KUR’AN’A GÖRE ÜMMET-Ý MUHAMMED’ÝN ÖZELLÝKLERÝ

Kur’an’a göre bütün müminler kardeþtir ve üstünlüðün ölçüsü takvadýr. Müslümanlarýn baþka hiçbir toplumda görülmeyen din/iman kardeþliði baðýyla birbirlerine baðlanmalarý, onlarý tek bir yürek, tek bir vücud ya da saðlam bir bina haline getirir. Kur’an’ýn ümmet adýný verdiði Müslümanlar topluluðu tek bir ümmettir. Ümmetin ayýrt edici vasýflarýný belirleyen en önemli kaynak da Kur’an ve sünnettir. Kur’an ve Sünnet, bu ümmeti diðerlerinden ayýran en önemli etkendir. Ýslam ümmeti, akide, ibadet, kulluk, cihad, emr-i bi’l-maruf ve nehy-i ani’l-münker ümmetidir. Ýslam dininin hedefi olan ideal ümmetin ilk örneði, Medine’de Hz. Peygamber (sav) tarafýndan yetiþtirilmiþtir. Hz. Muhammed (sav)’in peygamberliðinden sonra kýyamete kadar ona inanýp, tabi olan Müslümanlarýn oluþturduðu büyük topluma Ümmet-i Muhammed denir.

Ümmet-i Muhammed’in diðer ümmetlerden farklý ve üstün vasýflarý bulunmaktadýr. Bu husus Allah-ü Teala (cc) tarafýndan, Bakara suresi 143. ve Âl-i Ýmrân suresi 110. ayetlerde ilan edilmiþtir. (“Ýþte böylece insanlýða þahitler olmanýz, Resulün de size þahit olmasý için sizi mutedil bir ümmet kýldýk” (Bakara 143), (“Ey Ümmet-i Muhammed!) Siz, insanlarýn iyiliði için meydana çýkarýlmýþ en hayýrlý ümmetsiniz” Al-i Ýmran 110)

            Peygamber Efendimiz (sav) de hadis-i þeriflerinde bu hususu bizlere bildirmiþtir.  “Sizler, yetmiþ ümmetin tamamlayýcýlarýsýnýz. Allah nezdinde bunlarýn en hayýrlýlarý ve en deðerlilerisiniz” (Tirmizî, Tefsîr (Âl-i Ýmrân); Ahmed b. Hanbel, V, 3, 5). Hz. Peygamber hesap gününde, “ümmetim ümmetim” diye þefaat talep edecektir (Buhârî, Tevhid, 36). “Ümmetim dalalet üzerinde ittifak etmez” (Ýbn Mâce, Fiten, 8; Tirmizî, Fiten, 7) hadisleri örnek olarak zikredilebilir.

Ümmet-i Muhammed’in diðer ümmetlerden ayrýlan pek çok özelliði olmasýna raðmen, zannýmca en belirgin özelliði tevhid inancýna sahip olmasý, tevhid inancýnýn temsilcisi ve tevhid inancýna sahip çýkmasýdýr. Tevhid inancýnýn muhtevasý bizzat Yüce Rabbimiz (cc) tarafýndan Ýhlas suresinde bildirilmiþtir. (“De ki: “O, Allah’týr, tektir. Allah sameddir. Doðurmamýþ ve doðmamýþtýr. O’nun hiçbir dengi yoktur.” Ýhlas 1,2,3,4) Ýlk peygamber Hz.Adem (as) ile son peygamber Hz. Muhammed (sav) arasýndaki bütün peygamberler insanlarý tevhid inancýna çaðýrmýþlardýr. Tevhid inancý, Allah-ü Teala (cc) ya kendisini vasfettiði þekilde iman etmektir. (“ Senden önce hiçbir peygamber göndermedik ki ona:‘Benden baþka ilah yok, öyleyse yalnýz bana ibadet edin!’ diye vahyetmiþ olmayalým. Enbiya25”)

Ümmet-i Muhammed kesin bir kabulle eþi ve benzeri bulunmayan Allah (cc) a inanýr. Bu tevhid akidesi ve Ümmet-i Muhammed’i diðer ümmetlerden ayýran en önemli özelliktir. Ümmet-i Muhammed ayný zamanda tevhid akidesini, ilk günkü gibi korumasý özelliði ile diðer ümmetlerden daha üstün bir konuma eriþmiþtir. 

            Ümmet-i Muhammed sahih imanýn yegane temsilcisi olarak, Kur’an’ý Allah (cc)’tan geldiði þekliyle muhafaza etmeleri sebebiyle Allah (cc)’ýn uluhiyyetini, þanýna yakýþýr en doðru þekilde tanýyan kimselerdir. Çünkü Ýslam dini Kur’an-ý Kerim’de ifade edildiði üzere “Allah’ýn yoludur”. (“ De ki: “Asýl doðru yol ancak Allah’ýn yoludur.” Bakara 120) Çünkü Yüce Rabimiz (cc)in katýnda baþka bir dinin geçerliliði yoktur. (“Kim Ýslâm’dan baþka bir din arama çabasý içine girerse, bilsin ki bu kendisinden asla kabul edilmeyecek ve o âhirette ziyan edenlerden olacaktýr. ”Al-i Ýmrân 85)

Kur’an-ý Kerim de bildirildiði üzere Allah-ü Teala (cc) daha önce Ehl-i Kitap (Yahudi ve Hristiyanlar) tan aldýðý gibi Ümmet-i Muhammed’den de ahit almýþtýr. Ümmet-i Muhammed, Hz. Peygamberin (sav) Allah katýndan getirdiði bütün hükümleri kabul ettiklerine dair söz vermiþlerdir ( “Allah’ýn üzerinizdeki nimetini, sizden aldýðý saðlam ahdini hatýrlayýn; o zaman, “Ýþittik ve itaat ettik” demiþtiniz. Allah’tan korkun; þüphesiz Allah kalplerin içindekini bilmektedir.” Mâide7).

            Peygamber Efendimizin (sav) bu hususta: (“-Hesap günü- Size þahitlik yapacaðým… Allah’a yemin olsun ki, benden sonra sizin þirke düþmenizden korkmuyorum. Fakat dünya hususunda birbirinizle rekabete, çekememezliðe düþmenizden korkuyorum”  Buhârî, Rikâk, 53, Cenâiz, 71, Menâkýb, 22; Müslim, Fezâil, 30.) buyurarak, ümmetinin tevhid inancýný muhafaza edeceðini haber vermiþtir. Ve ümmetin, batýl karþýsýnda kýyamete kadar tevhid için mücadele veren tek taraf olacaðýný da þöyle bildirmiþtir: (“Ümmetimden hak üzere sabit bir grup daima bulunacaktýr. Bir grup Müslüman, onun (hak) için kýyamete kadar mücadeleye devam edecektir. Hatta onlar bu haldeyken Allah’ýn emri gelecek (kýyamet kopacak) týr.” Buhârî, Menâkýb, 24; Ý’tiÞam, 10; Tevhid, 29; MüÞlim, Ýmâre, 53, Ebû Dâvud, Fiten, 1, Cihâd, 4; Tirmizî, Fiten, 51; Ýbn Mâce, Mukaddime, 1; Ahmed b. Hanbel, IV, 93, 99; Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî, Þünenü’d-Dârimî, Daru Ýhyai’Þ-Þünneti’n-Nebeviyye, y.y., tÞ., Cihâd, 38.

Hz. Peygamber (sav) Bir baþka hadis-i þeriflerinde ise “Bu ümmetin durumu, kýyamet kopuncaya kadar dosdoðru (Þýrat-ý müstakim üzere) devam edecektir”, Buhârî, Ýlim, 13, Humus, 7; Ahmed b. Hanbel, IV, 99, 101. ve “Allah sizi üç özellikten himaye edip korudu: Hepinizi helak edecek olan peygamberinizin bedduasýndan, batýl ehlinin hak ehline galebesinden (yok etmesinden), dalalet üzere birleþmenizden”. Ebû Dâvud, Fiten, 1.buyururken, ümmetinin dalalet üzere birleþmeyeceðini ayrýca da bildirmiþtir.  Tirmizî, Fiten, 7; Ýbn Mâce, Fiten, 8; Ahmed b. Hanbel, VI, 396; Dârimî, Mukaddime, 8.

Kur’an-ý Kerim de son hak dinin temsilcileri olan Ümmet-i Muhammed’e, tevhid akidesini muhafazaya devam etmesi için önemli ilahi uyarýlar yapýlmýþtýr. “ Ehl-i kitap’tan bir kýsmý istediler ki sizi saptýrsýnlar. Oysa onlar ancak kendilerini saptýrýyorlar da farkýna varmýyorlar. Âl-i Ýmrân 69).

Hz. Peygamber (sav) de önceki ümmetlerin istikametten nasýl uzaklaþtýklarýný bildiði için bizlere uyarýlarda bulunarak, ders almalarýný istemiþ ve bu doðrultuda onlarý yetiþtirmiþtir. Bundan dolayý, “Hýristiyanlarýn Ýsa hakkýnda haddi aþtýklarý gibi siz de benim hakkýmda haddi aþarak olmadýk niteliklerle beni nitelemeyin. Bunun yerine ‘Allah’ýn kulu ve elçisi’ deyin”, buyurmuþtur.  Buhârî, Enbiyâ, 49; Ahmed b. Hanbel, I, 24, 47, 55.

Bakara sûresinin son ayetleri, Ümmet-i Muhammed’i tevhid inancý ve teslimiyet bakýmýndan övmektedir. Bu ayetlerin nüzul sebebi hakkýndaki iki rivayetten birisi þöyledir: Bakara suresinin 284. Ayeti nazil olduðunda (“Göklerde ve yerde ne varsa hepsinin mülkiyeti Allah’a aittir. Ýçinizdekini açýða vursanýz da gizleseniz de Allah sizi ondan hesaba çeker. Sonra dilediðini baðýþlar, dilediðine azap eder; Allah her þeye kādirdir. Bakara 284) ayetteki sorumluluðun aðýrlýðýný kaldýramayacaðýný düþünen sahabeler durumlarýný Rasulullah (sav) a arz ettiler. Resulullah (sav)”Þizler de önceki ehl-i kitap gibi dinledik ve isyan ettik mi demek istiyorsunuz? Dinledik, itaat ettik. Rabbimiz senden maðfiret dileriz ve dönüþ ancak sanadýr, deyiniz’ buyurdu. Onlar da bu cümleleri okumaya baþladýlar ve bunu alýþkanlýk haline getirdiler. Bunun üzerine Yüce Allah (cc) (“Allah’ýn elçisi ve müminler, rabbinden ona indirilene iman ettiler. Her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarýna, peygamberlerine inandýlar. “O’nun elçileri arasýnda ayýrým yapmayýz” ve “Ýþittik, itaat ettik, baðýþlamaný dileriz rabbimiz, gidiþ sanadýr” dediler. Allah hiçbir kimseyi, gücünün yetmediði bir þeyle yükümlü kýlmaz; lehinde olaný da kendi kazandýðýdýr, aleyhinde olaný da kendi kazandýðýdýr. Rabbimiz! Unutur veya yanýlýrsak bizi cezalandýrma! Bizden öncekilere yüklediðin gibi bize de aðýr yük yükleme! Üstesinden gelemeyeceðimiz þeyleri boynumuza borç kýlma! Bizi baðýþla, ayýplarýmýzý ört ve bize rahmetinle muamele buyur! Sen bizim sahibimiz ve yardýmcýmýzsýn; artýk inkârcý topluluða karþý bize yardým et!” Bakara 285-286)

Ümmet-i Muhammed, “Yarattýklarýmýz içinde, daima Hakka giden yolu gösteren ve onunla adaleti gerçekleþtiren bir topluluk vardýr” (A’râf 181) ayetinde belirtildiði gibi tevhid akidesini bütün ümmetlere taþýma görevini her zaman sürdürecektir. Önceki ümmetler de tebliðe ilk muhatap olduklarýnda tevhid inancýný kabul etseler de sonra bu inançtan saptýlar. Ve bazýlarý topluca helak oldular. Oysa Ümmet-i Muhammed tevhid inancýna Kýyamet’e kadar sahip çýkacaðý gibi diðer vazifelerini de yerine getirmeye azmetmiþtir. En azýndan bir kýsmý bu azim ve iradeye sahiptir.

Ýkinci olarak Ümmet-i Muhammed’in önemli bir özelliði Yüce Rabbimiz (cc) tarafýndan Kur‘an-ý Kerim’de hayýrlý ümmet olarak vasýflandýrýlmýþ olmasýdýr. (“Siz, insanlar için ortaya çýkarýlmýþ en hayýrlý ümmetsiniz. Ýyiliði emredersiniz, kötülükten alýkoyarsýnýz ve Allah’a inanýrsýnýz.” Âl-i Ýmrân 110). Rasulullah (sav) Efendimiz de bu durumu (“ Ümmetimin misali yaðmura benzer. Onun öncesi mi hayýrlýdýr, sonrasý mý bilinmez” buyurarak, hadis-i þerifleriyle teyid etmiþtir. Tirmizî, Emsâl, 6; Ahmed b. Hanbel, III, 130, 143, IV, 319. Ýbn Hacer bu hadisin diðer tarikleriyle sahih derecesine vardýðýný söyler (VII, 8-9).

Kur’an-ý Kerim Ümmet-i Muhammed’in Allah tarafýndan seçilmiþ bir ümmet olduðunu belirtmektedir. “Allah yolunda, gerektiði gibi cihad edin. Sizi O seçti ve size din konusunda hiçbir güçlük yüklemedi; ceddiniz Ýbrâhim’in dininde olduðu gibi. O size hem daha önce hem de bu Kur’an’da “müslümanlar” adýný verdi ki peygamber size þahitlik etsin, siz de insanlara þahitlik edesiniz. Haydi, namazý kýlýn, zekâtý verin ve Allah’a sýmsýký baðlanýn. Sizin mevlânýz O’dur. O ne güzel mevlâdýr ve ne iyi yardýmcýdýr. Hac 78)

 SAKARYA ÜNÝVERSÝTESÝ SOSYAL BÝLÝMLER ENSTÝTÜSÜ KUR’AN’A GÖRE ÜMMET-Ý MUHAMMED’ÝN ÖZELLÝKLERÝ DOKTORA TEZÝ Abdullah AYGÜN Temel Ýslam Bilimleri Enstitü Bilim Dalý : Tefsir HAZiRAN-2008