ANKARA

11. yüzyýldan itibaren Anadolu Selçuklularýn, 14. yüzyýldan sonra da Osmanlýlarýn hâkimiyetinde kalan Ankara þehri, Anadolu’nun kadim þehirlerinden birisidir. Selçuklular devrinde Uc merkezi olmasý sebebiyle þehirleþmenin az olduðu Ankara Osmanlý hakimiyetine girdiði 1354 tarihinden itibaren þehirleþme dönemine girmiþ ve büyük bir geliþme göstermiþ Cumhuriyet idaresinde ise yeni Baþkent olarak tarihindeki yüksek idari statüye kavuþmuþtur. Bu tarihi süreçte doðal afet vb. pek çok yýkýma da maruz kalan “Ankara ile ilgili neden yeterince çalýþma yoktur?” sorusuna ise Ýlber Ortaylý’nýn þu satýrlarýndan çýkarýlabilen cevap kayda deðerdir.

“XIX. yy. Ankara’sý bizim tarih yazýcýlýðýmýzda, öncelikle okul tarihlerinde fakir, tozlu küçük bir Anadolu yerleþmesi olarak anlatýlýr. Bu dünyaya kapalý, çorak tabiatýn or­tasýndaki sýtmalý þehir, baþkent olduktan sonra uygar bir merkez olmuþtur. Betimlemenin genelde doðru olduðunu inkâr edemeyiz, ama bu doðrunun etrafýndaki abartmalar, bir yerde gerçek manzarayý gölgeleyen yanlýþlarý davet etmektedir. Kýsacasý, Ankara tarihi, Ankara’nýn yakýn geçmiþi iyi bilinmemektedir. Genel ve yanlýþ kanýyý deðiþtirecek araþtýr­ma ve tezler; seminer raporlarý vardýr. Ama kimse tozlu ve fakir küçük kasabanýn geçmi­þindeki ilginç yapýlanma ve renklerle ilgilenme gereði duymadýðýndan, Ankara’nýn gerçek tarihi üzerindeki bilgi ve tetkikler de günýþýðýna çýkmamaktadýr.”

Tarihi geçmiþi boyunca pek çok önemli olaya sahne olan Ankara Ayþe Ersay Yüksel’in belirttiðine göre cami ve mescitlerin yapý öðeleri, klasik Osmanlý camilerindeki anýtsal görünüþe ve mimari deðerlere sahip olamamýþtýr. 

Bu çalýþmanýn amacý vakýf eserlerin mimari özellikleri deðildir. Amacýmýz vakýflarýn cömertliðini bir nebze de olsa belirtmektir. Tüm Ýslam coðrafyasýndaki binlerce cami tamamen cömert vakýf ve vakýfeler tarafýndan veya dernek gibi vakýf insanlarýn bir araya geldiði müesseseler tarafýndan inþa edilmiþ, hizmetlerinin devamý içinde yüzlerce binlerce ilave vakýflar kurulmuþtur.

Ayþe Ersay Yüksel’in  gerek Ankara üslubu gerekse farklý üsluplarda yapýldýklarýný tespit ettiði Ankara mescit ve camilerinin isimleri þu þekildedir: Alaaeddin camii, Geneði Mescidi (14.yy. sonu ya da 15.yy. baþý), Ahi Yakup Mescidi (M. 1392), Hacý Ývaz (Helvai) Mescidi (M.1423), Hacý Musa Cami (M.1460) , Hacettepe Cami (14. Ya da 15.yy.), Balaban Mescidi (14. ya da 15.yy.), Gecik Mescidi (M.1443), Hacý Doðan Mescidi (14. Ya da 15.yy.) (Hacý Seyyid Mescidi (14. ya da 15.yy.) , Þeyh Ýzzeddin Cami (14. ya da 15.yy.  Ýki Þerefeli (Resul Efendi) Cami(14 ya da 15.yy.), Balaban Mescidi (14. ya da 15.yy.), Ayaþ Ulu Cami (14. yy. sonu 15. yy. baþý), Sincan Ýlyakut Köyü Cami(14. ya da 15. yy.), Hacý Bayram Cami (15. yy. baþý), Yeþil Ahi Cami (15.yy.?) Direkli Cami (15.yy.), Beypazarý Akþemseddin Cami (15.yy), Abdülkadir Ýsfehani (Tabakhane) Mescidi (M.1570?), Ayaþ Bünyamin Cami (16. yy.), Zincirli Cami (M.1685), Leblebicioðlu Cami (M. 1713), Ramazan Þemseddin (17.yy.), Sarýkadý (Mimarzade) Mescidi (M.1759), Aðaç Ayak Cami (17.yy. sonu ya da 18. yy. baþý),(Hacý Ýlyas Cami (17.yy. sonu ya da 18. yy. baþý), Ýbadullah Cami(17.yy. sonu ya da 18. yy. baþý), Nallýhan Nasuh Paþa Cami (18.yy.), Þereflikoçhisar Kadýncýk Köyü Cami (18.yy.), Beypazarý Uruþ Bucaðý Cami (M. 1871), Beypazarý Yeni Cami (M.1897), Beypazarý Kazgancý Mescidi (19. yy. sonu), Taceddin Cami (19. yy. sonu 20. yy. baþý), Beypazarý Üreðil Köyü Cami (20. yy.ilk yarýsý), Kalecik Yalým Köyü Cami ), Molla Büyük Mescidi (14.yy. sonu ya da 15.yy. baþý), Örtmeli (Hoca Hundi) Mescidi (15.yy.baþý), Hacý (Ahi) Arap Cami (14. ya da 15.yy.), Rüstem Nail (Dýndýn)Mescidi (14. ya da 15.yy.), Ahi Tura Mescidi (14. ya da 15.yy.), Gecik Mescidi (M.1443), Boyacý Ali Mescidi (14. Ya da 15.yy.), Mukaddem (Yeni) Cami (M.1450–1451), Ayaþ Killik (Karakaya) Cami (M. 1560), Ayaþ Aktaþ Mescidi (16. ya da 17. yy.), Kaðný Pazarý Cami (17.yy. sonu ya da 18. yy. baþý), Ayaþ Þeyh Muhyiddin Cami (18.yy.ilk yarýsý), Telli Hacý Halil Mescidi ( M.1765), Beypazarý Cevizlerkaþý So kaðý Mescidi (M.1876), Beypazarý Baloðlu Cami (M.1883), Beypazarý Tabakhane Cami (M.1896), Beypazarý Eski Derbedçik (Acý) Cami (19.yy.) Karacabey Cami(1428) ve Cenabý Ahmet Paþa Cami (1565)’leridir. Kurþunlu(16. yy.) ve Hallaç Mahmud(1545) mescitleri Tarih ve Gelecek Dergisi NÝSAN 2016 ANKARA CAMÝ VE MESCÝTLERÝNDE “ANKARA ÜSLUBU” Ayþe Ersay YÜKSEL

Atatürk 1923 yýlýnda Meclis açýþ konuþmasýnda Vakýflar Genel Müdürlüðünün faaliyetlerinde bahseder. “ Efendiler, geçen sene zarfýnda Evkaf Vekaleti; dini ve hayri yapýlarn tamir ve inþaatýnda oldukça mühim bir faaliyet göstermiþtir. Yapýlan tamirler yurdun çeþitli yerlerinde olmak üzere toplam 126 cami ve mescit ile 31 medrese ve mektep, 22 su yolu ve çeþme, 175 akar ve 26 hamama ulaþmýþtýr. (1 Mart 1339(1923) TBMM’nin dördüncü toplantý yýlý açýlýþ konuþmasý)

Vakýflar tarihte olduðu gibi yeni kurulan Cumhuriyet idaresinde de üzerine düþeni yapmaktan geri kalmadý. Yeni devletin kurulmasýyla Baþkent yapýlan Ankara vakýflar sayesinde þekillendi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti baþkentinin ilk bina ihtiyaçlarý vakýflar Genel Müdürlüðü tarafýndan yaptýrýldý.

Vakýflar Genel Müdürlüðünün cumhuriyetin ilk yýllarýndaki adýyla Evkaf Umum Müdürlüðünün Ankara da yaptýrdýðý eserler;  eski konaklar söz konusu elçiliklere tahsis edilerek öncelikle yabancýlarýn kalacaðý mekanlar için hazýrlýk çalýþmalarý yapýldý. Vakýflar Genel Müdürlüðü sosyal ve hayri hizmetler dalýnda görevlendirilince müdürlük II. Vakýf Han’ý yaptýrdý. Kýzýlbey Külliyesi arsasý- bugünkü Küçük Tiyatro o devrin 1929'daki sinema ihtiyacý, milletvekillerinin kalacaðý pansiyon, 1935'de Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Yurdu hizmetlerini ifâ etmiþtir. Ankara Palas inþa ettirildi.(yabancý misyonun kalacaðý otel, Milletvekillerinin ihtiyacýnýn karþýlanmasý saðlandý. Kýzýlbey Camii yerine Ziraat bankasý binasý neoklâsik üslupta yapýldý. Eski Namazgâh yerine Etnografya Müzesi ve Devlet Resim-Heykel Müzesi inþa edildi. Numune Hastahanesinin Numune Pavyonu Vakýflar adýna inþa edilerek hem vakfiyelerdeki saðlýk hizmetlerinin yerine getirilmesine çalýþýlmýþ hem de Ankaralýlara bütün saðlýk hizmetini sunarak hastane ihtiyacýný gidermiþtir. Yüksel Caddesinde ilkokul, Etimesgut'ta yatýlý bölge okulu,  Etimesgut'a hamam. Tahta Kale hamamý yerine IV. Vakýf iþhaný, Anafartalar Caddesine iþyerleri, Bugün Ulus Oteli Anafartalar Polis Karakolu, Cebeci Stadý karþýsýna memur lojmanlarý,  Önce Etibank, 1954’te Vakýflar Bankasý Genel Müdürlüðü, 1992 'den beri de zaman zaman Vakýflar Genel Müdürlüðü Kültür ve Tescil Dairesi olarak kullanýlan bina Yeniþehir'de yaptýrýlýp Mimar Kemâlettin Ýlkokul olarak kullanýlmak üzere verilen bina 100.295.00

Ýller bankasý yanýnda Hukuk Mektebi Olarak yaptýrýlan bina bedeli 140.384.65 Etimesgutta Yatýlý Bölge Okulu ve Müstemilatý maliyeti 327.900.00 Ankara Palas, Belvü Palas III, IV. V. Vakýf Apartmanlarý maliyeti 2.435.486.60

Muhtelif kurum ve kuruluþlara Cumhuriyet'in ilk 10 yýlýnda yani 1924-1932 yýllarý arasýnda Vakýflarýn bütçesinin elverdiði ölçüde yapýlan yardýmýn günümüz ortalama rayici ile 4.364.996,12 x 570=2.488.047.720 TL.'na mal olduðu ortaya çýkmaktadýr.

Cumhuriyet Devrinde Evkâf Umum Müdürlüðü Tarafýndan Muhtelif Müesseselere Ýlmi ve Hayri Hizmet Tertibinden Yapýlan Yardýmlarýn tamamý 2013 rayiciyle bir altýn 550 Tl kabul edilirse: 1.976.886 x 550=1.087.287.300 TL. civarýndadýr.

Türkiye Cumhuriyeti sýnýrlarý içinde kültür varýðý statüsündeki tüm tarihi yapýlarýn bakým, iþletme ve retorasyonlarý Vakýflar Genel Müdürlüðü tarafýndan yapýlmaktadýr. VGM’nin 2022 yýlýnda ilk sayýsýný yayýnladýðý Vakýf dergisindeki bilgilere göre Ankara’da 108 Cami/Mescid 23 Türbe/ Kümbet 6 Han 6 Türk hamamý 18 diðer olmak üzere 161 vakýf eseri bulunmaktadýr. Bu eserlerden turizm ve destinasyon açýsýndan öne çýkan bazýlarýnýn isimlerini þu þekilde listeleyebiliriz:

Hacý Bayram Camii ve Türbesi

Ahi Serafettin (Aslanhane) Camii ve Türbesi

Sultan Alaaddin Camii

Ahi Elvan Camii

Ahi Yakup Camii

Cenabý Ahmet Pasa Camii

Hacý Arap Camii

Karacabey Camii

Kursunlu Camii

Saraç Sinan Mescidi

Tacettin Sultan Camii ve Türbesi

Zincirli Camii

Bünyamin Camii

Seyh Muhittin Camii ve Türbesi

Haymana Hüsameddin Ankaravi Camii ve Türbesi

Nasuhpasa Camii

Çengel Han

Çukurhan

Suluhan

Beypazarý Suluhan

Nasuh Pasa Haný

Taptuk Emre Türbesi

Beypazarý Pasa Hamamý

Karacabey Hamamý

Eynebey Hamamý

Sengül Hamamý

Beypazarý Tas Mektep

Mehmet Akif Ersoy Müze Evi

Ankara Vakýf Eserleri Müzesi

Yavuz Ýþçen hazýrladýðý Ankara hanlarý isimli çalýþmasýnda (1992-2013) belirttiðine göre Ankara’da 1827 yýlýnda 20 olan han sayýsý 1902 yýlýnda 33’e ulaþmýþtý. Ancak Ýþçen kaynaklardan derlediði bilgilere göre Osmanlý döneminde Ankara’da toplam 55 han yapýlmýþ ancak bunlardan 12 tanesi günümüze ulaþmýþtýr Bunlar: Bala Haný, Çengel Han, Çukur Han, Kýbrýs Haný, Kurþunlu Han, Pilavoðlu Haný, Rençber Haný, Safran Haný, Sulu Han (Ankaravi Mehmed Emin Efendi) ve Beypazarý Suluhan, Yeni Han (Kýbrýs Haný Doðusu) Yeni Saray Haný, Yýldýz Haný. Nallýhan Nasuh Paþa Haný (Kocahan)(iki çalýþmadaki liste birleþtirildi. Vakýf dergisinde de 10 han ismi listelenmektedir.

Hasan Paþa /Þeyhülislam Ankaravi Mehmed Efendi

       Suluhan, aslýnda Hasan Paþa'nýn Akþehir'deki camisine gelir getirici bir vakfý olup 1508 Ekim tarihlidir. XVII. Yüzyýlda vakýf gelirlerini kaybedip, tamirine para yetiremez duruma düþtüðünde Ankaravi Þeyhülislâm Mehmed Emin Efendi Sulu Han'ý satýn alýr ve büyük Han kýsmýnýn güneyine küçük bir han daha ilâve eder, Þengül Hamamýný da buraya gelir getirmek üzere vakfeder. Ayrýca Zincirli Camii, yanýna Zincirli Medresesi'ni inþa ettirerek Ankara'nýn ilmi ve ticari hayatýnýn devamýný saðlamak ister. Oðlu'da burada ikâmet etmektedir. Vefatýndan önce yaptýðý vakfiyesinde Ankâravi Mehmed Emin Efendi, Dersaadet olarak adlandýrýlan Ýstanbul'da da kaliteli bir medrese yaptýrýlarak ilmin hizmetine verilmesini saðlýðýnda talep eder. Ýstanbul'da bugünkü Büyükþehir'in hemen güney-doðusunda komþu olarak Medreseyi vefatýndan sonra oðullarý inþa ettirir.
        Sultan II. Bayezýd döneminin ünlü paþalarýndan olan Hasan Paþa Konya Beylerbeyi olup, 1503-4'de Anadolu Beylerbeyi, 1505 de Rumeli Beylerbeyi olmuþ, bir ara azledilmiþ ise de geri dönmüþ, Çaldýran Meydan Muharebesinde þehit olmuþtur. Doðum yeri hakkýnda bilgimiz olmayan Hasan Paþa'nýn babasýnýn adýnýn Abdülhay olarak belirtilmesinden mühtedi olduðu, kurduðu vakfýn mütevelliðinini azatlý kölesine verdiðinden de evladýnýn olmadýðý, gayretli, hýrslý, hamiyetli, edip, mantýklý bir kiþi olduðu Sicil-i Osmaniye'den edindiðimiz bilgilere göre anlaþýlmaktadýr.
       Hasan Paþa; Akþehir'de yaptýrmýþ olduðu cami ve imâretinin ilelebet devamý için 1508 Ekim ayý baþýnda bir vakýf yapmýþ, vakfýn idamesi için gelir getirici mülkleri gerek satýn alarak, gerekse yaptýrarak, kamunun yararýna býrakmýþtýr. Bunlardan biri de Ankara'da Ulus semtinde, kale eteklerinde, Hal karþýsýnda, Sobacýlar Çarþýsýndaki bulunan Ýbadullah Camii yanýnda bugün Sulu Han adýyla anýlan 63 odalý haný yaptýrmýþtýr. Daha sonra vakfa Ocak 1512 tarihinde zeyl vakfiye düzenlemiþtir.
      Vakfiyenin 5. yapraðýnda Sultan II. Bayazýd'ýn tuðrasý çekilmiþtir. Vakfiyede Akþehir'de bulunan vâkýf tarafýndan yaptýrýlan Cami ve imâretin masraflarýný karþýlamak üzere Ankara'da Tahtakale civarýnda 63 odalý Han, Belkýs Minaresi denmekle meþhur kaya yakýnýnda kadýn ve erkeklere nöbetleþe tahsis edilen hamam Hasan Paþa tarafýndan yaptýrýlmýþ, yanýnda Keçeciler Hamamýyla, Karyaðdý Suyu üzerinde Uzunoluklu denilen deðirmen vakfedilmiþ ve o tarihlerde yýllýk 15.000 kuruþ gelir getirmiþtir. Hasan Paþa ayrýca Sofya'da Ömercik Mahallesinde 17 odalý, 7 mahzenli 3 dükkânlý Kapan Haný, Kýrým-Kefe'de Çarþý yakýnýnda yaptýrdýðý birbirine bitiþik iki hamamla, hamamýn önündeki beþ dükkân, yine Kefe'de 44 odalý 10 dükkânlý Han, Manisa ili Adala, Alacýk, Çukuroðlu Köylerinin tamamý, Ketsel Köyünün yarýsý, Antalya Köylerinde bulunan Karabürklü, Sofu ve Sincanlý Çiftliklerinin tamamý, Ýzmir'in Çapar Köyünün vakfedildiði anlaþýlmaktadýr.

     Vakfiye þartlarýna göre: 10 Devirhan, Ser Mahfil'e günde üç, diðerlerine günde iki dirhem (Cuma ve bayram günlerinden ayrý olarak her gün camide bir cüz Kur'an okunma þartýyla),

     Dört hafýz, haftanýn dört günü camide Kur'an'dan bir cüz okuyacak ve sevabýný Sultan II. Bayezýd'a baðýþlayacaklardýr. Cuma günleri namazdan önce ve sonra mahfilde methiye okuyana bir dirhem yevmiye verilecektir.

     Birer dirhem gündelikli iki salih adam günde 1.000 defa kelime-i tevhid, ikincisi de Peygamberimizin al ve ashabýna selât ve selâm getirecektir. Dört dirhem gündelikli öðretmen, fakir ve yetim çocuklara Kur'an öðretecek, terbiye edecek, Yetim çocuklar ile fakirlere elbise almalarý için her yýl 500 dirhem harcanacak, Mütevelli her sene bir mübârek günde Akþehirli yoksullara 500 dirhem daðýtacak, Ýmarete gelen yolcu ve misafirleri güler yüzle karþýlayan, onlarý üç gün misafir edip güler yüzle yolcu eden, mutfaðý her zaman denetleyen, ekmekleri yemekleri gözden geçiren, yemek daðýtýmýna nezaret eden imaret þeyhine günde yedi dirhem verilecek,

     Hasan Paþa’nýn vakfiye þartlarýndan bir diðeri, Ramazandan baþka diðer günler için fukaraya tahsis edilen etin ikiye ayrýlmasý, ve yarýsýnýn kuþlukta verilecek pirinç çorbasýna konulmasý, yarýsýnýn her birisi 90'ar dirhem olmak üzere parçalara ayrýlarak piþirilmesi, her bir parçanýn bir çanaða konularak üstüne kamhiyye denilen yemek konduktan sonra iki ekmekle (Ekmekler 100 dirhem aðýrlýðýnda olacak) beraber fakirlere verilmesidir. Ýmârete devam eden herkese çorba ve yemeklerden muayyen günlerdeki tatlýlar ve ekþilerin dýþýnda, 45 dirhem et ve yarým okka ekmek verilmesidir.

     Cuma, Ragâip, Ber'at geceleriyle, bayram günleri tane denilen biberli, zerde denilen safranlý pirinç, Ramazan gecelerinde tane ve ekþi denilen çorba ve kamhiyye piþirilmesi ve daðýtýlmasý þarttýr. Hasan Paþa, yemek zamaný imârethanede bulunan ulemâ için ayrý bir yemek salonu ayýrtmýþtýr. Bakýr kaplarla servis yapýlýr. Ýmârethanenin yemeklerinin dýþarýya çýkarýlmamasý ve ve nöbetçi aþçý yamaðýndan baþka hiçbir imaret memuruna da yemek verilmesi de vakfiye þartýdýr.  

     Vakfiye þartlarýna göre; her sene vakýf mütevellisi, nazýr ve kâtibi Divan-ý Sultaniye'ye gelerek, vakfýn gelir-giderlerini göstererek hesap vermeye mecburdur, Yolsuzluklarý görülürse derhal azledililecektir. HASAN PAÞA'NIN VAKFI Sadi BAYRAM Ankara 2012 Sadi Bayram.com Web Sitesi ,03.12.2013

     Ankara'daki konumuz olan Han kullaným dolayýsýyla zamanla harap olmuþ, 1618-1687 tarihleri arasýnda yaþamýþ olup, Þeyhülislâmlýk Makamýna kadar gelebilmiþ, Ankaralý ünlü bir þahsiyet olan Ankaravi Mehmed Emin Efendi tarafýndan arsasý çift icar usulü kiralanmýþ, kullaným hakký olarak bir nev'i satýn alýnarak onarýlmýþ, yanýna ikinci küçük han eklenerek birleþtirilmiþ ve kahve ve iplik ticaretine tahsis edilmiþtir. Mehmed Emin Efendi tarafýndan Hanýn avlusuna bir köþk mescit de yaptýrýlmýþtýr. Zamanla hanýn ismi Sulu Han'a çevrilmiþtir. Bugünkü Zincirli Cami yerinde bir cami, bir Sýbyan Mektebi ve 10 odalý bir Dar'ül-kurralý Medresesi Þeyhülislâm Mehmed Emin Efendi tarafýndan inþa ettirilerek vakfedilmiþtir. Ayrýca vâkýf tarafýndan bugünkü Ýstanbul Büyükþehir Belediye Sarayýnýn tam arkasýnda Ankaravi Mehmed Efendi Medresesi günümüzde ayakta olup, Vakýflar Genel Müdürlüðü tarafýndan takribi 20 yýldan beri Türk Dünyasý Araþtýrmalarý Vakfý tarafýndan kullanýlmaktadýr.

     Osmanlý Ýmparatorluðu'nun 44. Þeyhülislâmý olan Mehmed Emin Efendi; 24 Mayýs 1686 tarihinde Ýstanbul'da, Ýstanbul Kadýsý Abdülhay oðlu Ýbrahim Efendi huzurunda Rumeli Kazaskeri Mehmed tarafýndan tasdik edilen bir vakýf daha kurmuþtu.
     Þeyhülislâm Ankaralý Mehmed Emin Efendi 24.05.1686 Cuma günü yaptýðý vakýfta:
1.Ankara'da þimdiki Ulus semti, Vilâyet Meydanýnda, Hacýbayram Külliyesi yakýnýnda, bugün Zincirli Camii adýyla anýlan yerde cami,

2. Cami yanýnda bir dershane ve 10 odalý bir medrese,

3.Medrese yanýnda bir Sýbyan Mektebi (ana okulu ve ilk okul),

4.Medrese yanýnda yine bir Dar'ül-Kurra (Kur'an okunulan ve öðrenilen kubbeli büyücek tek

mekânlý bina) yaptýrmýþtýr.

5. Suyu Elmadað'dan getirilen Ankara'nýn muhtelif yerlerinde 25 çeþme.

6. Ankara'da Uzun Çarþý yanýnda Han-ý Kebir ( Sulu Han'ýn büyük kýsmý ) içinde yeni mescid-i þerif      

    ( Köþk Mescid ), yanýnda çeþme, þadýrvan.

7. Ýstanbul Saraçhane bugünkü Büyükþehir Belediye Sarayý'nýn tam arkasýnda yine bir medrese yaptýrarak eðitim ve öðretime verdiði önemi göstermiþ olup, bugün o medresede Türk Dünyasý Araþtýrmalarý Vakfý faaliyetlerini sürdürmekte, Bulgaristan-Sofya, Azerbaycan- Bakü, Kazakistan ve Kýrgýzistan da Üniversiteleri bulunmaktadýr.

Sadi Bayram tarafýndan "Baþkent'in 90 Yýlý münasebetiyle Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesinde 7-8 Ekim 2013'de yapýlan Sempozyumda bildiriden özetlenmiþtir.  http:// www. sadibayram.com