Bug�n biraz ��kaca��m Ali Saip Ursava� konusundan ama sonunda ba�lanaca��z tekrar oraya.
******
�lkemizde ��Atat�rk�e Suikast�� denilince herkesin akl�na 1926�daki �zmir Suikast� giri�imi gelir.

Bu arada bir noktan�n alt�n� da �izelim: Mustafa Kemal�e hayat� boyunca pek �ok suikast giri�imlerinde bulunulmu� ama hi� birinde burnu bile kanamam��t�r o sebeple ��Suikast �� yerine ��Suikast giri�imi�� dense daha do�ru olur.

Atat�rk�e suikast giri�imi iddialar� i�inde belki de en ilginci 1935 Y�l�nda T�rkiye�yi aya�a kald�ran suikast giri�imi haberiydi.

Peki kim ya da kimler Atat�rk�ten ne istiyorlard�? Dertleri neydi?

Bu sorunun cevab�n� daha net anlayabilmek i�in Milli M�cadele y�llar�na gidelim.

30 A�ustos 1918�de �ok �nemli bir zat T�rkiye�ye getirilir. Bu zat Enver Pa�a�n�n da Mustafa Kemal Pa�a�n�n da ta Trablusgarp�tan tan�d�klar� �eyh Ahmed �erif Es Senus�dir ( K�saca �eyh Senus� diyece�iz. )

Bir s�re Topkap� Saray�nda, daha sonra Bursa�da ikamet eden �eyh, 17 Temmuz 1920�de Konya�ya, 15 Kas�m 1920�de Ankara�ya geldi ve Mustafa Kemal�le bulu�up Milli M�cadeleye destek vermeye ba�lad�.

Yurdun �e�itli yerlerinde Milli M�cadele lehine vaazlar veriyordu. ( �zellikle Sivas mitingi �ok etkili olmu�tu.)

��te �eyh Senus�nin T�rkiye topraklar�nda ate�li vaazlar verdi�i o g�nlerde Gaziantep�te bir ilk mektebin din dersleri muallimi Haf�z Halil Efendi, ��rencilere ve halka co�ku dolu bir konu�ma yapt�

Konu�mas�na �eyh Senus� Hazretlerinden bir m�jdeyi nakledece�ini belirterek ba�layan Halil Efendi devam�nda   �eyhin g�rd�� bir r�yay� anlatt�.

Hikayeye g�re �eyh Senus� r�yas�nda Hz. Peygamberi g�rm�� ve elini uzatarak onun elini �pmek istemi�tir ama Peygamberimiz �eyh�e sol elini uzatm��t�r. Buna �ok �z�len �eyh sormu�: �� Ya Resulallah, neden sa� elinizi uzatmad�n�z? Bir kusurum mu oldu?�� Peygamberimiz cevap vermi�: ��Sa� elimi Mustafa Kemal Pa�a�ya uzataca��m ve zafer onun olacak.��

Bu r�ya ne kadar do�rudur bilemeyiz ama �eyh Senusi�nin ad� bile vatanda��n galeyana gelmesine yetmi�tir.

{Bu arada araya   �ok �a��raca��n�z bir notu s�k��t�ray�m: T�rk Milletini hurafelerden kurtarmay� kendisi i�in en �nemli ama� ve g�rev bilen Mustafa Kemal Atat�rk, kehanetlere, r�yalara �ok �ok inan�rm��.   Halide Edip Ad�var bu konuda diyor ki: ��Kehanete, bilhassa r�yaya �ok inan�rd�. Yaz�hanesinin arkas�nda, bilmem hangi bir hoca veya k�hin taraf�ndan yaz�lm��, ye�il zemin �zerinde, Arap�a acayip yaz�lar vard�. Her sabah �evresindekilere o gece r�ya g�r�p g�rmediklerini sorard�. Kurnazlar da tabii onun ba�ar�s�n� belirten r�yalar anlat�rlard�� (H. Edip, T�rk��n Ate�le �mtihan�, s. 131). }

*****

15 Kas�m 1920�de �eyh Senusi�ye �ok �ze, olduk�a ilgin� ve ak�l almaz bir g�rev verilir.

Evet, bu y�llarda �ngiliz s�m�r�s�ne kar�� ayaklanan baz� Irakl� Arap a�iretleri T�rkiye�den yard�m isterler. T�rkiye de Elcezire Cephesi ad�n� verdi�i bir cephe kurar ve ba��na �eyh Senusi�yi getirerek ona �� B�lgeye git ve orada Osmanl� Devletine ba�l� ( Evet, Osmanl� Devletine ba�l� ) Irak H�k�met-i �slamiyesini kur, bu h�k�metin ba��na ge�mek �zere Osmanl� �ehzadesi Burhaneddin Efendi b�lgeye gelene kadar ona naiplik yap �� denir.

�eyh Sen�si b�lgeye gider, �al��malara ba�lar ama bu g�revde bir ba�ar� sa�lanamaz. Bu arada 1921 Ekim ve 1922 Y�l� Ocak Ay�nda Mustafa Kemal ile iki kez g�r��r Tarsus�ta ama 1922 Y�l� ba�lar�ndan itibaren bir �eyler ters gitmektedir.

8 Nisan 1922�de Diyarbak�r�daki memurlar�n kendisine kar�� kaba ve sayg�s�z davran��lar�n� direkt Mustafa Kemal�e �ikayet eden �eyh, memleketine ( Yani Libya�ya ) d�nmek ister ama Mustafa Kemal, �talya ile dala�mak istemedi�inden bu teklifi reddetti�i gibi kendisine Adana�da bir �iftlik evi tahsis edilece�ini ama �imdilik Diyarbak�r�da kalmas�n�n daha uygun oldu�unu bildirir.

Ama dedi�im gibi baz� �eyler de�i�meye ba�lam��t�r. Mesela 1 Kas�m 1922�de Saltanat kald�r�lm��t�r ve hemen ertesi g�n Adana�ya gelen �eyh Senus�ye i�ten ve samimi bir ��ho� geldin�� diyen bile olmam��t�r. Oysa �stanbul�a ilk geli�inde Cemal ve Enver Pa�alar, Ankara�ya geli�inde bizzat Mustafa Kemal Pa�a taraf�ndan kar��lanm��t�.

Ama her �eye ra�men 15 Mart 1923�de Adana�da, 17 Mart 1923�de Tarsus�ta ve 11 Eyl�l 1923�te �eyh Sen�s� ile Mustafa Kemal aras�nda g�r��meler olmu�tur.

1 Kas�m 1923�de   Hariciye Vek�leti�ne g�nderilen bir yaz�da, �talyan sefiri M�sy� Malisa�n�n �eyh Ahmed Senusi�nin Mersin�den Bingazi�ye gidece�i y�n�nde istihbarat ald��, ��eyh Bingazi�ye ge�ecek olursa bu s�rada bir m�ddet kan d�k�lece�i cihetle Senusi�ye Bingazi�ye gitmemesi i�in nas�hat edilmesini rica etti�i� ve T�rkiye e�er b�yle davran�rsa �talya�n�n bundan son derece mutlu olaca�� belirtilmi�tir.

1924 Y�l�nda �eyh Sen�s�nin art�k iyice g�zden d��t�� g�r�lmektedir. �yle ki Mersin�de oturdu�u ev ile ilgili olarak Yunan as�ll� biri ile daval�k olmu�,   mahkeme ��Bu ev benim �� Diyen Yunan as�ll� ki�iyi hakl� bulmu�tur. ( Evet, Rum de�il Yunan as�ll� ve m�lk sahibi �)

3 Mart 1924�de Halifeli�in kald�r�lmas� �eh Sen�si i�in adeta so�uk du� olmu� ve bu tarihten sonra T�rkiye�den ayr�lma iste�i daha da �iddetlenmi�tir.

Uzun laf� k�sala�t�racak olursak �eyh Sen�si 30 Eyl�l 1924 Tarihi itibariyle bug�nk� T�rkiye topraklar�ndan ayr�lm��t�r.

5 Kas�m 1924 Tarihli �ngiliz Gazetesi Northern Whig�in haberine g�re �eyh Ahmed Senusi; Necid Sultan� �bn Suud ve di�er Arap h�k�mdarlar�yla hilafetin gelece�ini tart��mak amac�yla yola ��km��t�r. Ayn� haberde �eyh Ahmed Senusi�nin Suriye�yi ziyaret etti�i bildirilmektedir. Yine bir �ngiliz gazetesi olan Belfast News-Letter��n 12 Kas�m 1924 tarihli haberine g�re de �eyh Ahmed Senusi Filistin�e gitmi�tir.

****

Bir ton �ey yazd�m ama bunlar�n ana konusu Mustafa Kemal�e suikast olan bir yaz�da ne i�i var onu yazmad�m de�il mi?

Onu da izah edeyim.

7 Temmuz 1925 Tarihinde Urfa�da �brahim Ethem ad�nda 22 Ya�lar�nda bir delikanl� idam edilir.

Peki nedir bu delikanl�n�n su�u?

Hemen izah edeyim. Bu delikanl�n�n iki su�u vard�r: 1- �apka Kanunu aleyhinde vaazlar vermek 2- �eyh Sen�si Efendinin m�ridi olup onun �ehzade Selim�e ( II. Abd�lhamit�in o�lu ) g�nderdi�i bir mektubu �zerinde ta��mak..

�brahim Ethem�i daha �nce bir yaz�mda uzun uzun yazd��m i�in oraya d�nm�yorum. �zerinde durulmas� gereken husus �eyh Senusi�nin Osmanl� hanedan�yla ili�kisidir.

�eyh, saltanat�n kald�r�lmas�n� alk��lad�� halde hilafetin kald�r�lmas�n� kabullenememi� ve kendisine yap�lan muameleyi de sindirememi� oldu�undan bir zamanlar can yolda�� oldu�u Mustafa Kemal ile ters d��m��t�r.

Peki buray� anlad�k. Mustafa Kemal�e   herhangi bir suikast plan� i�inde midir?

�ehzade Selim Efendi�ye yaz�lan mektuptaki ��Sabredin, Allah sabredenlerle birliktedir.��Ayeti ne kadar suikast plan� ise �eyh Sen�s� de o kadar Mustafa Kemal�e bir suikast plan�n i�indedir.

Peki t�m bu yazd�klar�m�n Ali Saip Ursava��la ilgisi ne?

Bir zamanlar Urfa�n�n halask�r� , Mustafa Kemal Pa�a�n�n soy ad verdi�i insan olarak ba��rlara bas�lan Ali Saip Ursava��n yolu da �eyh Sen�s� gibi Osmanl� hanedan� ile kesi�mi� ve o da �eyh Sen�s� gibi Atat�rk�e suikast te�ebb�s� ile su�lanm��t�r.

Yahu iyi de �eyh Senusi Efendinin kendince bir sebebi varken Ali Saip Ursava��n nas�l bir sebebi vard� Atat�rk�e suikastta bulunmak i�in?

Soyad�n� Atat�rk��n verdi�i, yani birbirlerine bu kadar yak�n olan iki insandan biri di�erini ni�in �ld�rmek istesin kir?

Ben pek �ok ara�t�rd�m t�m kaynaklarda, 1935 Tarihli gazetelerde neredeyse her �ey anlat�lm�� ama Ali Saip Ursava� neden b�yle bir suikast te�ebb�s�n�n i�inde yer alm��, i�te bu sorunun cevab� yok. Mesela Atat�rk�� ld�rmeyi ba�arsalard� Ali Saip Bey�in bundan ��kar� ne olacakt�? Hi�. Zenginlik desen zengindi, itibar desen itibarl�yd�. Millet vekiliydi daha ne olsun?

Ancak?

Ancak Ali Saip Bey�i ve di�er suikast� haz�rlayanlar� (!) ihbar edenin �ngiltere B�y�kel�isi oldu�unu nazar-� dikkate al�rsak i�ler baya�� baya�� de�i�ir.

Nas�l de�i�ir?

Haydi onu da gelecek son b�l�mde anlatal�m.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Bu Adamda Yok Yok-3. B�l�m- �eyh Senus� Hazretlerinin R�yas�-ibrahim Ethem�in �dam� ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 5.09.2025 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Bu Adamda Yok Yok-3. B�l�m- �eyh Senus� Hazretlerinin R�yas�-ibrahim Ethem�in �dam�

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu