Eklenme Tarihi : 18.08.2025
G�ncelleme Tarihi : 18.08.2025
Okunma Say�s� : 329
Yorum Say�s� : 0

Konya Karaman

KARAMAN (LARENDE)

Karaman eyaletinin ikinci livas� (sanca��) olan Larende (bug�nk� Karaman) nin ilk vak�f tahriri 1476 y�l�nda Gedik Ahmet Pa�a�n�n Vezir-i Azaml�� zaman�nda yap�lm��, olup Larende livas� 11 �ehir ve kasabadan (Konya, Larende (Karaman),Seydi�ehir ve Bozk�r, Bey�ehri, Ak�ehir, Ilg�n, Ni�de ve �ucaaddin End�ki, �rg�p, Konya Ere�li, Aksaray ve Ko�hisar) olu�uyordu.

Kanuni Sultan S�leyman��n saltanat�n�n ba�lar�nda yap�lan bir icmale g�re 16.y�zy�l ba�lar�nda Larende Livas�nda Osmanl� �ncesi ve Osmanl� d�nemi vak�flara ait 10 hamam,1 Kervansaray, 246 d�kkan 65 sand�k, 3 d�kkan zemini,13 vak�fhanesi (kiras�n� vakf�n ald�� evler) 1 Debba�hane,1 Mukataa,2 �iftlik,83 Ba� ve Bah�e, 562 m�teferrik zemin, 5 mezraa, 22 de�irmen m�lk bulunuyordu. Larende�de toplam 45 vak�f faaliyette olup gelir toplam� 351.030 ak�eyi bulmaktayd�.

Karaman vak�flar�n�n en b�y�klerinden Karamano�lu �brahim Bey �mareti vakf�n�n toplam 97.652 ak�e geliri vard� ve �d�l o�lan�, K�z�lca, G�k, Orta- viran, D�d�k�� k�yleri, Larende�de 1, Ni�de�de 1, Ere�li�de 1 Larende�de 1 olmak �zere toplam 4 hamam geliri, �marete ait ba�, zemin,de�irmen gelirleri, �rg�b (g�n�m�ze ula�m�� bir cami vard�r) Konya�ya ait baz� k�yler vakfa aitti. XVI, As�rda Karaman Eyaleti ve Larende (Karaman Vak�f M�esseseleri Prof M. Tayyip G�kbilgin Vak�flar Dergisi Say� VII�den ayr� Bas�m

1483 y�l�nda yap�lan tahririne g�re Karaman vilayetinde; 148 mescit, 144 zaviye, 39 cami, 5 �e�me, 2 dar�lhadis, 27 dar�lhuff'az, 1 dar��ifa, 1 dar�zzakirin, 15 ecza, 16 evlad, 7 bankal�, 2 kuyu, 1 �l�ca, 3 imaret, 3 kalenderhane, 5 mahalle, 24 medrese, 2 mevlevihane, 1 muallimhane, 2 musluk, 1 sarn��, 1 sikaye, 8 t�rbe, 2 k�pr�, 1 kervansaray, ve 1 adet de K�dus vakf� bulunuyordu.( Bu tarihte Konya, Larende (Karaman), Aksaray, Ni�de ve Kayseri kazalar� Osmanl� hakimiyetine ge�mi�ti. Tarih �ncelemeleri Dergisi Cilt/Volume: XVIII, Say�/Number: 1 Temmuz/July 2003,119-160.M. Akif Erdo�ru- 1483 y�l�nda Karaman Vak�flar�-Murad �elebi Defteri)

KONYA

Sel�uklular d�nemi vak�flar�n�n en temel �zelli�i �e�itlilik arz etmesi ve kendinden sonraki d�nemler �zerinde yo�un etki b�rakmas�d�r. Bu d�nemde sadece dini yap�lar de�il sosyal nitelikte vak�flar da te�kil edilmi�tir. Bu durumun en g�zel �rne�i T�rkiye Sel�uklular�n s�rf be�er� kayg�larla, g�steri�ten uzak, �ehrin d��nda ya da k�y�s�nda in�a ettirdikleri imaret yap�lar�ndan a��k�a anla��lmaktad�r.

Nitekim vak�f m�essesesinin zirveyi g�rd�� Osmanl� d�neminde, cami, medrese, misafirhane, dar��l-aceze, hastahane ve a�evinden m�te�ekkil vak�f binalar�, Bizansl�lar�n manast�r siteleri olarak adland�rd�klar� camiyi merkez alan dini yap�daki k�lliye topluluklar� i�inde yer alm��lard�r.

T�rkiye Sel�uklular� d�neminde Anadolu�daki medreselere bak�ld��nda, e�itim yerleri vak�f g�revi g�r�p ��rencilerinden �cret talep edilmemekte talebenin yiyecek ve kalacak masraflar� vak�f gelirlerinden kar��lanmaktayd�. Vakfedilen medreselerde e�itim yap�lacak bilim dallar� ve ka� e�itimcinin olaca�� nceden vakfiyelerde belirtilirdi. Ayr�ca D�r�lhadis, f�k�h medresesi, t�p medresesi vb. �ekillerde ihtisasla�ma da bu devirde ba�lam��t�r.

Anadolu �zerindeki transit ticaretin geli�mesi de bu d�nemde farkl� bir vak�f kolunun geli�mesine sebep olmu�, kervansaraylar, yolcular�n ve hayvanlar�n konaklamas�, ayr�m g�zetmeksizin M�sl�man, Hristiyan, zengin, fakir, k�le, h�r �cretsiz yemek da��t�lmas�, yolcular�n ihtiya�lar�n� gidermeye yarayacak malzemeler, ayakkab� tamiri, yeni ayakkab� verilmesi, veterinerlik hizmetleri, yolcu hayvanlar�n�n nallanmas� i�in �ivi ve nal verilmesi, bunlar�n d��nda fakirlere, ya�l�lara, engellilere ve hastalara, hapiste olanlara yard�m edilmesi gibi konularda hizmet vermi�lerdir.

Sel�uklu vak�flar�n�n di�er �nemli hizmetlerinden birisi de dar��ifalar te�kil edilmesi olmu�tur. G�n�m�ze kadar, varl�� kesin bir �ekilde bilinen yirmi adet dar��ifa tespit edilmi�tir. Anadolu dar��ifalar�na gelen hastalarda zengin, fakir, din, dil, �rk gibi ayr�mlar yap�lmaks�z�n tedavi uygulanm��, bu kimselerden �cret ve masraflar al�nmam��t�r. Bu bak�mdan Anadolu Sel�uklu dar��ifalar�, Orta �a� Avrupa hastahanelerinden farkl� olarak din, dil ve �rk ayr�m� yapmadan hizmet veren sek�ler kurumlar olmu�lard�r. Bu d�nem hastahane vak�flar�n�n banileri te�kil ettikleri dar��ifalara �ok �zenmi�, buralarda devrin t�p bilgisinin g�zetilmesini �nemsemi�tir. S�z gelimi bu hastahaneler yap�lmadan �nce binan�n kurulaca�� yerin havas� �l��lm�� ve vak�f eseri, havas� en iyi olan noktaya kurulmu�tur. Hastahanenin in�as� s�ras�nda kullan�lacak ta�lar�n mikrop �ld�r�c� (antiseptik) �zellikteki kire� ta�� olmas�na dikkat edilmi�tir. Bu durum Anadolu Sel�uklu vak�flar�n�n yaln�zca �ahsi, dini, ekonomik kayg�larla de�il ayn� zamanda bilimsel birtak�m hedefler de g�tt��n� g�stermesi a��s�ndan �nemlidir.

Konya vak�f k�lt�r�n�n sanatsal ve toplumsal a��dan �ehre kazand�rd�� di�er �nemli yap�lar� Su ile ilgili vak�flar ihtiva etmektedir. Su yap�lar�n�n en ehemmiyetli olanlar�n� ise hamamlar olu�turmaktad�r. Konya Hamamlar� yaln�zca salt temizlik mek�nlar� olarak de�il ayn� zamanda T�rklerin etnografikleri, gelenekleri ve g�reneklerini bar�nd�ran ve bunu yans�tan k�lt�rel ortamlar olmu�lard�r. Ak�ehir, Ere�li, Seydi�ehir, Ilg�n vb. Konya il�elerinde �ok say�da T�rk hamam ve kapl�cas� mevcuttur. E�refo�lu S�leyman Bey Hamam�, Sahip Ata Hamam�, Mahkeme Hamam�, Hasbey Hamamlar� g�n�m�zde en �ok bilinen, hala kal�nt�lar�na rastlanabilen Sel�uklu ve Anadolu Beylikleri d�nemi hamamlar�ndan olmakla birlikte M�ellif Efl�k� menak�pnamesinde, g�n�m�zde kal�nt�lar�na ula��lamayan Develi Hamam�, K�rk��ler Hamam, Kali�e Hamam�, Nak��l� Hamam, Hac� �mer Hamam� gibi �e�itli hamamlardan da bahsetmi�tir. Yine bu ad� ge�enler ve Prof. Dr. Ha�im Karpuz�un Konya Hamamlar� �al��mas�nda belirtilenler ile Konya�da Sel�uklu ve Beylikler devrinde 20-25 kadar hamam in�a edildi�i anla��lmaktad�r.

Su ile ilgili yap�larda bunun d��nda �zellikle g�n�m�ze kadar gelen d�zenlenmi� vakfiyeler ve vakfiye tahrirleri, Konya �ehri i�inde pek �ok ba�, bah�e, sebzelik ve bostan alanlar�ndan bahsetmi�, �ehrin i�indeki suyun bollu�u ve dolay�s�yla ziraat�n geli�mi�li�ini de aktarm��t�r. Bu tahrirlerden �ehirde ya�ayan sultan, emir, bey ve bilginlerin �e�itli b�lgelerde ba�lara sahip olduklar� vakfiyeler ve tahrir defterlerinden anla��lmaktad�r. Vakfedilen ba�lar aras�nda en me�hurlar� ve �nemlileri G�rc� Hatun, Tayi Bo�a, Sultan, �elebi H�sameddin ve Veledi Hac� Bahtiyar �ahsiyetlerin sahip olduklar� ba�lard�r.

Karamano�nllar�'na mensup azatl� a�alar�n Konya �ehir merkezinde kendi isimleriyle bilinen �e�meleri vard�. (Server A�a, Sudun A�a, Yusuf A�a) Bunlardan ba�ka, Konya'da Bab-� Cedid mahallesi'nde Karamano�ullar�'na ba�l� beylerden �mer bey, Karamano�lu �brahim bey zaman�nda, bir �e�me yapt�nn��, �e�menin yak�n�ndaki bir tarlay�, Konya'da alt� adet d�kkan�, �e�meye biti�ik evleri ve Bey�ehir'e ba�l� Yenik�y'�n ��r vergisini bu �e�meye vakfetmi�ti. Konya'da �el�rin su ihtiyac�n� �zellikle m�sl�man hac�lar�n ihtiyac�n� kart��lamak i�in bedesten yan�nda bir sikaye (su deposu) kurulmu�tu. Bunun i�in, Atpazar� semtindeki d�kkanlar ve Yahdan (buzluk) mevkiindeki tarla vakfedilmi�ti. Bedestenin yan�nda bir musluk bulunuyordu. Ho�af��lar-bazar� semtinde kasap d�kkan�n�n yar�s�, musluk yak�n�ndaki halla� d�kkan� ve muslu�un �n�ndeki seki, muslu�un masraflar� i�in vakfedil�ni�ti. �erefeddin bey, yine Konya'da Havlu-y� Runku� semtinde bir sarn�� yapt�nm�t�. Bir adet ba�, bah�e ve bir ev bu sarn�� i�in vakfedilmi�ti. (M.Akif Erdo�ru)

E�itim ve ��retim amac�yla kurulmu� Sel�uklu d�nemi Konya vak�flar�, kendi d�nemlerinin en me�hur kurumlar� olmu�, Konya �ehri medreseler ile doldurulmu�tur. �yle ki yaln�zca T�rkiye Sel�uklular� d�neminde Konya s�n�rlar� i�erisinde neredeyse 15 kadar medrese kurulmu�tur. Bu say�da medrese binas� Anadolu�nun di�er Sel�uklu, Bizans veya Beylik �ehirlerine k�yasla Konya �ehrinin e�itim, ��retim ve bilim konular�nda ne denli ileri oldu�unu kan�tlar niteliktedir. Konya�n�n T�rkiye Sel�uklu devletinin idare merkezi olmas� da di�er illere nazaran daha fazla medresenin kurulmas�n�n temel sebeplerinden biri olarak g�sterilebilir.

An�lan d�nemde mevcut medreselerin her birinde 40�ardan 600 kadar ��renci bulundu�u d��n�lmektedir. Vakfiye suretlerine de eklenmi� maddeleriyle Hanefi kaidelerine g�re e�itim verme zorunlulu�unda olan Konya medreseleri, zengin vak�flarla desteklenmi�, her medrese bir ilim dal� konusunda ihtisasla�m��t�r. Medrese vak�f kurucular� genelde vezirler ya da Konya zenginleri aras�ndan ��km��, devam eden d�nemlerde y�llar boyu e�itim ve ��retim faaliyetlerini devam ettirmi�lerdir.

Bununla birlikte Karamano�ullar� d�neminde 5 adet medrese in�a edilirken buna kar��l�k ayn� d�nemde 25 kadar dar�lhuffaz in�a edilmi�tir. Beylikler devrinde in�a edilen medrese say�s�n�n azalmas� ve dar�lhuffaz say�s�n�n artmas�ndaki esas de�i�kenin temelini T�rkiye Sel�uklu d�neminde in�a edilmi� medrese say�s�n�n �ok, dar�lhuffaz say�s�n�n ise az tutulmu� olmas�d�r. Konya �ehir merkezinde Hz. Mevlana Celaleddin, Altunapa, Dar�lhadis, Karatayi, Kemaliyye, Atabek, Muin, Nizamiyye, Seyfiyye, Tacvezir isimli medreseler vard�.

Dar-�l huffazlar�slam toplumlar�nda kurulan bir di�er vak�f e�itim kurumudur. Konya �ehir merkezinde kurulmu� olan dar�lh�ffazlar�n baz�lar�n�n isimleri ��yledir; Kad� �madeddin bin S�raceddin-i Urmevi, Alaeddin Pa�a k�z� Pa�a Hond Hatun, Yusuf A�a, Sultan Alaeddin k�z� Ferhuniyye Fat�ma Hatun, Sultan Mehmed k�z� �lald� Hatun, Hoca Selman, Demirkap�, Hoca �brahin�, H�seyin bey k�z� Ba�dad hatun, Turguto�lu Pir Hass�n bey, Kad� H�rrem �ah dar�lhuffazlar�.

An�lan d�nemde Medreselerin genel i�levinin yan� s�ra onlarla ayn� g�revi �stlenmi� zaviyeler parlam��, bu d�nemde Konya �ehrinde 35 adet zaviye kurulmu�tur.

Sel�uklu ve Karamano�ullar� d�neminde Konya�da bulunan bir di�er vak�f t�r� ise �maret�tir. Karamano�lu Taceddin �brahim Bey (�l. 1464) Konya �ehir merkezinde, bir imaret yapt�rm��, �maretin masraflar�n� kar��lamak i�in, Konya, Ilg�n, Ni�de, Aksaray, Saideli, And��, ve Melenduz nahiyelerindeki baz� k�y ve mezra'lar�n ��rlerini vakfetmi�ti. 1483 y�l�nda, imarete ait ��rlerin tutar� 113.830 ak�aya ula��yordu.

Karamano�lu �brahim Bey, Larende �ehir merkezinde de bir imaret a�m��t�. Bunun i�in de Larende, Konya, Bey�ehir, �rg�p, Mud, Ere�li, Ni�de, Ova Belviran nahiyelerindeki k�y ve mezra'alar�n�n ��rlerinden ba�ka, hamam, ba�, bah�e, de�irmen ve tarlalar vakfetmi�ti. 1483 y�l�nda, vakf�n y�ll�k has�lat� 49. 476 ak�a idi.

Ak�ehir �ehir merkezinde de Karamano��llar�'na mensup beylerden Mesud Pa�a'n�n bir imareti vard�. Zaviyeler, ��phesiz, ayn� zamanda imaret vazifesi g�rmekteydi. �zellikle k�ylerde, a� kalan insanlar dervi�lerin i�letti�i bu a�evlerine giderek kar�nlar�n� paras�z doyurabiliyorlard�

Bahsedilen d�nemde temellerinde toplum yarar� g�d�len vak�f kurumlar�ndan biri de d�r��ifalard�r. B�m�ristan olarak da isimlendirilen bu hastahanalerin ilk �rnekleri Karahanl�larda g�r�lmektedir. T�rkiye Sel�uklular� d�nemi Konya vak�flar� aras�nda g�ze �arpan di�er bir �nemli hay�r kurumu, �ok iyi niteliklere sahip, biri XII. Y�zy�l ba��nda kurulmu�, di�eri XIII. y�zy�l ortas�nda kurulmu� iki adet dar��ifa idi. Konya�n�n Sel�uklu payitaht� olu�u ve me�hur devlet ricalinin �abalar�ndan �t�r� Konya dar��ifalar�nda aralar�nda ba�ta �emseddin b. Hebel ve Tabib Ekmeleddin olmak �zere, d�nemin en iyi 13 hekimi �al��may� tercih etmi�, uzun bir s�re burada kalarak hizmet vermi�lerdir.

Bununla birlikte Anadolu�nun genelinde o g�ne kadar kurulmu� b�t�n dar��ifalar�n say�s�, g�n�m�ze ula�abilenler ile birlikte, toplam dokuz ya da on adettir. �nemine binaen iki dar��ifa Konya�ya yapt�r�lm��t�r.

Yine Sel�uklu d�nemi Konya vak�flar� aras�nda Camiler ve Mescitler, Konya�n�n nicel ve nitel bak�mdan kaliteli vak�f eserleri olarak g�ze �arpm��lard�r.

Konya da vakfedilen bu mescitler incelendi�inde onlar�n yaln�zca dini bir yap� olarak de�il ayn� zamanda i�timai ve askeri bir karakter de ta��d�� g�r�lmektedir. �rne�in XIII. Y�zy�lda in�a edilen Hatuniye Medresesi ve �nce Minareli Medrese mescitleri minareleri, yaln�zca iki g�vde ve iki �erefeden olu�up sadece ezan okumak de�il ayr�ca d��man ordular�n� g�zetlemek ve �ehirde ��kan yang�nlar� merkeze haber vermek i�in de kullan�l�yordu.

T�m bunlarla birlikte Konya�n�n il ve il�elerindeki mescitlerin toplam miktar� 50 olup, bu oran t�m Anadolu Sel�uklu mescitlerinin toplam�n�n 3�te 1�ine denk gelmektedir. Konya�n�n Sel�uklu d�nemi boyunca Anadolu�nun di�er illerine nazaran mescit say�s�ndaki bu �st�nl��, Beylikler D�nemi boyunca da devam etmi�tir. Nitekim Fahri �o�kun�un 1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vak�f Tahrir Defteri adl� �al��mas�na g�re Konya ili s�n�rlar� i�erisinde 27 cami ve 116 mescit kaydedildi�i g�r�lm��t�r. Kay�tlardaki bu cami ve mescitler ayn� zamanda Sel�uklu devri mescitlerinin de bir�o�unu i�ermektedir.

Sel�uklu d�nemi Konya �ehrindeki vak�flar i�erisinde ticaret mek�nlar�n�n da b�y�k bir yeri vard�r. Ticaret mekanlar�na y�nelik vak�f eserlerinin Konya�daki yo�unlu�u vak�flar�n sosyo-ekonomik durumlar�n� anlamak ve Mo�ol ya�ma ve talan�na ra�men Konya�da ticarethane olarak tesis edilen vak�flar�n bir hayli fazla olmas� dikkate de�erdir. Nitekim bu ama�la vak�flar�n vakfiyeleri �zerine yap�lan bir incelemeye g�re Konya �ehrinde Sel�uklu d�neminde en az y�z k�rk d�kk�n ve yedi adet imalathanenin varl�� tespit edilmi�tir. �lk olarak bu tespitten Sel�uklu d�nemi Konya�s� i�inde d�kk�n ve imalathanelerin ekonomik hayat i�inde �nemli bir yer olu�turduklar� ve bunlar�n bir hayli istihdama neden oldu�u a��k�a anla��l�r. Bu d�nemde �ar�� ve pazarlar�n verdikleri hizmet ile alan�nda uzmanla�maya (�plik�iler �ar��s�, ��neciler Pazar� vb.) ba�lad�klar� g�r�lmektedir.

Bununla birlikte ticaret mekanlar�n�n yer se�iminde di�er kamusal alanlar�n aksine �slam odakl� kentsel ya�am d�zenine yani insanlar�n daha �ok vakit ge�irdikleri ulucami, mescid, medrese vb. dini kurumlar�n etkili oldu�u anla��l�r. Konya genelinde ayr�ca dikkat �eken hususlardan biri de hatunlar�n yapt�rm�� olduklar� vak�flard�r. Bunlardan en �nemlisi ve ilk vak�f kurucusu hatun Dani�mendli Ya��basan��n torunu Raziye Devlet Hatun�dur. Onun en me�hur eserleri 64 nolu K�nac� Soka��nda bulunan �Devlet Hatun Mescidi� ve minaresi ile birlikte Konya-Ak�ehir yolu g�zerg�h�ndaki eski Said-�li�nde bulunan �Kad�nhan��d�r.

Ayr�ca II. �zzeddin Keykavus�un k�z� Ferhuniye Fat�ma Hatun�un da Konya�da bir D�r��l-Huff�z ve t�rbe vakf�, III. G�yaseddin Keyh�srev�in annesi G�me� Hatun Konya�da K�z Kulesi ad�n� da ta��yan G�me� Ana T�rbe�si vakf�n�n, Mevl�n�n�n kad�n m�ridlerinden Fahr�nnisa Hatun ise ayn� adl� 1 adet zaviye ve t�rbe vakf�n�n, Sel�uklu emirlerinden Bersul�nin k�z� Demre Hatun ise 1 han vakf�n�n ban�yeleridir. Bununla birlikte Konya�da Karamano�ullar�, Turguto�ullar� ve Osmanl�lar d�neminde bir�ok kad�n�n da vak�f yapt�rm�� olduklar� bilinmektedir.

Beylikler d�nemi Konya vak�flar� aras�nda Turguto�lu ailesinin vak�flar� �nemli bir yer tutmaktad�r. Devrin di�er s�lalelerinden ayr� tutuldu�unda Sel�uklular�n y�k�l��ndan itibaren Karamano�ullar�n�n yan�nda yer alan Turguto�ullar�, refah seviyelerinin artmas�yla toplum faydas�na eserler yapm��, s�rekliliklerini sa�lamak i�in vak�flar kurmu�tur. G�n�m�ze gelen vakfiye kay�tlar�na g�re 1421 ve 1493 y�llar� aras�nda d�zenlenmi� dokuz vakfiye sureti mevcuttur.

Vakfiye suretlerine g�re Turguto�ullar�, bu d�nem aral��nda yedi D�r��l-Huff�z, alt� t�rbe, be� zaviye, �� cami, bir t�rbe ve mescit, bir de hizmet alan� belirsiz yap� in�a ettirmi�lerdir. V�k�flar�n 7�si erkek v�k�f, 8�si kad�n v�k�fe taraf�ndan kurulmu�tur. Erkeklerden en �ok vak�f tahsis eden Pir H�seyin Bey, kad�nlarda ise Hondi Hatun b. H�seyin Bey�dir. Turguto�ullar� 1476 y�l�nda 13 vak�f, 1486 y�l�nda 19 vak�f meydana getirirken 1501�de 16 ve XV. y�zy�l�n ilk yar�s�nda 12 vak�f kurmu�tur. Turguto�ullar� ailesinin say�lar� verilen vak�flar� incelendi�inde 1476�dan XV. y�zy�l�n sonuna kadar vak�f gelirlerinin her y�l istikrarl� bir �ekilde artt�� g�r�lm��t�r.

Ege �niversitesi�nden M. Akif Erdo�ru�nun Murad �elebi defterine g�re Karaman Eyaleti vak�flar� �al��mas�ndaki listee g�re 1483 y�l�nda Konya �ehrinde 174 adet vak�f bulunuyordu. Erdo�ru�nun �al��mas�ndaki tespitine g�re Osmanl� d�neminde Karaman eyaletinde yeni bir vak�f kurulmam��t�r ancak Osmanl� �nceki vak�flar�n tamam�n� kabul etmi� ve devam ettirmi�tir. Karaman eyaletinde vak�f kuran baz� simleri �zellikle zikretmek istiyorum; Vak�f kurular�n�n bir k�sm� m�htedi bir k�sm� Mo�ol k�kenli olup Karamano�ullar�na hizmet eden a�alar: (Cevher A�a, Server A�a, Abdullah o�lu Sudun A�a, Yusuf A�a, Sunkur A�a, Server A�a, Tanr�vermi� A�a, �smailA�a, �brahim A�a, H�d�r A�a, Katip Ali A�a, Mercan A�a isimleri Osmanl� belgelerinde ge�mektedir.)

Karaman eyaletinin kad�n vak�feleri ise �u isimlerden ibaretti: (H�seyin bey k�z� Ba�dad Hatun, Sultan Alaeddin k�z� Ferhuniyye Fat�ma Hatun, Sultan Mehmed k�z� �lald� Hatun, Nefise Hatun, Alaeddin Pa�a k�z� Pa�a Hond Hatun, Pir Hass�n bey k�z� Hond Pa�a Hatun, Rahime Hatun, Keyhusrev o�lu K�l�� Arslan k�z� Hond Hatun, Bramuni k�z� Devlet Hatun, Fahr�nnisa, H�rrem Hatun) �smi zikredilen hatunlar�n bir k�sm� Sel�uklu d�nemi hanedan hatunlar� bir k�sm� ise Karamano�lu hatunlar�d�r. Sadece �lald� Hatun Osmanl� hanedan� mensubudur.

Burada Sel�uklu geli�mesinin �nemli unsurlar�ndan Ahi�leri zikretmemek olmaz. Ahiler Karaman eyaletinde k�y, kasaba ve �ehirlerde en �ok vak�f kuranlar aras�ndad�r. Bunlar�n aras�nda Ahi Ali, Al�i Veliy�ddin, Ahi Cemal, Ahi Celal, Ahi Mustafa, Ahi Yadigar, Ahi �ahken, Ahi Hoca �mer, Ahi Mesud, Ahi Pa�a, Ahi Segid, Ahi Yakub gibi ahilerin isimleri mutlaka zikredilmelidir. Ahiler daha ziyade mescid ve zaviye vakf� kurmu�lard�r.

Sel�uklu ve Anadolu Beylikleri D�nemi Konya�da Kurulan Vak�flar Listesi

1 Sultan �brahim Vakf� Konya

2 Sultan Ebu�l-Feth S�leyman bin K�l��arslan

3 �emseddin Altun-aba

4 Cemaleddin bin �shak

5 Devlet Han Hatun binti Abdullah

6 Raziye Devlet Hatun binti Hac� Mahmud Brem�n�

7 Mevlevi �eyhi, Mevl�na, Rumi Konya

8 Sultan Alaeddin Cami ve Dar��ifas�

9 Ahmed Fakih Kutb�ddin

10 Fakiye Hatun Konya

11 Sel�uklu Emir� Bedreddin Muslih

12 Emir Kemaleddin A�labek

13 Seyfeddin, Kemaleddin O�ulbey, Sungur A�a

14 Kemaleddin Turumta� bin Abdullah

15 Emir-i Kebir, Celaleddin Karatay bin Abdullah

16 Sultan II. �zzeddin Keykavus

17 Halkabeg��

18 Tac��l-vezir

19 Abd��l Muhsin Vakf�

20 G�yaseddin Keyh�srev bin K�l�� Arslan bin G�yaseddin Keyh�srev bin Al�eddin Keykubad, �eyh

Behl�l D�n� Vakfi

21 �eyh Sadreddin Konev�

22 R�kneddin

23 Ba�dad Hatun binti H�seyin Bey bin Eymir Bey

24 Sahib-i Ata, Emir-i Kebir, el-Konevi, Tac�l Vezir

25 Ate�baz Veli

26 Bedreddin Muslih

27 Keykavus K�z�, Sultan Hunad Fatma Hatun binti Keykavus

28 Sultan S�leyman bin Karaman Fahreddin Ali Konya

29 H�z�r A�a bin S�leyman Bey

30 �eyh Muin�ddin bin S�leyman

31 Ebulcar, Sultan, Ahfad-� Melik Sencer Ta�hun Pa�a bin Zahiruddin Mahmud bin �emseddin Ahmed

32 Karamanzade, Mirzade Alaeddin Bey bin Halil Bey

33 Karamanzade, Konya Emiri, Sultan Mehmed Bey bin Alaeddin Bey

34 e�-�eyh �brahim bin Hasan Efendi

35 Karamanzade, Konya Emiri, Sultan Mehmed Bey bin Alaeddin Bey

36 Karamanzade, Konya Emiri, Sultan Mehmed Bey bin Alaeddin Bey

37 Karaman bin Nuri Sufi Neslinden Ali Bey bin H�z�r Bey bin Yusuf Bey

38 Karamanzade, Konya Emiri, Sultan Mehmed Bey bin Al�eddin Bey

39 Karamanzade, Konya Emiri, Sultan Mehmed Bey bin Alaeddin Bey

40 Karamani, Hatib, Mevlana Mehmed �elebi

41 �eyh, �shakiyye Tarikat�n�n M�essisi �shak el-Kazeruni

42 Mahmud bin Musa

43 Mehmed Bey bin Alaeddin Bey

44 Pir H�seyin Bey bin Turgud Bey

45 Pir H�seyin Bey bin Turgud Bey

46 Karamanzade, Sultan Tacedddin, Emir �brahim Bey bin Mehmed Bey

47 �mer Bey bin Hasan Bey

48 Turgud Beyzade �mer Bey bin Hasan Bey

49 Seyyid�l �mera �azbey A�a bin Abdullah

50 el-Hac Ali bin Mehmed

51 Pir H�seyin Bey bin Emir�ah Bey

52 Hoca Selman bin S�leyman

53 Ebu'l-Fadl Ahmed Bey bin Turgud Bey

54 el-Hac Adil bin Ali

55 Musa Pa�a bin Efendi Seydi

56 �eyh �lyas Efendi bin Musa Emre

57 Karamanzade, Sultan Taceddin, Emir �brahim Bey bin Mehmed Bey

58 Turgudo�lu Evlad�ndan Sultan Hatun binti Yusuf �ah Bey

59 Atabey bin Arslando�mu� bin Sunh bin Yarukinal

60 Turgudo�lu, Ahmed Bey

61 Karamanzade, Sultan Taceddin, Emir �brahim Bey bin Mehmed Bey

62 Hoca Hasan bin �shak bin Bayezid el-Konevi ve Refiki

63 Do�an Y�r�k bin Hasbey Y�r�k, Devval

64 Fakih Yunus Fakih bin Sadeddin

65 Karamanzade, Sultan Taceddin, Emir �brahim Bey bin Mehmed

66 �htiyaru'l-Evliya, �eyh Musa bin �srail

67 Server A�a bin Abdullah

68 Mevl�na Muhyiddin bin Nas�r

69 Hundi Hatun binti Ahmed Bey

70 �a�lan K�y� Ali A�a Zaviyesi ( Vakfiye batal edilmi�tir)

71 Mustafa bin Ahmed bin Yahya ve Di�erleri

72 Yusuf A�a bin Abdulhadi

73 e�-�eyh Saltu�i bin el-Ferik

74 Karamanzade, Sultan Taceddin, Emir �brahim Bey bin Mehmed Bey

75 Server A�a bin Abdullah

76 Ahmed bin Ali bin Mehmed

77 �emseddin bin Mahmud

78 Ahmed bin Mahmud

79 Pir Sultan, G��ero�lu Pir Esad

80 Eb�lfazl Konya

81 Turgud evlad�ndan Nefise Hatun Konya

82 Turgudo�lu, �mer Bey

Tarih �ncelemeleri Dergisi Cilt/Volume: XVIII, Say�/Number: 1 Temmuz 2003MURAD �ELEB� DEFTERi: 1483 YILINDA KARAMAN V�LAYET�NDE VAKIFLAR M. AkifErdo�ru

KONYA K�TABI KONYA - 2021KONYA VAKIFLARI KONYA T�CARET ODASI BASIM TAR�H� ARALIK 2021

Mustafa AKKU� Do�. Dr., Necmettin Erbakan �niversitesi, Sosyal ve Be�er� Bilimler Fak�ltesi, Tarih B�l�m�,

Burak �EL�K Ar�. G�r., Necmettin Erbakan �niversitesi, Sosyal ve Be�er� Bilimler Fak�ltesi, Tarih B�l�m�,

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Konya Karaman ba�l�kl� yaz� Mustafa ESER taraf�ndan 18.08.2025 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Konya Karaman

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu