Zaman deðiþse de aslýnda her dönem, çoðu yönüyle birbirine benziyor. Zira her dönemin iyileri, kötüleri, merhametlileri, acýmasýzlarý, vatanseverleri, vatan hainleri vardýr. Bu sadece bizim ülkemizle de sýnýrlý bir vaka deðildir. Bütün dünyada bu böyledir.

            Siyaset enteresan bir þey… Bu alanda her çeþit insana rastlamak mümkündür. Fakat siyaset denince “yaþamak için yaþatmamak” anlayýþý da akla gelir. Yani eðer iktidarda kalmak istiyorsanýz muhaliflerinize nefes aldýrmayacaksýnýz. Öte yandan muhalefetteyseniz “iktidardakilerin yaptýðý her türlü icraatý eleþtireceksiniz” anlayýþý hüküm sürmektedir.

            Osmanlý Devleti zamanýnda Mehmet Said Halet Efendi isimli bir zat vardý. Kýsaca ‘Halet Efendi’ olarak da bilinen bu kiþi, aþýrý kindarlýðýyla ve insafsýzlýðýyla bilinirdi. O, bu yönüyle rakiplerine aþýrý kin duyan ve onlarýn ayaklarýný kaydýrmak için her þeyi mubah görenlerin sembol ismi olmuþtur. Halet Efendi, Ýkinci Mahmud zamanýnda “Devlet Kâhyasý” unvanýyla Osmanlý’yý dilediði gibi yönlendirmiþtir. Ýkinci Mahmud ‘un iktidara gelmesiyle ‘padiþahýn baþkâtibi’ sýfatýyla devlet idaresinde önemli bir güç odaðý haline gelmiþtir. O, gücünü biraz da Yeniçeri Ocaðý’ndan alýyor ve bunu sürekli kötüye kullanýyordu. Kendisi Kýrýmlý Hüseyin Efendi’nin oðludur. Þeyhülislam Þerif Efendi’nin yanýnda yetiþmiþtir. Galata Mevlevihânesi þeyhi meþhur mevlevî þair Gâlib Dede’nin dergâhýna girmiþtir.

            Mehmet Said Halet Efendi’den bîzâr olmayan devlet idarecisi pek azdý. Onun maðdurlarý arasýnda Tepedenli Ali Paþa’yý ve Benderli Ali Paþa’yý sayabiliriz. O, Mora isyanýnda Rumlarý tutacak kadar ileri gitmiþ, Tepedenli Ali Paþa’yý kötüleyerek asýlmasýna neden olmuþtur. O, Fenerli Rumlarla da dostluklar kurarak devlet aleyhine bazý gizli giriþimlerde bulunmuþtur. Devletin sýrlarýný onlarla paylaþmýþtýr. Fenerli Rumlardan aldýðý paralarý yeniçerilere daðýtarak onlardan güç aldýðý söylenir. Yeniçeri Ocaðý’ný kaldýrmak isteyen Ýkinci Mahmud’a bu hususta muhalif olmuþtur. Bu konuda hep ayak diremiþtir.

            Menfaatlerine dokunacaðýna inandýðý kiþilerin kuyularýný kazmakla meþgul olan Mehmet Said Halet Efendi, yaptýðý çirkeflikler yüzünden çok kere sürgün hayatýna mahkûm edilmiþtir; fakat o, her fýrsatta bir yolunu bulup Ýstanbul’a dönmesini bilmiþtir.

            Hâlet Efendi kin ve nefrette sýnýr tanýmamýþtýr; O, zamanýndaki âlimlerin en büyüðü Mevlânâ Hâlid-i Baðdâdî’yi de halifeye çekiþtirerek bu þahsýn devlet için tehlikeli olduðunu söylemiþtir. Fakat Ýkinci Mahmud, onun bu konudaki görüþüne itibar etmemiþ “Din adamlarýndan devlete zarar gelmez.” diyerek konuyu kapatmýþtýr. Bunu duyan Hâlid-i Baðdâdî, halifeye hayýr dualarda bulunmuþ; Hâlet Efendi’yi önce Allah’a, sonra da Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmi’ye havale etmiþtir. Allah dostlarý bir þey söylerse bilerek ve inanarak söylerler. Nitekim Ýkinci Mahmud, Mora isyanýna sebep olduðuna inandýðý Hâlet Efendi’yi Mevlana’nýn diyarý olan Konya’ya sürmüþtür. 1823’te de Hassa hasekilerinden Arif Aða tarafýndan idam edilmiþtir. Onun bu feci ölümü üzerine þu manidar beyit söylenmiþtir:

“Ne kendi eyledi rahat ne halka verdi huzur
 Yýkýldý gitti cihandan dayansýn ehl-i kubûr”.

Halet Efendi, Osmanlý’da kindar devlet adamlarýnýn sembolüdür. Çevresindeki insanlara huzur yaþatmamýþtýr. Fakat kazandýðýný sansa da aslýnda kaybeden hep kendisi olmuþtur. Neticede acý bir sonu yaþamýþtýr. Bu yönüyle halk arasýnda kullanýlan “Keser döner, sap döner; gün gelir hesap döner” sözünün ne kadar gerçek olduðunu hayatýyla ispatlamýþtýr.

Ne güzel söylemiþ Tanzimat dönemi þairlerinden Ziya Paþa: “Ýnsana sadakat yaraþýr görse de ikrah/Yardýmcýsýdýr doðrularýn Hazret-i Allah” Bunda þüphe yoktur…

Bugünkü siyasî arenada saða sola bakýyor ve zamanýn Halet Efendilerini arýyoruz. O zamanlar bunlarýn sayýsý bir veya birkaçtý. Þimdi bu karakterdeki kiþileri sayarken iki elimizin parmaklarý yetersiz kalýyor. Fakat uyanýk olduðunu sanan bugünün Halet Efendileri aslýnda hep kaybediyorlar. Belki maddî yönden kazanýyorlar ama manevî açýdan hep kaybediyorlar.