Adam, arabasýna bindiðinde yaðmurda yeni baþlýyordu. Radyosunun birkaç düðmesine dokunduðunda klasik müzik kanalýnda karar kýldý. ‘Ne romantik ortam’ diye emniyet kemerini birkaç kez gevþetmek istediðinde cam da buðusunu salýyor, görüþ alanýný kýsýtlýyordu. Klimayý açýp sýcaklýðýný cama verdiðinde önünü puslu da olsa görüyordu.  Uzaklara baktýðýnda sileceklerin açtýðý yaðmur taneleri arasýnda havanýn kýzýlýmsý görüntüsüne hayran kaldý. Direksiyonu her zaman gittiði mekâna çevirdi.

            “Burayý çok seviyorum” diyerek girdiði orta sýnýf AVM’nin birinci katýndaki kafede müþteriler seyrek oturuyordu. Beyaz saçlý orta yaþlardaki adam kýrmýzý desenli koltukta oturan kadýnlarýn önündeki sehpadan gazeteyi müsaade isteyerek alýp, arka tarafta sakin bir köþeye çekildi. Gazetenin  “Ýmralý Zabýtlarý” manþetine takýlý kaldý. Baþlýðýn altýndaki bölümleri okuyup, gazeteyi büyük bir hýþýrtýyla çevirip yazýnýn devamýný okuduðunda dudaðýný büküp, kafasýný iki tarafa salladýðýnda garson baþýnda elinde adisyonla “Hayýrdýr beyefendi, bir þey mi oldu?” dediðinde, adam ýsýrdýðý dudaðýný serbest býrakýp, “biliyorsun her zamanki gibi” yanýtýyla garson baþka masalardan sipariþlerini almaya devam ediyordu. Adam bu mekâný çok seviyordu, her yerde tost yemiþti, ancak bu kafenin tostu baþkaydý. Oysaki farklý olan tostun yanýnda sunulan küçük salatalýk turþusuyla birkaç zeytindi. Önündeki beyaz sehpaya çayý konulduðunda bir taraftan gazetesini okuyor, diðer taraftan çay þekerini kâðýdýndan çýkarmaya uðraþýyordu.  Adam karþýsýnda oturan kadýnýn kendisini izlemesine aldýrýþ etmeden hesabý ödeyerek adýmlarýný üyesi olduðu kütüphaneye yönlendirdi. Ýki katlý merdiveni çýktýðýnda, asansöre binmediðine de piþman oldu. Üst kata geldiðinde soluklandý. Kütüphanenin giriþindeki duvar ve hemen önündeki kilitli camekânda mahalli basýnýn ilk yýllarýnýn dokümanlarý vardý. Camekân içindeki gazetelerin o yýllardaki orijinal numunelerini ilgiyle izledi. Düzgün olmayan ve birbirinden farklý silik ve koyu baskýlý gazetelerin tekniklerine baktý. Gazetecilerin kimliklerini inceledi. Kendisinin de bir zamanlar birkaç yýl yaptýðý gazetecilik günleri gözünün önünden film þeridi gibi geçti. Bir gece evinde pantolonunu giyerken ansýzýn kalp krizi geçirerek ölen gazeteci arkadaþýnýn mücadelesini, onun edebiyat köþesini nasýl özenle hazýrladýðýný, diðer arkadaþlarýnýn ise haber peþinde nasýl özverili koþtuklarýný, hele kalýn çerçeve ve kalýn renkli gözlüðü ardýndaki mavi gözlerin silik göründüðü, seyrek saçlarý altýndaki baþýnýn üzerindeki damarlarýn dýþarý fýrlayýþý altýnda kýzaran yüzündeki ciddiyetli görünümlü yayýn yönetmeninin; “Gazetecinin cebinde yirmi beþ kuruþu olmaz ama itibarý sonsuzdur” sözü kulaklarýný yeniden týrmalýyordu.  Adam; “Kim bilir kaç yýl oldu, acaba yaþýyor mudur?” Diye aklýndan geçirdi. “Ýyi gazeteciydi, iyi gazeteci…” diyerek kütüphanenin giriþine yaklaþtý. Uzunca koridoru izleyerek ilerlemesi zamanýný almýþtý.  Kütüphanenin kapýsýný ses çýkarmadan açtýðýnda içeride okuyanlarýn sayýsý birkaç kiþiydi. Ortadaki yuvarlak  “danýþma”  bölümündeki görevliye kimliðini verip, daha önce notunu aldýðý Nikolay Vasilyeviç Gogol’un “Bir Delinin Hatýra Defteri” adlý kitabýný sipariþ verip bekledi. Görevli kýz kitabý getirdiðinde adam, bir çocuðun yeni bir oyuncaðý bulmasý gibi sevindi.  Ýçeride çýt yoktu. Yumuþak adýmlarla pencere kenarýndaki viþneçürüðü koltuða sessizce oturup kitabýn önce arka sayfasýný, ardýndan kitabýn ilk sayfasýný açtýðýnda Gogol’un 1809 yýlýnda Ukrayna’da küçük bir topraða sahip bir ailenin çocuðu olarak doðduðunu, daha on dört yaþýndayken babasýnýn öldüðünü, Yaþamýnýn zorluklar içinde geçtiðini, geçinmek için bir süre özel öðretmenlik yaptýðýný, çeþitli ruh hastalýklarýyla mücadele ettiðini, zorluklar içinde geçen hayata dayanamayýp depresyona girip yemek yemediði dokuzuncu günü hayatýný kaybettiðini öðrendiðinde, kitabý önündeki sehpaya koyup, bir süre pencereden dýþarýnýn sonsuzluðuna baktý. Kitabý tekrar aldýðýnda içeride okuyan bir kiþi vardý. Açlýðýna aldýrýþ etmeden kitabý okumaya devam ettiðinde bir solukta onuncu sayfadaydý. Bugünlerde midesinden de oldukça þikâyetçiydi, son zamanlarda ayaküstü yemenin bir gün cezasýný çekeceðini de adý gibi biliyordu. “Ýnsan dört gündür tuvalete çýkmaz mý?” diye içinden düþününce kitaptaki konudan daðýldýðýný anladý, sayfanýn baþýndan okumaya yeniden baþladý. Okuduðu kitabýn kahramaný Popriþçin’in soylularýn dünyasýnda kendisine küçük bir yer açma mücadelesi verirken ve üstlerine büyük bir saygý göstermesine raðmen göremediði saygý ve ilgisizlik içinde verdiði mücadele onu bir adým öteye götürmeyince kendisini soylu ilan ettiðini ve kendisini bir gün Ýspanya Kralý zannederek akýl hastanesinde soluðu aldýðýný öðrenen adam, koltuðuna yaslanýp mahallesindeki deli adamýn garip halleri aklýna geldi.  Karnýndaki aðrýnýn gittikçe artmasýna artýk dayanamýyordu.  Kitabýn arasýna ayracý koyup, personellerin girdiði tuvalete gitti. Alafranga tuvalete kopardýðý peçeteleri serip oturduðunda birkaç kez ýkýndýðýnda  hareket yoktu. Midesinin taþ gibi oluþu canýný sýktý. Aklýna, yýllar önce yine böyle uzun süre tuvalette kaldýðý gelince, telaþtan vücudu sýrýlsýklamdý. Korkudan kalbi hýzla atmaya baþladýðýnda ýkýnmasýný daha da þiddetlendirse de kýçýndaki pisliðin ucunun taþ gibi ve geniþçe de olsa çýkmasýna sevinir. Adam, tekrar ýkýndýðýnda pislik ne ileri ne de geri gider. Ýçinden “Eyvah yandým, þimdi ne yapacaðým!” dediðinde kalkmak ister ancak kýçýnýn ucundaki pislik kalkmasýna müsaade etmez. Uzun süre aklýna baþka þeyler getirip beklediðinde,  kýçýnda yine hareket yoktur. Hafifçe doðrulup, “bari karýmý arayayým da yardýmýma gelsin” diyerek kapýnýn arkasýna astýðý montun cebinden telefonu almak istese de sýkýþan damarlarý kalkmasýna müsaade etmedi. Bacaklarý iliklerine kadar uyuþuktu. Birkaç kez daha ýkýndýðýnda gözlerinden yaþ gelir, sinirinden aðlamaklý olsa da erkekliðine sýðdýramaz. Montunun cebine kýl payý uzanýp telefonunu zorlansa da alýr. Karanlýk ekranýna bakýp, açma düðmesinde basýp bekler.  Görüntü gelmediðinde “Yuh böyle þansa!” diyerek kýzar.  “Neden gelirken þarja takmadým ki!” sözlerini tekrarlayarak telefonu tekrar cebine koyar. Sýkýntýsý gittikçe artýyordu. Peþ peþe ýkýnmasýyla baþýnýn döndüðünü hissetti, bir ara bayýlacak gibi olsa da uyanýk kalmak için kendisini zorladý. Ýçinden “keþke þu an tuvalete birisi girse” diye dua etti ancak ne gelen ne de giden vardý… Ikýnmadan beklemeyi, güzel düþüncelerle pisliði atacaðýný denemek istediðinde uzun süre bekledi. Artýk dizlerindeki derman çözülmeye baþlamýþ, baþý da gittikçe dönüyor, panik,  içini esir almýþtý. Öldüðünü, bittiðini, vücudundan bir þeylerin koptuðunu kabullendi.  Sýkýntýya dayanamayan vücut kendini saldýðýnda,  hamur gibi klozetin kýyýcýðýna yýðýlýverdi. Kendine geldiðinde;  “rüyada mýyým)” diye düþündü, çevresine baktýðýnda henüz bulanýk görüyordu. “Allah Allah!” diyerek klozete tekrar oturdu. Kýçýndaki pisliði hala ayný yerdeydi. Ikýnmaya devam ettiðinde pisliðin ileri hareketine sevindi, kurtuluþun geldiði yakýndý. Son kez ýkýndýðýnda bütün kýlcal damarlarý neredeyse patlayacaktý. Klozete düþen parçanýn sesi taþ gibiydi. Sýçrayan sular kýçýný kirletse de kuþlar gibi hafiflediðini hissetti. Doðrulup pantolonunun fermuarýný kapattýðýnda bacaklarý sanki kendinin deðildi. El yordamýyla tuvaletin kapýsýný açtýðýnda kütüphanenin ýþýklarý kesik ve içerisi zifiri karanlýktý. ‘Acaba kör mü oldum?’ diye elleriyle gözlerini ovuþturdu. El yordamýyla uzun süre elektrik düðmesini aradý, bulup yaktýðýnda aydýnlýða sevindi.  Kapýya yöneldi, birkaç kez zorlasa da, açamadý. Saatine baktý,  geceye nerdeyse yarým saatlik bir zaman dilimi kalmýþtý. “Eyvah, karým ve çocuklarým nasýl da merak etmiþlerdir, kim bilir beni nerelerde arýyorlardýr!” diye üzüldü. Pencereden “Ýmdat diye baðýrýrým!” düþüncesiyle pencereleri açmaya çalýþtý, yapamadý. “Otomatik olsa gerek” diyerek umutsuzca kitabýný okuduðu koltuða yorgun bedenini býraktý. Kafasýný çevirdiðinde danýþmanýn önündeki bilgisayarlara sevindi. “Birazdan sosyal medyadan dostlarýma mesaj verir onlardan yardým isterim” diye rahat tavrýyla bilgisayarýn kasasýnýn giriþ düðmesine dokunup bekledi. Ekranýn parlaklýðýný bekledi, göremedi. “Bütün aksilikler beni mi buldu?” diye þansýzlýðýna karar kýldý. Kapýya tekrar yönelip yumruklamaya baþladý, bekledi, ses yoktu. “Herhalde çarþýda kimse kalmadý, bekçi de beni mi duyacak?” diyerek koltuða oturup düþünmeye baþladý. Kitaplarýn bulunduðu raflarý inceledi. Ýçerisi de gittikçe soðumaya baþladýðýnda karný da acýkmýþtý. Kalkýp idari bölüme geçti. Çalýþanlarýn masalarýnýn çekmecelerini kontrol etti. Masanýn üzerindeki telefonu gördüðüne çok sevindi. “Ýþte kurtuldum!” diye ahizeyi hýzla kaldýrdý. Çevir sesi yoktu. Diðer masadaki telefona baktý, yine aynýydý. “Bu nasýl iþ yahu! Ýdare her þeyi yok etmiþ!” dediðinde gözü, içinde karanfil olan vazonun yanýndaki bisküvi paketine takýldý. Yarýmdý ama açlýðýný yatýþtýrýr diye bisküvileri hýzla yedi. Köþedeki damacana dolu sudan içtiðinde biraz olsun rahattý. Pencere kenarýna gelip, dýþarýya baktýðýnda karanlýðý ve aðaçlarýn hýþýrtýlarýný iþitiyor, gökyüzündeki ayýn þavký da sehpa üstündeki kitabýnýn üstüne düþüyordu. Kitabý alýp kaldýðý yerden okumaya baþladýðýnda uykusu da yavaþça geliyordu. Ýki koltuðu birleþtirip yatak yaptý. Ofise geçip, üstüne örtecek bir þeyler aradý. Bulamadý. Müdürün bulunduðu odaya yöneldiðinde, askýlýkta uzun þalý gördü. Ýçi ýsýndý. Yalnýzca köþede kitaplarýn onarýldýðý odanýn ýþýðýný açýk býrakýp,  koltuða uzandý.  Üstüne þalý örttüðünde kokusu baþýný döndürse de gözleri uykuya çoktan teslim olmuþtu.

            Pencereden dýþarýya baktýðýnda hava yeni aydýnlansa da içerisi loþtu.  Uzaktan gelen ezanýn sesine kulak verdi. Huþu içinde dinledi, “Ýnþallah çabuk kurtulurum” niyetine duasýný etti. Dýþarýdan gelen ayak sesi gittikçe kapýya yaklaþýyordu. Kapýnýn anahtarý çevrilip hýzla açýldýðýnda içeriye kývýrcýk sarý saçlý, yüzünde çilleri beyaz tenli ve mavi gözlü bir adam girdi. Adam, biran kurtulduðunu düþündü. Sevindi, koltuðun tekini ayaðýyla itekleyip tek koltuk üzerinde doðruldu, gözlerini ovuþturdu, yanýna yaklaþan bu adam “kim?” diye dikkatlice baktý. Ayaða doðrulduðunda ayaklarý uyuþuktu, birkaç hareketin ardýndan kan damarlarýnda düzgün yol alýyordu. Koþup kütüphanenin sönük ýþýklarýný yaktý. Ýçeri giren adama tekrar bakýp, sordu:

“Kimsiniz?”

“Adým Nazým,”

“Soyadýnýzý da Hikmet demeyin bari!”

“Evet benim… Ruhum bu kütüphanenin de raflarýnda…”

“Þaka mý yapýyorsunuz, yoksa rüya mý görüyorum” diye adam her yerini çimdikledi. Ürkmüþtü.  Misafiri karþýsýnaydý. “Ben sizin memleketinizde de uzun yýllar hapis yattým. Yaþadýðým yýllarda yazanlar ve basýna çok baský vardý, hele iktidara muhalif olan yazanlar, Basýn Mahkemelerine ardýndan da hapishanelere gönderiliyordu. Hatta muhalif gazeteler de kapatýlýyordu.” Adam þaþkýndý, kafasýný kaþýyarak dinliyordu.

“Size kaç yýl ceza verdiler?”

“Beni 20 yýl hapis cezasýna çarptýrdýlar!”

“Eserlerinizi, özellikle þiirlerinizi zevkle okuyoruz, her biri harika, birçoðu da þarkýlarda. Özellikle “Memleketimden Ýnsan Manzaralarý” kitabýnýzý bir solukta okudum. Birde, Cahide Songu’nun baþrolünü oynadýðý ve bu filmle ünlendiði, Türk Tiyatrosunun üstadý Muhsin Ertuðrul’un yönettiði ve müziklerini de Cemal Reþit Rey’in yaptýðý Türkiye’nin ilk köy filmi olan ‘Bataklý Damýn Kýzý Aysel’  filmini hiç unutamam. Ne güzel yazmýþsýnýz üstat, verin elinizi öpeceðim!”

“Estaðfurullah! Yapmayýn… Bir çok þiirlerimi mahpushanede yazdým. Madem mahpustan söz açtýk sana bir anýmý anlatayým;  Bu þehre gelmeden önce Çankýrý Cezaevi’nde yatýyordum, o sýralar ayaklarýmda bir aðrý baþlamýþtý. Ve sizin memleketinizin kaplýcalarýnýn ünlü olduðu aklýma geldi daha sonra buraya tayinimi istedim. Mahpushanede çok güzel anýlarým oldu. Mahkumlar içinde azýlý katiller mi dersiniz,  yazanlar mý,  kimi ararsanýz vardý. Ama hepsiyle de iyi geçindim ve beni de çok severlerdi, onlarý üretime teþvik ettim. Dokuma tezgahý bile kurup, üretim yaptýk, yaptýklarýmýzý paylaþtýk ve mahkumlara gelir olarak sattýk.  Peki, sizin bu saatte ne iþiniz var?”

     “Hiç sormayýn üstadým, baþýma öyle bir þey geldi ki, anlatmayým en iyisi… Ayýptýr söylemesi, tuvalete gittim, kabýz olunca olduðum yerden kalkamadým, saatlerce klozetin üstünde kaldým, neredeyse ölecektim, bayýlmýþým, bir ara kalktýðýmda kütüphanede kimsecikler yoktu. Ne yaptýysam kimseye ulaþamadým!”

     “Neyse bir dünya içinde kalmýþsýnýz, bakýnýz her tarafýnýzda yeþillik, güzellik ve en önemlisi de yüzlerce yazarla birliktesin! Hem bende karþýndayým, yalnýz deðilsiniz ki!”

     “Bursa cezaevindeyken bir olayýnýzý okumuþtum, adama iyi cevap vermiþsiniz… Hak etmiþ!”

     “Kimden bahsediyorsunuz?”

     “Hani þu cezaevini ziyaret eden Adalet Bakanlýðý müfettiþinden…”

     “Evet,  o cevabýmý hak etmiþti”

     “Okumuþtum, ama bir de sizin aðzýnýzdan dinlesem, inanýn çok keyif alacaðým.”

     “Oldu geçti ama madem istiyorsunuz, anlatayým.  Cezaevine Adalet Bakanlýðý’ndan bir müfettiþ gelmiþti. Beni cezaevi müdürünün odasýna çaðýrttý. Gittim, makamda oturuyordu. Cezaevi müdürü de hemen masanýn yanýndaki koltuktaydý. Odaya girdiðimde adam geriye yaslanmýþ lakayt bir biçimde hiç istifini bozmadan bana: ‘Sen Nazým mýsýn?’ dedi, Bende “Evet” dedim. Bana ‘gidebilirsin’ dedi. Benimle hiçbir þey konuþmadý. Amacý beni bozmak, rencide etmek ve aþaðýlamaktý. Çok bozulmuþ ve incinmiþtim. Tam dýþarý çýkarken dönüp ona: ‘Size bir þey sorabilir miyim?’ dedim, oda ‘Buyurun’ dedi. ‘Ömer Hayyam’ý tanýr mýsýnýz?” dediðimde, “Kim tanýmaz ki” diye cevap verdi. Bende; ‘peki Hayyam zamanýndaki hükümdarý tanýr mýsýnýz?’ dediðimde, düþündü, düþündü, aklýna getiremediðinde bende; ‘Ýþte öyle,  ben yaþayacaðým ama sizi kimse hatýrlamayacak’ diyerek tekrar koðuþuma döndüm.”

“Ýyi etmiþsiniz, aðzýnýza saðlýk üstadým.”

Adam, saðýna döndüðünde pencereden içeriye yansýyan güneþin huzmeleriyle karþýlaþtý. Çevresine baktý, Nazýmý aradý, göremedi… “Hay Allah rüyaymýþ!” þaþkýnlýðý içinde doðrulduðunda kapýda güvenlik görevlisi de baþýndaydý…

Ertuðrul Erdoðan

Bursa/Þubat 2013

www.erdoganlaedebiyat.com