Ceza olgusunun amacý düz mantýkla düþününce, mahkûma cezasýnýn kefaretini ödetmek ve suç iþleyen bireyi topluma yeniden kazandýrmaktýr. Bu yargýya aklýselim her düþünce sahibi katýlýr. Suçlunun suçu oranýnda özgürlüðü kýsýtlanýr. Bu süre içinde de mahkûmu yeniden topluma kazandýrmak için gerekli rehabilite çalýþmalarý yapýlýr. Özgürlüðü kýsýtlanan mahkûm hükümlülük süresini bitirdiði zaman tekrar toplumun içine karýþýr. Normal bir birey olarak yaþamýna devam eder.

 Ýnsan haklarýna azami saygý duyan ülkelerde hükümetler suçlu yurttaþlarýný yukarda anlatmaya çalýþtýðýmýz biçimde muameleye tabi tutarlar. Ýnsan onurunun zedelenmemesine sonuna kadar dikkat ederler. Rönesans ve reform yaþayan Avrupa ülkelerinde çark böyle iþliyor. Bunun yanýnda suçu kesinleþen yurttaþlarýný daraðaçlarýnda sallandýran ülkeler de çok fazla maalesef yaþlanmýþ dünyamýzda.

Bir insanýn yaþamýna son vermek ne kadar acý. Bir kez daha belirtelim cezanýn amacý bireyi tekrar topluma kazandýrmaktýr. Ýnsanýn yaþamýna son vererek, insanlarý idam etmekle o kiþinin yaþamla iliþkisi sonlandýrýlýyor. Geri dönüþü olmayan tanýmsýz ve tarifsiz bir eyleme baþvuruluyor. Deðil suçluyu topluma döndürmek; kiþinin yaþam hakký elinden alýnýyor.

Geri dönülmez bir yol. Hele bir yakinen düþünelim; az önce yaþayan bizim gibi solunum yapan, ayaklarýnýn üstünde duran birisininim gözlerimizin önünde ölümüne tanýk oluyoruz. O insanýn ümitlerini, beklentilerini sonlandýrýyoruz.

Empati yapalým. Ýdam mahkûmunun sevenleri, eþi, çocuklarý, anne babasý olduðunu düþünelim. Bir kiþi idam edilmiyor. Onunla beraber kendisini bekleyen küçük çocuk ya da çocuklarýnýn yaþama, mutlu olma duygularý da öldürüyor. Mahkûmun çocuklarýný son bir kez daha görme, onlarýn saçlarýný okþama, sýcaklýklarýný bir kez daha hissetme duygusunun ne derece dayanýlmaz olduðunu düþünmek bile bir insan için ne kadar acý.

Ýdam mahkûmu geri dönülmesi olanaklý olmayan bir yolun yolcusu olduktan sonra ülkesinin güzelliklerini bir kez daha göremeyecek. Masmavi denizlerinin güzelliðini seyredemeyecek. Daðlarýnýn, yaylalarýnýn temiz havasýný hissedemeyecek. Yemyeþil ovalarýný, sararmýþ buðday tarlalarýný bir kez daha göremeyecektir. Ýþte idam iþte böyle acý ve piþmanlýðý olmayan bir uygulama.

Tüm bunlarý yazarken suçu ve suçluyu yüceltmek deðil amacým. Suçlular elbette cezalarýný çekmeli. Hem de sonuna kadar çekmeli. Sýk sýk af kanunlarý çýkararak suçlularýn cezalarýný çekmeden salýverilmeleri elbette aþýrý yanlýþ bir uygulama. Af müessesesinin devreye sokulmasý toplumda adalet duygusunun yara aldýðý bir gerçek.

Sözün özü idam müessesi daha çok az geliþmiþ ülkelerde baþvurulan bir cezalandýrma yöntemi. Hiç insani bir uygulama olmadýðýnýn bir kez daha altýný çizmeliyim. Pratikte de idamlarýn beklenen bir yarar saðladýðý söylenemez. Ülkemizin bu alanda karnesi hep kýrýklarla doludur.

Bu ilkede altmýþlý yýllarda baþbakan ve bakanlar idam edildi. Menderes ve arkadaþlarýnýn idamýnýn ülkemizin siyasi yaþamýna olumlu bir katkýsý olduðunu hiçbir yurttaþýmýz söyleyemez. Bu idamlar toplumun büyük bir kesiminde tedavisi olanaklý olmayan sarsýntýlar yarattý. Ancak bu durum ülkemizin demokrasi sýnavýnda sýnýfta kaldýðýnýn somut kanýtý oldu.

Bu kez yetmiþli yýllarýnda Deniz gezmiþ ve arkadaþlarý biraz da rövaþist bir çabayla idam edildi. Üç üniversite öðrencisi týpký Menderes ve arkadaþlarý gibi siyasi düþünceleri, fikirleri yüzünden idam edildiler. Üç fidaný idam etmek, fikirleri yüzünden daha yirmili yaþlarýnda hayat koparmak ne kadar acý ve onarýmý olanaklý olmayan bir durum. Hâlâ, Menderes ve arkadaþlarýyla, Deniz Gezmiþlerin idam edildiklerinin acýsý unutulmadý.

Tüm bunlar yetmiyormuþçasýna 12 Eylül 1980 askeri darbesini yaþadýk ulusça. 12 Eylülün ünlü paþasý Kenan Evren zamanýnda da ülkemizde daraðaçlarý kuruldu. Hatta bazý gençlerinin yaþlarý büyütülerek daraðacýna gönderildi. Kenan Evren’in bir saðdan bir soldan gençleri asmalarý ülkede hiçbir kesime yararý olmadý. Ancak genç fidanlar yaþama doymadan ömürlerinin en güzel çaðlarýnda yaþamdan kopartýldýlar. Geriye halk olarak büyük acýlar yaþadýk.

Nihayet Avrupa Topluluðuna üye olmak için ülkemizde idam cezasý kaldýrýldý. Bu günlerde üzülerek izliyoruz. Sanki sorunlarýmýza makbul bir çare imiþçesine idam cezasýnýn yeniden yaþamýmýza katýlmasý istekleri seslendiriliyor. Tekrar belirtelim idam cezasý hiçbir soruna çare deðil. Bu kadar idamlar yapýldý bu ülkede. Bu idamlar hangi soruna çare oldu?

 Ýdam konusunun konuþulmasýsýn pratikte de bir anlamý yoktur. Yýllardan beri Avrupa’nýn çaðdaþ hukuk normlarýný benimseme yolunda geri dönülmesi olanaklý olmayan adýmlar atmýþ durumdayýz. Demokrasimizi iþler hale getirmek için yapýlan çalýþmalar, kat edilen yollar feda edilemeyecek bir noktaya gelmiþtir.

Ýdam cezasýný yeniden yasalarýmýz arasýna katmanýn Avrupa’dan tamamen uzaklaþmak demektir. Avrupa’dan uzaklaþmanýn demokrasiden kopmak anlamýna geleceði gibi böyle bir uygulamanýn ekonomik büyük bedelleri olacaðý gerçeðini de göz ardý edemeyiz. Bugün dýþ satým ve dýþ alým yaptýðýmýz en büyük partnerimiz Avrupa Topluluðu ülkeleridir. Avrupa Üyeliðinden uzaklaþmak kendi ayaðýmýza kurþun sýkmak olacaðý yadsýnamaz bir gerçektir.

Yapýlacak iþ demokrasiyi tüm kurum ve kuruluþlarýyla iþlek hale getirmekten geçiyor. Ülkede kanun hâkimiyetini, iþlek, çalýþýr ve tarafsýz bir hukuk sistemini oturtmak barýþ içinde yaþayan bir toplum düzeni inþa etmenin tek çýkar yoludur.

Bir ülkede yurttaþlar mensup olduklarý ülkelerini koþulsuz sevmelerinin ülkedeki sistemle barýþýk olmalarýndan geçer. Ülkede adalet terazisi tarafsýz iþletilirse halkýn yönetim sistemine ve yönetilenlere güveni olur. Adaletin olduðu yerde bereket olur. Bereket olan yerde hakça paylaþým saðlanýr, herkes çalýþtýðýnýn karþýlýðýný alýr.

Ýnsanlarýn barýþ ve huzur içinde yaþadýklarý yerlerde suç iþleme oraný en aza iner. Büyük suçlar iþlenmez. Demek ki, iþ insanlarý daraðaçlarýna göndermekle sorunlar çözülmüyor. Sorun suç oluþturacak ortamlarý ýslah etmekten geçiyor. Ýnsanlara çalýþacaklarý iþ, yiyecekleri ekmek saðlamak gerekiyor. Yaþamýndan mutlu olan, akþama evine ekmek götüren, aþý iþi olan insanlar suç iþlemez. Suçun olmadýðý yerlerde daraðaçlarý da kurulmaz.

Dileðim ülkemizde yönetiminde söz sahibi olanlarýn idamý yeniden getirelim diye hiçbir geçerliliði olmayan konulara zaman ayýrmazlar. Enerjilerini ve zamanlarýný sorunlarýmýza gerçek çözüm üretecek düþüncelere harcarlar.