11 Kasım 1938 Cuma günü İstanbul- Dolmabahçe Sarayında Atatürk'ün naaşı tahnit edilirken Ankara'da TBMM 'de neler yaşandığını isterseniz gelin doğrudan doğruya o günkü TBMM Zabıt ceridesinden ( Yani Meclis tutanaklarından ) okuyalım [ Köşeli parantez içinde yazılı olanlar tutanaklarda olmayıp benim yorumlarım, düşüncelerim ve açıklamalarımdır.]
BİRİNCİ CELSE
BAŞKAN — Mustafa Abdülhalik Renda
KÂTÎBLER -Naşid Uluğ (Kütahya), Kemal Ünal (İsparta), Cavid Oral (Niğde), Dr. Sadi Konuk (Bursa)
BAŞKAN — Yoklama yapacağız,
( Afyon Karahisardan başlanarak yoklama yapılmıştır.)
BAŞKAN — Ekseriyetimiz vardır, Meclis açılmıştır.
2 — RİYASET DÎVANININ [ Başkanlık Divanının ] HEYETİ UMUMİYEYE [ Meclis Genel Kuruluna ] MARUZATI
1 — Ankara mebusu Reisicumhur Atatürkün vefat ettiğine dair Başvekâlet tezkeresi. [ Atatürk'ün hem Cumhurbaşkanı hem Ankara Milletvekili olduğuna dikkatinizi çekerim.]
BAŞKAN — Bir tezkere vardır, onu okutuyorum:
''Büyük Millet Meclisi Yüksek Huzurlarına
Ankara mebusu Reisicumhur Atatürkün, müdavi[ Devamlı.] ve müşavir[ Gerektiğinde çağırılan ve danışılan.] tabiblerînin verdikleri ilişik raporda gösterildiği veçhile son teşrinin onuncu perşembe günü [ 10 Kasım Perşembe Günü] saat 9 dakika 5 de terki hayat ettiklerini[ Öldüklerini] onulmaz acı ve teessürlerle arzederim.
11-XI-1938 Başvekil
C. Bayar
''Reisicumhur Atatürkün umumî hallerindeki vehamet, dün gece saat 24 de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün, 10 ikinci teşrin 1938 perşembe sabahı saat dokuzu beş geçe Büyük Şefimiz derin koma içinde terki hayat etmişlerdir.''
Dr. Akil Muhtar Özden, Dr. Neşet Ömer İrdelp, Nihad Reşad Belger, Dr. Abravaya Marmaralı, Dr. H. Diker, Dr. Süreyya Serter, Dr. Kâmil Berk, Mim Kemal Öke, Dr. Asım Arar, Dr. H. Alataş
BAŞKAN — Çok sayın arkadaşlarım, Büyük Halaskarımızın[ Kurtarıcımızın ] ölümünden hepimizin ve bütün milletin duyduğu elemin ne kadar büyük ve derin olduğunu dündenberi gerek kendimizde ve gerek millette gördüğümüz büyük acılarla anlıyoruz.
Bugün burada bunun için çok söz söylemek imkânı, Teşkilâtı Esasiye kanununun [ Anayasanın ] bize emrettiği bir vazife dolayısile, yoktur. Bunun başka bir güne talikına [ertelenmesine] müsaadenizi rica ederim. [ Yani ''Atatürk'ün ölümünden duyduğumuz üzüntüyü dile getirmemize dair anayasamızın bize yüklediği bir görev yoktur. O bakımdan üzüntülerimizi dile getirme faslını bir başka zamana erteleyelim çünkü anayasanın emrettiği çok daha acil bir işimiz var.'' Diyor TBMM Başkanı...]
''Teşkilâtı Esasiyenin emrettiği vazifeyi ifa etmek, o da bizim için büyük bir vecibedir. Bu vazifeyi ifa etmeden evvel çok aziz ve büyük ölünün hatırasını tebcilen [ ululalamak, yüceltmek adına ] ayakta, beş dakika sükût ile, kalmanızı istirham ederim. (Hıçkrıklar ve ağlamalar).
(Ayakta beş dakika sükut edildi).[ Yani saygı duruşunda bulunuldu.]
BAŞKAN — Vazifemize başlayalım.
1 — Reisicumhur seçimi
BAŞKAN — Teşkilâtı esasiye kanununun 34 ncü maddesi mucibince Reisicumhur intihabına[ seçimine ] başlıyoruz. Kura çekeceğiz. (Ordu intihab dairesinden itibaren reyler toplandı).
Rey vermiyen arkadaşlar var mı? Rey toplama muamelesi bitmiştir.
Nizanmamei dahilimiz mucibince [ Meclis İçtüzüğü gereğince] kura ile dokuz arkadaş seçeceğiz. Tasnifi ara da [ Oy tasnifi de ], yine nizamnamemiz mucibince, burada alenî[açık ] olarak yapılacaktır
[ Oyların tasnifi ile ilgili dokuz kişi seçilir. Bunlar şunlardır: İsmail Mehmed Uğur (Sivas), Mebrure Gönenç (Afyon Karahisar), Faik Soylu (Niğde), Huriye Öniz (Diyarbakır), Yahya Galib Kargı(Ankara), İsmail Hakkı Veral (Sinob), Numan Aksoy (Antalya), Nuri Göktepe (Aydın), İsmet Eker (Çorum). ]
Bu arkadaşlar lütfen burada reyleri tasnif etsinler.
(Umumî heyet salonunda reyler tasnif edildi).
BAŞKAN — Netice-i arayı [ Oy verme sonucunu. ] arzediyorum. Reisicumhur intihabı için 348 arkadaş iştirak etmiştir. 348 reyle ve müttefikan [ Oy birliği ile ] Malatya mebusu İsmet inönü Reisicumhur intihab edilmiştir.
(Şiddetli ve sürekli alkışlar).
Kendilerine haber vermek ve burada yemine davet etmek üzere celseyi 20 dakika tatil ediyorum.
Kapanma saati : 11, 45
***
Evet, Saat 11. 12 'de toplanan Meclis Genel Kurulunda 5 Dakikalık saygı duruşunu çıkartırsak sadece ve 32 dakika içinde 348 Milletvekili, yeni Cumhurbaşkanının seçimi için oy vermiş, 348 Milletvekilinin oyları tek tek sayılmış ve evet sadece ve sadece 32 dakika içinde 348 Milletvekilinin 348'inin de İsmet İnönü'ye oy verdiği görülmüş ve İsmet İnönü sanki Cumhurbaşkanı seçileceğini bilmiyormuş gibi, sanki zaten mecliste değilmiş gibi gelip meclis huzurunda yemin etmesi için kendisinin meclise davet edilmesine karar verilmiş.
CHP Grubunda 323 Partiliden sadece birinin İsmet Paşa'yı Cumhurbaşkanı adayı olarak göstermediğini yazmıştım ya; genel kurulda, görüldüğü gibi o pürüz de kalkmış ve genel kurula katılan 348 Milletvekilinin tamamı İsmet İnönü'ye oy vermişti.
[ Bu arada araya sıkıştıralım: 11 Kasım 1938'deki CHP Meclis Gurubu toplantısında İsmet İnönü'yü aday olarak seçmeyen tek kişi Yusuf Hikmet Bayur'du. O oyunu Celal Bayar için kullanmıştı ama Meclis Genel Kurulundaki oylamada o da İsmet İnönü'ye oy verdi. ]
Esasında İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı olması 20 Ekim 1938'de Genel Kurmay Başkanlığında kararlaştırılmıştı. Evet, 23 Nisan 1920'den bu yana artık demokrasi ile idare edilen, 29 Ekim 1923'den itibaren Cumhuriyetle yönetilen demokratik bir ülkede Atatürk'ten sonraki Cumhurbaşkanı adayı Genel Kurmay Başkanlığında belirlenmişti.
Çok büyük gariplikler yaşanıyordu. Bizlere, bizim büyüklerimize ''Atatürk'ün Ölüm günü Milli Yas günümüzdür. O günde alkış, tezahürat vb şeyler çok büyük bir saygısızlıktır.'' Diye öğreten, belleten insanlar Atatürk'ün ölümünün hemen ertesi günü alkış ve tezahüratlarla İsmet İnönü'yü Cumhurbaşkanı seçtiler. Ancak?
Ancak başka gariplikler de vardı. İşte bunu anlamak için az geriye saralım filmi.
Bir ara gözlerini açtı. Sanki kendisini oldukça iyi hissediyordu.
Çok fazla yemek yiyen biri değildi ama canı çok sevdiği enginar yemeği çekti. Bu, onun son isteği idi. Ancak mevsim enginar mevsimi değildi. İstanbul'da hiç bir manavda ya da halde enginar yoktu. Sağa sola telefon edildi ve nihayet Hatay'da olduğu öğrenilince hemen bir kasa enginar sipariş edildi. Edilmesine edildi ama o bir kasa enginar 7 Kasımdan 10 Kasıma kadarki üç gün zarfında Hatay'dan İstanbul'a gelemedi.
''Eee ne anlatmaya çalışıyorsun hocam?'' Dediğinizi duyar gibiyim.
Daha ne anlatayım ki? Bir kasa enginarı Hatay'dan İstanbul'a üç günde getiremeyenler, 348 enginarı, pardon... Milletvekilini sadece bir günde yurdun dört bir köşesinden Ankara'ya nasıl getirttiler acaba?
11 Kasım 1938 Günü görüldü ki Mustafa Kemal Atatürk'ü gerçek manada seven bir tek kişi vardı: Çocukluk arkadaşı, okul arkadaşı, silah arkadaşı ve yaveri Salih Bozok.
10 Kasım 1938 Perşembe günü Mustafa Kemal Atatürk hayata gözlerini yumduktan bir kaç dakika sonra Salih Bozok, kendisini vurdu. Lakin Atatürk'ün hayatına girmiş insanların intiharları da gariptir. Mesela Fikriye kalbine dayamıştır silahı ama kurşun deliği sırtındadır. Salih Bozok da aynı şekilde... Silahı kalbine dayamıştır ( Hatta kalbinin yerini tendürdiyotla işaretlemiştir ) lakin kurşun deliği sırtındadır. Tıbbi raporlara göre kurşun kalbine değil, akciğerini boydan boya deşerek sırtına saplanmıştı. )
Gelecek bölümde hem bu intihar girişimini hem de 11 Kasım 1938'de yaşanan diğer olayları ele alacağım.
(
Atam ! Sen Kalk Da Ben Yatam---2. Bölüm--- başlıklı yazı
Sami Biber tarafından
16.12.2023 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
