Cadılar Bayramı diye bir şeyi içinizde duymayan yoktur sanırım. Bu sene (2025) 31 Ekim tarihinde nasıl bir şey olduğunu da İstanbul/Kadıköy’deki kutlamalar vesilesiyle görmüş olduk. İyi de bu insanlar tam olarak neyi kutladılar?
Şimdi alın çayınızı, kahvenizi, çökün dizimin dibine, ben anlatayım sizler de öğrenin bu Cadılar Bayramının ne olduğunu.
Avrupa, 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar bir cadı avı çılgınlığı yaşamış , çoğunluğu kadınlardan oluşan yaklaşık 100.000 kişi, şeytanla işbirliği yapmak ve lanet gibi sapkın eylemlerde bulunmak suçlamalarıyla yargılanmıştı. Yargılananların çoğu da idam edilmişti.
Osmanlı Devletinde, hatta daha önceki Türk devletlerinde akıl hastaları müzikle tedavi edilirken, Avrupa’da ruhsal hastalıkları olanlar ( özellikle kadınlar ) cadılıkla suçlanıyor, ruhundan ve bedeninden şeytanın çıkması için çeşitli işkencelere maruz kalıyor, yargılanıyor ve idam ediliyordu. Hatta yakılanlar da vardı.
Bu arada herhangi bir düşmanını ortadan kaldırmak isteyenler onu cadılıkla suçluyorlardı, tutturabilirlerse böylece düşmanlarını ortadan kaldırıyorlardı.
Ancak cadı mahkemeleri, ya da günümüze kadar gelmiş olan ‘’Cadı Kazanı ‘’ ifadesinin kökeni Avrupa’daki cadı avları değil Amerika’daki bir cadı avı, cadı mahkemeleri ve cadı infazlarına dayanır.
ABD’nin henüz ABD olmadığı zamanlarda İngiliz Kolonisi olan Massachusetts eyaletinin Salem Kasabasına bir papaz atandı Ancak bu bir atamadan ziyade İngiliz Hükumetinin emridiydi: Köyün daimi bir papazı olacak.
Köylü, Samuel Parris adlı, az buçuk dini işlerden anlayan birini köye papaz yaptı. Ancak Parris oldukça katı kuralları olan bir papazdı.( Püriten mezhebine mensuptu ve oldukça katı ahlaki kuralları vardı bu mezhebin. ) O sebeple halkın yarısı Papaz Parris’i bağrına basarken diğer yarısı ondan hiç hoşlanmadı.
Derken efendim 1692 Yılında Parris’in dokuz yaşındaki kızı Elizabeth ve on bir yaşındaki yeğeni Abigal, kağıtlarla fal oyunu oynarken birden sara krizine benzer bir kriz geçirdiler. Hıristiyan/ Püriten olan Parris buna çok kızdı zira inançlarına göre fal yasaktı. Ancak kızların geçirdiği bu nöbetler neyin nesiydi. Buna bir anlam veremedi.
Sonunda kasabanın doktoruna müracaat etti ve doktor, köpekler gibi havlayan, acayip çığlıklar atan bu kızların üzerinde kötü bir el olduğu teşhisini koydu. Yani şeytan, kızların ruhlarını ele geçirmişti. Daha da özetleyecek olursak kızlar cadılaşmaktaydılar.
İyi de ne olmuştu da bu kızlar birden bire cadılaşmaya başlamıştı?
Bu sorunun cevabını bulmakta da gecikmediler: Papaz Parris’în kölesi Tituba, güya kızları bu nöbetlerden kurtarmak için İdrar ve Çavdardan yapılan ve adına ‘’ Cadı Pastası’’ denen bir pastayı kızlara yedirmişti. Bunun sonucu olarak da kızlar böyle sapıtmışlardı.
İşin aslında Tituba, kızlara böyle bir pasta yapıp yedirdi mi bilmiyoruz ama o günlerde o yörede Çavdar ekmeği oldukça sık yapılıyordu ve maalesef çavdarlarda ‘’ Çavdar Mahmuzu ‘’ denen bir çeşit mantar vardı. Çavdar Mahmuzu ise insanlarda böyle halisünasyonlara yol açabiliyordu ama bunu tespit edecek bilim seviyesine ABD henüz ulaşmamıştı.
Papaz Parris, hizmetçi kölesi Tituba’yı o kadar dövdü ki Tituba sonunda kendisinin şeytanın hizmetkarı ve cadı olduğunu itiraf etti.
Ancak fırsat tam olarak bu fırsattı, hazır el değmişken Salem toplumu tarafından ahlaksız olarak nitelenen iki kadın da cadılıkla suçlanarak bertaraf edilebilirdi: Sarah Good ve Sarah Osborne…
Papazın kızlarının suçlamasıyla Sarah Good ve Sarah Osborne da cadılar kervanına katıldı.
Bu arada çavdar mahmuzu sebebiyle başka kızlarda, kadınlarda ve hatta erkeklerde de acayip davranışlar başladı ve yine papazın kızlarının suçlamalarıyla 200 kadar kadın ve onlarca erkek cadılıkla suçlanarak mahkeme huzuruna çıkartıldı.
İş iyice çığırından çıkmaya başlamıştı. Papaz Parris’in kızı Elizabeth ve yeğeni Abigal her kime cadı diyorsa anında tutuklanıyor ve hakim karşısına çıkarılıyordu. ( Toplumdaki cadıları bir bir ortaya çıkarttıkları için bu kızlara ve köle Tituba’ya dokunmuyorlardı her ne kadar Tituba ağır işkencelere maruz kalsa da…
1692 Yılında başlayan bu cadı avı ve mahkemeleri 1693 yılı ortalarına kadar devam etti.
İş öylesine çığırından çıkmıştı ki Sarah Osborne’ın dört yaşındaki kızı, Dorothy adındaki bir kadının daha yeni doğmuş çocuğunu bile cadılıkla suçlandı ve hapse attırdı, bu zavallı bebek hapiste hayatını kaybetti.
İyi de bu kadar çok insanın cadı olduğuna neye dayanarak hükmedildi dersiniz?
Evet, işin bu tarafı oldukça trajikomikti.
Cadılıkla suçlanan kişiler için yukarıda da bahsettiğimiz ‘’ Cadı Pastası ‘’ yapılıyordu. Yani çavdar unu ve insan sidiğiyle yoğrularak elde edilen hamurdan yapılan pasta… Bu pasta bir köpeğin önüne konuyor, köpek pastayı yerse kişinin cadı olmadığına, yemezse cadı olduğuna hükmediliyordu.
İşte bu Cadı pastası 200’den fazla insan adına köpeklerin önüne kondu. Köpekler pastaları kemal-i afiyetle yediler; 19 kişinin pastası hariç…
Bu on dokuz kişi cadı oldukları gerekçesiyle 1683 yılının değişik aylarında idam edildi.
Derken efendim suçlamalar Vali Phips’in karısına kadar uzandı. Vali Phips’in karısı da bir cadıydı (!) Ancak Vali Phips ‘’ Cadı – madı. Ben onu seviyorum ve kimselere yedirmem karıcığımı.’’ Demiş olsa gerek ki ‘’ Yeter lan. Kaldırıyorum bu suçlamaları. Genel af ilan ediyorum. ‘’ diyerek tüm suçlamaları kaldırdı ve böylece idamı bekleyen nice insanın yanında karısını da darağacından kurtarmış oldu.
Peki yorgan gitti kavga bitti mi? Hayır.
Mahkum edilen 33 kişiden 22'si taaa 1711 yılında Massachusetts Eyaleti tarafından aklandı ve aynı zamanda mağdurların ailelerine yaklaşık 600 sterlin ödedi. Massachusetts eyaleti, 1957'de davalar için resmen özür diledi. Ancak, 1693’de mahkum edilen son 11 kişinin tamamen aklanması 2001 yılındaki mahkemede halen gerçekleşmemişti. ( Bu olayda yargılananların tamamen aklanması 2022 yılında gerçekleşti. )
Tüm buraya kadar yazdıklarımın 31 Ekim 2025’de Kadıköy’de kutlanan Cadılar Bayramı ile ilgisi ne?
Okumaya devam ediyorsanız anlatıyorum.
Bu olayların geçtiği Salem kasabası uzun yıllar sonra artık insanların akın akın ziyaret ettiği bir yer haline geldi. Öyle olunca da gelen bu on binlerce, yüz binlerce turisti eğlendirmek, geçmişin acı izlerini silebilmek için burada festivaller düzenlendi, eğlenceler tertip ve 1692-1693 Yıllarının Cadı Avı, şekil değiştirerek Cadılar Bayramına dönüştü. Daha sonra ABD’de başlayan bu Cadılar Bayramı Avrupa’ya hatta diğer kıtalara bile sıçradı. Hatta başka rivayetler, hikayeler katılarak bir nevi dini bayram haline getirildi.
Özetleyecek olursak : 31 Ekim 2025’de İstanbul/ Kadıköy’de bazı vatandaşlarımız, 1693 Yılında ABD’de gerçekleşen 19 masum insanın -cehalet ve bağnazlığın en çirkin ve dehşet verici örneği olarak- idam edilmiş olmasını bayram olarak kutladılar.
(
Cadılar Bayramını Duymuşsunuzdur Mutlaka. Peki Cadı Pastası Nedir Bilen Var Mı? başlıklı yazı
Sami Biber tarafından
3.11.2025 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
