Umur Bey�in �zmir�i fethetmesi ve ard�ndan Ege Denizi'ni H�ristiyan gemileri i�in k�bus haline �evirmesi �zerine Avrupa devletleri Umur Bey�le ba�a ��kamay�nca; Venedik, Ceneviz, Rodos, K�br�s ve Papal�k gemilerinden b�y�k bir Ha�l� donanmas� olu�turup, g��l� bir ordu ile �zmir�e g�nderdiler. 28 ekim 1344�te b�t�n Avrupa devletlerinin birlikleri taraf�ndan desteklenen Rodos�taki Sen Jan ��valyeleri �zmir�e bask�n yap�p Ayd�no�ullar�'n�n tersane ve donanmalar�n� yakt�. Halk k�l��tan ge�irildi. Liman ��valyelerin eline ge�ti. Fakat Yukar� Kale T�rklerin elinde kald�. Bu suretle �ehir "M�sl�man �zmir" ve "Gavur �zmir" diye ikiye b�l�nd�.

D�rt y�l sonra Umur Bey 1348�de �zmir K�rfezi�ndeki Gavur �zmir denilen Sen Piyer Kalesi�ne sald�rd�. (Bug�nk� Basmane ile G�mr�k aras�ndaki sahadayd� bu kale.) Kaleyi Ha�l�lardan geri almak i�in bir�ok sald�r� yap�ld�.

Gazi Umur Bey, arkada�lar�n�n hareketlerini g�rebilmek i�in en �nde t�rmand��� merdivenin orta yerinde mi�ferini kald�r�rken, aln�n�n ortas�na isabet eden bir okla �ehit d��t�.( �ehit  oldu�unda  39  Ya��ndayd�.)

Enver�nin D�st�rname'sinden:

On sekiz ya�� ata oldu s�var
Hem yirmi bir y�l etti kar-� zar

Yedi y�z hem k�rk sekiz idi sal
Ya� otuz dokuz etti intikal

Eylemi�tir ol yirmi alt� gaza
Rahmet an�n ruh-i pakina seza

K�z�l�ullu Deresi (Gaziemir, Gazi Umur) ile �irinyer aras�ndaki b�l�mde Anadolu beyliklerinin ilk tersanelerinden birini kurup 30 cm derinlikte bile y�zebilen kad�rgalar in�a ettiren Gazi Umur Bey b�ylece �zmir i�in �ehit d��t�kten sonra �zmir 1403 y�l�na kadar Sen Jan ��valyelerinin elinde kald�.

1402 y�l�ndaki Ankara Sava��'ndan sonra k�sa bir s�re Anadolu�ya hakim olan Timur 1403 y�l�nda �zmir�i ku�att�. Daha do�rusu �zmir�in gavur olan kesimi Sen Piyer Kalesi'ne �ulland�. Kale Timur�a direndi, lakin Timur bu direnme dinler mi? Da�lardaki kara�am ormanlar�n� kesip, kalenin etraf�na y��arak yakt�. Sen Jan ��valyeleri denizden ka��p Malta adas�na s���n�rken, Sen Piyer Kalesi tamamen y�k�ld�. "Sen Piyer d��t�" nidalar� Avrupa�da yas, �sl�m d�nyas�nda sevin�le kar��land�. Kale kal�nt�lar�na as�rlarca yakla��lmad�. 16'nc� as�rda Hisar Camii yap�larak yerle�ime a��ld�.

K�sacas�, �zmir�in Basmane-G�mr�k aras�ndaki alan�na 1344-1403 y�llar� aras�nda elli dokuz sene ''Gavur �zmir dendi''. 

Ancak?

Ancak  bu  ''Gavur  �zmir'' zamanla  unutuldu  lakin  19.  Y�zy�lda  �zmir'in  bir  kesimine  yine ''  Gavur  �zmir''  Denmeye  ba�lad�.  neden  mi?  K�saca  anlatay�m.

Osmanl�  Devletinde  Osmanl�  Devleti  Vatanda��  olmayana  m�lk  ve  arazi  sat���  yasakt�.  Bu  duru 1867  Tarihli  Vilayetler  Kanununa  kadar  b�yle  devam  etti.  1867  Tarihli  bu  kanunla  at�k  yabanc�lar  da  T�rk  topraklar�nda  arazi  ve  m�lk  sat�n  almaya  ba�lam��lard�.

Osmanl�  topraklar�nda  m�lk  ve  arazi sat�n  alanlar  kimlerdi  peki?   Yani  hangi  millettendi  bunlar?  Genelde  Frans�z  ve �talyanlard�.  

��te  bunlara  Avrupa'da  ''Levanten ''  Deniliyordu ve  Levanten  kelimesi  asl�nda  a�a��lay�c�  bir  ifadeydi  Avrupal�lar  nezdinde.  Zira  bu insanlar  kendi  �lkeleri  dururken  M�sl�manl bir �lkede ya�amay�  tercih  ediyorlard�.

A�a��  yukar�  hepsi  Katolik  H�ristiyan  olan  bu insanlara  Osmanl�lar  ise  Levanten  de  diyorlard�  ''  Tatl�  su  Frenk'i''  de...

��te  bunlar  �zmir'de  �zellikle  Buca�da, Bornova�da, Torbal��da geni�  araziler  sat�n  alm��lar  ve bu  araziler  �zerinde  m�lkler  yapt�rm��lard�.  Ayr�ca  Alsancak'ta  '' Frenk  Mahallesi''  Denilen  bir  mahalle  kurmu�lard�.

Avrupal�lar�n  pek  de  ho�lanmad���  bu  insanlardan  M�sl�man  T�rk  halk�  ho�lan�yor  muydu  peki?  Tabii  ki  hay�r.  Levantenlerin  de  zaten  M�sl�man  T�rk  halk� ile  bir  alakalar�  yoktu. Onlar  yerle�tikleri  her  �ehirde  �ehrin  elitleri  olarak  a�a��  tabakadan  sayd�klar�  fakir- fukara-  cahil(!)  ve  g�rg�s�z (!)  M�sl�man  halkla  bir  temas  i�inde  olmad�klar�  gibi  kendi  dinlerinden  Ermeni  ve  Rumlara  da y�z  vermiyorlard�. 

Ancak Ermeni  ve  Rumlar  ve  hatta  baz�  T�rkler  bu  Levantenlere  �zeniyordu.  Onlar�n  ya�ant�lar�n�  medeniyet  zannediyorlard�. Sonu�  olarak  asl�ndan / �z�nden  uzakla�an  Rum- Ermeni ve  baz�  T�rkler  de  zamanla  Levanten  s�n�f�na  dahil  oldu. (  �mer  Seyfettin'in  '' Pi� ''  adl�  hikayesi  bu  durumu  �ok  g�zel  anlat�r.''

1877-1878  Osmanl�  Rus  Sava��  yani  93  harbinden  sonra  yerlerinden  yurtlar�ndan  s�r�len  baz�  T�rk  karde�lerimiz �zellikle  �zmir  ve  �evresine  yerle�ti.  Bu  yoksul  insanlar  �zmir'in  en  g�zel  yerlerinde  bir  elleri  ya�da  bir  elleri  balda  bu  Levantenleri  g�r�nce  onlar�n  ya�ad�klar�  yerlere  ''  Gavur  �zmir'' dediler.

��in  ilginci  Avrupal�lar  dahi  Levantenlere  ''  Gavur ''  Diyorlard�  M�sl�man  topraklar�nda  ya�ad�klar�  i�in. 

Nitekim 1811'de �zmir'e  gelip  hem  �ngiliz  Konsoloslu�unda  hem  de  bir  Levanten  olan  Whittal  Ailesinin  konu�u olan  Lord  Byron'un  1813'de  yazd���  bir  �iirinin  ad�n�n  The Giaour, A Fragment of a Turkish Tale (Gavur, Bir T�rk Hikayesinden Bir K�s�m ) olmas�  ilgin�tir  de�il  mi?  Neden  kendi  dillerindeki  gavur  kelimesinin  kar��l���  olan  ''  �nfidel''  de�il  de  Gavur?

*Evet... 1344- 1403  Y�llar�  aras�nda  �zmir'in  bug�nk�  Hisar  Camii'nin  bulundu�u  alan�na  ''  Gavur  �zmir'' Dendi.

*1867 Y�l�nda  yap�lan  Vilayetler  Kanunu  sonras�nda  �zmir'de  Levantenlerin  ya�ad�klar�  ve  hatta  mahalleler  olu�turduklar�  yerlere  ''  Gavur  �zmir''  Dendi.

'' Gavur  �zmir''  S�z�  hi�  bir  zaman  �zmir'in  tamam� i�in  kullan�lan  bir  s�z  olmam��t�r. 

 
''  Gavur  �zmir''  S�z�  hi�  bir  zaman  M�sl�man  �zmir  halk�n�  a�a��lamak  i�in  kullan�lan  bir  s�z  olmad�.

'' Gavur  �zmir '' S�z�  ayn�  zamanda  �zmir  halk�n�n  �o�unlu�unun  siyasi  tercihi  sebebiyle  onlara  yak��t�r�lm��  bir  s�z  de  de�ildir.

Ama?

Kendisini  Gavur  veya  Gavur  �zmirli  olarak  tan�mlayan  herhangi  bir  vatanda��m�za( Foto�rafta  g�r�ld���  gibi )   ''  Yok  arkada�!  Sen  gavur  filan  de�ilsin ''  Diyemeyiz elbette.  Ki�inin  beyan�  esast�r. Ki�iler  gavurlu�u  se�me  hakk�na sahiptirler. Ancak  hi�  kimsenin gavurlu�u  �zmir'e  mal  edilemez. Hi�  kimsenin hangi  sebeple  olursa  olsun  �zmir'e  '' Gavur''  Deme  hakk�  yoktur.  O  bak�mdan  herhangi  bir  ki�i  �zmir'de  ya��yorsa  veya  �zmirli  ise  '' Ben  �zmirli  bir  gavurum.''  diyebilir.  Buna  hi�  kimse  itiraz  edemez. Ama  '' Ben  Gavur  �zmirliyim.''  Dedi�i  anda  haddinin  bildirilmesi  gerekir. �zmir  hi�  bir  zaman  gavur  olmam��t�r.  O  ge�mi�te  M�sl�man  ve  T�rk't�- bug�n  M�sl�man  ve  T�rk't�r-  Gelecekte  yine  M�sl�man  ve  T�rk olarak  kalacakt�r. 

�zmir'e  '' Gavur �zmir''  Demek  

*Onu  ilk  kez  T�rk  topra��  yapan  �aka  Bey'e  hakarettir.
*Onun  i�in  sava�ta  �ehit  olan  Gazi Umur Bey'e  hakarettir
*Onu  tekrar  T�rk  topra��  yapan  Timurlenk'e  hakarettir.
*Ve  hepsinden  daha  �ok  9 Eyl�l  1922'de  bu  �ehirden  d��man� ( gavuru )   denize  d�ken  ba�ta  Ba�komutan  Mustafa  Kemal  Atat�rk  olmak  �zere  t�m  �stiklal  Sava��  �ehit  ve  gazilerine  hakarettir.

19.  Y�zy�lda  bir  tiksintinin-  bir  i�renmenin  ifadesi  olarak  kullan�lan  '' Gavur  �zmir ''  �fadesini  bug�n  bir  �v�n�  olarak  kullanmak ise  gaflet ve  dalalet  ve  hatta  h�yanettir. 

Hem  Gavur

Hem G�venilir
Hem Atat�rk��
Hem Vatansever
Hem Ulus�u  olunmaz.

Olsa  olsa  bukalemun  misali  �ok  Renkli  olunur...

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( �zmir Gavur Mu?----2. B�l�m--- ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 9.03.2022 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

�zmir Gavur Mu?----2. B�l�m---

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu