“Hoþgörü, yapýlan her þeyin kolayca kabul edilip onaylanmasý deðildir. Hoþgörü, baþkalarýnýn görüþlerini anlama yeteneði ve acý bir duygu beslemeden, anlayýþlý bir tartýþma arzusudur (Macintosh).

Bir önceki yazýmýzda, hoþgörünün anlamýný, nasýl yapýlmasý gerektiðini çeþitli misallerle açýkladýk. Ancak hoþgörünün sýnýrlarýný belirleyemezsek, hoþgörü adýna yanlýþ ve hatalý yaklaþýmlarda bulunabiliriz.

Hoþgörüde aþýrýlýða kaçýlmamalýdýr. Hoþgörülü olmanýn fazlasý, “boyun eðmek ve aþýrý fedakâr olmaktýr” ki, bu yaklaþým hoþgörü deðildir. Dikkat edilmesi gereken nokta, “hoþgörünün insanýn kendisine ve diðer insanlara zarar vermeyecek” ölçüde olmasýdýr.

Kendi haklarýmýzý korumadan, karþýmýzdakinin davranýþlarýna göz yummak ve görmezden gelmek de hoþgörü olarak tanýmlanamaz. Hoþgörüde denge kurabilmek, kiþinin kendi haklarýný ve sýnýrlarýný korumasýyla mümkündür.

Hoþgörü; “haksýzlýða, zulme, milli ve manevi deðerlere hakaret edenlere, aþaðýlayanlara, evrensel deðerlere aykýrý duygu düþünce ve davranýþlara,  ötekileþtirme ve ayrýmcýlýða boyun eðmek ve rýza göstermek” de deðildir.

“Þiddet yanlýsý olanlara, kin ve nefret duygularýyla acýmasýzca davrananlara, aþaðýlayýcý, küçük düþürücü davranýþlarda bulunanlara, ahlaki normlara aykýrý davrananlara, tüm canlýlara, doðaya zara verenlere razý olmak” hiç deðildir.

Ýnsanlar arasý iliþkilerde dengeyi koruyan ve onlarý birbirlerine yaklaþtýran hoþgörüdür. Ancak hoþgörü; “kiþinin her konuda hem fikir olmasý, aldýrmamasý, olaylara kayýtsýz kalmasý veya kendi inançlarýndan ve öz benliðinden taviz vermesi” de deðildir.

Hoþgörü, insan hayatýný düzenleyen, karþýlýklý saygý, huzur ve barýþ ortamýný pekiþtiren, insanlar arasýnda olumlu düþünce ve duygularýn ortaya çýkmasýna imkân veren bir deðerdir. Farklýlýklarýn bilincine vararak, deðiþik düþünce ve kimliklere anlayýþla bakabilmektir.

Hoþgörü, huzurlu bir toplum hayatýnýn vazgeçilmez unsurlarýndan biridir. Yunus Emre'nin “Yaratýlaný hoþ gör, Yaratan'dan ötürü” sözü davranýþlarýmýzýn temel ilkesi olmalýdýr.

Düþmanýný bile dost gözüyle gören ve düþmanlýðý içindeki düþmanlýk duygusuna karþý kullanmayý öðütleyen Mevlâna’nýn ve Yunus Emre’nin tüm dünyada takdir edilmelerinin ana nedeni, insanlarý ayýrt etmeden sevmeleri ve tüm insanlarý bir bütün olarak kucaklamalarýdýr. Sadece sözleriyle deðil, hayatlarýyla da bunu göstermiþlerdir.

Mevlana’nýn “Kim olursan ol gel!”, Yunus Emre’nin “Sevelim, sevilelim, bu dünya kimse kalmaz!” sözleri, sevginin ve hoþgörünün en nadide örnekleridir.

Her dilden, her dinden, her renkten insaný kucaklayan, sevginin, barýþýn, kardeþliðin ve hoþgörünün sembolü olan Mevlâna ve Yunus Emre örnek alýnacak hoþgörü ve sevgi âþýklarýdýr.

Hoþgörülü olamayan kiþiler, aþýrý katý kurallara sahiptirler ve baþkalarýna yönelik aþýrý eleþtirel yaklaþýrlar. Genellikle acýmasýz standartlara sahiptirler. Kendisine göre hata yapmýþ veya kendisi için doðru olmayan davranýþlar gösteren kiþilere yönelik acýmasýzlýk içeren cezalandýrýcý bir tutuma sahiptirler. Kendi standartlarýna uymayan kiþilere katlanamama eðilimleri vardýr.

 Hoþgörüsüz kiþiler genellikle ben merkezli olur, hiçbir þeye katlanamaz ve çoðunlukla insanlarý bilinçsizce kendi bakýþ açýlarýna göre deðerlendirip yargýya varýrlar. Bu tür insanlarýn etkileþimde bulunduðu çevrelerine, hatta kendi aile yapýlarýna bile yadsýnamayacak derecede olumsuz etkileri vardýr.

Bu nedenle kendilerinin ve baþkalarýnýn hatalarýný affetmekte güçlük çekerler. Ýnsanlarýn hatasýz olamayacaðý ve farklýlýklarý olabileceði gerçeðini görmek istemezler.

Hoþgörü ortamýnýn oluþmasý için insanlarýn birbirini sevmesi gerekir. Hoþgörüyü besleyen sevgidir. Sevginin olduðu yerde hoþgörü, sevgisizliðin olduðu yerde ise tahammülsüzlük vardýr.

Hoþgörülü olabilmek için; önyargýdan uzak olmak, ben merkezli olmamak, yanlýþ toplumsal baskýlardan etkilenmemek, þiddet yanlýsý olmamak, öteleme duygusu taþýmamak, yani insani deðerlere aykýrý hareket etmemek gerekir.

Hoþgörülü bireyler, farklýlýklara saygýlýdýrlar, nesneldirler, geniþ bakýþ açýsýna sahiptirler. Empati yeteneðine sahiptirler, sabýrlý ve eðitimlidirler. Demokratiktirler, etkili iletiþim becerilerine sahiptirler. Engin bir sevgiye, olumlu bakýþ açýsýna sahiptirler. Sorgulayýcýdýrlar, tutarlýdýrlar ve zengin bir kültüre sahiptirler. Yeni fikirlere ve düþüncelere açýktýr.

Hoþgörülü insan, bir kiþiyi o andaki davranýþlarýna göre deðerlendirmez. Tavýr almadan önce bir süre düþünür ve böylece yanlýþ yargý ve tutumlardan uzaklaþmýþ olur. Alçak gönüllülüðü elden býrakmaz ve ona göre davranýr. Çünkü her insanýn farklý ve kendine özgü olduðunu bilir. Yaþam biçimlerine, düþünce sistemlerine, inançlarýna saygý göstermek gerektiðinin farkýndadýr.

Bugün her zamankinden daha fazla iyilik ve hoþgörüye ihtiyacýmýz olduðu aþikârdýr. Olumsuz birçok davranýþýn sebebi, yeterince hoþgörülü olamamaktýr. “Affetmezseniz sevemezsiniz. Sevgisiz hayat da anlamsýzdýr”

Hoþ görmek, insanýn taþýdýðý en yüce erdemlerden biridir. Hayatýmýzýn merkezinde yer alan bu anlayýþ, kendin gibi olmayana tahammül etmek, onu düþünmeye çalýþmak, onu dinlemeye çalýþmak, onun düþüncelerine, davranýþlarýna, sözlerine tahammül etmektir.

Hoþgörü, kiþinin kendi negatif yanlarýný görerek düzeltmeye çalýþmasý, hem de karþý tarafýn negatif yanlarýna katlanmasý, tahammül etmesi, zarar veren davranýþlarý düzeltmesi için adým atmak demektir.

Hoþgörü; hatalarý düzeltebilmeyi, haddi bilmeyi, kendini bilmeyi ayný zamanda kendi gibi olmayana saygý göstermeyi, onu anlamayý ve bilmeyi ve ona sevgi ile yaklaþmayý gerektirir.

Birlikte yaþayabilmek için, huzurlu ve mutlu bir yaþam için, insanlarýn birbirine saygýlý olmasý için, çaðdaþ bir toplum için, toplumlarýn devamý için, kendimize de hoþgörü beklemek için hoþgörülü ve erdemli olmak zorundayýz.

Sevgiyle kalýn.

                                                                          Seyfettin Karamýzrak