Efendim,  baþlýðý  görünce  eminim  hepiniz  ‘’ Violetta  Valery de  kim?  II.  Abdülhamit ölmesine  niçin  izin  vermedi?’’ diye  sormuþsunuzdur.

Hemen  açýklayayým:  Violetta  Valery bir  fahiþeydi. Ama  sýradan  bir  fahiþe  deðildi.

Ya  þimdi  böyle  bir  konuya  girdim  ama  iþin  içinden  nasýl  çýkacaðým  bakalým.

En  iyisi  en  baþtan  baþlamak…

***

Sultan  II.  Mahmut.

Osmanlý’nýn  en  reformcu,  en  yenilik sever  padiþahý.  Öyle  ki  Atatürk  bile  onun  için yanlýþ  hatýrlamýyorsam ‘’  Eðer  o  yapmayý  düþündüðü  ýslahatlarýn  tamamýný  gerçekleþtirseydi  benim  yeni  inkýlaplar  yapmama  gerek  kalmazdý.’’  Demiþ.

Evet  oldukça  yenilik sever bir  padiþah.  Halk  nazarýnda  ise  özellikle  fesi  mecbur  kýlmasý  sebebiyle  ‘’ Gavur  Padiþah ‘’  Olarak  adlandýrýlmýþ.

Peki  Sultan  II.  Mahmut  neden  bu  kadar  batý  hayraný?

Çünkü  rivayete  göre  annesi  Nakþidil ( eski  adýyla  Marthe Aimée du Buc de Rivery) Fransa’dan  devþirme. Hatta dahasý  Napolyon Bonapart’ýn  karýsý  Josephin’in  kuzeni. 

Nakþidil  her  ne  kadar görünürde  Müslüman  olmuþsa  da aslýnda  hep  Hýristiyan  olarak  kalmýþ  ve dahasý  sarayda  ufak  bir  özel  kilisesi  bile  var  mýþ.. Mýþ..  mýþþ  mýþþþ.

Evet,  bunca  mýþýn  içinde  doðru  olan  II.  Mahmut’un  tam  bir  batý  hayraný  olmasýdýr..

Konumuzla  ilgili  kýsma  yanaþalým  þimdi.

Acayip  þekilde  batýcý  olan  II.  Mahmut,  sarayda  bir  orkestra  kurmak  ister. Aynen  günümüz  Cumhurbaþkanlýðý  Senfoni  Orkestrasý  gibi  bir  þey. Böyle  bir  orkestranýn  baþýna  da  bir  Ýtalyan  bestekar – müzisyeni  olan  Guiseppe Donizzetti’yi ,  paþa  rütbesiyle  getirir.  Böylece  Ýtalyan  Donizetti  Paþamýz  liderliðinde  Mýzýka-i  Hümayun  kurulur.

II.  Mahmut  daha  sonra  oðullarýnýn  da  batý  müziði  öðrenmesini  ister  ve  oðullarý  Abdülmecit  de  Abdülaziz  de  son  derece  usta  müzisyenler  olur,  hatta  Abdülaziz  vals  bile  besteler.

Oðullar  batý  müziði  hayraný  olurlar  da  torunlar  olmazlar  mý?

Kýz  torunlar  tekmil  olurlar  lakin  erkek  torunlardan  sadece  biri  çok  isteklidir batý  müziði  öðrenme  ve  icra  etme  konusunda. Evet,  þehzade  II. Abdülhamit  kýsa  sürede bir piyano  ve  keman vitriyözü  kadar  ustalaþýr  keman  ve  piyano  çalma  hususunda.

Ta  þehzadeliði  zamanýndan  beri  Alexandre Efendi, Guatelli Paþa, Miralay Lombardi Bey ile Paul Dussap Paþa  gibi  yabancý  müzisyenlerden  ders  alan, Padiþah  olduðunda  Paul  Dussap  Paþa’yý  Mýzýka-i  Hümayunun  baþýna  getiren  II.  Abdülhamit  ayný  zamanda  tam  bir  opera  hastasýydý  ve  sýrf  opera dinlemek  için  Yýldýz  sarayýna  bir  opera  solunu  bile  inþa  ettirmiþti.

Ancak  hepsi  bu  kadar  deðil.

II.  Abdülhamit  bazý  geceler  uyuyamazdý.  Uyuyamadýðý  gecelerde  de ellerini  çýrparak  ‘’  Opera’’  diye  baðýrýrdý.

Yani caný  opera  seyretmek,  dinlemek  isterdi.

Gecenin  ilerleyen  saatlerinde  opera  sanatçýlarýný  nereden  bulacak  da  sahneye  çýkartacak  peki?

II.  Abdülhamit  için  en  kolayý  bu  sorundu.  Öyle  ki  kendisi  pijamalarýný  çýkartýp  normal  kýyafetlerini  giyene  kadar  opera  sanatçýlarý  da  kýyafetlerini  giyip  sahneye  çýkmaya  hazýr  olurlardý  zira gezgin  bir  tiyatro  topluluðu  iken  Ýstanbul’a  gelen,  sonra  da  Padiþaha  kendilerini  beðendiren Arturo  Stavrolo  ve  ekibi  artýk  Saray-ý  Hümayûn’un  kadrolu  sanatçýlarýydý. Öyle  ki  Padiþah  II. Abdülhamit, Stavrolo’ya  önce  mülazým teðmen  sonra da yüzbaþý  rütbesi  vermiþti.

Evet,  padiþah  ellerini  çýrptýðýnda  hemen  sahnede  yerlerini  alan  Stavrolo  ve  ekibi  padiþahýn  en  sevdiði  eserleri  canlandýrýrlardý  ki  bu  eserlerin çoðunluðunu  Ýtalyan  bestecilerin  eserleri  oluþtururdu. (Rossini, Bellini, Donizetti ve özellikle Verdi.)

Yalnýz  bu  eserlerde   ‘’Yýldýz, Kýbrýs, dinamit, sosyalizm, hal, Makedonya, hürriyet, grev, anarþi, vatan, suikast, burun, ihtilal, Murat, Girit, infilak, Kanun-i Esasi, müsavat, Bosna-Hersek...’’ gibi  kelimelerin  geçmesi  kesinlikle  yasaktý.

Neyse  efendim.  Ana  konuya  gelelim.  Yani  II.  Abdülhamit, bir  fahiþe  olan  Violetta  Valery’nin  ölmesine  neden  izin  vermedi?

Dünyaca  ünlü   Fransýz  tiyatro ve  opera  sanatçýsý   Sarah Bernhardt Ýstanbul’a  gelmiþti.  Padiþah  II.  Abdülhamit’in  huzuruna  da  çýktý.  Padiþah,  Madam  diye  hitap etti  Sarah’a ‘’ Madam, Paris’te bir ölüm sahnesini o kadar gerçekçi oynamýþsýnýz ki seyirciler sahiden öldünüz zannederek paniðe kapýlmýþ. Doðru mu?”Diye  sordu.

Sarah  Hatun gururla  göðsünü  þiþirip ‘’  Evet  majesteleri duyduklarýnýz  gerçek. Bu  akþam  size  de  göstereceðim ‘’  Deyince   padiþah ‘’  Hayýr ,  hayýr  madam.  Ben  bu  sahneyi  bu  kadar  canlý  oynamamanýzý hatta  mümkünse  bu  bölümü  tamamen  oyundan  çýkarmanýzý rica  ediyorum.’’  Demiþti.

Bu  aslýnda  II.  Abdülhamit’in  sýk  sýk  yaptýðý  bir  þeydi.  Sarayýndaki  opera  sanatçýlarý  yeni  bir  eser  sahneye  koyacaklarý  zaman  II. Abdülhamit’e  eserin  hikayesini  kýsaca  anlatýrlardý ( Ki  aslýnda  zaten  bilirdi  padiþah  ) o da  özellikle  ölümle  biten  sonlarý  deðiþtirirdi. 

Hatta  bazen  oyun  oynanýrken  durdurur,  oyuncular  anýnda  doðaçlama  olarak  oyunun  senaryosunu  deðiþtirip  padiþahýn  hoþlanacaðý  þekilde  oynarlardý.

Sarah  Bernhardt’ýn  oynadýðý  oyun  II. Abdülhamit’in  en  sevdiði  eserlerden  Guiseppe  Verdi’nin  La  Traviata  adlý  eseriydi.

Bu  eserin  baþ  kahramanýnýn  adý  Violetta  Valery’di. Yani  Sarah  Bernhardt , Violetta  Valery’yi  canlandýrmaktaydý  ve  operanýn  sonunda  sevgilisi Alfredo’nun  kollarýnda  ölmesi  gerekmekteydi  lakin  iþin  içinde  Osmanlý  Padiþahýnýn  kesin  iradesi vardý: ‘’  Violetta  Valery  Ölmeyecek !’’

Dünyanýn  her  yerinde  ölen  Violetta  Valery,  sýkýysa  Yýldýz  Sarayýnda  da  ölsün. Ölemez  tabii  ki. 

Sevgilisi  Alfredo’nun  koluna  girer  ve  iki  aþýk  mutluluða  doðru  yol  alýrken  perde  iner…