“Bir toplumun asýl ruhunu en iyi gösteren þey o toplumda çocuklara nasýl davranýldýðýdýr.” Nelson Mandela

“Çocuklar taklit konusunda çok baþarýlýdýr. Öyleyse taklit edecekleri güzel yetiþkinler olalým.” Anonim

 Anne baba olmak elbette zordur. Kendi kendine yetmeyen bir çocuðun ihtiyaçlarýný karþýlamaya çalýþmak, onu hayata hazýrlamak, bir yetiþkinin üstlenebileceði en büyük sorumluluktur.

Anne baba olmanýn en zorlu yanlarýndan biri de, “Yeterince iyi bir anne baba mýyým?” sorgulamasýdýr. Pembe dizilerdeki gibi mükemmel bir hayat yoktur. Çocuðun geliþim sürecinde sorunlar yaþanmasý normaldir. Önemli olan bu sorunlarýn fark edilip çözüme ulaþtýrýlmasýdýr.

Mükemmel deðil, mutlu anne babalar olmak için, “içgüdüsel” yanýmýzý, yani “içimizdeki çocuðu” keþfetmeli ve zaman zaman serbest býrakabilmeliyiz.

Anlamak, çocuðuyla baþarýlý bir iliþki geçirmek isteyen anne babalarýn elindeki en büyük güçtür. Ancak bir de anlaþýlma gereksinimi var. Anlaþýlmak çocuklar kadar her anne babanýn da hakkýdýr.

Anne babanýn çocukla kurabileceði en iyi iliþki biçimi, “içtenliðe, sevgiye ve temel bir güven duygusuna” dayanýr. Bu duygu karþýlýklý olarak oluþtuktan sonra, hayat herkes için çok daha kolay olacaktýr. “Dozajý iyi ayarlayarak çocuðunuza acýnýzý, kýzgýnlýðýnýzý göstermekten kaçýnmayýnýz”.

Siz kendinizi ne kadar açýk ve rahat ifade edebilirseniz, çocuðunuz da ayný beceriyi o ölçüde kazanacaktýr. Anne babalýðý, sadece kurallarý aktarmak gibi kabul etmemeliyiz. Anne babalýk “çalýþ” demek kadar, oturup gayet doðal bir biçimde çocukla oynayabilmek, bundan zevk alabilmek demektir.

O nedenle anne baba olarak çocuðunuzla iliþkilerinizde:

1-Ýfade edin ve dinleyin: Dikkatle dinleyin ve kelimelerin arkasýndaki duygularý "duyun".

2-Birbirinizi destekleyin, onaylayýn: Bir ebeveyn olarak gö­reviniz rehberlik etmek ve etkilemektir. Farklýlýklara sevginizi ve kabulünüzü katarak tepki verin.

3-Birbirinize saygý duyun: Çocuklarýnýzýn görüþlerine ve ai­leye bireysel katkýlarýna saygý gösterin.

4-Güven geliþtirin: Çocuklarýnýzla arkadaþlýk ve güven te­meli oluþturun. Dostça tartýþmalarý arttýrýn. Baðýrmayý ve baþýnýn etini yemeyi en aza indirin.

5- Mizahi oyun anlayýþýnýz olsun: Çocuklarýnýzla eðlen­celi zaman geçirin, örneðin, yürüyüþler, müzik dinlemek, bera­ber oyunlar oynamak gibi.

6-Sorumluluklarý paylaþýn: Çocuklarýn karar verme yetenek­lerini geliþtirin. Örneðin, “ne giyeceðine, ne zaman çalýþacaðýna karar vermesi” gibi. Çocuklar kendilerini önemli ve yararlý hissetsinler.

7-Doðru ve yanlýþý öðretin: Çocuklarýnýzla anlaþmalar yapýn. Sýnýrlarýnýzý bilsinler. Anlaþma bozulunca ne olacaðýný bilsinler. Anlaþmayý ve sonuçlarýný çocuðunuzla beraber yapýn.

8-Görenekleri ve gelenekleri kuvvetlendirin: Çocuðunuzun ailede kendini önemli hissetmesi için yollar bulun. Ev iþlerini paylaþýn, seyahat planlarýný beraber yapýn, mutfakta sorumluluk­lar verin. Onlara özel olduklarýný söyleyin.

9-Aile planlarýný ve sohbetlerini arttýrýn: Aile toplantýlarý yapýn. Herkes fikirlerini söyleyebilsin ve dinlensin. Televizyon kapalý olarak yemek yiyin.

10-Problemlere yardým arayýn, problemleri kabul edin: Yar­dým almaya çekinmeyin.

Eðitmek, doðru tepki vermektir. Eðitim, doðrularý söylemek deðil, doðrularý yapmaktýr. Çocuðunuza örnek olun. Arkasý gelir. Baþarýlý eðitim sisteminin özelliði, ödüllendirici ve eðlendirici olmasýdýr. Çocuðunuza “aferin” demekte cömertlik gösterin. Seçme hakký tanýyýn, yanlýþlarýný deðil, doðrularýný görün, güzel sözlerle onu övmeyi ihmal etmeyin.

Çocuklara istendik davranýþlarý kazandýrmanýn yolu, doðru yaptýklarýnda olumlu pekiþtirmektir. “Aferin, ellerini yýkadýðýný gördüm”, “seni ders çalýþýrken görmekten mutlu oldum” gibi söylemler, doðrularýn fark edilmesini pekiþtirmektir. Takdir edilen ve övülen çocuklar, takdir etmeyi öðrenirler.

Çocuðunuzun küçük baþarýlarýný olumlu sýfatlarla takdir ederseniz, kendine güven duygusunu kazandýrýrsýnýz. Çocuðunuza nasýl hitap ederseniz, öyle olmasýna zemin hazýrlarsýnýz. “Tembel”, “pasaklý”, “asi”, “sorumsuz” gibi olumsuz sýfatlar, çocuklarda olumsuz özellikleri pekiþtirir.

Çocuðunuzu hiçbir zaman baþkalarýyla kýyaslamayýn. Önemli olan çocuðunuzun baþkalarýna kýyasla ne kadar baþarýlý olduðu deðil, kendi yapabileceklerine kýyasla ne kadar baþarýlý olduðudur.

Çocuðunuzun hatasýný baþkalarýnýn yanýnda konuþmayýn ve eleþtirmeyin. Sýk eleþtirilen çocuklar içe kapanýk ve güvensiz olurlar.

Çocuðunuzun dýþ görünüþ ve özellikleri ile ilgili hep olumlu sözler söyleyin. “Þiþko, sýska,” gibi sözler söylemekten kaçýnýn. Bu tür sözler, yetersizlik duygusunun yerleþmesine sebep olur. Suçlanan çocuklar, suçlamayý ve yalan söylemeyi öðrenirler.

Çocuklarýnýzla alay etmeyin, onlarý küçük düþürmeyin ve utandýrmayýn. Alay edilen çocuklar, utanmayý öðrenirler. Haklý sebeplere dayansa da, kýzgýn ve öfkeli görünüm, çocuðunuzun da ayný özellikleri kazanmasýný saðlar.

Çocuðunuzda kavga etme ve hýrçýnlýk gibi davranýþlar görürseniz, aile içindeki iliþkilerinizi ve örnekleri gözden geçirin. Çocuklar kýzgýn insanlarý sevmezler. Kýzgýn olduðunuzda, akýl vermeye kalkmayýn.

Çocuðunuza hiçbir sebeple küsmeyin. Onun çevresine, sizin için ne kadar deðerli olduklarýný belirten notlar yazýn. Çocuklarýnýza çirkin söz söylemeyin, kötü dua etmeyin.

Çocuðunuzun hayattan zevk almasýna yardým edin. Onu mutlu eden etkinlikleri destekleyin ve bunu dile getirin. Öðrendiðiniz fýkralarý ona anlatýn. Onun size anlattýklarýný can kulaðýyla dinleyin.

Çocuðunuzun yaptýðýna “bu yanlýþ” demek yerine, “þu bölümü iyi, acaba diðer bölümü daha farklý olabilir miydi?” diye yaklaþýn. Yanlýþýný söyleyerek çocuðunuzu düzeltemezsiniz. Olumsuz konuþarak motivasyon artýrma yöntemi tarihe karýþmýþtýr. Çocuðunuzu gayrete getirmek için olumlu bir tavýr içinde olun.

Hiçbir eleþtiriyi çocuðun kiþiliðini hedef alarak yapmayýn. Davranýþý eleþtirin. Adama deðil, topa vurun. “Tembel” yerine “ödevini neden yapmadýn?”, “sorumsuz” yerine, “odan toplanmamýþ” deyin.

Çocuðunuzun beðendiðiniz özelliklerini dile getirin. Bunu baþkalarýnýn yanýnda yapmaktan çekinmeyin. Çocuðunuzun baþarýlarýný abartmadan övün. Samimiyetinizden þüpheye düþürmeyin.

Çocuðunuza ulaþabileceði hedefler koyun ve bunlara ulaþtýðýnda onu ödüllendirin. Becerikli olmasýný, yapmasýna fýrsat vererek saðlayýn. Somut bir þey üretmek kendine olan güven ve saygýsýný geliþtirir. Baþarýlý olanlar, kendilerine güvenenler ve kendileriyle barýþýk olanlardýr. Çocuðunuza bunlarý kazandýrýn.

 “Çocuklarý iyi birer insan yapmanýn en iyi yolu onlarý mutlu etmektir.” Oscar Wilde

Mutlu ve saðlýklý çocuklar yetiþtirmek dileðiyle…

Sevgiyle kalýn…

                                                                                           Seyfettin Karamýzrak