M.NÝHAT MALKOÇ

“Hafýz” Arapçada “koruyan, ezberleyen” anlamýna gelir. Zira o, “korumak, ezberlemek” anlamýna gelen “hýfz” kökünden türetilmiþ güzel bir sýfattýr. Kur’an-ý Kerim’in tamamýný ezbere bilen kiþiye “Hâfýz” diyoruz. Hafýzlýk, ülkemizin de içinde bulunduðu kutlu Ýslam coðrafyasýnda daima önemsenmiþ, hafýzlara her zaman büyük bir kýymet verilmiþtir.

Resulullah Efendimizin(sav) “Ümmetimin en þereflileri Kur’ân’ý ezberleyenlerdir” hadisinin müjdesine mazhar olmak baþlý baþýna hafýzlýðýn mükâfatýdýr. Bu söze muhatap olmak için hafýz olunur. Zira hafýzlýk vahyi muhafaza etmek ve satýrdan sadýra damýtmaktýr.

Kur’an’ý ezberlemek hafýzlýðýn ilk ve en zor aþamasýdýr. Fakat hafýz olmak kadar hýfzý muhafaza etmek de bir o kadar önemlidir. Kur’an’ý unutaný, Kur’an’la amel etmeyeni, dünyanýn süsüne kanýp aldananý Kur’an da unutur ve yevm-i mahþerde aleyhine þahitlik eder.

Hafýzlýðýn mükâfatý cennette ‘Cemalullah’la þereflenmektir. Hafýzlar mukaddes kitabý sadece dillerinde deðil, gönüllerinde de taþýrlar. Onlarýn fikri de, zikri de, þükrü de Kur’anîdir. Ahdine sadýk kalandýr onlar… Kur’an’ýn rahmanî ikliminde felaha ve salâha erenlerdir.

Hafýzlar mukaddes vahiy yükünü taþýmaktadýr. Onlar hak ve hakikat davasýný yorgun sýrtlarýna yükleyip dik yokuþlarý çýkanlardýr. Buna raðmen Üstad’ýn diliyle “Bu yük senden Allah’ým, çekeceðim, naçarým/Senden sana sýðýnýr, senden sana kaçarým” diyebilenlerdir.

Onlar kutsal bir çilenin gönüllü hamallarýdýr. Aðýr bir yükün altýnda olmalarýna raðmen hallerinden de þekva etmezler. Peygamber Efendimizin saçlarýný aðartan Hûd Suresi’ndeki “Festakim kemâ ümirte” (Emrolunduðun gibi dosdoðru ol!..) ayeti onlarýn sýrtýný da iki büklüm etmiþtir. Onlar bu emri hakkýyla yerine getirenlerin, sonsuza dek kalacaklarý yerin cennet olduðunu düþünerek soluklanýrlar. Bu, onlarýn alnýndaki teri silen bir mendil olur.

Kur’an okumak “En Sevgili”yle konuþmaktýr; bir anlamda Cenâb-ý Hakk’ýn huzuruna çýkmaktýr. Onun içindir ki hayatýn en zevkli demleridir Kur’an’la geçen dakikalar… Namaz kýldýðýmýz ve Kur’an okuduðumuz vakitler Allah’a en yakýn olduðumuz zamanlardýr. Bunu en çok yaþayanlar da hiç þüphesiz ki hafýzlardýr. Bunun emsalsiz tadýný en çok onlar bilir.

Hafýzlar Kur’an aþýðý insanlardýr. Onlarýn gönülleri Kur’an’la cilalanmýþtýr; nazarlarý Kur’an’ýn nuruyla keskinleþmiþtir.  Hafýzlar zihinlerini ilahî kelamla süslerler. Her hayrýn baþý olan besmele, onlarýn altýn anahtarýdýr.  Kur’an sarayýndan içeri ancak o altýn anahtarla girilir.

Hafýzlýk, manayla lafzýn ayný gönülde birleþtirilmesi, bir anlamda mayalanmasýdýr. En iyi hafýz, Kur’an’ýn sadece lafzýyla deðil, manasýyla da buluþmuþ olan insandýr. Zira Kur’an’ýn manasýyla buluþmayan, onu içselleþtirmeyen, gerçek anlamda Kur’an’la buluþmuþ sayýlamaz.

Hafýzlýk bir gönül iþidir; Kur’an sevgisini iliklerine kadar hissetmektir. Dünya ile olan iliþkilere belli bir mesafe koymaktýr. Hiçbir dünyevî beklentisi olmadan dirsek çürütmektir. Ýnsanlarýn kuþtüyü yataklarýnda uyuduklarý bir zamanda, rahleyi önüne alýp gece yarýlarýna kadar Kur’an’la sýrdaþ olmaktýr. Tefekkür edip gözyaþlarýyla temizlenmektir. Daðlarýn taþýyamayacaðý aðýr bir yükü yiðitçe sýrtlamaktýr. Onun içindir ki yüce kelamýn her harfi onlarýn kurtuluþu için þahitlik edecektir. Zira onlar Kur’an’ýn her bir harfini yüreklerine nakþetmiþlerdir. Onlar Kur’an’ýn canlý þahitleridir. Ýlahî kelam onlarýn diline ne de yakýþýr.

Onlar batýldan, taundan kaçar gibi kaçan, Hakk’a sýðýnan müstesna insanlardýr. Hayat iksirini kelime-i tevhidde bulanlardýr. Onlar ruhlarýný antipas hükmündeki vahiyle cilalandýranlardýr. Onlarýn ruh alýcýlarý Hakk’ýn mesajlarýný eksiksiz alacak þekilde konuþlandýrýlmýþtýr. Onlar hakikat karþýsýnda kör ve saðýr deðillerdir. Akýllarýný hidayet rehberi olan Kur’an’la inþa etmiþlerdir. Onlarýn feraset ve basiret nazarlarý keskindir. Onlar sadece alýn teri deðil, akýl teri de dökerek Kur’an’ý layýkýyla anlamaya ve yaþamaya çalýþýrlar. Zira Kur’an anlaþýlmak ve yaþanmak için Allah’ýn kullarýna gönderdiði bir hayat rehberidir.

Hafýzlar Kur’an’ý tilavet eden deðil, kýraat eden seçkin insanlardýr. Zira ‘kýraat’ anlamak için, ‘tilavet’ ise aktarmak ve duyurmak için okumadýr. Oysa aslolan anlamak için okumadýr. Efendimiz bir hadislerinde “Eþrâfu ummetî hameletu’l-Kur’an” (Ümmetimin en þereflileri Kur’an’ý taþýyanlardýr) buyurur. Buradaki ‘taþýmak’ sadece Kur’an’ý ezberlemek deðil, ayný zamanda onunla amel etmek, onu hayatý çepeçevre kuþatan unsur haline getirmektir. Zira Kur’an mezarlara okunmak için gönderilmemiþtir, o dirilere nasihat etmektedir. Rabbimiz, katýndan gönderdiði vahyi anlamanýn ve onunla amel etmenin önemiyle ilgili olarak þu çarpýcý ayeti göndermiþtir: “Tevrat’ý taþýma sorumluluðu kendilerine verilip de sorumluluðunun gereðini yerine getirmeyenlerin durumu, kitaplar yüklenmiþ (fakat sýrtýndaki yükün deðerinden bîhaber olan) eþeðin durumu gibidir.” (Cuma 62/5).

Hafýzlýk harflerin ruhuna inebilmektir. Hafýzlar, söz konusu olan Kur’an okumaksa yorulmak nedir bilmezler. Zira onlar, okudukça dinlendiklerini hissederler. Kur’an onlarýn gül yüzünde tebessümler býrakýr. Onlar Kur’an’la bakar, Kur’an’la görür, Kur’an’la iþitirler.

Gül yüzlü hafýzlar Kur’an okudukça elest meclisindeki o büyük yeminlerini de tazelerler. Okudukça, ellerinden kayýp giden hayatý geri kazanýrlar. Hakikatin zirvesine olan yürüyüþlerinde Kur’an’ýn her bir harfini kendilerine yoldaþ, yüreklerine de sýrdaþ ederler.

Hafýzlýk dünya durdukça hiç sönmeyecek rahmanî bir meþaledir. Hafýzlar, adlarý hep Kur’an’la anýlan bahtiyar insanlardýr. Onlar Kur’an’ýn nidasýyla ve nefhasýyla geceleri gündüze tebdil eyleyenlerdir. Onlar Kur’an ahlakýyla ahlaklanan bahtiyar insanlardýr.

Hafýz-ý Kur’an, nefsanî arzularýna geçit vermeyendir. Zira o izzetli ve iffetlidir. Küfrün bataklýða döndürdüðü bir dünyada,  Rabbimizin kitabýna korkusuzca dört elle sarýlandýr. O parayý, malý mülkü deðil, Kur’an’ý ve onun sahibi olan Allah’ý dost edinendir. O, soðuk kýþ gecelerinde bile rahlenin baþýnda oturup sabýr ve sebatla geceleri nurlu seherlere devirendir. O, insana vesvese veren þeytanýn çirkin sesini bastýrýp Kur’an’ýn diliyle konuþandýr. Zira o, zikrullahý diline pelesenk etmiþtir. O, kalbiyle Rabbi arasýnda Kur’an’ý rabýta kýlmýþtýr.

Hafýz, dünyevî menfaatleri elinin tersiyle itip Allah’ýn þefkat ve merhametine sýðýnandýr. O, gönlünü Kur’an’ýn duru sularýnda bütün beþerî, hayvanî ve cismanî kirlerden arýndýrmýþtýr. Salât ü selamlarla gönlünü hoþ eylemiþtir. O herkesi deðil, Hakk’ý memnun etmeye çalýþandýr. Firak ve iftirak tohumlarý saçanlarýn karþýsýnda dimdik durandýr o....

Kur’an, hafýzýn tertemiz ruhuna giydirilen altýndan bir elbisedir. Bu elbise ayný zamanda manevî bir zýrh hükmündedir. Küfrün paslý kýlýçlarý bu elbiseyi delip geçmeye muktedir deðildir.  Kur’an, ayný zamanda hafýzýn baþýndaki billurdan taç hükmündedir. Bu taç, Allah katýnda krallarýn dünyevî makam ve mevkilerinden çok daha hayýrlý ve de üstündür. 

Hafýzlýk, çölde gül yetiþtirmek kadar zahmetli olsa da onun kokusu nebevî iklimlerden gelir. Hafýzlar zifiri karanlýklara doðan ayýn on dördü gibidir. Hafýzlar geceyi aydýnlatan kutlu kandillerdir. Gönül göðünün yýldýzlarýdýr onlar... Hafýzlar tüm engellere göðüs gerip ashabýn nurlu yolundan gidenlerdir. Onlar kutlu seherlerde bir güneþ gibi doðarak dünyamýzý ýsýtýrlar.

Hafýzlarýn serdarý Resulullah Efendimiz “Sizin en hayýrlýnýz Kur’an-ý Kerim’i öðrenen ve öðreteninizdir.” diyerek hafýzlýk müessesesini yüceltmiþtir. Hafýzlar Resulullah Efendimizin sadýk yoldaþlarýdýr. Onlarýn Kur’an’a yaptýklarý hizmetlerinin mükâfatýný Rabbimiz misliyle verecektir. Resul-i Ekrem Efendimizin Kur’an okumayla ilgili þu mübarek veciz sözü, altýn harflerle yazýlmaya layýktýr: “Kur’an okuyan mü’min portakal gibidir: Kokusu hoþ, tadý güzeldir. Kur’an okumayan mümin hurma gibidir: Kokusu yoktur, tadý ise güzeldir. Kur’an okuyan münafýk fesleðen gibidir: Kokusu hoþ fakat tadý acýdýr. Kur’an okumayan münafýk Ebû Cehil karpuzu gibidir: Kokusu yoktur ve tadý da acýdýr.” (Buhârî)

On dört asýrdan beri bir harfi bile deðiþmeyen, manasý âlemleri kuþatan Kur’an, ilahî bir sevdaya düþen hafýzlarýn gönüllerinde açan vahiy çiçeðidir. Onun satýrlardan sadýrlara taþýnmasýnda hafýzlarýn rolü çok büyüktür. Onlar Kur’an’ýn her bir ayetinin derin manasýný ruhlarýna giydirmiþlerdir. Pörsümeye yüz tutmuþ ruhlar, böylelikle yeniden dirilmiþtir.

“Huffaz-ý Kiram” dediðimiz hafýzlar, Kur’an’ý gönül aynasýna düþürenlerdir; onu nesilden nesile aktaranlardýr. Onlar Ýslam’ýn ve Kur’an’ýn ruhunu yaþatanlardýr. “Yaþayan ve yürüyen Kur’an” olarak niteleyebileceðimiz hafýzlarýmýzý Allah baþýmýzdan eksik etmesin; Rabbim onlarýn sayýsýný kat kat artýrsýn. Kur’an onlarýn dilinde çiçek çiçek açsýn, serpilsin…