OHRÝ VAKIFLARI

1385 yýlýnda bir kýsmý,1395 yýlýnda tamamý Osmanlý hakimiyetine giren ve Ebubekir Hazým Tepeyran (1864-1947) tarafýndan:Gayet latif zümrütler ortasýna pek mahirane yerleþtirilmiþ beyaz bir elmas-pare gibi yeþil, mürtefi daðlar arasýnda tekevvün etmiþ olan Ohri Gölü mevkisinin her türlü letafeti,saf,berrak sularý,ca-be-ca açýk,koyu mai hareleri;müþaþaa serv-i siminleri nazar-rüba akisleriyle hakikaten temaþasýna doyulmaz bir belde-i tabiattýr. diye methedilen, Makedonya’nýn incisi olarak vasýflandýrýlan Ohri 550 yýl boyunca Türk-Ýslam þehri olarak yaþadý. Osmanlý fethettiði her yerde yaptýðý gibi en batý sýnýrýndaki Ohri’yi de inþa ettiði mimari hayratlarla süsledi. Vakýf þehir haline getirdi.    

Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Müslüman mahallelerinden;Ohrizâde, Tekke, Haydar Paþa, Koca Siyavuþ Paþa, Zulmiye, Hacý Hamza, Ýskender Bey, Yunus Voyvoda, Koçi Bey, Emin Mahmud, Kara Hoca gibi seçkin mahallelerin isimlerini zikretmiþtir. 1670 yýlýnda Ohri’yi ziyaret eden Evliya Çelebi, tarihi eserlerden söz ederken; 17 adet cami, 17 mahalle mescidi (Ýskender Bey, Yunus Voyvoda, Koçi Bey,Emin Mahmud, Kara Hoca, Çýnarlý ve Çarþý mescideleri), 2 adet bilgin medresesi, 7 adet mektep, 3 adet han, 2 adet hamam (Ohrizade ve Gazi Hüseyin Paþa hamamlarý), 150 adet dükkanýn bulunduðu çarþý ve bedestenden bahsetmiþtir. Ayrýca ilim sahiplerinin toplandýðý 7 adet kahvehanenin varlýðýndan söz etmiþtir. Ekrem Hakký Ayverdi, Avrupa’da Osmanlý Mimari Eserleri isimli çalýþmasýnda, Ohri’de bulunan camileri harf sýrasýna göre dizerek bilgiler vermeye çalýþmýþtýr. Ayrýca Semavi Eyice’nin de “Ohri’nin Türk Devrine Ait Eserleri” adlý makalesinde þehirdeki cami, tekke, türbe, mescid ve hamamlarla ilgili önemli bilgiler verdiði görülmektedir. Ohri þehrinde her camiye ait vakfiyeler de vardý. Osmanlý Dönemi’nde Balkanlar’daki en eski vakfiyelerden biri, bugün Ohri’deki Ýmaret Tepesi’nde türbesi bulunan Ohrizade Sinaneddin Yusuf Çelebi’ye ait vakfiyedir.

      .... Uzun yýllar (500 yýlý aþan bir süre) Türk hakimiyetinde kalmýþ olan Ohri’de yukarýda sözü edilen çoðu eserlerin þu anda mevcut olmadýðý görülmektedir. Bugün Osmanlý Dönemi’nden kalan 10 adet camiyle Haydar Paþa, Sinan Çelebi ve Pir Mehmed Hayati’ye ait türbe yapýlarý, bir adet hamam, iki adet mescid, bir adet saat kulesi, Osmanlý sivil mimarisinin izlerini taþýyan geleneksel Türk evleri ile Ohri Çarþýsý,bu döneme tanýklýk eden tarihi Türk – Ýslam eserleridir. Yrd. Doç. Dr. Halil KURT,Marmara Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coðrafya Bölümü,Uzman Necibe Nur ALAYDIN Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araþtýrmalarý Enstitüsü, Yüksek Lisans Öðrencisi
            Þaban ayýnýn son günlerinde 896 yýlýnda ( 29.06-08.07.1491 ) Arapça yazýlan vakfiye belgesinin uzunluðu 6.43 metre ( yazý 3.47 metre) ve 30 santimetre geniþliðindedir.
           1846 yýlýnda Ohri Sancaðý’nýn Kaymakamý Þerif Bey olur. Þerif bey Hacý mahallesinde yeni bir medrese-Ahmet Þerif Bey Medresesi-inþa eder. Medresede 9 odada 14 talebe ikamet ediyor. Bu medrese yýkýlmýþtýr. Ahmet Þerif Bey’in vakfiyesi de mevcuttur: Medreseye bitiþik 5 dükkan, Bunlarýn karþýsýnda 3, Hacý Hamza Camiine muttasýl 6, Ayný yerde 1,Hacý Kasým mahallesinde 12, Hacý Kasým mahallesinde 9 dönüm mülk ev, Ohri’de Ýmaret Bahçe denilen müþtemilatiyle beraber mülk sebze bahçesi, Resne nahiyesinde Manastýr Caddesi üzerinde Kruþye yerinde senevi iki yüz para mukataalý arsa yeri üzerine han, Manastýra tabi Beç karice kariyesinde 0.5 dönüm baðçeli iki yüz para mukataalý 3 deðirmen, Ýmarette kullanmak üzre 22 kazan, 20 kapaksýz büyük sahan, 1 büyük güðüm, 1 küçük güðüm,1 kevgir,1 demir kepçedir. Hayýr þartlarý ise: Zemin mukataalarý 400 para, tevliyet senevi bin kuruþ. Nezaret 4000, Medreseye 4000,Aþure 500, aþçýya 20. Mevlid, Kuran,Kelime-i tevhid çeken 10 kiþiye 300, 64 adat ekmek günde 32, 30 kuruþ helada kandil hizmeti için ayda 3 okka zeytinyaðý, irad fazlasý tamirata ayrýlacaktýr. Medresede 9 odada 14 talebe ikamet edecektir. Tarihi 1262 17 Þevval (7 Teþrinievvel 1846 ) olup 14 þahit imzalamýþtýr. Eyüp SALÝH, Araþtýrmacý Yazar.