Ülkemizde özellikle spor denince futbol gelir akla. Nedir futbol peki! milyonlarý etkileyen bu büyülü olay!.. Alýn bir taným da benden, yirmi iki þortlu kiþinin yemyeþil bir çayýrda bir topu kovalamasý. Binlerce, milyonlarca insanýn çayýrda cereyan eden bu kovalamacayý izlemesi.

         Ýþ bu denli basit deðil elbet! Ne paralar dönüyor bu olayda! Ak ve kara paralar!.. Evet, yirmi iki sporcu kovalýyor topu etken olarak. Seyirci durumundaki kiþiler edilgen. Edilgen olmak ne acý! Denir ki, iyi bir seyirci olacaðýna kötü bir boksör ol dayak ye! Yani koþanlarý izleyeceðine kendin spor yap. En azýndan yürü… Ancak varýrsýn menzile!..

         Konuyla bire bir örtüþen bir hikâyecik anlatmak isterim. Yetmiþli yýllar. Çiçeði burnunda güzel yurdumun “gökte yýldýz kadar” uzak köylerinden birinde çalýþýyorum. Transistorlu radyom var sadece âlemle iletiþim kurduðum. Ruhum sýkýlýyor. Yalnýzlýk! Karadeniz fýrtýnasý Trabzonspor liglerimizde devrim yapmak üzere. Þampiyonluðu Anadolu’ya taþýyacak Ýstanbul dukalýðýndan. Takýmýn baþarýlarý tüm bölgeyi etkiliyor. Bizde bu etkinin içindeyiz köy öðretmenleri olarak. Bir minibüsle maça gidiyoruz. Hem maçý izliyor hem de kente olan özlemimizi gideriyoruz.

         Konuyu biraz geniþletelim. Yýllarca Ýspanya’yý faþizmle yöneten Franco’ya sormuþlar.

         “Yahu ülkenin yapýsý bozuk!. Ekonomi kötü, halk periþan! Herkes adaletsizlikten yakýnýyor… Ama, hiç isyan yok!.. Bunu nasýl saðlýyorsun?”

         Ýspanyol diktatör þöyle yanýtlamýþ bu soruyu:

         “Bunu 3 F ile saðlýyorum… Yani Fado, futbol ve fiesta. Onlarý yüz binlik beþikte uyutuyorum!” “Yüz binlik beþik” olarak nitelenen yerler stadyumlardýr.

         Franco için futbol “ kitleleri oyalayan, toplumu siyasi konularda tepkisizliðe iten, ülke gündemini saptýran bir afyondur…” Franco’nun bu özgün fikirlerinin gerçekliði hiç yadsýnamaz. Günümüzde deðil dikte rejimleriyle yönetilen geri býrakýlmýþ ülkelerde, geliþmiþ ülkelerde bile futbolun toplumlarý uyutan, edilgen yapan özelliði geçerliliðini koruyor. Ülkemizde hayli hayli!..

          Dönelim Trabzon’a. Lider Fenerbahçe geliyor. Trabzonspor maçý alýrsa liderliði ele geçirecek. Ligin bitimine birkaç maç var. Cumartesi akþamýndan þehre gittik. Maç Pazar günü saat 16.00’da. Pazar sabahý saat 06.00’da stada girdik. Saat 09.00’da kapýlar kapandý. On saat bekledik simit yiyip, sigara içerek maçýn baþlama saatýný. Ortalama bir saat kýrk beþ dakikada maçý izleme ve stattan çýkýþ. Siz hesap edin geçen zamaný!.. Maçý Trabzonspor 1-0 aldý ve devrim yaptý Anadolu futbolu adýna; þampiyonluðu Ýstanbul dýþýna taþýyarak.

         Köye, okula döndüðümde düþündüm: “Ey kitap kurdu, kafasýnda idealist duygular yüklü öðretmen bu olaydan sen hangi artý deðer kazandýn!..  O maçtan baþka maça gitmedim dersem baþým aðrýmaz. Amatörce ekip sporlarýyla sporun hep içinde kaldým. Kötü bir boksör olmayý yeðledim.

         Trabzonspor’un 70 ve seksenli yýllardaki baþarýlarýný hep takdir ettiðimi de belirtmeliyim. 1970’lerdeki þampiyon olan kadronun ilginç özellikleri vardý. Ýlk on birin onu Trabzonluydu. Oyuncularýn büyük çoðunluðu Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Fatih Eðitim Enstitüsü öðrencisiydi. Takýmda ekip ruhu hâkimdi ve amatör bir ruhla oynuyorlardý. Ve Trabzonspor o yýllarda ülkemizi yurt dýþýnda da baþarýyla temsil etti.

         Futbolun her ne kadar halklarý uyuþturan, ülke sorunlarýný düþünmeyi öteleyen bir yönüne inansam bile günümüzde spor olmaktan çýkýp bir sanayi koluna dönüþen futbolu yine de izliyorum.

         Ulusal takýmýmýz dünya üçüncüsü olduðu yýl bir müfettiþ arkadaþýmýz þöyle demiþti, benim de duygularýma tercüman olarak:

         “Takýmýn derece almasý beni hiç ilgilendirmiyor. Futbolculara birer jeep verdiler. Onlar da bu araçlarý sevgililerine hediye ettiler!..”

         Futbol konusunun diðer bir boyutunu irdeleyelim biraz da. Galatasaray taraftarýyým. Takýmýn baþarýsý beni artýk hiç mutlu etmiyor. Geçen hafta takým sahaya on bir yabancýyla çýktý!.. Diðer büyük takýmlarýmýz da farklý mý?.. Sekiz- dokuz yabancýyla çýkýlýyor yeþil çimenler üstüne. Türklerin de çoðu Alman patentli.

Durum böyle olunca Ýzlanda gelip bize üç çekiyor. Önce eðitim-öðretim yapýlanmamýzda olduðu gibi birçok alanda çok acil bilimsel devrimler yapmamýz gerektiðinin zorunlu olduðu gibi spor-futbol politikamýzda da devrimler yapmak zorundayýz. Yoksa yabancý futbolculara milyonlar ödemeye devam eder saman alevi örneði baþarýlar yakalarýz.

Ulusal takýmýmýzýn Dünya Futbol Þampiyonasýna katýlamamasýna üzüldüm. Konu ulusal takým olunca uluslararasý arenada kaybetmek acý. Bir bakýma da iyi oldu þampiyona dýþýnda kalmak. Futbolla yatýp futbolla kalkacaðýmýza umarým ulusça ülke sorunlarýný düþünmeye, sorunlara “makbul çareler” üretmeye kafa yorar, zaman ayýrýrýz.