip etti�imiz gibi; ceza hukuku uygulamalar�nda; hak ve hukuk ihlali, keyfilik, �zensizlik, yetki ve fonksiyon gasp�, liyakatsizlik, dikkatsizlik, deneyimsizlik g�ze �arpmaktad�r. Zaman zaman yarg�n�n ba��ms�zl�� ve tarafs�zl��n�n da zedelendi�i g�zlemlenmektedir.

Hukuk felsefesi ve sosyolojisi, kriminoloji, metodoloji, terminoloji, mant�k ve di�er bilimlerin ��ndan yararlanmadan; hukuki bir yorum, h�k�m ve yakla��m sergilemek hatal�, noksan ve adaletin �z�ne ayk�r� olacakt�r. Yasalar kar��s�nda neyin su�, neyin su� olmad��n�n bir �l��s�, kriteri ve somut bir dayana�� olmayacakt�r. Amac�; millet ad�na adalet da��tmak olan yarg�, b�ylece �z�nden uzakla�acakt�r.

Ya�am� boyunca her yurtta��n ihtiyac� olabilecek, en az�ndan g�zlemledi�i adli bir olay hakk�nda hukuki ve mant�kl� bir kanaat geli�tirebilecek bir �ablon tasla�� sunuyorum. Sizlerden gelecek �neri, ele�tiri ve ilavelerle daha da geli�tirebiliriz. Her �eyi herkes, en iyi �ekilde anlay�p uygulad��n� iddia edemez. Bazen �vg� ve �zg�venden kaynaklanan, meslek k�rl�kleri de olabilir. Bu yaz�m�zdan, deneyimli hukuk�ular�n da ��karabilecekleri dersler olabilir.

Bas�n�n ve baz� politikac�lar�n; k�s�r, noksan, kas�tl� ve yanl�� aktar�mlar�yla; masum insanlar da su�luymu� gibi kamuoyuna aktar�l�p, lekelenmeme haklar� ve masumiyet ilkesi �i�nenmektedir.
Yarg��n�n g�revini; politikac�, gazeteci, sosyal medyac�, pazarc� ve kahvede oyun oynayanlar icra etmeye ba�larsa; o toplumda �a�da� uygarl�k ve modern, pozitif, adil hukuktan s�z edilemez.
Toplumun t�m fertleri; ad�na yetki verdi�i: yasama/y�r�tme/yarg� kurumlar� kadar, en az�ndan pratik ilkesel bazda hukuk bilinci, siyaset bilimi ve demokratik y�netim sistemi hakk�nda yeterli bilgi ve deneyime sahip olmal�d�r. Di�er t�rl�; toplumda denge-denetleme ve hesap verilebilirlik d�zeyi �ok d��k olacakt�r.

T�rk Medeni Kanunu 2. Maddesi ve H.M.K 29. Maddesi; g�rev, yetki, hak, karar, ehliyet ve tercihlerini kullanan her yurtta��, do�ruluk, d�r�stl�k, iyi niyet kural�na uymaya emreder.
Ayr�ca i� hukukumuzun bir par�as� haline gelen ulusal ve uluslararas� yarg� eti�i ilkeleri; t�m usul ve esas i�eri�i hakk�nda uyulmas� gereken temel etik kurallar� a��klar. Fakat uygulamas�, arzu edilen nitelikte de�ildir. Etik davranmayanlar�n nas�l tespit edilece�i ve yapt�r�m�n�n ne olaca�� somut ve net bir kurala ba�lanmam��t�r. Siyasi etik yasas�n�n ��kmas� bile, gereksiz g�r�len, politik bir tehlike olarak alg�lanan bir toplumda; etik ilkelerin ilk uygulamas�n� yarg�dan beklemek tatl� bir d��ten �te ge�emez.

Yurt d��ndan bu konuda bir �rnekleme aktaral�m.

ABD'de bir yarg�c�n duru�ma s�ras�nda j�ri �yesiyle alay etti�i bir olay ya�and�. Olay�n detaylar� �u �ekildedir:
Oklahoma'da Cleveland County B�lge Yarg�c� Thad Balkman, cinsel sald�r� davas�nda j�ri �yelerinden biri olan manavla alay etti. J�ri �yesi, duru�ma s�ras�nda Balkman'a yakla�arak meyve ve sebzelerin tazeli�ini nas�l anlayaca��n� sordu. Balkman ise bu soruya "Onlar� koklayarak" �eklinde alayc� bir cevap verdi ve duru�ma salonundaki di�er j�ri �yeleriyle birlikte g�ld�. Bu olay, yarg�c�n tarafs�zl��n� sorgulamas�na ve etik de�erler ihlali olarak de�erlendirilmesine neden oldu. J�ri �yesinin avukat�, Balkman'�n j�ri �yesine kar�� nyarg�l� davrand��n� ve m�vekkilinin adil bir yarg�lamaya muhatap olamayaca��n� iddia ederek yarg�c�n davadan �ekilmesini talep etti.

Balkman ise bu talebi reddetti ve j�ri �yesinin cevab�n�n "komik" oldu�unu savundu. Ancak, olay�n medyada yer almas� ve kamuoyunda tepki �ekmesi �zerine Balkman �z�r dilemek zorunda kald�. Balkman, davran��n�n "profesyonellik d��" oldu�unu kabul etti ve j�ri �yesinden �z�r diledi�ini belirtti. Bu olay, ABD'de yarg��lar�n davran��lar� ve etik kurallar� konusunda tart��malara yol a�t�. Baz� hukuk uzmanlar�, Balkman'�n davran��n�n kabul edilemez oldu�unu ve yarg��lar�n duru�ma salonunda tarafs�z ve sayg�l� olmalar� gerekti�ini vurgulad�.

Oklahoma'daki bu olay, medyada geni� yer bulduktan sonra, yarg��lar�n duru�ma salonundaki davran��lar� ve j�ri �yeleriyle etkile�imleri konusunda daha geni� bir tart��may� tetikledi.

�imdi ceza hukuku ile ilgili bir �rnekleme yapal�m ve mant�k ve hukuki kurallar silsilesiyle sorgulamaya ba�layal�m. Bir san�k, su�a kar��t�� iddia edilen olaylar ve toplanan deliller oldu�unu varsayarak; [soyut zek� de�il, yapay zeka de�il], hukuk bilinci ve genel kabul g�rm�� evrensel ilkeleriyle sorgulay�p h�k�m kurmaya haz�r hale getirelim.
Ve bir insan�n, kolay�na ka��p, konjonkt�rel ve �smarlama niyetlerle, silahl� ter�r �rg�t� �yesi iddias�yla lekelenemeyece�ini, b�yle bir adli kanaate var�lamayaca��n�; somut, bilimsel, yasal, mant�kl� ve vicdani arg�manlarla a��klamaya �al��al�m:

San��n veya ��phelinin iradesini, yasad�� silahl� bir �rg�t�n hiyerar�ik iradesine/idaresine teslim etti�i iddias�na kar��l�k, Yarg�tay, AYM, A�HM karar ve i�tihatlar�na g�re; su� ve isnat nitelemesi, sorgulamas�n� ve ��z�mlemesini gelin birlikte yapal�m:

1/ Olay, su� ve somut/yasal deliller aras�nda objektif nedensellik ba�� kurulmu�, isnat niteli�i kazanm��, d�� d�nyada infial yaratan bir nitelikte midir?

2/ Cebir, kast, kusur, ihmal, tehdit ve �iddet i�eren, �lmeyi ve �ld�rmeyi g�ze alan, maddi ve manevi unsurlar� olu�mu�, s�reklilik/�e�itlilik ve yo�unluk arz eden, somut ve hukuka uygun delile dayal�, yasalar�n yasaklad�� veya k�s�tlad��, zaman� ve konumu tespit edilmi�, zaman a��m�na u�ramam��, ge�mi�e y�r�t�lmeyen bir vas�fta m�d�r?

3/ Eski haline d�n��t�r�lmesi gereken bir tahribat var m�d�r, tatbikat�, tekrar� yapabilecek, su� unsuru eylemler nelerdir?

4/ Belirlilik ilkesini �i�nemeyen, her t�rl� ��pheden uzak, kesin, kuvvetli, aleni ve hukuka uygun somut deliler ortaya konmu� mudur?

5/ Makul sebep ve objektif isnadiyet �art� olu�mu�, bilerek ve isteyerek kat�l�nan, itiraf edebilecek, mahcup ve pi�man olunacak silahl� ter�rist �rg�tsel nitelikli faaliyetler nelerdir?
6/ Yasa d�� yollarla elde edilmi� olsa bile; elde edilen basit belirti/iz delilleriyle, hukuka ayk�r�, ana bir �rg�tsel faaliyet ile nedensellik ba�� kurulabilmi� midir?
7/ �lme ve �ld�rmeyi g�ze alabilecek su�a i�tirak edilebilecek nitelikte bir materyal, donan�m, plan, m�himmat, silah ve yard�mc� bir madde elde edilmi� midir?
8/ Kuvvetli su� ��phesi nedir, neden makul bir s�rede delillendirilip, gerek�elendirilmemi� ve ispatlanamam��t�r?

9/ Makul sebep ve �art teorisine g�re; su� isnat edilen san�k, bu d�nyada ya�amam�� olsayd�, hangi su� i�lenmemi� olacakt�?

10/ Donan�m, birikim, potansiyel, deneyim, e�itim, e�ilim, y�nelim a��s�ndan; san�k veya ��pheli hakk�nda elde edilen delil, bilgi, g�rg� ve di�er somut duyumlar; silahl� ter�rist oldu�u hakk�nda nas�l bir belirti ve ipucuna ula��lm��t�r? Bu ipucunu s�rerek, hangi su� unsuru tespit edilebilmi�tir?

Bir ki�i hakk�nda, t�m gelece�ini karartan, �silahl� ter�rist� gibi a��r bir su�lama yap�lacaksa, sonradan pi�man olmamak i�in, bu ve benzeri mant�kl�, hakl� ve hukuki sorular� sorup cevaplamam�z gerekecektir. Hukukun �st�nl�� ve ba�lay�c�l��n� savunan bir devlet iddias�; bundan daha fazlas�n� yurtta�lar�na sunmay� gerektirir.

Ceza hukukunda deliller tart�lmaz, hukuka uygun olarak �l��l�r. Yani 500 yalan ve yanl��, 1 do�ru etmez. Hukuka uygun bir savunma yapabilmek i�in; onlarca sorudan olu�an bu yasal s�re� ve filtrelerden ge�mi� bir isnat ve iddia ile muhatap olmak gereklidir. Zincirin halkalar�ndan biri koptu�unda ��phe devreye girer, kuvvetli su� ��phesi d��er ve yasa gere�i ��pheden san�k yararlan�r.

Yasalar�m�z: �Yasalar� bilmemek mazeret say�lamaz� diyor. (TCK M.4)

Zaten su�suzlu�undan emin olan bir san�k da b�yle bir mazerete s��nmayacakt�r. Su� say�lan eylem, s�ylem ve tercihlerinin, hangi yasalar�n hangi maddelerince ve ne zamandan beri su� kabul edildi�ini ��renmek isteyecektir. Zira TCK�n�n 26. maddesinin birinci f�kras�nda; �Hakk�n� kullanan kimseye ceza verilmez� h�km� vard�r. Bir hukuk devletinde, kanunun yasaklamad�� her �ey serbesttir.

Su� ve cezalar�n ge�mi�e y�r�t�lmesi; Anayasa Madde:15 ve 38�e g�re, kanunda a��k�a yazmayan bir su�un ihdas�; TCK Madde:2 ye g�re hukuka ayk�r�d�r.

Keyfilik, �zensizlik ve yasa tan�mazl�k �zne oldu�u durumlarda; politik bir bask�ya yenik d��en irade, kabahatler kanunu kapsam�na bile giremeyecek nitelikte, �i�lenemez su� tan�m�na uyan bir bulgudan dahi, ter�rist su�lamas� �retebilir.

Yasa, ilke, mant�k ve felsefe merkezli sorgulamalar�m�z�; kavram, tan�m ve i�tihatlarla peki�tirmeye devam edelim.

Su�un genel tan�m�n�, �nce akademik dille a��klayarak, makalemizi s�rd�relim. Prof. Dr. U�ur Alacakaptan (1934-2022) hocam�z�n 1975 y�l�nda bas�lan "Su�un Unsurlar�" adl�, 170 sayfal�k eserinin 10. sayfas�nda ��yle der: "Su�, isnat yetene�ine sahip bir ki�inin, kusurlu iradesinin yaratt�� icra� veya ihmali bir hareketin meydana getirdi�i, yasada yaz�l� tipe uygun, hukuka ayk�r� ve m�eyyide (yapt�r�m) olarak bir cezan�n uygulanmas�n� gerektiren bir eylemdir" Yani k�saca; ceza hukukunda her k�t� bir niyet, d��nce, inan� veya s�ylem tek ba��na cezaland�rmay� gerektirmez. Failin niyeti, bir hareketi veya y�k�ml�l��n�n ihmali, hukuka ayk�r�l�� ile d�� d�nyaya yans�m�� olumsuz etkisi oldu�u takdirde, ceza hukuku bak�m�ndan dikkate de�er bulunur. Su�a konu netice, �artlar, delil ve sebepler; �nce objektif/somut bir s�zge�ten, sonra adeta bir huniden ge�irilir gibi, gittik�e daralan kriterlere tabi tutulmal�d�r. San��a isnat edilen bireysel tercihler, ger�ekten bir hukuka ayk�r�l�k i�eriyorsa; bu su�u i�lemekten sak�nan di�er ki�iler, hangi yaz�l� hukuki normu dikkate alarak kendilerini korumu�lard�r? Yani cayd�r�c� unsurun, yasal yaz�l� dayana�� nedir?

"Yetki Dar, H�rriyet Geni� Yorumlan�r" genel hukuk ilkesi gere�ince; yasaya uygun, hak ve fiil ehliyeti tercihlerimizden zorlamayla su� unsuru �retilemez. Z�mn� olarak, bir insan fiilinin yasak oldu�u s�ylenemez. Keyfili�i �nlemek i�in, hakk�nda bir hukuki norm gereklidir. H�rriyetin kanuna ihtiyac�

yoktur; ama yasaklaman�n vard�r. Yani belirli bir davran��n yasak oldu�unu iddia eden ki�i/kurum, bu iddias�n� ispat etmelidir. Belirli bir h�rriyetin var oldu�unu iddia eden ki�inin bunu ispatlamaya ihtiyac� yoktur. K�saca �zetlemek gerekirse: �hukuk devletinde, kanunun yasaklamad�� her �ey serbesttir�

Yasayla kurulmu�, denetlenen bir Banka hesab�na para yat�rmak, bir dernekte �al��mak, �ye olmak, telefonla g�r��mek, bir ki�iyle foto�raf �ekinmek, ayn� otob�ste seyahat etmek; e�er bir yasa ile su� kabul edilseydi; bunu m�eyyideleri de �nceden a��k�a yaz�lmas� gerekirdi. A�HM Avrupa �nsan Haklar� Mahkemesi Ba�vuru No. 14606/18, Karar Tarihi: 07.12.2021 karar� da bunu vurgulamaktad�r.

�snat edilen bireysel tercih ve davran��lar; hukuki normlar�n hi�birinde su� olarak tan�mlanmam��sa, su� isnad� hukuka ayk�r�d�r. Hukuk, yanl�� politika ve hedef tayin ederse; ba��ms�zl��na/tarafs�zl��na/ �st�nl��ne g�lge d��er, varolu� amac�yla �eli�ir.

CMK 288/2 maddesine g�re: "Bir hukuk kural�n�n uygulanmamas� veya yanl�� uygulanmas� hukuka ayk�r�l�kt�r." Su� ve cezada kanunilik ilkesine g�re; kanunun su� saymad�� her �ey serbesttir.

Yarg�tay i�tihatlar�nda: �rg�t �yeli�i su�u; �rg�t �yesi, �rg�t�n amac�n� benimseyen, �rg�t�n hiyerar�ik yap�s�na dahil olan ve bu suretle verilecek g�revleri yerine getirmeye haz�r olmak �zere kendi iradesini �rg�t iradesine terk eden ki�idir. �rg�t �yeli�i, �rg�te kat�lmay�, ba�lanmay�, �rg�te hakim olan hiyerar�ik g�c�n emrine girmeyi ifade etmektedir. �rg�t �yesi �rg�tle organik ba� kurup faaliyetlerine kat�lmal�d�r. Organik ba�, canl�, ge�i�ken, etkin, faili emir ve talimat almaya a��k tutan ve hiyerar�ik konumunu tespit eden ba� olup, �yeli�in en �nemli unsurudur. �rg�te yard�mda veya �rg�t ad�na su� i�lemede de, �rg�t y�neticileri veya di�er mensuplar�n�n emir ya da talimatlar� vard�r. Ancak �rg�t �yeli�ini belirlemede ay�rt edici fark, �rg�t �yesinin �rg�t hiyerar�isi dahilinde verilen her t�rl� emir ve talimat� sorgulamaks�z�n tamamen teslimiyet duygusuyla yerine getirmeye haz�r olmas� ve �ylece ifa etmesidir. (Yarg�tay 16. CD- K.2017/4786)

AYM�ye g�re �hukuki belirlilik� ilkesi; �yasal d�zenlemelerin hem ki�iler hem de idare y�n�nden herhangi bir duraksamaya ve ku�kuya yer vermeyecek �ekilde a��k, net, anla��l�r ve uygulanabilir, �ng�r�lebilir olmas�n�, ayr�ca kamu otoritelerinin keyf� uygulamalar�na kar�� koruyucu �nlem i�ermesini� ifade etmektedir [AYM: E.2013/39, K.2013/65, 22/5/2013].

Yine AYM�ye g�re, �belirlilik� ilkesi uyar�nca �birey, belirli bir kesinlik i�inde, hangi somut eylem ve olguya hangi hukuksal yapt�r�m�n veya sonucun ba�land��n�, bunlar�n idareye ne t�r m�dahale yetkisini do�urdu�unu, kanundan ��renebilme imkan�na sahip olmal�d�r�. Nitekim ancak bu sayede ki�i �kendisine d��en y�k�ml�l�kleri �ng�r�p, davran��lar�n� d�zenleyebilir�
[AYM: Murat Da�, B. No: 2013/3063, 26/6/2014, � 42]

Su� ve cezalar�n ge�mi�e y�r�t�lmesi; Anayasa Madde:15 ve 38�e g�re, kanunda a��k�a yazmayan bir su�un ihdas�; TCK Madde:2 ye g�re hukuka ayk�r�d�r.

Ceza hukuku genel ilkelerinde; TCK m.21�e g�re, �kast ile hareket etmeyen, failin eseri olmayan neticeler ve bu neticelerden do�an ceza sorumlulu�u kendisine y�klenemez.� h�km� vard�r.

T.C Anayasas� MADDE 48- 49 h�k�mleri; �Herkes, diledi�i alanda �al��ma ve s�zle�me h�rriyetlerine sahiptir� der. A�HS Madde 5; �zg�rl�k ve g�venlik hakk�na vurgu yapar. Madde 7�de �Kanunsuz ceza olmaz� h�km� vard�r.

Anayasa MADDE 13-
Temel hak ve h�rriyetler, �zlerine dokunulmaks�z�n yaln�zca Anayasan�n ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere ba�l� olarak ve ancak kanunla s�n�rlanabilir. Bu s�n�rlamalar, Anayasan�n s�z�ne ve ruhuna, demokratik toplum d�zeninin ve l�ik Cumhuriyetin gereklerine ve �l��l�l�k ilkesine ayk�r� olamaz.

CMK-174: b) bendi: (De�i�ik:17/10/2019-7188/20 md.) su�un s�b�tuna do�rudan etki edecek mevcut bir delil toplanmadan d�zenlenen iddianameler iade edilir.

Taraf oldu�umuz; 1966 tarihli Uluslararas� Medeni ve Siyasi Haklar S�zle�mesi'nin (ICCPR) 15. Maddesi uyar�nca: Birle�mi� Milletler �nsan Haklar� Komitesi, 15 Mart ve 2 Nisan 2004 tarihlerinde yap�lan 80. oturumunda kabul etti�i Nicholas v Avustralya (HRC, UN Doc. CCPR/C/80/D/1080/2002) karar�nda, herhangi bir cezai su�la ilgili olarak mahkumiyet karar� verilebilmesi i�in, savc�l��n s�z konusu su�un her unsurunun gerekli standartta kan�tland��n� g�stermesi gerekti�ini belirtmi�tir.

ANAYASA MADDE 38- Kimse, i�lendi�i zaman y�r�rl�kte bulunan kanunun su� saymad�� bir fiilden dolay� cezaland�r�lamaz; kimseye su�u i�ledi�i zaman kanunda o su� i�in konulmu� olan cezadan daha a��r bir ceza verilemez. Su� ve ceza zamana��m� ile ceza mahk�miyetinin sonu�lar� konusunda da yukar�daki f�kra uygulan�r. Ceza ve ceza yerine ge�en g�venlik tedbirleri ancak kanunla konulur. Su�lulu�u h�kmen sabit oluncaya kadar, kimse su�lu say�lamaz.

Hi� kimse kendisini ve kanunda g�sterilen yak�nlar�n� su�layan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil g�stermeye zorlanamaz.

(Ek f�kra: 3/10/2001-4709/15 md.) Kanuna ayk�r� olarak elde edilmi� bulgular, delil olarak kabul edilemez.

Su� ve cezalar�n ge�mi�e y�r�t�lmesi; Anayasa Madde:15 ve 38�e g�re, kanunda a��k�a yazmayan bir su�un ihdas�; TCK Madde:2 ye g�re hukuka ayk�r�d�r.

G�r�ld�� zere mevzuat�m�zda Anayasa m.38/6�da �kanuna ayk�r� olarak elde edilmi� bulgular�; CMK m.206/2-a�da �kanuna ayk�r� olarak elde edilmi� bulgu�, m.217/2�de �hukuka uygun (olmayan) bir �ekilde elde edilmi�� delil�, m.230/1-b ve 289/1-i�de �hukuka ayk�r� y�ntemlerle elde edilen delil� �eklinde farkl� kavramlar kullan�lm��t�r.

Ceza hukuku ve genel kabul g�rm�� A�HM, AYM, Yarg�tay kararlar� ��nda, mant��a, bilime ve hukuka uygun a��klamalara devam edelim:

1/ Su� te�kil eden fiiller, her �eyden �nce emir ve yasaklardan olu�an davran�� normlar�n�n �ng�rd�� y�k�ml�l�klere ayk�r�l�k te�kil eden ve dolay�s�yla haks�zl�k olu�turan insan davran��lar�d�r.

2/ Cezai sorumlulu�un ba�lanma noktas�n� belli bir fiil (kanuni tarifte g�sterilen) te�kil eder. Dolay�s�yla bir ki�inin k�t� ya�am tarz�na bak�larak cezaland�r�lmas� m�mk�n de�ildir.

3/ Su� teorisinde s�z konusu olan fiil, bir su�un kanuni tarifinde yer alan fiildir. Haks�zl�k te�kil eden fiillerden hangilerinin su� te�kil etti�inin �nceden kanunla belirlenmi� olmas� gerekir. ��lenen Fiil, bir su� tipine uymak zorundad�r. Tipe uygun bir fiilin ger�ekle�tirilmesiyle su� olarak tan�mlad��m�z haks�zl�k olu�ur. Bir davran��n tipe uygunlu�u ayn� zaman i�lenen bu fiilin hukuka ayk�r�l��na da karine te�kil eder.

4/ Su� te�kil eden bir haks�zl�ktan bahsedilebilmesi i�in fiilin hem tipik hem de hukuka ayk�r� olmas� gerekir. Nedensellik fiili ki�iye, di�er deyi�le faile ba�layan bir ili�kiyken, isnadiyet bu fiili ki�iye yani faile y�kleyen bir ili�kiyi ifade etmektedir.

Tipiklik terimi bir fiilin g�r�n�m�n�, resmini ifade etmektedir. Kavram olarak tipiklik bir fiilin hukuk d�zeni i�inde modellenmesi anlam�na gelmektedir. Bir fiilin kanunda d�zenlenmi� �ekline verilen tipiklik ismi, ceza hukukunda su� kal�b� olarak ta adland�r�lmaktad�r. Nedensellik ba��, iki veya daha �ok olgu aras�nda sebep-sonu� ili�kisini kuran mant�ki ba�d�r. Tipiklik �l��s�ne ve katalog su�lar listesine girebilecek hi�bir eylem/s�ylem/niyet/kast/d��nce varsa incelenebilir.

Su� unsuru ve delilleri tespit edebilmek ve illiyet ba�� kurabilmek i�in �nce ortada belirgin bir sonu� olmal�d�r. Sonucu olmayan su�lar a��s�ndan nedensellik ili�kisini aramak anlam� olmayan bir hareket tarz� olacakt�r.

5/ �nsani nedensellik ba�� teorisi�ne g�re; �nsan�n geli�tirdi�i yetenekleri �er�evesinde h�kmedebildi�i sonu�lar onun eseridir, insan�n hakimiyeti alt�nda bulunmayan neticelerden dolay� fail sorumlu tutulmamal�d�r.

6/ ��failin hukuki durumu, somut olayda meydana gelen neticenin faile isnat edilip edilemeyece�i, eylem ile netice aras�ndaki nedensellik ba�� bulunup bulunmad�� belirlenerek, saptanmal�d�r�� eklindeki Yarg�tay Ceza Genel Kurulu�nun 02.06.2009 tarihli 2008/1-186 Esas ve 2009/147 Karar say�l� karar� nedensellik ve isnadiyetin fiil ile faili birbirine ba�layan �zelli�ine dikkat �ekmektedir.

7/ Bir fiilin hukuka ayk�r� olup olmad�� b�t�n hukuk d�zeni dikkate al�narak belirlenir. Buna g�re, bir hukuk dal�n�n cevaz verdi�i bir fiil di�er hukuk alan�nda hukuka ayk�r� say�lamaz. Aksi kabul �hukuk d�zeninin tekli�i ilkesi�ne ayk�r�l�k olu�turacakt�r. Bu nedenle, hukuka uygunluk sebepleri hukuk d�zeninin tamam�ndan ��kar�lmal�d�r.

Kusurun konusunu, ger�ekle�tirmi� oldu�u haks�zl�ktan dolay� failin k�nan�p k�nanamayaca�� olu�turmaktad�r. Buna g�re, cezai sorumluluk i�in failin, tipikli�in maddi ve manevi unsuru ile hukuka ayk�r�l�k unsurunu ger�ekle�tirmesi yeterli de�ildir. Ayr�ca i�lemi� oldu�u bu fiilden dolay� k�nanabilmesi de gerekmektedir. �nsan iradesi, iyi ve k�t� aras�nda se�im yapmakta �zg�rd�r. Ceza, tercihini k�t�den yana kullanan insana devlet taraf�ndan k�t�l�kle kar��l�k verilmesidir. Cezaland�r�lmay� gerektirecek, toplumdan izole edilmeyi gerektiren, zararl�/k�t� tercih yoksa, cezaya h�kmedilemez.

8/ Eylem ile bu eylemin meydana getirdi�i nedensel seriden dolay� ger�ekle�en neticeden failin sorumlulu�unun bulunup bulunmad��na ili�kin objektif ve normatif bir de�erlendirme, objektif isnadiyet ��retisinin �er�evesini olu�turur. Failin eseri olmayan neticeler ve bu neticelerden do�an ceza sorumlulu�u kendisine y�klenemez. Ceza hukukunda nedensellik ba��; su�un birer alt unsuru olan hareket ve netice aras�nda mant�ki bir ba�d�r.

9/ Anayasa ile paralel olarak me�ru ve �zg�rl�k�� bir ceza hukuku sisteminde de hi� kimsenin ger�ekle�tirmedi�i bir hareketten sorumlu tutulamayaca�� ilke olarak kabul edilmi�tir. Dolay�s�yla �zg�rl�k�� bir ceza hukuku sisteminde; din, vicdan ve kanaat �zg�rl�� gibi temel hak ve ilkeler do�rultusunda somut d�nyada varl�k kazanmam�� olgular, ceza hukukunun konusunu olu�turmaz.

Kanunda tan�mlanm�� ve tamamlanm�� bir kast veya ihmalin; eylem veya davran�� bi�imi olarak d�� d�nyay� olumsuz etkileyecek olan bir sonuca ula�mas� gerekir.

10/ Ter�rizm; bir ideoloji de�il bir metodoloji, bir stratejidir, amaca ula�mak i�in ter�r�n y�ntem olarak benimsenmesidir. B�yle bir silahl� ter�r �rg�t�ne �yeli�i i�in, �nce b�yle bir �rg�t olmas� ve ter�rist olmaya istekli ve kendi iradesini o �rg�te teslim eden bir �ahsiyet gerekir. Bu meyanda bir delil, belirti, iz, emare, bulgu, g�rg� bulunmal�d�r.

3713 Say�l� Ter�rle M�cadele Kanunu�nun 1. Maddesinde tan�m� yap�lan bir yap�daki, bir ter�r �rg�t� ile hi� kar��la�mayan, irtibat kurmayan, �ye olmayan, �al��malar�na kat�lmayanlar, �yelikle su�lanamaz. B�yle bir �rg�t yap�lanmas�nda aidiyet, hiyerar�ik yap, �st amirler, alt memurlar, yani emir komuta zincirinin olmas� gerekir. Kald� ki, bir ki�inin niyeti ter�rist katliam yapmaksa, bir �rg�te de �ye olmas� gerekmez. Att�� bir bomba, kulland�� bir silahla, tek ba��na bin ki�iyi de katledebilir.

Ancak tipiklik ger�ekle�ti�i halde fiilin hukuka ayk�r� olmamas� da m�mk�nd�r. Hukuka ayk�r�l�� kald�ran nedenlerden birinin varl�� halinde, tipik fiil hukuka ayk�r� olmad��ndan failin cezaland�r�lmas� m�mk�n de�ildir. Nitekim su� kavram�, hukuki ili�kinin hem objektif hem s�bjektif olarak ihlal edilmesinden meydana gelir.

11/ Nedensellik, isnadiyet i�in bir ilk ad�m olmakla beraber, tek ve nihai ad�m de�ildir. �nce, �art teorisi uygulanarak nedensel eylemler (�artlar) saptan�r. Sonras�nda bu �artlar, objektif isnadiyetin normatif de�erlendirmesine tabi tutulur. �ayet, netice failin eyleminin bir ��r�n��, �eseri� olarak g�r�lebiliyorsa, bu neticeler faile y�klenir.

�Olmasayd� olmazd�� diye sorarak; su� ile netice aras�nda bir nedensellik ba�� kurulursa, �ben hangi eylemi yapmasayd�m, hangi su� unsuru ve/ya netice olu�mayacakt�.

Benim hareketime ba�l� olarak ger�ekle�en olay ve neticede ortaya ��kan kusur/hasar/zarar ve hukuka ayk�r� durum nedir?� �eklinde bir soruyla san�k/��pheli sorgulanmal�d�r.

12/ Bir yaral�n�n hastaneye kald�r�lmas� ve hastanede ��kan yang�nda �lmesi halinde, bu ki�iyi yaralayan�n �l�mden sorumlu tutulmas� hakl� g�r�lemez. Bu da bir mant�k y�r�tmedir.

13/ Herhangi bir ki�inin, �zen y�k�ml��ne uygun davranmad�� her durumda, nedensellik ba��n�n varl�� kabul edilmektedir. ��nk� �zen y�k�ml�l��, elbette belli tehlikeli sonu�lar� bertaraf etmek �zere ihdas edilmi�tir. �zensiz, duyars�z, ilgisiz, ihmalk�r, sorumsuz davran�� sonunda cezai m�eyyide gerektirecek su� varsa tan�m� yap�lmal�d�r.

14/ TCK Madde 23- Bir fiilin, kastedilenden daha a��r veya ba�ka bir neticenin olu�umuna sebebiyet vermesi halinde, ki�inin bundan dolay� sorumlu tutulabilmesi i�in bu netice bak�m�ndan en az�ndan taksirle hareket etmesi gerekir. De�il bir te�ebb�s/kast, neticesi hukuka ayk�r�l�k i�eren, bilerek veya bilmeyerek, taksirle dahi kar��lan bir olay yoksa, hukukun ilgi alan�na girmez.

15/ Yarg�tay da nedeni, sonucun etkeni olarak de�erlendirmektedir. Yarg�tay 12. Ceza Dairesi�nin 2011/4878 Esas ve 2011/4878 Karar say�l� karar�, Yarg�tay Ceza Genel Kurulu�nun 16.10.2007 tarihli 2007/9-192 Esas ve 2007/211 Karar say�l� kararlar�, Yarg�tay i�tihad�na g�re; bir ki�inin �rg�t �yesi oldu�una karar verilebilmesi i�in san��n �... �rg�tsel yap� i�erisinde toplumsal mevkii ve stat� ne olursa olsun mensubiyet duygusu gere�i �rg�t y�neticilerinin talimatlar�n� sorgusuz sualsiz yerine getirmesi� gerekmektedir. (Yarg�tay, 16. Ceza Dairesi, Esas No: 2015/3, Karar No: 2017/3,
Tarih: 24.04.2017)

16/ Yarg�tay 16. Ceza Dairesi, 26.10.2017 tarihli karar�nda �zetle ilk derece mahkemesi s�fat�yla 24.04.2017 tarih, 2015/3 E. ve 2017/3 K. say�l� karar� ba�ta olmak �zere, dairece benimsenen ve istikrar kazanm�� yarg� kararlar�nda, �rg�t �yesinden ne anla��lmas� gerekti�i, bu kapsamda �rg�t �yesinin, �rg�t�n amac�n� benimseyen, �rg�t�n hiyerar�ik yap�s�na dahil olup verilecek g�revleri yerine getirmeye haz�r �ekilde iradesini �rg�t emrine terk eden ki�i oldu�u, �rg�t �yesinin �rg�tle organik ba� kurup faaliyetlerine kat�lmas� gerekti�i, organik ba��n ise, canl�, ge�i�ken, etkin, faili emir ve talimat almaya a��k tutan ve hiyerar�ik durumunu tespit eden bir ba� olarak �yeli�in en �nemli unsuru oldu�u, �rg�t �yesinin �rg�t hiyerar�isi kapsam�nda verilen her t�rl� emir ve talimat� sorgulamaks�z�n tam bir teslimiyet duygusu ile yerine getirmeye haz�r olup �ylece ifa etmesi gerekti�i, bu �er�evede silahl� �rg�te �yelik su�unun olu�abilmesi i�in �rg�tle organik ba� kurulmas� ve kural olarak da s�reklilik, �e�itlilik ve yo�unluk gerektiren eylem ve faaliyetlerin varl��n�n aranmas� gerekti�i, bununla birlikte niteli�i, i�leni� �ekli, ger�ekle�en zarar ve tehlikenin a��rl��, �rg�t�n amac� ve menfaatlerine katk�s� itibariyle s�reklilik, �e�itlilik ve yo�unluk �zellikleri olmasa da sadece �rg�t �yeleri taraf�ndan i�lenebilen su�lar�n faillerinin de �rg�t �yesi olarak kabul�n�n gerekti�i, bu nedenle �rg�te yaln�zca sempati duymak (T�rk Dil Kurumu�na g�re birisini sevimli, cana yak�n bulmak) veya �rg�t�n ama�lar�n�, de�erlerini, ideolojisini benimsemek, buna ili�kin yay�nlar� okumak, bulundurmak, �rg�t liderine sayg� duymak gibi fiillerin �rg�t �yeli�i i�in yeterli olmayaca��, �rg�t �yesinin �rg�te bilerek ve isteyerek kat�lmas�, kat�ld�� rg�t�n niteli�ini ve ama�lar�n� bilmesi, onun bir par�as� olmay� istemesi, kat�lma iradesinin devaml� olmas� gerekti�i, hatta �rg�t �yesi olan kimsenin bir �rg�te girerken �rg�t�n kanunun su� sayd�� su�lar� i�lemek i�in kurulan bir �rg�t oldu�unu bilerek �ye olma kast� ve iradesiyle hareket etmesi, bundan da �te su� i�leme amac�yla kurulmu� �rg�te �ye olmak i�in de failde saikin �su� i�leme amac�� olmas�n�n aranmas� gerekti�ini ifade etmi�tir. Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2017/1809, Karar No: 2017/5155, Tarih: 26.10.2017

17/ Yarg�tay yerle�ik kararlar�nda, ��rg�t �yeli�ini belirlemede ay�rt edici fark, �rg�t �yesinin �rg�t hiyerar�isi d�hilinde verilen her t�rl� emir ve talimat� sorgulamaks�z�n tamamen teslimiyet duygusuyla yerine getirmeye haz�r olmas� ve �ylece ifa etmesidir.� tespitinde bulunmu�tur.

Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2019/2233, Karar No: 2019/4810, Tarih: 9.07.2019, Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2019/1486, Karar No: 2019/4719, Tarih: 3.07.2019, Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2018/7312, Karar No: 2019/4638, Tarih: 2.07.2019, Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2018/1365, Karar No: 2019/3530, Tarih: 20.05.2019.

Yarg�tay�a g�re ��rg�t �yeli�i; �rg�te kat�lmay�, ba�lanmay�, �rg�te h�kim olan hiyerar�ik g�c�n emrine girmeyi ifade etmektedir. �rg�te �ye olmak ki�inin r�zas�yla �rg�t�n hiyerar�ik yap�s�na d�hil olmas�d�r. �rg�tle organik ba� kurup faaliyetlerine kat�lmal�d�r. Organik ba�, canl�, ge�i�ken, etkin, faili emir ve talimat almaya a��k tutan ve hiyerar�ik konumunu tespit eden ba� olup, �yeli�in en �nemli unsurudur.�

Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2019/7004, Karar No: 2019/5220, Tarih: 12.09.2019.

Bu kriterlerle bak�ld��nda, san��n bu tan�ma uydu�unun, somut delil ve bulgular� nelerdir?

18/ Anayasa Mahkemesi�nin 22.05.2019 tarihli karar�nda ise �rg�t �yeli�ine ili�kin �u tespitlerde bulunulmu�tur: �Bir ki�inin ter�r �rg�t� �yeli�i su�undan cezaland�r�lmas� i�in �rg�t faaliyeti �er�evesindeki eylemleri s�reklilik, �e�itlilik ve yo�unluk g�stermelidir. O h�lde her biri �rg�t �yeli�ine ili�kin bir par�ay� a��klayan ve delil olarak kabul edilen faaliyetlerin birle�tirilerek olay�n b�t�n�n�n anla��lmas� sa�lanmal�d�r. Ki�ilerin ter�r �rg�t�n�n hiyerar�ik yap�s�na d�hil oldu�unu g�steren delillerin birlikte incelenmesi sonucunda delillerin sa�laml�� s�nanmal�; her biri her ter�r �rg�t�n�n amac�, niteli�i, bilinirli�i, kulland�� iddetin t�r� ve yo�unlu�u ile somut olay�n ilgili di�er ko�ullar� dikkate al�narak de�erlendirilmelidir. Ki�ilerin delil olarak kabul edilen faaliyetleri birbiriyle s�nanmal� ve sa�lamalar� yap�larak birbirlerini tamamlay�p tamamlamad�� ve tutars�zl�k i�erip i�ermedi�i tespit edilmelidir.�

Anayasa Mahkemesi, 22.05.2019 Tarih ve 2014/15440 say�l� Metin Birdal Ba�vurusu, RG, 12.07.2019, Say� 30829, �72

19/ Yarg�tay��n i�tihatlar�nda ��rg�t �yesinin �rg�te bilerek ve isteyerek kat�lmas�, kat�ld�� rg�t�n niteli�ini ve ama�lar�n� bilmesi, onun bir par�as� olmay� istemesi, kat�lma iradesinin devaml� olmas� gerekti�i, hatta �rg�t �yesi olan kimsenin bir �rg�te girerken �rg�t�n kanunun su� sayd�� fiilleri i�lemek i�in kurulan bir �rg�t oldu�unu bilerek �ye olma kast� ve iradesiyle hareket etmesi, bundan da �te su� i�leme amac�yla kurulmu� �rg�te �ye olmak i�in de failde saikin �su� i�leme amac�� olmas�n�n aranmas� gerekti�i� ifade edilmi�tir.

Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2017/1809, Karar No: 2017/5155, Tarih: 26.10.2017

20/ "Ceza yarg�lamas�n�n amac� hi�bir duraksamaya yer vermeden maddi ger�e�in ortaya ��kart�lmas�d�r. Ger�ek, akla uygun ve realist, olay�n b�t�n� veya par�as�n� temsil eden kan�tlardan veya kan�tlar�n bir b�t�n olarak de�erlendirilmesinden ortaya ��kart�lmal�d�r, yoksa birtak�m varsay�mlara dayan�larak sonuca ula��lmas� ceza yarg�lamas�n�n amac�na kesinlikle ayk�r�d�r."

Yarg�tay YCGK, Esas: 1993/6-79, Karar: 1993/108, Tarih: 19.04.1993.

21/ �Latince �in dubio pro reo� olarak ifade edilen ve masumiyet (su�suzluk) karinesinin bir uzant�s� olan ��pheden san�k yararlan�r ilkesi� ceza yarg�lamas� hukukunun evrensel nitelikteki �nemli ilkelerinden biridir. San��n bir su�tan cezaland�r�lmas�n�n temel ko�ulu, su�un ku�kuya yer vermeyen bir kesinlikle ispat edilmesine ba�l�d�r. ��pheli ve ayd�nlat�lamam�� olaylar ve iddialar san��n aleyhine yorumlanarak h�k�m tesis edilemez. Ceza mahkumiyeti bir ihtimale de�il, kesin ve a��k bir ispata dayanmal�d�r. Bu ispat, teorikte olsa hi�bir ku�ku ve ba�ka t�rl� bir olu�a olanak vermemelidir. Y�ksek de olsa bir ihtimale dayan�larak san�� cezaland�rmak, ceza yarg�lamas�n�n en �nemli amac� olan ger�e�e ula�madan h�k�m vermektir.

Yarg�tay YCGK, Esas No: 2009/1-251, Karar No: 2010/25, Tarih: 16.02.2010

�Ceza hukukunun genel prensiplerinden olan ��pheden san�k yararlan�r ilkesi uyar�nca bir su�tan cezaland�r�lman�n temel ko�ulunu, su�un ku�kuya yer verilemeyece�i �ekilde ispat edilmesine ba�l� oldu�unu, ku�kulu ve tam olarak ayd�nlat�lmam�� olaylar ve iddialar�n san��n aleyhine yorumlanarak mahkumiyet h�km� kurulamayaca��, yine ceza mahkumiyetinin yarg�lama s�recinde toplanan kan�tlar�n bir k�sm�na dayan�larak ve di�er bir k�sm� g�z ard� edilerek olu�an olas� kan�ya de�il, kesin ve a��k bir ispata dayanmas� ve bu ispat�n hi�bir ku�ku ve ba�ka t�rl� bir olu�a olanak vermeyecek a��kl�kta olmas� gerekti�i, y�ksek de olsa bir olas�l��a dayal� olarak san��n cezaland�r�lmas�n�n ceza yarg�lamas�n�n en �nemli amac� olan ger�e�e ula�madan varsay�ma dayal� olarak h�k�m vermek anlam�na gelece�i, bu durumda ceza yarg�lamas�nda mahkumiyetin b�y�k veya k��k olas�l��a de�il her t�rl� ku�kudan uzak bir kesinli�e dayanmas�n�n �art oldu�u, adli hatalar�n �n�ne ge�ebilmenin de ba�ka bir yolu bulunmamaktad�r.

Yarg�tay 16. CD, Esas No: 2019/602, Karar No: 2019/4230, Tarih: 17.06.2019

22/ �Devletin, esasen ve �ncelikle bu kurallar�n ihlalini �nleme g�revi bulundu�unun kabul� gerekir. Ba�ka bir deyi�le, hukuk devletinin bir erki olan idarenin g�revi, �ncelikle bireylerin kurallar� ihlal etmesini bekleyip cezaland�rma yoluna gitmesi de�il, kurallara uygun davranma d�zeyini ve al��kanl��n� geli�tirmek olmal�d�r. Bu husus �iyi idare ilkelerinin� de bir gere�idir. Keza idarenin (Y�r�tmenin) iyi idare ilkeleriyle ba�l� olmas� da hukuk devletinin bir gere�idir.�

Yarg�tay 19. CD, Esas No: 2015/10701, Karar No: 2016/326, Tarih: 14.01.2016.

23/ �rg�t �yesinin �rg�te ba�l�l��n� d�� d�nyaya yans�tan, eylemleridir. Bu eylemlerin tek ba��na su� te�kil etmesi gerekmez ancak �rg�te organik ba� kuracak kadar yo�un, �e�itli ve s�rekli olmas� gerekir. Bu su�un maddi unsurunu kar��lar. �rg�tsel toplant�ya dini saiklerle kat�lan bir ki�inin bu hareketi, toplant�n�n bar��l niteli�ini yitirdi�i, silahl� ter�r �rg�t�n�n emir ve talimat� ile ger�ekle�tirildi�i ispat edilmedik�e, silahl� ter�r �rg�t� �yesi oldu�una dair delil te�kil edemez. Ki�i, ba� kurdu�u �rg�t�n silahl� bir ter�r �rg�t� oldu�unu bilmeli ve �rg�t�n ama�lar�n� benimsemelidir. Bu da su�un manevi unsurunu kar��lar. Kat�ld�� toplant�n�n silahl� ter�r �rg�t�n�n toplant�s� oldu�unu bilmeyen ve benimsemeyen bir ki�i, bu fiilinden sorumlu tutulamaz.

(Farkl� hukuk�ular�n, i�tihatlar ��nda anayasal yorumu)

24/ Yarg�tay Ceza Genel Kurulu 15.11.2011 tarihli karar�nda, ��leti�im tespiti ancak, ��pheli ve san�k hakk�nda uygulanabilir. Haklar�nda ileti�imin tespiti tedbiri talep edilen ki�iler, baz istasyonundan hizmet alan ��nc� ki�iler olup, ��pheli veya san�k s�fat�na sahip olmad�klar�ndan haklar�nda ileti�imin tespiti tedbirine ba�vurulmas� olana�� yoktur.� diyerek toptanc� bir bak�� a��s� ile yap�lacak delil toplama ve de�erlendirme sonucunda su�un ve failinin belirlenmesi y�nteminin hukuka uygun olmayaca��n� ifade etmi�tir. YARGITAY YCGK, Esas: 2011/6-140, Karar: 2011/222, Tarih; 15.11.2011.

25/ Ger�ekten de �Trol a�� metodu denilen, toptanc� bir bak�� a��s� ile yap�lacak delil toplama ve de�erlendirme sonucunda su�un ve failinin belirlenmesi y�ntemi hukuka uygun de�ildir zira CMK�da da �trol a�� metodu bir delil elde etme usul� olarak �ng�r�lmemi�tir.209 CMK 135.maddeye g�re delil elde etme, i�lendi�i iddia edilen bir su� ve/veya kendisine bir su�lama y�neltilen ��pheli ile san�k hakk�nda yap�l�r. Aksinin kabul� Anayasa�n�n haberle�me �zg�rl��n� g�vence alt�na alan 13. maddesine ayk�r�l�k te�kil edecektir.

26/ �rg�t�n ama�lar�n� bilerek ve bu ama�lar� �z�msemi� bir �ekilde �rg�t faaliyetlerine maddi veya manevi katk� sa�layan ve bu yolda kendi iradesini �rg�t�n �st�n iradesine teslim eden ki�i �rg�t �yesi say�lmal�d�r.

27/ Yarg�tay �rg�t �yesini �u �ekilde tan�mlam��t�r: ��rg�t amac�n� benimseyen, �rg�t�n hiyerar�ik yap�s�na dahil olan ve bu suretle verilecek g�revleri yerine getirmeye haz�r olmak �zere kendi iradesini �rg�t iradesine terk eden ki�idir. �rg�t �yeli�i, �rg�te kat�lmay�, ba�lanmay�, �rg�te hakim olan hiyerar�ik g�c�n emrine girmeyi ifade etmektedir. �rg�t �yesi �rg�tle organik ba� kurup faaliyetlerine kat�lmal�d�r. Organik ba�, canl�, ge�i�ken, etkin, faili emir ve talimat almaya a��k tutan ve hiyerar�ik konumunu tespit eden ba� olup, �yeli�in en �nemli unsurudur. �rg�te yard�mda veya �rg�t ad�na su� islemede de, �rg�t y�neticileri veya di�er mensuplar�n�n emir ya da talimatlar� vard�r. Ancak �rg�t �yeli�ini belirlemede ay�rt edici fark, �rg�t �yesinin �rg�t hiyerar�isi dahilinde verilen her t�rl� emir ve talimat� sorgulamaks�z�n tamamen teslimiyet duygusuyla yerine getirmeye haz�r olmas� ve �ylece ifa etmesidir�� Ayn� kararda �u ifadelere de yer verilmi�tir: �..�rg�t �yesinin bu su�tan cezaland�r�lmas� i�in �rg�t faaliyeti kapsam�nda ve amac� do�rultusunda bir su� i�lemesi gerekmez ise de, �rg�t�n varl��na veya g��lendirilmesine nedensel bir ba� ta��yan maddi ya da manevi somut bir katk�s�n�n bulunmas� gerekir. �yelik m�temadi bir su� olmas� nedeniyle de eylemlerde bir s�re devam eden yo�unluk aran�r��

Yarg�tay 16.Ceza Dairesi, T:24.04.2017, E:2015/3, K:2017/3

28/ A�HM Avrupa �nsan Haklar� Mahkemesi Ba�vuru No. 14606/18, Karar Tarihi: 07.12.2021

7 Aral�k 2021 tarihinde a��klad�� Yasin �zdemir-T�rkiye karar�nda;
� Somut delillerle bir �rg�t ile ki�i aras�ndaki ba��n ispatlanmas� gerekti�ini,
� Cebir-�iddet i�ermeyen eylem ve s�ylemlerin �rg�t faaliyeti olarak de�erlendirilemeyece�ini,
� A�HS ile korunan yasal ve rutin faaliyetlerin su�lama olarak kullan�lamayaca��n�,
� Silahl� ter�r �rg�t�n�n var oldu�unun kesinle�mi� yarg� karar� ile tespit edilebilece�ini ve bu karar sonras�nda ki�ilerin su�lanabilece�ini,
� Y�r�tme organ� taraf�ndan yap�lan silahl� �rg�t tespitine dayanarak ki�ilerin �rg�t propagandas�, �rg�t �yeli�i vb. gibi su�larla itham edilemeyece�ini belirtmi�tir.

29/ Ceza muhakemesinin en �nemli ilkelerinden biri olan ve Latince olarak ifade edilen ��pheden san�k yararlan�r ilkesi uyar�nca, san��n bir su�tan cezaland�r�lmas�n�n temel �art�, su�un ��pheye yer vermeyen bir kesinlikle ispat edilmesidir. Ger�ekle�me �ekli ��pheli ve tam olarak ayd�nlat�lamam�� olaylar ve iddialar san��n aleyhine yorumlanarak mahk�miyet h�km� kurulamaz. Olduk�a geni� bir uygulama alan� bulunan bu kural, bir su�un ger�ekten i�lenip i�lenmedi�i veya i�lenmi� ise ger�ekle�tirilme bi�imi konusunda ��phe belirmesi halinde uygulanaca�� gibi, su� niteli�inin belirlenmesi bak�m�ndan da ge�erlidir. Ceza mahk�miyeti, yarg�lama s�recinde toplanan delillerin bir k�sm�na dayan�larak ve di�er bir k�sm� g�z ard� edilerek ula��lan ihtimali kanaate de�il, kesin ve a��k bir ispata dayanmal�d�r. Bu ispat, hi�bir ��phe ve ba�ka t�rl� bir olu�a imk�n vermeyecek a��kl�kta olmal�d�r. Yarg�tay Ceza Genel Kurulu Esas No: 2012/6-1309 Karar No: 2013/258 Kar. T.: 20.05.2013

30/ Delillerin kendilerinden beklenen belirlili�i sa�layabilmeleri ve yarg�lama makamlar�nca de�erlendirilebilir olmalar� i�in ta��mas� gereken temel �zellikler ise; olay� temsil edici, elde edilebilir, ak�l ve mant��a dayal�, sa�lam, g�venilir, ger�ek�i ve m��terek olmalar�d�r.

TOROSLU / FEYZ�O�LU: 2016, s. 173

31/ �Ceza muhakemesinde hangi hususun hangi delillerle ispat olunaca�� konusunda bir s�n�rlama bulunmay�p, yarg�lamay� yapan h�kim hukuka uygun �ekilde elde edilmi� akla, bilime ve mant��a uygun olan her t�rl� delili kullanmak suretiyle san��n aleyhine oldu�u kadar, lehine olan delilleri de ara�t�r�p de�erlendirerek ��pheden ar�nm�� bir sonuca ula�mal�d�r.�
Yarg�tay CGK, E. 2013/1-40, K. 2014/318, T. 10.6.2014.

32/ Yarg�tay Ceza Genel Kurulu�nun da kararlar�nda belirtti�i gibi: �Ceza muhakemesinde, san��n y�klenen su�u i�ledi�i basit veya g��l� ihtimallere, �eli�kili tan�k veya ma�dur beyanlar�na ya da soyut iddia ve varsay�mlara dayand�r�lamaz. Aksi halde y�ksek de olsa bir ihtimale veya ��pheye dayan�larak san�� mahk�m etmek, ceza muhakemesinin en �nemli amac� olan maddi ger�e�e ula�madan h�k�m vermek olaca�� gibi, ayn� zamanda ��pheden san�k yararlan�r ilkesine de ayk�r�l�k olu�turacakt�r�.

Yarg�tay CGK, T. 9.11.2010, E. 2010/8-134, K. 2010/217

33/ �nsan�n varolu� amac� kar��s�nda muhatab� oldu�u davran�� normlar�na uygun hareket etme g�revi ve y�k�ml�l�� s�z konusudur. Davran�� normlar�, bir gereklilik, bir y�k�ml�l�k ifade etmektedir. �nsan, davran�� normlar�na ayk�r� davran�� ile di�er bir kimsenin hukukunu ihl�l etmemi� ise, ahlaki sorumlulu�undan bahsedilir. Buna kar��l�k davran�� normuna ayk�r�l�k ba�kas�n�n hukukunu ihl�l ediyorsa, bu ki�iye kar�� sorumlulu�undan bahsedilecektir. Bu gibi hallerde hukuki sorumluluk s�z konusudur. Hukuki sorumluluk; belli bir ki�inin hukukunun ihl�l edilmesi dolay�s�yla bu ki�iye kar��

olabilece�i gibi (�zel hukuk sorumlulu�u); hukuk toplumundaki d�zenin bozulmas�na sebebiyet verilen hallerde ise, toplumu olu�turan herkese kar�� olacakt�r (kamu hukuku sorumlulu�u).

Su�; toplumsal d�zenin devam� a��s�ndan korunmas� gereken hukuki de�erlerin ihl�li niteli�ini ta��yan, haks�zl�k te�kil eden insan davran��d�r. Su�, norm ile korunan hukuki menfaatin ihl�li niteli�ini ta��yan, haks�zl�k te�kil eden fiildir.

Normun ihl�li, ayn� zamanda buna ili�kin davran�� normuna kar�� k�� anlam�na da gelmektedir.

CEZA HUKUKUNA G�R�� T.C. ANADOLU �N�VERS�TES� YAYINI NO: 2476 Sayfa:4

Bu bilimsel kurala g�re; hangi norm d�� davran��lardan, hangi bireysel veya kamusal hukuk ve norm ihlal edilmi�tir? �nceden su� say�lmayan bir davran��, sonradan su� kapsam�na al�nmaya �al��l�yorsa, hukuk g�venli�i, su� ve cezada kanunilik ve hukuki belirlilik ilkesini devre d�� m� b�rakaca��z?

Su� nedir, su�tan kaynaklanan kusur nedir, bu kusur nas�l bir hukuka ayk�r�l�k i�ermektedir?

34/ 5237 say�l� TCK ile esas al�nan su� teorisine g�re, her su�, bir haks�zl�k te�kil edecek, ancak her haks�zl�k bir su� olu�turmayacakt�r.

Su�un 3 unsuru bulunmaktad�r.

Bunlar, maddi unsurlar, manevi unsurlar ve hukuka ayk�r�l�k unsurlar�d�r.

Su�un maddi unsurlar�, Fiil, sonu�, nedensellik ba��, fail, konu ve ma�durdur.

Fiil, icrai ya da ihmali bir davran��t�r. Sonu�, su�un kanuni tan�m�nda belirtilen neticedir.

Nedensellik ba��, fiil ile sonu� aras�ndaki sebep-sonu� ili�kisidir. Fail, fiili i�leyen ki�i ya da ki�ilerdir. Konu, su�a esas�n� olu�turan nesne ya da de�erlerdir.

Ma�dur, su�tan zarar g�rendir. Bir su�un olu�mas� i�in, bu maddi unsurlar�n bir arada bulunmas� gerekmektedir.

Su�un manevi unsurlar�,

Kas�t ya da taksirdir.

Kas�t, su� say�lan bir haks�zl��n bilerek ve istenerek ger�ekle�tirilmesidir.

Taksir, su� say�lan bir haks�zl��n dikkat ve �zen y�k�ml�l��n�n ihlali ile ger�ekle�tirilmesidir.

Su�un hukuka ayk�r�l�k unsuru ise, i�lenen fiilin, hukuk d�zenine uygun olmamas�d�r.

35/ CMK�n�n 170. maddesinin d�rd�nc� f�kras�na g�re, iddianamede, y�klenen su�u olu�turan olaylar, mevcut delillerle ili�kilendirilerek a��klanmal�d�r.

�ddianamede �ncelikle su�u olu�turan fiilin, yer ve zaman belirtilmek suretiyle bir olay �rg�s� i�inde a��k�a anlat�lmas�, ba�ka bir deyi�le h�km�n konusunu olu�turan fiilin s�n�rlar�n�n �izilmi� olmas� gerekir. Olay anlat�l�rken su�un unsurlar�n� te�kil eden hususlar, yasadaki ifadeler kullan�larak vurgulanmal�d�r. �ddianamede su�u olu�turan olay�n anlat�lmas� tek ba��na yeterli de�ildir. Su�u olu�turan olaylar�n, mevcut delillerle ili�kilendirilerek a��klanmas� gerekir. Bu ise ancak delillerin somut bir bi�imde ortaya konulmas� ile m�mk�nd�r. �ddianamede, su�a konu yap�lan fiilin ��pheli taraf�ndan ger�ekle�tirildi�ini g�steren delillerin, yine ��pheli taraf�ndan ger�ekle�tirildi�i sabit olan fiilin hangi nedenlerle su�u olu�turdu�una ili�kin delillerin somut olarak g�sterilmesi, bir bak�ma fiilin gerek�elendirilmesi gerekir. Olaylar ile deliller aras�nda ili�ki kurulmaks�z�n sadece delillerin ard� s�ra yaz�lmas� ve takdir mahkemeye b�rak�lm�� iddianamenin iadesine karar vermek gereklidir.

(AYDIN Murat, ��ddianamenin �adesi ve Unsurlar�� Gazi �niversitesi Hukuk Fak�ltesi Dergisi

c. X, s:1, 2 y. 2006)

36/ Yarg�tay 11. Ceza Dairesinin 26.03.2015 tarih ve 2014/21917-2015/24294 say�l� karar�na g�re; �5271 say�l� Ceza Muhakemesi Kanunu�nun 170/4. maddesindeki, iddianamede y�klenen su�u olu�turan olaylar, mevcut delillerle ili�kilendirilerek a��klan�r; �eklindeki d�zenleme ile ayn� Kanun�un 225/1. maddesinde yer alan; h�k�m, ancak iddianamede unsurlar� g�sterilen su�a ili�kin fiil ve fail hakk�nda verilir �eklindeki d�zenleme kar��s�nda, iddianamedeki anlat�ma g�re ��phelilere isnat edilen su�u olu�turan olaylar�n mevcut delillerle ili�kilendirilerek g�sterilmemesi� bir iade nedenidir.

37/ ��fade �zg�rl��, demokratik toplumun temellerinden biri olup toplumun geli�mesi ve bireyin kendini geli�tirmesi ve ger�ekle�tirmesi i�in vazge�ilmez ko�ullar aras�nda yer al�r. Hakikat �� fikirlerin �arp��mas�ndan do�ar. Bu ba�lamda toplumsal ve siyasal �o�ulculu�u sa�lamak, her t�rl� d��ncenin bar��l bir �ekilde ve serbest�e ifadesine ba�l�d�r. Ayn� �ekilde birey �zg�n ki�ili�ini d��ncelerini serbest�e ifade edebildi�i ve tart��abildi�i bir ortamda ger�ekle�tirebilir. �fade �zg�rl��, kendimizi ve ba�kalar�n� tan�mlamada, anlamada ve alg�lamada, bu �er�evede ba�kalar�yla ili�kilerimizi belirlemede ihtiya� duydu�umuz bir de�erdir.� a��klamas�yla ortaya koyulmu�tur.

AYM Ba�vuru No. 2013/2602, 23.01.2014, �41; Ba�vuru No. 2014/12151, 04.06.2015, �35.

38/ Yarg�tay 7. Ceza Dairesinin, 03.07.2013 tarih ve E.2013/5127,

K.2013/17549 say�l� karar�na konu te�kil eden bir olayda

Ve Dan��tay��n 13.03.2007 tarih ve E.2005/6392, K.2007/948 say�l� karar� ile r�zaya dayal� arama ile elde edilen deliller bile hukuka ayk�r� kabul edilmi�tir.

38/ �Yerle�ik yarg�sal kararlarda belirlenen ilkelere g�re, failin salt silahl� �rg�te ilgi duymas�, �rg�te kat�lmak i�in zemin aray��na girmesi, bu ama�la kendisini �rg�te ula�t�rabilecek ki�ilerle temasa ge�meye �al��mas� ve �rg�t mensuplar�yla g�r��p bulu�madan salt �rg�te kat�lmak amac�yla ba�ka bir b�lgeye yolculuk yapmas� silahl� �rg�t �yeli�i su�unun olu�umu i�in yeterli de�ildir.� ki�inin bahse konu �rg�te yaln�zca ilgi duymas� ve minvalde hareketler g�stermesi �rg�t �yeli�inin olu�umu i�in yeterli de�ildir.

Yarg�tay Ceza Genel Kurulu 2007/9-270 E. 2008/164 K. Say�l� Tarih:10.06.2008

39/ Yarg�tay Ceza Genel Kurulu�nun 04.10.2011 tarih ve 2011/10-159 E., 2011/202 K. say�l� karar�nda; �ilgilisi taraf�ndan �ok say�da g�r��me yapt�� kabul edilse dahi i�eri�i tespit edilemeyen telefon g�r��meleri ile adli sicil kayd�na konu ilama dayal� olarak san�k hakk�nda uyu�turucu madde ticareti su�undan mahk�miyet h�km� kurulmas� yerinde de�ildir� denilmektedir.

Yarg�tay 9. Ceza Dairesi�nin 13.01.2016 tarih ve 2015/8703 E., 2016/119 K. say�l� karar�nda da benzer i�tihat vard�r.

Ceza hukuku, hak ve yasa ihlallerinin en �ok oldu�u bir yarg�lama alan�d�r. Bundan dolay�d�r ki, ince eleyip s�k dokumak gerekiyor. Bir masuma ceza vermek, hukukun �st�nl��n� ve hukuk devletinin temellerini derinden sarsmaktad�r. Neyin su� olmad�� konusunda �ok daha fazla fikir, i�tihat, mant�k ve k�yaslama yapmaya ihtiyac�m�z vard�r.

Bu makaleyi haz�rlarken, dikkate ald��m hukukun genel ilkelerini listeliyorum:

Demokratik Hukuk Devleti, Hukukun genel ilkeleri, Ceza Hukuku ve Muhakemesi �lkeleri

01/ Demokratik Laik Sosyal Hukuk Devleti

02/ Anayasa/ AYM /Yarg�tay / A�HM/G�vencesi

03/ Erkler Ayr�l��

04/ Yarg� Birli�i

05/ Hakim Teminat�

06/ Ba��ms�z ve Tarafs�z Yarg�

07/ Tabii Mahkeme ve Hakim G�vencesi

08/ Hukukun �st�nl�� ve Ba�lay�c�l��

09/ Hukuk G�venli�i

10/ Her Karar, Uygulama ve Evrede D�r�stl�k �lkesi

11/ Ki�i �zg�rl�� ve G�venli�i

12/ Su� ve Cezada Kanunilik

13/ M�ktesep (Kazan�lm��) Hak �lkesi

14 /Gerek�eli �ddianame/Gerek�eli Karar

15/ Adil ve Aleni Yarg�lanma

16/ Sorumlulu�un �ahsili�i �lkesi

17/ Su� ve Cezada Kusur �lkesi

18/ Tipiklik

19/ Su�un �ahsili�i ve Geriye ��lemezli�i

20/ Hukuki Belirlilik

21/ Delillerin Yasall��

22/ Delil Serbestisi ve s�n�rs�z savunma hakk�

23/ �ddia Edenin �spat Y�k�ml�l�� lkesi

24/ �ddia ve Kararlar�n Gerek�eli Olmas� �lkesi

25/ Kanunun Geriye Y�r�memesi �lkesi

26/ Masumiyet Karinesi

27/ Lekelenmeme Hakk�

28/ �l��l�l�k

29/ Hukuki �ng�r�lebilirlik, Belirlilik �lkesi

30/ �eli�mezlik �lkesi

31/ Su�a Elveri�lilik

32/ Su�un Maddi ve Manevi Unsurlar�

33/ Su� ve Delil Aras�nda Nedensellik Ba��

34/ Su� ve Pozitif �snadiyet Kuram�

35/ �eli�meli Yarg�lama

36/ Silahlar�n E�itli�i

37/ ��pheden San�k Yararlan�r �lkesi

38/ �ddianame-Soru�turmada Makul ��phe
39/ Kovu�turmada Kuvvetli ��phe
40/ H�k�mde T�m ��phelerden Ar�nm�� Kesinlik

41/ K�yas (analoji)Yasa��

42/ �hsas-I Rey Yasa��

43/ Hak ve Fiil Ehliyeti

44/ Evleviyet �lkesi

45/ S�zl� ve Aleni Yarg�lama

46/ Hukukta Usul Esastan �nce Gelir

47/ �darenin Her T�rl� Eylem ve ��leminin Yarg�sal Denetime Tabi Olmas� �lkesi
48/ ��lenemez Su� �lkesi
49/ Zaman a��m� (m�ruru zaman

Samsun, 06.11.2024

Ali R�za Malko�

arm.web.tr

Bu makale, kaynak g�sterilerek payla��labilir ve yay�nlanabilir.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s�

( Hukuki Normlar Ve �lkeler Kapsam�nda Ter�r �rg�t� �yeli�i Nedir Ne De�ildir ba�l�kl� yaz� Ali R.MALKO� taraf�ndan 6.11.2024 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Hukuki Normlar Ve �lkeler Kapsam�nda Ter�r �rg�t� �yeli�i Nedir Ne De�ildir

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu