1925 Yılının Nisan Ayında ülkemizdeki tüm gazeteler asi Şeyh Sait’in yakalandığı haberini veriyordu.
Evet, gerçekten de Yeni Türkiye Cumhuriyetini bir hayli uğraştıran Şeyh Sait yakalanmıştı ve bu haber Diyarbakır’daki seyyar İstiklal Mahkemesine ulaştığında büyük bir sevince sebep olmuştu. Belli ki darağaçlarında bayağı bir insan sallandırılacaktı
16 Nisan 1925’de yakalanan Şeyh Sait ve pek çok adamı 26 Mayıs 1925’de Diyarbakır Sinema binasında mahkeme heyetinin karşısına çıktılar.
Mahkeme heyeti Mazhar Müfit Kansu( Başkan ) Süreyya Orgeevren ( Savcı ) Lütfi Müfit Özdeş (Üye ) Avni Doğan (Üye ) ve Ali Saip Ursavaş’tan ( Üye ) oluşmaktaydı.
Mahkeme heyetindeki hiç kimsenin Şeyh Sait ve adamlarına acımak gibi bir niyeti yoktu. Urfa’nın halaskârı ( kurtarıcı ) Ali Saip Ursavaş’ın da kendisi gibi Kürt olan Şeyh Sait’e acımak gibi bir niyeti yoktu.
Şeyh Sait mahkeme boyunca ‘’Eğer devleti yönetenler şeriat çizgisinden çıkmışlarsa onlara karşı kıyam etmek ( ayaklanmak ) dinen caiz olur. O sebeple ayaklandım.’’ Diyordu da başka bir şey demiyordu.
Derken 28 Haziran 1925’de karar çıktı mahkemeden. Darağaçları zaten günler öncesinden hazırdı. 29 Haziran 1925’de Şeyh Sait ve 49 arkadaşı Emirgan Çay bahçesinde idam edildi?
‘’ Hocam, saçmalama. Diyarbakır’da hakim karşısına çıkan insanlar neden taa İstanbul’a götürülüp Emirgan Çay Bahçesinde idam edilsin ki?’’ Dediğinizi duyar gibiyim.
Yok bu Emirgan, Diyarbakır’ın Emirgan’ı. 1920-1930 Yılları arasında Dağkapı Mezarlığı imiş. Sonra Mezarlık kaldırılmış, surların bir kısmı yıkılmış, oralara büyük bir çay bahçesi yapılmış ve adını Emirgan Çay bahçesi koymuşlar. Sonraları Dağkapı Meydanı olmuş,
Şeyh Sait ve kırk dokuz arkadaşı işte bu meydanda idam edildi Ali Saip Ursavaş’ın da nezaret ettiği bir idam töreniyle.
1964 Yılında buraya bir Atatürk heykeli dikildi. Tam elli yıl sonra da( 2014’te ) Dağkapı Meydanının adı Şeyh Sait Meydanı olarak değiştirildi.
Yahu durun, yazıp duruyorum da Ali Saip Ursavaş kim, Urfa’nın düşman işgalinden kurtulmasındaki rolü ne henüz yazmadım değil mi? O zaman en başa dönelim.
Ali Saip Bey 1887’de Kerkük- Revandiz’de dünyaya geldi.
13 Kasım 1905'te girdiği Mekteb-i Harbiye’yi 1 Eylül 1908 yılında teğmen rütbesiyle bitirdi ve Bağdat’taki 6. Ordu komutasına atandı. Trablusgarp Savaşı ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. Mondros Mütarekesi'nin ardından Anadolu'nun işgali başlayınca Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde "Namık" takma adıyla Kuvâ-yi Milliye'ye katıldı.
8- 9 Şubat 1920 Tarihlerinde Urfa’yı işgal eden Fransızlara ‘’ Şehri 24 saat içinde boşaltmazsanız günah benden gider’’ mealinde bir mesaj iletti. Fransızlar ‘’ Ulan sizin etiniz ne budunuz ne? ‘’ mealinde cevap verince savaş başladı ve sonuçta 11 Nisan 1920’de gördüler Ali Saip Bey’in etinin de budunun da ne olduğunu, Urfa’yı boşaltmak zorunda kaldılar.
Sonrasında 3-4-5-6. Dönem Urfa Milletvekilliği var.
1934’de kendisine ‘’Ursavaş ‘’Soyadını veren Mustafa Kemal’le 1935 Yılında ters düşmek hatta onu öldürmeye teşebbüsle suçlanmak var.
28 Eylül 1939’da Ankara’da, hemen ertesi gün 29 Eylül’de Adana’da ölmek var.
Cesedinin Ankara’da bir dere kenarında bulunması var, Adana’daki evinde sıcak yatağında huzur içinde ölmesi var.
Dedim ya bu adamda yok yok. Her şey var.
****
Anlatılmadık ne kaldıysa gelecek bölümde inşallah.
(
Bu Adamda Yok Yok – 2. Bölüm- Urfa'nın Kurtuluşu, Şeyh Sait’in İdamı başlıklı yazı
Sami Biber tarafından
3.09.2025 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
