Nuri  Killigil  1890'da  �stanbul'da D�nyaya  gelmi� olsa  da  aslen  

Kastamonu/ Bozkurt'ludur. Daha  de  evveline  gidecek  olursak  ailesinin  Romanya'n�n  Kilya  b�lgesinden  g��  ederek  Kastamonu/ Bozkurt'a  bilahare  �stanbul'a  yerle�tiklerini  g�r�yoruz.

Nuri  Killigil'in  Babas�  Hac�  Ahmet  Efendi  hakk�nda bir  bilgimiz  olmasa  da  amcas� Kut-el  Amere kahraman� Halil ( Kut )  Pa�ay�  ve  a�abeyi  me�hur  Enver  Pa�ay�  hepimiz  tan�yor  ve  biliyoruz.

1909  Y�l�nda  ba�lad���  askerlik  g�revinde  onu  ilk  kez  1911'de  ba�layan  Trablusgarp Sava��na  a�abeyi  Enver  ve  Mustafa  Kemal  gibi  g�n�ll�  olarak  kat�lan  subaylar  aras�nda  g�rmekteyiz.

Trablusgarp  Sava��n�n  maalesef  U�i  Antla�mas�yla  sonu�lanmas�  �zerine I. D�nya  Sava��na  kadar Roma  Askeri  Ata�esi  ve  Viyana Askeri  Ate�e  yard�mc�s� olarak g�rev  yapar.  15 A�ustos 1914 tarihinde ise Harbiye Nezareti Makam Yaverli�ine tayin olunur.

I. D�nya  Sava��  ba�lay�nca  Enver  Pa�a  onu  tekrar  Trablusgarp  B�lgesine  g�nderir. 

Bu sefer Afrika Gruplar� Komutan� olarak g�rev  yapacakt�r  ve art�k  o  Fahri  Feriktir. ( Onursal  Korgeneral ) B�lge  halk�n�  te�kilatland�rarak �ngilizlere  kar��  m�cadele  eder. 

1918  Y�l�  Ocak  ay�  ba�lar�nda  ise  Kafkas  �slam  Ordusu  komutanl���na  atan�r.

Evet... Rusya'da  1917 de ihtilal  ��kmas�  ve  Ruslar�n  15  Aral�k 1917 de Ate�kes  ilan  etmesi  �zerine  Ermeniler  bu  f�rsat�  de�erlendirip  Erzincan  dahil  do�u  s�n�rlar�m�zda  katliamlar  ve  i�gallerde  bulunmu�lard�. Bu  arada  30 Mart- 2 Nisan 1918  Tarihlerinde  Azerbaycan'da  giri�tikleri  katliamlar  neticesinde  12.000  Civar�nda  Azerbaycan  T�rk�n�  katletmi�lerdi.

Nuri  Pa�a  5.  A�ustos  1918'de Bak�'y�  Ermenilerden  ve  destek�ileri  Ruslardan geri  almak  i�in  yapt���  ilk  harekatta  ba�ar�s�z  olsa  da  gerek  T�rkiye'den  gelen  takviyeler  gerekse  Azerbaycan  T�rklerinin  Kafkas �slam  ordusuna  daha  fazla  d�rt  elle  sar�l�p  yard�mc�  olmalar�  sayesinde  15 Eyl�l  1918 de  Bak�'y�  Ermeni Rus  ��galinden  kurtard�. Daha  sonra  Da��stan  b�lgesi  de  i�galci  Ermeniler  Ruslar  ve  ''Aman  petroller  elimizden  gidiyor''  endi�esine  kap�lan  �ngilizlerden  kurtar�ld�. 

Ama  bu  sevin�  �ok  uzun  s�rmedi.  

30  Ekim 1918'de  �mzalamak zorunda  kald���m�z  Mondros  Ate�kes  Antla�mas�  nedeniyle  sava�  bitmi�ti. Nuri  Pa�a  a�abeyi  Enver'den  gelen  bir  telgraf  �zerine T�rkiye'ye  d�nd�  anacak �stanbul'a  geldi�i  an  tutukland� ve  me�hur  Bekir A�a  Ko�u�una  g�nderildi. 

Tutuklan���n�n  ertesi  g�n�  �ngilizlere  teslim  edildi.  �ngilizler  de  onu  al�p  Batum'a  g�t�rd�ler  ve  orada  hapsettiler.  

Lakin  Nuri  pa�a gibi  biri  hapsedilemezdi.  Nitekim  de  �yle  oldu.  Onu  �ok seven  Azerbaycan  ve  Batum  T�rkleri 8  A�ustos  1919'da  pa�ay�  hapisten  ka��rd�lar.

Nuri  Pa�a hapisten  ��kt�ktan  sonra  Gence  �ehrine  ge�ti  ve  burada  Ermeni  ve  Ruslar�n  Azerbaycan'�  i�gal  etmi�  olduklar�n�  g�r�nce  bir  isyan  organize  etti.

Daha  sonra Erzurum'a  ge�en Nuri Pa�a, Erzurum ve Kars fabrika ve imalathanelerin ba��na ge�erek ele ge�en silah ve cephanelerin tamir ve bak�m�n� yapt�. 

Kurtulu�  Sava��ndan  sonra  �stiklal  Madalyas� ile  �d�llendirildi. 

1925'de K�tahya'da -  Atat�rk'�n  de  deste�i  ile-  bir  �ini  fabrikas� kurdu  ama  ba�ar�l� olamad�.

Daha  sonra  Almanya'ya  gitti.  Orada  harp  sanayii  ile  olduk�a  yak�ndan  ilgilendi. 1927'de 20  civar�nda  patentini  Polonya'dan  ald���  de�i�ik  silah (  Bilhassa  ad�yla  an�lan  tabanca )  �retti.

1938'de  T�rkiye'ye  geldi  ve  Zeytinburnu'nda  bir  fabrika  sat�n  alarak  burada  madeni  e�ya  yan�nda  bir  tak�m  silahlar  �retti.

Daha  sonra  bu  fabrikay�  S�tl�ce'ye  ta��d�.  S�tl�ce'deki  fabrikas�  da  g�r�n�rde  Madeni  e�ya  fabrikas�  olmakla  birlikte  silah  �retimi  i�in  de  izni  vard�  ve  �retiyordu.  Hatta  �yle  ki  resimde  de  g�r�ld���  gibi  f�ze  bile  �retmekte  ve  d��  �lkelere ( �zellikle  M�s�r- Suriye  ve  Pakistan )  satmaktayd�. 

1947'de  -  �al��t�rd���  i��iler  i�in  h�kumetin  �ok  fazla  vergi  talep  etmesini gerek�e  g�stererek-  bir  daha  sava�  silah�  ve  malzemesi  �retmeyece�ini  belirtse  de  g�r�nen  oydu  ki  �retim  gizli  bir  �ekilde  s�r�yordu  zira  2  Mart  1949'daki  patlamadan  sonra  Fabrikan�n  Muhasebecisi  B.Fungaris ''  Biz  Suriye'nin  bize  sipari�  etti�i  2000 mermiyi  imal  ediyorduk.''  Demi�ti.

Evet.. 2 Mart  1949'da Saat 16.50 de  fabrikas�n�n �nce kaps�llerin  imal  edildi�i  b�l�m�nde  bir  yang�n  ��kt�. Nuri Pa�a derhal  depoya  ko�up  orada  �al��anlar�  d��ar�  ��karmak istedi  ancak  yang�n  depoya  da  ula�m��t�  ve kendisi  depoya  girdi�i  anda  ikinci  bir  patlama  daha oldu  ve  pa�a  da  bu  patlamada  pek  �ok  �al��an�  ile  birlikte parampar�a  oldu. 

Hadiseden birka� g�n sonra Nuri Killigil�e ait bir ayakkab� teki, not defteri, par�alanm�� bir kravat ve onun oldu�u iddia edilen bile�inden kopuk bir el tahribat�n kald�r�lmas� s�ras�nda bulundu.

Patlamada hayatlar�n� kaybeden Nuri Pa�a dahil 10 ki�inin cenazeleri 7 Mart 1949�da Beyaz�t Camii'nden t�renle kald�r�ld�. Cenaze t�reninde ��i�leri Bakan� Mehmet Emin Eri�irgil, �al��ma Bakan� Re�ad �emsettin Sirer, �stanbul Savc�s� �hsan K�knel ve Orgeneral Kaz�m Orbay haz�r bulundular. Cenazeler Edirnekap� �ehitli�ine defnedildi.

Ancak  bu  cenaze  t�reninde  bir  cenaze  namaz�  k�l�nmad�.  Sadece  dualar  okundu.

Patlama  esnas�nda M�s�r'da  ailesinin  yan�nda  bulunan  Nuri  Pa�a'n�n  e�i  Misli Melek  han�m ( Bir  M�s�r  Prensesi  idi. ) 16  Mart  G�n�  Kahire'den  �stanbul'a  geldi.  22  Mart 1949 da  Killigil  ailesi   S�tl�ce'nin  sahil  kesiminde  baz�  ceset  par�alar�na  rastlad�lar. ( Kollar  ve  bacaklar )  bu par�alar�n  Nuri  Killigil'e  ait  oldu�unu  s�ylediler  ve  23 Mart  g�n�  bu  par�alar� bir  tabuta  koyup  cenaze  namaz�n�n  k�l�nmas�  i�in  yetkili  mercilere  m�racaat  ettiler.  Ancak  zaman�n  �stanbul  M�ft�s�  �mer  Nasuhi  Bilmen  ''Kafas�  olmayan  ve  par�alanm��  bir ka�  uzuv  i�in  cenaze  namaz�  k�l�namaz.''  Dedi. 

Aile  27 Mart 1949'da  bulduklar�  ceset par�alar�n�  bir minik  kutuya  koyup  �zerini  T�rk  Bayra��  ile  sararak  ikinci  bir cenaze  t�reni  daha  d�zenledi  Nuri  Pa�a  i�in.  Bu  cenaze  t�renine  �stanbul  M�ft�l���  herhangi  bir  imam  tayin  etmedi. O  bak�mdan  aile  kendileri  birini  imam  tayin  ederek  bir  cenaze namaz�  k�ld�rd�  m�  k�ld�rmad�  m�  bilmiyoruz  ama  genel  kanaat  bu  ikinci  cenaze  t�reninde  de  bir  cenaze  namaz�n�n  s�z  konusu  olmad���  y�n�ndedir. 

�kinci  cenaze de  aynen  ilk  cenazede  oldu�u  gibi  Edirnekap�  �ehitli�ine defnedildi. 

B�TT�

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( 2 Mart 1949-- 7 Mart 1949-- 27 Mart 1949---4. B�l�m --- ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 5.03.2022 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.