H�LAFET-HA�M NAHUM- VEHB� KO� VE...4. B�L�M-

On g�n �nce Bal�kesir'de ( 7 �ubat 1923 ) '' Halifelik ve Hilafet �erefimizdir '' Diyen Mustafa Kemal Pa�a on g�n sonra ( 17 �ubat 1923 ) ne olmu�tu da �zmir'de '' Halifelik ve Hilafet bu millet i�in belad�r.'' Demi�ti?

Peki ger�ekten de demi� miydi bu s�zleri?

Sorunun cevab�na ge�meden �nce hemen belirtelim: Lozan g�r��meleri 4 �ubat 1923 Tarihi itibariyle kesilmi�ti. Lozan'daki heyet de T�rkiye'ye d�nm��t�. Tabii ki Hayim Nahum da...

Hayim Nahum'un 23 Nisan 1923'de tekrar ba�layan II. Lozan g�r��melerinde yer almad��n� da antiparantez belirtelim.

Peki Haim Nahum 20 Kas�m 1922- 4 �ubat 1923 Tarihleri aras�nda s�ren Lozan g�r��melerinde halifeli�in kald�r�lmas� konusunu pazarl�k konusu yat�rm�� m�yd�?

% 100 Evet diyebilece�imiz bir belge yok. Ancak �ok ciddi ��pheler oldu�u kesin.

Mesela TBMM Ba�kan� Rauf Orbay, Aynen ��yle diyor:

"�smet Pa�a, anla��ld��na g�re, Lozan'da �ngilizlerle bir �e�it gizli arabuluculuk rol� oynayan �stanbul Yahudi Hahamba�� Haim Naum Efendi�nin telkinleriyle, Hil�fetin art�k ne �ekilde olursa olsun T�rkiye'de devam�na m�saade edilmeyip, derhal kald�r�lmas� fikrini tamam�yla benimsemi� bulunuyordu." (Feridun Kandemir, Hat�ralar� ve S�yleyemedikleri ile Rauf Orbay: Sa 96)

Bizzat Lozan G�r��melerinin i�inde ikinci murahhas olarak bulunan, Sa�l�k Bakan� R�za Nur da Hayim Nahum'un �ngilizlerle halifeli�in kald�r�lmas� hususunda pazarl�k yapt��n� yazm��t� '' Hayat�m ve Hat�rat�m'' adl� eserinde.

Uzun uzun yazmaya gerek var m� bilmem. R�za Nur, Lozan'da �smet Pa�a'n�n adeta sa� kolu olan bir Hayim Nahum'dan, bu Hayim Nahum'un Paris'te ne�redilen bir gazeteye '' �smet Pa�a benim s�z�mden ��kmaz '' dedi�inden bahseder.

R�za Nur'a g�re �smet Pa�a, Halifeli�in kald�r�laca�� s�z�n� verse �ngilizler pek �ok �art�m�z� ( �zellikle kapit�lasyonlar�n kald�r�lmas�n� ) kabul edeceklerdir ama �smet Pa�a '' tamam, halifeli�i kald�rabiliriz'' s�z� vermeye yetkili de�ildir.

*****

Lozan'da k�yametler koparken Mustafa Kemal nerededir?

14 Ocak g�n� ��kt�� yurt gezisindedir.

16 -17 Ocak 1923'de �zmit'tedir mesela.

�zmit'te �ok ilgin� bir soru gelir kendisine

17 Ocak'ta, Mustafa Kemal'in �stanbul gazetecileriyle yapt�� yle bir konu�ma ge�mi�tir:

K�l��zade Hakk� Bey : - Pa�a Hazretleri, yeni h�k�metin dini olacak m�?

Gazi Pa�a : - Vard�r, efendim. �slam dinidir. �slam dini H�rriyet-i efkara maliktir. ( �slam Dini Fikir H�rriyetine Sahiptir )

Hakk� Bey: - Yani h�k�met bir din ile tedeyy�n edecek mi?( Bir dine ba�lanacak m� )

Gazi Pa�a : - Edecek mi etmeyecek mi bilemem... Bug�n mevcut olan kanunlarda aksine bir �ey yoktur. Millet dinsiz de�ildir. M�tedeyyindir ve dini, dini �slam'd�r.

[ Mustafa Kemal, Nutukta b�yle bi konu�ma yapmak zorunda kald��ndan duydu�u rahats�zl�� dile getirmekten �ekinmemi�tir. ]

27 Ocak'ta �zmir'de - bu gezisi s�ras�nda vefat eden - Annesinin mezar�n� ziyaret etti,

29 Ocakta da Latife U��akizade Han�mla evlendi.

5 �ubat 1923'te �zmir'den hareketle �nce Akhisar'a geldi. Buradan K�rka�a� ve Soma'ya ge�ti. 6 �ubat 1923'de Bal�kesir'deydi. 7 �ubat 1923 �ar�amba g�n� ��len namaz�n� m�teakip okunan mevlidden sonra minbere ��kt� o me�hur Cuma hutbesini(!) okudu.

'' �ar�amba g�n� Cuma hutbesi mi olurmu�?'' diye sormay�n. Bu ilkede Cuma namaz�n� evde k�lan var, Cuma namaz�n� k�ld�ktan sonra her sat�r� yobazl�k kokan hutbeyi dinlememek i�in camiden ��kan var, var o�lu var. Bu kadar acayipli�in oldu�u bir �lkede �ar�amba g�n� Cuma hutbesi okunmas� hi� de �a��lacak bir �ey de�ildir. ( Bilmeyenler i�in yazal�m: Hutbe, Cuma namaz� dedi�imiz iki rekat namazdan �nce okunur. )

Bu nutuk maalesef bug�n �stelik de Za�anos Pa�a Camiinin duvar�ndaki kitabede bile '' Bal�kesir Hutbesi '' diye millete tan�t�lmaktad�r. .

Neyse... Bu k�s�m teferruat diyelim. Zaten art�k neredeyse herkes biliyor bunun bir Cuma Hutbesi olmad��n�.

Mustafa Kemal bu nutukta ne diyor?

Onu da biliyoruz

'' Ey Millet ! Allah birdir, ��n� b�y�kt�r '' Diye ba�lad�� nutkunu '' ''Benden ne ��renmek, ne sormak istiyorsan�z serbest�e sorman�z� rica ederim'' C�mlesiyle bitiriyor.

Bu nutkun i�inde halifelikle ilgili bir �ey var m�? Yok. Tek kelime yok.

''Eee o zaman nereden ��kar�yorsun Mustafa Kemal'in Bal�kesir'de 7 �ubat 1923'de '' Halifelik �erefimizdir'' Dedi�ini?''

Mesela hi� merak eden oldu mu? Hani Atat�rk, Bal�kesir Nutkunun sonunda '' Bana istedi�inizi sorabilirsiniz '' Demi�ti ya, peki soru soran olmu� mu?

Ger�ekten de Atat�rk'e soru soran olmu� mu Bal�kesir nutkundan sonra?

Olmu�... Atat�rk de uzun uzun cevap vermi�.

Peki hutbeyi ( nutku ) ezbere bilen bizler halk�n bu nutuktan sonra Atat�rk'e neleri sordu�unu, Atat�rk'�n ne cevap verdi�ini biliyor muyuz? Hay�r.

Neden bilmiyoruz peki?

Ger�ekten de neden bilmiyoruz?

Biz ba�ka ne biliyoruz?

Atat�rk'�n ba��na sar��, s�rt�na c�bbeyi ge�irerek o hutbeyi okudu�unu. Neden b�yle yapm�� peki? �ok dindar oldu�undan tabii ki. �stedi�in kadar y�rt�n '' K�lliyen yalan, o foto�raf fotomontaj '' diye .

Neyse... Devam edece�iz Bal�kesir'de Millet Atat�rk'e ne sordu o ne cevap verdi konusu ile..

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( �ar�amba G�n� Okunan Cuma Hutbesi ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 15.08.2024 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

�ar�amba G�n� Okunan Cuma Hutbesi

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu