Evet,  bir  kaç gün önceki dördüncü  bölümde  Talat  Bey’in  31  Mart  Ýsyaný  sýrasýnda  nerede  saklandýðýný  sormuþtum  ve  sorumun  cevabýný  beklemiþtim. Bu,  ayný  zamanda  yazýlarýmýn  kimler  tarafýndan  gerçek  manada  okunduðu  ile  ilgili  bir  testti. Maalesef  sadece  bir  kiþi (  Murat  Özden )  O  soruya  cevap verdi.

Yani  efendim  birbirimizi  kandýrmanýn  alemi  yok.  Bir  iki  kiþi  dýþýnda  hiç  kimse  bu  yazýlarýn  devamýný sabýrsýzlýkla beklemiyor. Öyle  olsa sorarlardý ‘’Hocam hakikaten  Talat  Bey  nerede  saklandý?’’  Diye.

Ama  bir iki  kiþi  için  de olsa  yazmaya  devam… Bakarsýn  bugün  bir,  yarýn  iki  olur,  öteki  gün  üç-  dört… Yazmaktan  baþka  bir  iþim  gücüm  de  yok, el  mahkum  yazacaðým.

Neyse…  Kaldýðým  yerden  devam  edeyim

******

Talat Paþa, 31  Mart  Ýsyanýnýn  ikinci  gününde  nerede  saklandý?

Talat  Paþa, 31  Mart  Ýsyanýnýn  ikinci  gününde  Ermeni  Devrimci  Federasyonu  üyesi  Haçadur  Malumyan’ýn  evinde  saklandý.

Ermeni  Devrimci  Federaysonu  deyince  pek  çoðunuz  anlamadýnýz  sanýrým.  Yani  efendim  Taþnak  Örgütünden  bahsediyorum. Ýþte  o  örgütün  faal  üyelerinden  biri  olan  Haçadur  Malumyan’ýn  evinde  saklandý.

1864  Ermenistan  Meðri  þehri  doðumlu  olan  Haçadur  Malumyan,  Taþnak  örgütünün  kurucusu  olan  Kristofor  Mikhaelyan  ile birlikte  meþrutiyetin  tekrar  ilaný  için  Jön  Türklere  destek  verenlerin  baþýnda  geliyordu. II.  Meþrutiyetin  ilaný  bir  nevi  Türk ve  Ermeni  ortak  eseriydi. [ Ýlginçtir  ki  bizim  Muðla’nýn  Fethiye  Ýlçesinin  eski  adý  da  Meðri’dir  be  bugün  Fethiye’de  Meðri  adýný  taþýyan  pek  çok  dükkan  ya  da  mekan  vardýr )

Buraya  bir  soru  ve  cevabýný  sýkýþtýrayým  hemen.

Haçadur  Malumyan,  Talat’ýn  sadece   altý  sene  sonra Ermenileri  bu  topraklardan  süreceðini  bilseydi  yine  onu  evinde  saklar  mýydý?

Bilseydi  saklamazdý  ama  o  derece  Talat’a  baðlýydý  ve  inanýyordu  ki  Tehcir  Kanunu  çýkarýlýp  uygulamalar  baþladýktan  sonra  bile  ‘’  Talat’ýn  bu  olanlardan  haberi  yoktur.  Onun  bilgisi  dýþýnda  oluyordur  olanlar. ‘’  Diyordu.

Ýsyanýn  ilk  günlerini  kazasýz  belasýz  atlatan  Talat  Bey,  Hareket  ordusu  Ýstanbul’a  girince  ortaya  çýktý ve  bir  anda  Vatan  Kurtaran  Þaban  oldu.  Öyle  ki  veliaht  þehzade Mehmet  Reþat’ýn  Osmanlý  Meclis-i  mebusanýnca  padiþah  seçildiðini  bildiren  heyetin  baþkanlýðýný  Talat  Bey  yapýyordu.

Sular  iyice  durulduktan  sonra  17  kiþilik  bir  heyetle  Ýngiltere’ye  gitti  ve daha  Ýngiltere’den  dönmeden  Hüseyin  Hilmi  Paþa  kabinesine  Dahiliye  nazýrý  olarak  seçildiðini  öðrendi. O  artýk  Talat  Bey  deðil  Talat  Paþa  olmuþtu.

1912  Yýlýna  kadar  Dahiliye  nazýrý,  sadece  Edirne  Mebusu,  Posta  Ve  Telgraf  Nazýrý  gibi makamlarda  bulunan  Talat  Paþa,  Balkan  savaþlarý  sýrasýnda  gönüllü  olarak  cepheye  gitti.


Þimdi  ‘’  Hah.  Ýþte  her þeye  raðmen  vatansever  bir  tarafý varmýþ.  Baksana  adam  asker  olmadýðý  halde  cepheye  gönüllü  olarak  gitmiþ.’’  Diyorsunuz  deðil  mi?

Evet,  cepheye  gitmesine  gitti  ama  cephede  savaþan askerlere  ‘’ “Askerler ! Bu bunak  Kâmil Paþa ( Sadrazam )  için kanýnýzý dökmeyin. Gavur burada deðil, Ýstanbul’dadýr. Sizi gavurlara sattý’’  diyerek  askeri  Kamil  Paþaya  karþý  isyana  kýþkýrtmak  için  gitti.  Nitekim  Edirne  müdafii  Þükrü  Paþa ‘’ Nefer  Elbiseli  Müfsid ‘’  Dediði  Talat  Paþa’yý  eðer  cepheden  ayrýlýp  Ýstanbul’a  dönmezse  vurmakla  tehdit  ve  Ýstanbul’a  gönderdi.

Evet.  Ýttihat  ve  Terakki  her  ne  kadar 1909’dan  itibaren  devlet  yönetiminde  ipleri  eline  almýþ  olsa  da  hâlâ  önemli  makam  ve  mevkilerde  Ýttihatçý  olmayanlar  da  vardý.  Ýþte  bunlar  tasfiye  edilip  yönetime  tam  anlamýyla  el  konulmalýydý.

Yönetime  el  konulmalýydý  derken  bir  padiþah  deðiþikliðinden  söz  etmiyoruz  elbette  ama  sadrazam için  bir  þeyler  düþünülebilirdi.

23  Ocak 1913’de  Enver  Bey  ile  birlikte  tertipledikleri  Bâb-ý Âlî baskýnýnda  Harbiye  Nazýrý Nazým  Paþa  öldürüldü.  Sadrazam  Kamil Paþa ise  zorla  istifa  ettirildi.

Ýþin  trajikomik  tarafý  Sadrazam  Kamil  Paþa’nýn  Balkan  savaþlarýndaki  baþarýsýzlýðý  sebebiyle sadrazamlýktan  uzaklaþtýrýlmak  istenmesiydi. Askere ‘’ Bu  bunak  için  savaþmayýn ‘’  Diyen  Talat  Paþa,  asker  düþmanla  savaþmadýðý  için  yenilmiþ  olmamýzýn  suçunu  Kamil  Paþa’ya  yüklüyordu.

Evet,  Bâb-ý Âlî  baskýnýndan  sonra  - Ýttihatçý  olmamasýna  raðmen -  Hareket  ordusu  baþ  komutanlýðý  yapmýþ  olan  Mahmut  Þevket  Paþa’yý  Sadrazamlýk  makamýna  getirdiler. Onun  sertliði  ile  tüm  muhalifleri  sindireceðine  inanýyorlardý  ancak muhaliflerin  elleri  armut  toplamýyordu.

Balkan  Savaþlarýnýn  mukadderatýný deðiþtirme  konusunda  bir   baþarýsý  olamayan  Mahmut  Þevket  Paþa  da  14  Haziran  1913’de  bir  suikasta  kurban  giderek  öldürüldü.

Mahmut  Þevket  Paþa’nýn  öldürülmesinden  sonra  tekrar  Dahiliye  Nazýrý  olan Talat  Paþa, 27  Mayýs  1915  tarihli  Tehcir  kanununun baþ  aktörü  oldu.

Yani  Efendim  bugün  Ermenilerin  ve  pek  çok  dünya  devletinin  ‘’Ermeni  Soykýrýmý  ‘’  dediði  Ermenilerin yaþadýklarý  yerlerden  zorunlu göçe  tâbi  tutulmasý  olayýndan bahsediyorum.

3  Þubat  1917’de  Said Halim  Paþa’nýn  Sadrazamlýktan  istifa  etmesi  üzerine  bu  makama  getirildi. 

3  Mart  1918’de  Rusya  ile  imzalanan  Brest  Litowsk  Antlaþmasýna  katýldý  ve böylece Kars,  Ardahan,  Artvin  ve  Batum’un  tekrar  Osmanlý  topraðý  olmasýnda  rolü  olmuþtur.

8  Ekim  1918’de  savaþý  kaybettiðimiz  kesinleþince  Sadrazamlýk  makamýndan  istifa  etmiþ, 1 Kasým 1918’de  Bir  Alman  torpidosu  ile  önce  Odessa’ya,  oradan  da  Berlin’e  gitmiþtir.

15  Mart  1921’de  Berlin’de  Soðomon  Tehliryan  adlý  bir  Ermeni  tarafýndan  tabancayla  vurularak  öldürülmüþ ancak  Alman  Mahkemesi  Tehliryan’a  - Tehcir  esnasýnda  yaþadýðý  acýlar  sebebiyle  büyük  bir  travma  geçirdiði,  dolayýsýyla  da  cezai  ehliyeti  olmadýðý  sebebiyle  ceza  vermemiþtir.

Önce  Berlin’deki  Türk  mezarlýðýna  defnedilen  Talat  Paþa’nýn  naaþý  25  Þubat  1944’de  buradan  alýnarak  Ýstanbul-  Þiþli  Abide-i  Hürriyet  Þehitliðine  defnedilmiþtir.

Evet… Kimseler  devamýný  sabýrsýzlýkla  beklemesin  diye  BÝTTÝ  Diyorum.