Dað baþýnda deðirmen amman ammaan,

         Deðirmene ben girmem yar yar.

         Döðerse kýzlar döðsün amman amman,

         Ben gelinden dövülmem yar yar.

         Köylerimizin dokusunun bozulmadýðý ellili, altmýþlý yýllarý yaþýyoruz. Gençlerimizin düðünlerde halay çekip dað baþýnda deðirmen benzeri türküler eþliðinde kaygýsýzca eðlendikleri yýllar. Sular köy çeþmesinden alýnýyor. Unlar su deðirmenlerinde öðütülüyor. Uzun kýþ gecelerinde komþularda toplanýp þakalar eþliðinde yapýlan sohbetlerin tadýna doyum olmuyor. Çocuklar. Onlar da okullarýna devam ediyorlar.

Derken yüz yýllar uzunluðundaki kýþ aylarý sonlanýyor. Nihayet cemreler düþüyor sýrayla. Çatýlarýn oluklarýndan eriyen karlarýn sularý akýyor. Ýlkbaharýn ucu gözüküyor. Kuþlarýn aðaçlarda þarkýlarýnýn duyulmasý baharýn geldiðinin iyice hissedilmesinin kanýtý. Böylelikle hayat tek düze devam ediyor köyde.

         Mart sonu karlarýn tamamen yüce daðlarýn baþýna çekilmesi, çayýrlarýn yeþermesi ve tarlalarda topraklarýn yetesiye kurumasýyla birlikte gün doðmadan baþlar iþler. Ancak yatsýya doðru aile bir araya gelir. Akþam çorbasý içilir ve uykunun tatlý rehaveti baþlar gün boyu çalýþanlar için. Uzun yaz günlerinde çayýrda-tarlada, baðda bahçede geçer günler. Her gün bir birinin ayný çalýþma temposu devam eder. Çapalar, yaylacýlýk ve çayýr biçmeler. Sararan ekinler ve harman iþleri… Harmanlardan sonra sýra deðirmenleri onarým ve buðday, arpa ve mýsýrlarý öðütme… Ýþlerin hiç sonu gelmez.

         Köy büyük. Her mahallenin bir deðirmeni var. Öykümdeki deðirmen köyün en uzaðýna vadinin derinliklerinin en dibinde kurulmuþ. Yayla düzlüklerinde birkaç kaynaktan çýkan sularýn birleþerek oluþturduðu bir çayýn sularýyla çalýþtýrýlýyor deðirmenler. Kilimciler Mahallesi’nin deðirmeni bu uzak, sarp vadide kurulan bir deðirmen. Sessiz, kimsesiz tek baþýna. Kaðný arabasý ile ancak üç çuval erzakla gidilebilecek kadar dar bir yolun sonunda ihtiyaçlýlarýný bekliyor. Selim de bu deðirmende sýra alan deðirmen ortaklarýndan bir garip köylü. Kilerlerinde un bitmiþ; normal deðirmen zamanýna kadar birkaç çuval zahire öðütmesi gerekiyordu.

         Selim ince, uzun boylu, güneþ yanýðý solgun yüzlü, üflesen düþecek derecede zayýf, güçsüz bir adam. Köyün en sefili, az konuþaný. Ýþinde gücünde. Kimsenin etlisine sütlüsüne karýþmayan elli yaþlarýna merdiven dayamýþ Allah’ýn garip bir kulu.  Uyumlu. Lakin hanýmý öyle mi ya? Tam bir mahalle muhtarý. Evin bütün iþleri ondan sorulur. Adamýna:

“ Selim ileri, Selim geri…”dediði zaman buyruklarý harfiyen yerine getirilir. Getirilmezse ne olur? Bir sert bakýþ, kaþlarýný birbirlerine yaklaþtýrma, yüz hatlarýný gerdi mi Allah muhafaza… Akan sular durur. Deðil Selim, çocuklar da tiril tiril titrer. Verilen emirler harfiyen uygulanýr. Kader bir türlü gülmemiþti sessiz Selim’e.

Mahperi Haným, uzak bir köyden yýllar önce gelin gelip Selim’in yanýk gönlünü yaz gecelerinde köyün karþýsýndaki çam ormanýndan esen ýlýk rüzgârlar örneði ferahlandýrmýþtý. Elinden hiçbir iþ kaçmazdý. Ev iþlerinden öte kýþ günlerinde kilim dokumak, dikiþ dikmek gibi daha nice iþlerin altýndan kalkardý. Selim’den fazla þikâyetçi deðildi. Lakin gönlüne aradýðý da deðildi. Eþinin biraz konuþkan, güler yüzlü olmasýný isterdi. Kendilerine yetesiye tarla ve çayýrlarý vardý. Üç gül gibi çocuklarý olmuþtu. Ýki kýz bir oðlan.

          Kilerlerinde un iki gün önce bitmiþti. Ýkinci harman sonu elde ettikleri buðday ve arpalarý çabucak yýkayýp öðütmek için hazýrlamýþlardý. Son bir harman daha kaldýracaklardý.  Üç çuval zahireyi bir an önce deðirmene götürmek gerekiyordu.

Güneþli bir aðustos gününün ikindi vakti. Selim eþi Mahperi ile çuvallarý kaðný arabasýna yükledi. On dört yaþýndaki kýzý Ayþe ile deðirmene doðru yola çýktýlar. Önce köyün karþý yamacýnda kývrýlarak uzayan çamlar arasýndaki yolun bitirip düz bir araziye vardýlar. Daha sonra çayýr ve tarlalarý ortalayan yol boyu sürdü yolculuklarý. Nihayet karaaðaç, söðüt, meþe aðaçlarýyla kaplý ormana girip ana yoldan ayrýldýlar. Dar ve iniþli deðirmen yoluna saptýlar. Ancak üç dönemeçle inilebilen deðirmene nihayet vardýlar.

Selim zorlukla çuvallarý deðirmene yerleþtirdi. Kýzýný kaðný arabasýyla köy yoluna kadar çýkarýp köye uðurladý. Güneþ ýþýnlarý karþý daðlarýn doruklarýndan yavaþ yavaþ çekiliyordu. Uzaklardaki daðlarýn yücelerindeki kayalar akþam güneþiyle gümüþ rengine boyanmýþtý. Orman ve kýrlar koyu bir yeþillikle farklý bir güzellik arz ediyordu.

Selim’in güzellikle, doða olaylarýyla ilgilenecek ne zamaný ne de ilgisi vardý. Tek kaygýsý bir an önce kendisini bekleyen iþinin baþýna dönüp deðirmeni faaliyete geçirmekti. Kýzý eve vardýðýnda annesine kendisi için akþam azýðý getirmesini söyleyecekti. Babasý sýký sýký tembihledi:

         “Sakýn annen geç kalmasýn!” Bu sözleri söylerken içine garip bir korku düþtü. Ya Mahperi gelmemizdik ederse! Böyle kötü düþünce aklýna nereden düþmüþtü! Sanki olacaklar içine doðmuþtu! Sessizce yolun kenarýndaki ormana dalýp gece yakacaðý ateþ için odun toplayýp deðirmene vardý. Çaydan deðirmene su getiren arkýn önünü açtý. Ayar verdi. Yýllarca yaptýðý bir iþti un öðütme uðraþý. Eline aldýðý taze una dokunmak ruhuna bir ferahlýk verdi. Hele taze un kokusunu hissetmek farklý bir güzellikti. Bu düþünceler yerini yavaþ yavaþ derin bir kaygýya býraktý.

Deðirmen taþý sürekli dönüp kendine has bir ses yayarken dýþarýda oluktan hýzla akan suyun sesi de bir garip biçimde yankýlanýyordu. Güneþ çoktan batmýþ kesif bir karanlýk derin vadiyi kaplamýþtý. Çayýn aktýðý dar kalyon önü fark edilemeyen dar bir maðara kapýsýna dönüþtü. Selim artýk umarsýz bir yalnýzlýk içindeydi. Yavaþ yavaþ topladýðý odunlarý ön cephede bulunan küçücük ocakta tutuþturmaya baþladý. Ocaktan boz bir duman yükselirken deðirmen az da olsa aydýnlandý.

Zaman geçiyor gece ilerliyordu. Gelen giden yoktu artý. Eþi eðer gelseydi bu saate kadar çoktan gelmiþ olurdu. Ruhunu saran yalnýzlýk duygusu korkuya dönüþmeye baþladý. Çocuklu yýllarýnda duyduðu cin-peri masallarý bir bir gözünün önünde canlanmaya baþladý.

Bildiði namaz sürelerini okumak düþtü birden aklýna. Azýcýk kendine güveni geldi. Süreler, dualar derken zaman bir türlü geçmiyordu. Ocaðýn yanýndaki duvara yaslanýp oturuverdi. Uyuyor muydu, uyanýk mýydý farkýnda deðildi.

Vadinin karþý yamacýnýn boydan boya aydýnlandýðýný hissetti. Kadýnlý erkekli tuhaf kýyafetli bir kalabalýk yamaçtan aþaðýya deðirmene doðru geliyorlardý. Kadýnlar göz alýcý renkli elbiseleriyle salýna salýna yürürlerken erkeklerin bazýlarý atlarýyla gururlu bir biçimde kalabalýða eþlik ediyordu. Arkadan çifterli davul zurna ile çalgýcýlar belirdi.

Kalabalýk çayý geçip deðirmenin önüne toplandýlar. Kadýnlarýn keskin mavi gözlerinin ýþýðý bazen kýzýla dönüþüyordu. Tuhaftýr bu eðlence alayýnýn ayaklarý tek týrnaklý at ayaklarý gibiydi. Arkada duran bazý erkeklerin baþlarýnda çatallý boynuzlarý parýldýyordu. Kalabalýk birkaç halka oluþturup halay çekmeye baþladýlar. Selim kendisini henüz on sekiz yaþýnda yeni yetme bir delikanlý olarak hissetti. Halay baþý çekiyordu. Oysa düðünlerde oynadýðý hiç görülmemiþti.  Bu dünyaya garip gelmiþ garip gidecekti.

Aniden uyandý! Hayli zaman nerede olduðunu fark edemedi! Bütün vücudu ter içinde kalmýþtý. Ocakta odunlar yanýp tükenmiþ, geriye azýcýk közler kalmýþtý.

Aman Allah’ým, az önce gördüðüm kalabalýk, çalgý sesleri neydi diye düþünmeye baþladý. Bir taraftan da gözlerini ovuþturuyordu. Adeta o kalabalýðýn vadinin karþý yamaçlarýný týrmanýp daha yukarlardaki düzlüklere çýktýðýný hayal etmeye baþladý. Bu yaþýna kadar böyle bir olay yaþamamýþtý. Üþümeye, titremeye baþladý. Çocuklar gibi aðlayacaktý. Ocaðý canlandýrmak fikri uyandý benliðinde.

Yapacak bir þey yoktu. Aðlayýp sýzlamak çare deðildi yalnýzlýðýna. Aðlasa sesi çýkar mýydý? Dili damaðý kurumuþtu. Ocaða odun atarken son cesaretini toplayýp dýþarý çýktý. Ne olacaksa olsun diye düþünüyordu. Kana kana su içti. Abdest aldý. Yine yaratana sýðýnacaktý. Öyle yaptý. Sabaha kadar namaz kýldý.

Kaç rekât kýldýðýnýn pek farkýnda deðildi. Ha bire kýlýyordu. Bazen okuduðu süreleri unutup hayal mý rüya mý seçemediði cinli perili olayý yeniden yaþýyordu. Gerçi kýblenin ne tarafta olduðunun farkýnda da deðildi! Olsun! Namaz kýlarken kanýný donduracak kadar benliðini saran korkudan bir azcýk uzaklaþýyordu. Bir türlü sabah olmuyordu. Kýldýðý namazýn haddi hesabý yoktu! Artýk geçmiþ bir namazý kalmamýþtý. Zaten beþ vakit namazýný kýlan birisiydi.

Sabah olduðunda ayakta duracak güç kalmamýþtý bacaklarýnda. Diz kapaklarý adeta nasýr baðlamýþtý. Güneþin doðmasýndan hayli zaman sonra büyük kýzý kaðný arabasýyla geldi. Kýzýna hiçbir kelam etmedi. Çuvallarý arabaya yükleyip köyün yolunu tuttular. Eve vardýðýnda yüzünde renk kalmamýþtý. Sakallarý uzamýþ adeta bir yýl yaþlanmýþtý!

Eþinin yüzüne hiç bakmadý. Zorlukla çuvallarý kilere taþýdý. Dokunsalar aðlayacaktý. Eþine küsmüþtü! Derin bir vadide karanlýklar içinde kendisine yar olmayan eþine küsmüþtü! Yemek hazýrdý. Oralý olmadý. Tüm ýsrarlarý geri çevirdi. Harmanda yýðýlý týnaz, týnaz makinesinin kolunu çevirmek bekliyordu Selim’i. Ev halký yemek yedi. Herkes iþ baþýna koþtu.

Mahperi haným ve kýzlarý güçleri yeten iþleri hamaratça yapmaya baþladý. Selim, iþin en aðýrý olan makinenin kolunu ha bire çeviriyordu. Dur durak düþünmeden. Yaþadýðý korkunç geceki terlemeden yana vücudunda su kalmamýþtý. Yine de alnýnda, zayýf yanaklarýnda boncuk boncuk terler birikti. Eþi bu kez acýmaya baþladý. Ne de olsa ayný yataðý paylaþmýþ, ayný yastýða baþ koymuþlardý. Israrla yalvarýyordu:

“Yapma Selim, kendine bu kadar kahretme! Dün akþam aþýrý baþým aðýrdý. Onun için gelemedim deðirmene. Ne olur biraz dinlen!”

Selim kendisine söylenen sözleri duymuyordu… Bir ara söylenmeye baþladý kolu daha bir hýzlý çevirerek:

“Çevirip çevirip öleceðim!”