At��ma M� Curcuna M�?

�ye Ol

Makale / G�ncel Makaleler

Eklenme Tarihi : 27.06.2021
Okunma Say�s� : 1007
Yorum Say�s� : 11

Son Yaz�lar�

Bir �iir T�r� Olarak Sallamasyon

L'an Neuf De L'heg�re Mahomet

Bu Ne Perhiz Bu Ne Lahana Tur�usu

�slam Dininde Etlerin Tezkiyesi

Edebiyat Evi Sitesi Dingonun Ah�r� De�ildir.

Allah Rahmet Eylesin, Ba��n�z Sa�olsun

Kavuklu, Pi�ekar Ve Di�erleri

Korkma S�nmez Bu �afak

Entarisi Ala Benziyor Sultan Re�at Bala Benziyor

Kitap Her Zaman En B�y�k Dost Mudur?

Atat�rk Kimdir?

Narin'in Annesi �le Yengesi Ne Zaman Sahneye ��kacak?

A+bn/ N = X Oldu�una G�re Tanr� Vard�r.

S�nni �sem Aleviysem Ne ��kar?

Aman Dikkat! Allah R�zas� Derken �eytana Hizmet Etmeyelim

Biz Senin Cemaziyel Evvelini De Biliriz.

Cennet De Cehennem De Annelerin Ayaklar� Alt�ndad�r.

G�k Sultan M� M�stebit Mi?

Zebra, Siyah �izgili Beyaz Bir E�ek Midir Yoksa Beyaz �izgili Siyah Bir E�ek Midir?

Milli M�cadeleyi Destekleyen Din Adamlar�

At��ma M� Curcuna M�?

De�erli Arkada�lar !

Bir ka� g�nd�r sitemizde at��ma ad� alt�nda bir hayli �ok �iir yay�nland�. Baz� arkada�lar�n yorumlar�nda belirtti�i gibi bu i�i o kadar abartt�k ki art�k okuyan arkada�lar yaz�lan �iirlerin h�z�na yeti�emez oldu. �yle ki kim kime ne demi�? Kim ne cevap vermi�? Kim kimle at��yor? Kim kimle ittifak kurmu�? Kim kar�� cephede vuru�uyor belli de�il. Ortal�k toz duman vesselam.

Mesela bug�n( 26.06.2021) sitemizde toplam 27 �iir �iir var. Bu �iirlerin 10 tanesi at��ma- hiciv �iiri

Bunlardan 3 tanesini Adem Efilo�lu- 3 tanesini Mehmet Fikret �nalan 1 Tanesini ben- 1 Tanesini �p�i Erdo�an ( Erdo�an �al��kan) 1 Tanesini Mihman ( �shak Aras) 1 Tanesini de Harun Y�ld�r�m yazm��.

Yani?

Ayn� anda 6 �air at��m��z.

Peki siz alt� �airin veya a��n ayn� anda ayn� sahnede at��t��na hi� �ahit oldunuz mu?

Toplamda 22 �air 27 �iir yazm�� ve bu 27 �iirin 10 tanesi at��ma - hiciv. Bu biraz acayip de�il mi?

Yani de�erli arkada�lar bir �eyler yapm��z ama bence at��ma yapmam��z. �ok daha farkl� bir �ey yapt��m�z kesin ama at��ma yerine hep bir a��zdan g�r�lt� yapm��z. Aynen televizyonlardaki tart��ma programlar�na benzemi� yapt��m�z ( Tabii ki buna ben de dahilim)

��te bu sebeple sizlere tamam� al�nt� olan At��ma nedir- nas�l bir �eydir konulu bir yaz� ve at��ma �rnekleri sunuyorum.

Herkese iyi okumalar.

NOT: Karikat�rdeki t�rk�leri tek tek �al�p s�ylemek de dinlemek de g�zel elbette ama ayn� anda hepsinin birden �al�n�p s�ylendi�ini d��n�n))) Berbat bir �ey de�il mi?))))

KAR�ILA�MA, ATI�MA VE DEY��ME KAVRAMLARI �ZER�NE D��NCELER VE FEYMANΒDEN �RNEKLER

FAYDALANILAN KAYNAK: http://dogankaya.com/fotograf/karsilasma_-atisma-deyisme_kavramlari.pdf

DR. DO�AN KAYA
*******

��k tarz� �iir gelene�i i�inde kar��la�malar, m�mtaz bir yere sahiptir. Asl�nda, ki�ilerin birbiriyle manzum olarak s�yle�mesi, T�rklerde �ok eskilere dayan�r. �nsanlar, evde birlikte i� yaparken, tarlada �al��rken, yolda kar��la�t�klar�nda yahut d��nlerde gruplar halinde veya ferdi olarak manzum s�zler s�yleyerek meramlar�n�, durumlar�n� ve duygular�n� dile getirirler. Bazen da ki�ilerin birbiriyle kayna�mas�n� ve e�lenmesini sa�lay�c� nitelikte mizahi tarzda birbirlerini yoklarlar. �lkemizde Karadeniz�de, halk sanat��lar� temeli daha ziyade mani esas�na dayal� kar��beri yahut atma t�rk� s�yleyerek halk� e�lendirirler. ��klar da yapt�klar� kar��la�malarla ayn� fonksiyonu icra ederler.

��klar, kar��la�malar�n� belli bir sistem i�inde ger�ekle�tirirler. Bunlar:

1. Ho�lama-merhabala�ma
2. Hat�rlatma- canland�rma
3. Tekell�m
a Serbest konulu tekell�m
b. ��tleme
c. Ba�lama-muamma
d. Sicilleme
e. Yalanlama
f. Ta�lama-tak�lma
g. T�ketmece-daraltma
h. U�urlama-medhiye

Herhangi bir kar��la�man�n bu silsile i�inde cereyan etmesi mecburiyeti yoktur. Kald� ki, bunlar�n i�inde sicilleme ve yalanlama �rnekleri pek az ��k taraf�ndan ortaya konulmu�tur. S�zgeli�i; ��k �enlik�in Arpa�ay��n ��nezor k�y�nden olan ��k Mustafa�ya s�yleyip onu cevaps�z b�rakt�� sicillemesi, Tokatl� P�ryan�-Murat �obano�lu�nun yalanlamalar�, binlerce �rnek i�inde zikredebilece�imiz yeg�ne �rneklerdir.

Di�er taraftan bu tasnif i�inde yer almayan ve hemen her ��n icra edemedi�i dudakde�mez (lebde�mez) tarz� da kendisini g��l� g�stermek isteyen ��klar�n zaman zaman ba�vurdu�u usullerden biridir.

Kar��la�ma terimi ile deyi�me ve at��ma terimleri, konuyla ilgili eserlerde genellikle birbirine kar��t�r�lm��t�r. Terimlerin anlamlar�, a�a�� yukar� birbirine yak�n ifadelerle kar��land�� i�in mesele girift hale gelmi�tir. Biz as�l h�km�m�ze ge�meden �nce, s�z�n� etti�imiz terimlerle ilgili olarak birka� tan�ma g�z atal�m.

ATI�MA/ATI�MAK

Kar��l�kl� �iir s�ylemek ve okumak. M��aare.
��klar�n saz e�li�inde kar��l�kl� �iir s�ylemesi.
T�rk halk edebiyat�nda, ��klar�n verilen bir aya�a uygun olarak aralar�nda yapt�klar� sazl�-s�zl� yar��ma.
Saz �airlerinin kar��l�kl� olarak belli bir ayak �zerinde �iirle s�yle�meleridir.
��klar�n, belli geleneksel kurallara uyarak kendi aralar�nda d�zenledikleri sazl�-s�zl� yar��ma.
Saz �airlerinin tart��mal� kar��la�malar�.
* ��klar�n dinleyenler kar��s�nda, deyi�me s�ras�nda birbirini i�neleyici fakat mizah �er�evesi i�inde s�yle�meleridir.

KAR�ILAMA

Saz �airlerinin imtihan olmas�, yar��mas�.
��klar�n, bilirki�iler �n�nde veya seyirciler kar��s�nda sazl� s�zl� diyaloglarla kar��la�mas�d�r.

DEY��ME

��klar�n kar��l�kl� m�nazara (ayn� ayak/kafiyede) �iir s�ylemesi, eski dille m��aaresi.
��klar�n kar��l�kl� olarak �iir s�ylemeleri.
Halk �airlerinin ayn� uya�� kullan�p birbirlerini yan�tlayarak kar��l�kl� �iir s�ylemeleridir.
Saz �airlerinin, yar��ma niteli�i ta��mayan, kar��l�kl� �iir s�ylemeleri.

G�r�ld�� gibi, terimler neredeyse ayn� s�zlerle tan�mlanmaya �al��lm��t�r. Halbuki bunlar, k��k farklarla birbirinden ayr�lmaktad�r. Her �eyden �nce �unu s�yleyelim ki, kar��la�ma genel isimdir. Eskiler bunu tekell�m s�z� ile kar��l�yorlard�.

��k Edebiyat�nda kar��la�ma terimi, genel bir kavramd�r. En az iki ��n irticali olarak durumlar�n�, d��ncelerini, bilgi ve tecr�belerini sergilemek, dinleyenleri e�lendirmek veya birbirlerine �st�nl�k sa�lamak i�in belirli kurallar �er�evesinde manzum olarak s�yle�meleridir.

��klar�n soru-cevap usul�yle, dar ayakla yahut �ift kafiyeli ayakla birbirlerine �st�nl�k sa�lamaya �al��malar� ise kar��la�man�n bir ba�ka cephesini g�sterir. ��klar, b�ylelikle, bir bak�ma rakiplerini imtihan ederler. ��te bu y�n�yle kar��la�ma daha �zel bir durum arz eder ve at��ma ile deyi�meden ayr�l�r. Bu konuda ��klar�n rakibine �st�n gelmek i�in soru-cevapl� tarz� se�mesi yahut dar ayakla onu mat etmenin yollar�n� aramas�d�r.

Ger�ekten de kar��la�ma denildi�inde, ��klar�n �u veya bu usule ba�vurarak rakiplerine �st�n gelme gayreti akla gelir. Ger�i at��ma i�in de ayn� �eyleri s�yleyebiliriz. Yani at��mada da ��klar s�z oyunlar�yla rakibinden �st�n g�z�kmeye �al��r, ancak at��mada galip gelme, mat etme s�z konusu de�ildir. Bir kere, seyirciyi e�lendirme amac� g�d�ld��nden dar ayak kullan�lmaz. Rakip, seyirciye ho� gelecek �arp�c� ve mizahi s�zlerle, alayc� ifadelerle ve tuhaf benzetmelerle seyirci kar��s�nda k��k d��r�lmek istenir. K�sacas� rakibe laf at�l�r, onun birtak�m kusur ve zaaflar�ndan istifade edilerek k�zd�r�lmaya �al��l�r.

Bunun yan�nda deyi�menin de bir kar��la�ma �e�idi oldu�unu s�yleyelim, ama deyi�me alt ba�l�k olarak kar��la�madan ayr�l�r. Deyi�me, iki veya daha fazla ��n herhangi bir konuda manzum olarak s�yle�meleridir. ��yle ki, deyi�mede ne galip gelme ne de rakibe tak�lma, laf atma vard�r. Deyi�mede, verilen bir ayakla yahut ��klardan birinin a�aca�� ayakla, duygular�n, kanaatlerin, kabullerin, inan�lar�n, tav�rlar�n h�lasa pek �ok hasletlerin ortaya konulmas� s�z konusudur.

Yukar�daki tasnifte ad�ndan s�z etti�imiz merhabala�ma, hat�rlatma, serbest konulu tekell�m ve ��tleme gibi pratikler hep deyi�me i�inde m�talaa edilir.

�zetleyecek olursak:

Kar��la�mada mat etme,
At��mada e�lendirme,
Deyi�mede ise sohbet esast�r.

B�R ATI�MA �RNE��

FEYMAN�-F�DAN� ATI�MASI

( Feyman�: Osman Ta�kaya- Kadirli�li----Fidan�: Osman �zfidan- �mamo�lu/ Adana )

F�DAN�

�a�k�n d��nceli gezer bu ��k
Delilerle s�k� aras� vard�r
Baz� yi�it olur baz� dola��k
Bunun e�lencede firesi vard�r

FEYMAN�

Sen bizi mestane diye k�nama
G�l�p oynaman�n s�ras� vard�r
A�k beni �leme etti sinema
Elimin y�z�m�n karas� vard�r

F�DAN�

G�llerde sulan�r da�da yay�l�r
Zay�flam�� kemikleri say�l�r
S�k��nca hemen d��er bay�l�r
�u bizim a��n saras� vard�r

FEYMAN�

�ile ile dert binas�n �reriz
Biz bu s�rra sab�r ile ereriz
Cezbe-i Rahman�a a�kla gireriz
��kl��n bir de buras� vard�r

F�DAN�

Bu gidi�le bunun halleri harap
Sonunda �r�l�r ba��na �orap
Sa� elinde rak� solunda �arap
Bir de ceplerinde biras� vard�r

FEYMAN�

Ben dersimi ald�m pirden pederden
�z�m� sak�nd�m g�nahtan �erden
Biz �arab� i�tik dest-i Hayder�den
O �arab�n ba�ka �iresi vard�r

F�DAN�

��klar s�k dokur ince e�irir
Baz� efk�rlan�r �alar �a��r�r
Baz� suskun gezer baz� ba��r�r
Baz� yi�itlenir naras� vard�r

FEYMAN�

��klar hassast�r g�n�l i�inde
Mecnun�dur dolan�r Leyl� pe�inde
Baz� viranede baz� g�l�ende
��kl��n b�yle t�resi vard�r

F�DAN�

Arifler i�ini koymaz yar�na
Gayr� meyil etmez d�nya var�na
F�DAN� de sevdi�inin u�runa
�z can�n� kurban veresi vard�r

FEYMAN�

FEYMAN� bu meydan zordur durulmaz
Gece g�nd�z y�k ta��r da yorulmaz
Can al�rlar ba� keserler sorulmaz
Bu menzilin b�yle kiras� vard�r

B�R DEY��ME �RNE��

At��ma yapan ��klar: Murat (Murat Y�ld�z, 1921, Karahanl� k�y�-Arpa�ay / Kars) - Feyman� � Hasret� (Sadi De�er, 1929, �ncesu k�y�/ Kars) At��man�n yap�ld�� yer. Kars Tarih: 26.8.1991

MURAT

Aziz konaklar�m meslekda�lar�m
Ho� kelam eyliyek muhabbet olsun
Hasretin �ekti�im can karda�lar�m
Bu gece sizinle s�z sohbet olsun

FEYMAN�

K�smet bizi bu diyara getirdi
Can�m canan�ma emanet olsun
Gurbet de s�la da ��klara bir
Yeter ki g�n�lde sahavet olsun

HASRET�

Misafire hizmet r�za-y� Hak�t�r
Sofra-y� Halil�den bereket olsun
Duas� kutsald�r lutfu mutlakt�r
Azmi cel�linden hidayet olsun

MURAT

Meclis kurup g�n�l e�lemek l�z�m
Misafire h�rmet eylemek l�z�m
Hadisten vaizden s�ylemek l�z�m
S�z mecazi de�il hakikat olsun

FEYMAN�

Kemalat g�stermez bizim demimiz
A�k�n bel�s�d�r derde emimiz
Sevda umman�nda batt� gemimiz
Kem talihim dosta �ik�yet olsun

HASRET�

Penah-� didara eyledik azim
�rfan-� k�mile ��t ne l�z�m
H�lus-� kalp ile budur niyaz�m
�nsanda sadakat bidayet olsun

MURAT

KARAHANLI MURAT �m�r meddeti
G�n be g�n �ekmi�em cevri zahmeti
Usta Feyman�yle ��k Hasret�
Y�r�na ahbaba malumat olsun

FEYMAN�

Karahanl� Murat �enlik yolunda
S�mman�lik Hasret�nin halinde
�stadlar cenginin galmagal�nda
FEYMANΒnin i�i marifet olsun

HASRET�

HASRETΒyim g�nlerimi sayar�m
Can� dost yoluna rehin koyar�m
As�lzadelere boyun e�erim
Yeter ki kelam� kemalat olsun

B�R KAR�ILA�MA �RNE��

At��ma yapan ��klar: Feyman� - Halil Karabulut (1926, Kadirli / Osmaniye) At��man�n yap�ld�� yer. Kozan Tarih: 1983

Feyman�, Halil Karabulut�un;

G�ne� bir atom k�resi
T�kenmez �m�r s�resi
Patlad�k�a her zerresi
Kendi kendin yeniliyor

�fadelerinden ilham alarak ona birtak�m sorular y�neltir. B�ylelikle iki g�zide ��m�z, edebiyat�m�za g�zel bir kar��la�ma �rne�i kazand�r�rlar.

FEYMAN�

Halil Karabulut Halil Karabulut cevap veresin
Sence bu tabiat neden var oldu
Her varl�k kendini yeniler dersin
�yleyse k�inat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Ey Feyman� dinle s�z�m�n cem�in
Yoktan do�du bu tabiat bilesin
�K�n� dedi var etti Rabb��l-�lem�n
V�cut buldu t�m k�inat bilesin

FEYMAN�

Bir yarat�k vard� ismi dev idi
�m�r verdi onun �mr�n kim yedi
Dinazor kendini yenilemedi
Yok eyleyen afat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Dev dinazor masal�n� kald�r at
M�spet ilimlerle kafan� donat
�l� elbet bulmaz yeniden hayat
Hak�tan gelir her bir afat bilesin

FEYMAN�

�u k��k varl�� d��nek gel de
K�l gibi savrulur en hafif yelde
�smi cismi bilinmezken ezelde
�u beyaz ha�arat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Duman gibi s�r�klenen her yerde
Bir mahl�ktan bahsetmi�sin gazelde
Beyaz sinek vard� evvel ezelde
Yeni de�il o ha�arat bilesin

FEYMAN�
Y�k� yok cismi yok ne arada ek
Nas�l durur nedir ondaki direk
Ya�mur buhar desek �im�ek fen desek
Buluttaki hayat neden var oldu

HAL�L KARABULUT
Y�k� yok cismi yok dua olmu�tur
S�phaneke ar�a direk durmu�tur
Hava arz�n her yan�na dolmu�tur
M�mk�n de�il onsuz hayat bilesin

FEYMAN�

A�ustos b�ce�i nas�l de�i�im
Sesinden h�z al�r ya�ar her mevsim
�� mevsim yok edip var eyleyen kim
Say�s�z mahlukat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

A�ustos b�ce�i verilmi� isim
Onun �mr� taktir oldu bir mevsim
Kanun-� kad�mdir b�t�n de�i�im
Ona uyar her mahlukat bilesin

FEYMAN�

Adem maymundan m� etti tek�m�l
Bu sence bilimse bu mant��a g�l
Neden tekrar hayat bulmaz yanan k�l
Hayattaki memat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Ceddimiz topraktan etti tek�m�l
Maymun diyenlere ben de sen de g�l
Topra�a kar��r toprak olur k�l
Asl�na d�n��r memat bilesin

FEYMAN�

Neden be�ken oldu y�ld�za resim
G�ne� atom dersin atom ne cisim
Her varl��n �eceresi her isim
Okudu�un l�gat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Y�ld�z bir k�redir g�r�nt� resim
Atom kuvvet y�kl� en k��k cisim
Adem her nesneye verdi bir isim
Ondan do�du b�t�n l�gat bilesin

FEYMAN�

Ayet var emirsiz u�amaz sinek
G�r�nmez r�zg�ra ne oldu binek
Hal�k��l-Settar�a biraz de�inek
�ns ve cin hayvanat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Evet izin ile u�ar her sinek
Sultan S�leyman�a yol oldu binek
Allah murat etti kendin bildirmek
Tecellidir bu zuhurat bilesin

FEYMAN�
D��n de cevap ver inceden ince
Varl�k-yokluk her �ey ilim mi sence
Diyorsun ki bunlar ak�l-d��nce
Keramet-mucizat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

Zahir-bat�n her bilgiyi ilim bil
Ak�l her m��kili halleder de�il
Keramet-mucizat denilen fiil
�nsan�st� bir hadisat bilesin

FEYMAN�
�nsan�n lisan� ayar mihengi
R�zg�rdaki u�ultunun ahengi
G�l�n ho� kokusu �i�e�in rengi
Meyvedeki bu tat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

�nsan�n �l��s� s�zd�r hakl�d�r
Hep nebatlar birbirinden farkl�d�r
Renk-koku-tat d�rt unsurda sakl�d�r
Bunlar hep ilahi sanat bilesin 9

FEYMAN�

FEYMAN� zelzele sanc� ya bedel
En sonunda kimi alacak ecel
Y�z suhuf �� kitap Kur�an�dan evvel
�ncil, Zebur, Tevrat neden var oldu

HAL�L KARABULUT

HAL�L der ki emrin tebli� i�in Rab
Evvel suhuflarla eyledi hitab
Mukaddes kanundur en son d�rt kitab
Kur�an �ncil Zebur Tevrat bilesin

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( At��ma M� Curcuna M�? ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 27.06.2021 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.