“Hoþgörü insanlýðýn bir parçasýdýr. Hepimizin hatalarý ve eksikleri var; gelin karþýlýklý olarak birbirimizin hata ve eksiklerini baðýþlayalým, çünkü hoþgörü doðanýn ilk yasasýdýr." (Voltaire)

Küsmek ve darýlmak için bahaneler aramak yerine, sevmek ve sevilmek için çareler arayýn. “Mevlâna”

Uluslararasý kaynaklarda “tolerance” kelimesi olarak kullanýlan “hoþgörü” kavramý, genel tanýmý ile karþýlýklý sevgi, saygý ve anlayýþ temeline dayanan iþlevsel bir iletiþim sürecidir.

 “Hoþgörü” kavramý sözlüklerimizde; her þeyi anlayýþla karþýlama, olabildiði kadar hoþ görme durumu olarak tanýmlanarak, müsamaha ve tolerans sözcükleri ile eþanlamlý olarak kullanýlmaktadýr.

 Kiþinin kendinden farklý düþünen inanç ve davranýþlarda bulunan kiþilere karþý saygýlý, sevecen ve katlanýlýr olmasý hali, hoþgörüdür. Görmezden gelme, müsamaha, göz yumma, aldýrýþ etmeme gibi kelimeler de ayný anlamda kullanýlmaktadýr.

Hoþgörü, “müsamaha, tahammül, katlanma, görmezden gelme veya göz yumma, baþkalarýný eylem ve yargýlarýnda serbest býrakma, kendi görüþümüze ve çoðunluðun görüþ biçimine aykýrý düþen görüþlere sabýrla, hem de yan tutmadan katlanma” demektir.

Hoþgörü sözcüðü genel olarak; “anlayýþ, saygý, mazur görme, medeni olma, kabul etme, rahatsýz olmama, farklýlýklara ve farklý görüþlere sýnýr koymama, farklýlýklara olumsuz tepki göstermeme ve karþýt fikirlerin karþýlýklý anlayýþ içerisinde tartýþýlmasý” gibi çok geniþ bir yelpazeyi içerir.

Hoþgörü, bireylerin farklýlýklarýyla bir arada yaþayabilmesi için sahip olunmasý gereken temel deðerlerden biridir. Kiþinin benimsemediði bir düþünce ve davranýþý anlayýþla karþýlayarak ona hoþ bakabilmesidir. Ýnsanlarýn birbirlerinin farklýlýklarýný, hatalarýný hoþgörüyle karþýlamasý, birbirlerine anlayýþla yaklaþmasýdýr. Farklýlýklarýn bilincine varýlmasý, deðiþik düþünce ve kimliklere anlayýþla bakýlabilmesidir.

Hoþgörü, görmezlikten gelme deðil, anlayýþla karþýlamadýr. Doðruluk deðerini dikkate almaksýzýn farklý inanç ve düþüncelerin de bulunabileceðini kabul etme duygusudur. Bireysel alanda bir tavýr olarak ortaya çýkan, barýþa ve huzura katký saðlamasýndan dolayý da toplumsal yönü olan önemli bir deðerdir.

Hoþgörü, benimsenip hoþlanýlmasa da evrensel insan haklarý çerçevesinde insanýn insan olarak doðuþtan getirmiþ olduðu haklarýnýn kabul edilmesi ya da bunlarýn yerine getirilmesine karþý konulmamasýdýr. Karþýmýzdakini istediðimiz gibi olmaya zorlamak deðil, ona istediði gibi olma imkâný saðlamaktýr.

Hoþgörü, saðlýklý insan davranýþýdýr, saðlýklý insan hayatýnýn, özüdür. Beþeri münasebetlerin temelidir. Hoþgörü kavramýnda ‘kabul’ tavrýnýn aðýr basmasý ‘tahammül ve katlanma’ unsurlarýnýn oluþmasýný engeller. Bu yönüyle de hoþgörü, içinde geçen ‘hoþ’ kelimesinin yansýmalarýný taþýmaktadýr. Hoþgörüde; rahatsýz olma, katlanma ve tahammül benzeri olumsuz duygulara yer olamaz.

Toplumdaki bireysel farklýlýklarýn çatýþmaya dönüþmemesi için farklýlýklara hoþgörüyle yaklaþýlmasý gerekmektedir. Bu sebeple kiþiler arasý iliþkilerde huzurun saðlanmasý açýsýndan, toplumda evrensel bir deðer olan hoþgörünün yaygýnlaþtýrýlmasý elzemdir. Çeþitlilik, insanýn olduðu gibi toplumlarýn zenginliðine ve geliþmelerine de yol açar.

Modern toplumlarda eðitim sisteminin, çocuklarýn bilgisayar gibi bilgiyi depolayan bireyler olarak yetiþtirilmesi deðil, aksine kiþilikleri geliþmiþ topluma faydalý olan, hoþgörülü, farklýlýklara saygýlý vatandaþlar olarak yetiþmelerine katký saðlamak amaçlanmaktadýr.

Kimseyi dilinden, sosyal sýnýfýndan, inancýndan, kültüründen, yaþam biçiminden dolayý hor görmemeliyiz. Herkese deðer verdiðimiz ve saygý gösterdiðimiz oranda dünya güzelleþir ve yaþam anlam kazanýr. Dünya hoþgörülü insanlar sayesinde bize hizmet etmektedir.

Evde, trafikte, sokakta, okulda, iþyerinde, kýsaca insanýn olduðu her yerde eðer hoþgörü yoksa orada bencillik, anlaþmazlýk, güvensizlik, tartýþma, kavga olumsuzluk adýna her þeyi görebilmek mümkündür.

Toplumda hoþgörüye dönüþün, hoþgörüyü davranýþa dönüþtürmenin yolu, hoþgörünün yayýlmasý, insanýn sevgiyi yaþamasýna, kendisine saygý duymasýna, kendisi ile barýþýk olmasýna baðlýdýr.

Düþünün, acaba bizler en son ne zaman aynaya bakýp, kendimize gülümsedik? Bu sabah kaç kiþiye merhaba, günaydýn ya da hayýrlý sabahlar dedik? Yoksa her gördüðümüz, tanýdýðýmýz kiþi için olumsuz mu düþündük? Ayýbýný mý aradýk?

Bu sabah trafikte içimizden kaç kiþiye kýzdýk? Kaç defa yardýma ihtiyacý olan insanlarý gördüðümüzde baþýmýzý çevirdik? Kaç insaný yeterince dinlemediðimiz için kýrdýk? Duvarý çizen, yere süt döken, bardaðý kýran, altýný ýslatan, korkudan kendi yataðýnda uyuyamayan kaç çocuðu azarladýk? Yönetici isek, idaremizdeki kaç insaný yeterince dinlemediðimiz için kýrdýk? Biz sadece kendimizi mi düþünüyoruz yoksa yeterince empati kuramayýp hoþgörülü olmamamýzdan kaynaklanan bir problem mi bu?

Hoþgörü bir vurdumduymazlýk deðildir. Hoþgörü görmezlikten gelmek hiç deðildir. Hoþgörü kendini bilmektir, sýnýrlarý bilmektir. Sýnýrlarý bilerek sürdürülen hayat biçimidir. Hoþgörü bir anlayýþtýr, anlayýþlý olmanýn adýdýr, sevginin yoludur. Hatalarý düzeltebilmedir.

Deðer vermektir, kusurlarý görmemektir, uyumlu olmaktýr. Tahammül etmektir, lakap takmamaktýr, affedici olmaktýr.  Alay etmemektir, ayýplarý kapatmaktýr, anlayýþlý olmaktýr.

Hoþgörü, çaðýn getirdiði sorunlarýn, aç gözlülüðün, doyumsuzluðun, sevgi yoksunluðunun, güvensizliðin çaresi olabilecek bir anlayýþ tarzýdýr, insanýn özüdür.

Hoþgörülü olmak büyük bir erdemliliktir. Hoþgörünün özünde ayrým yapmadan herkese karþý kendi kalýplarýmýzdan uzaklaþýp, empati kurarak ölçülü davranmak ve müsamaha göstermek vardýr. Çünkü gereken yerde bilinçli þekilde ölçülü ve hoþgörülü davranmak insanlarýn arasýndaki baðlarý güçlendirdiði gibi saygý ve sevgiyi arttýrýr. Mutlu olmayý ve kendimize karþý saygý duyulmasýný istiyorsak, en baþta baþkalarýna saygýlý ve hoþgörülü olmamýz gerekir.

Hoþgörü bir insanýn kendinden farklý düþünceleri, farklý inançlarý, farklý bir yaþam tarzý olan, farklý deðerler sistemi olan insanlara sevecen bir tahammül göstermesi demektir. Hoþgörü vurdumduymazlýk, görmezden gelme deðildir, anlayýþtýr.

Hoþgörüde temel ilke, karþýmýzdakini istediðimiz gibi olmaya zorlamak deðil, ona kendi istediði gibi olma fýrsatý vermektir.

Hz. Mevlana: “Ben insanlarýn ayýplarýný gören gözlerimi kör ettim. Sen de onlara benim gibi iyi gözle bak.” Diyor ve ekliyor. “Bakýn! Toplumsal bunalýmlarýn, kavga ve dövüþ ortamýnýn tek ve en güçlü doðuþ sebebi sevgi eksikliðidir. Bunun en doðru tedavi yolu ise sevgiyi aramak, yaþamak, uygulamaktýr. Hoþgörülü olursanýz seversiniz. Sevilirsiniz. Karar verirseniz ve de bu yolda çalýþýrsanýz her þeye ulaþýrsýnýz !”

Yazýmýzý hoþgörü ustalarýnýn öðüdü ile bitirelim: “Yýktýðýn varsa yapacaksýn. Aðlattýðýn varsa güldüreceksin. Döktüðün varsa dolduracaksýn. Çýplaklarý giydirecek, açlarý doyuracak. Azý çok edeceksin.

Sevgiyle kalýn.

                                                                          Seyfettin Karamýzrak